7
Tifiŋ tanyɛ jwe fwe a bamii ba sage woŋ
Kikwɛɛ ki bachiji kintanyɛ biih Tifiŋ le lɛ, “Mwɛɛ mù ba jɛme munɛ le nchiɛɛŋ?” Tifiŋ chvuu lɛ, “Bachii bɛ booŋ ba bwɛɛŋ, bɛŋ yêgɛ bɛŋ yû. Nyo wu bvukugɛ gɛ̀ bunɛ fɛ chiji wese wù Ablaham le wu baaŋ wu chee Misobotɛmia, fɛ wu ja wu gɛɛŋ wu tu wu chee Alaŋ, wu jɛmɛ wu le lɛ,
‘Chînɛ kfuu chuŋ le, wo bû woŋ wene le,
wo gɛɛŋ woŋ wu nlé ndûnyɛ wo le.’
Noo, wu mo wu ja Chadia ayu, wu gɛɛŋ wu tu wu chee Alaŋ. Chiji gɛ̀ doo wu kwe, Nyo ge wu ja wu to yanɛ a bɛŋ chee yo mɛɛse. Wu tu wù nyu yanɛ, Nyo gɛ̀ baaŋ nya gɛ wu mo bɛ gwɛŋ gɛ, geenɛ, wu ka lɛ wu lé wu gê wu nyâ wu woŋ kfunɛ nyû we bɛ kiŋgogɛ ke. Nyo gɛ̀ ka noo, Ablaham baaŋ a kɛme gɛ mwa gɛ. Nyo ka wu jɛmɛ wu le lɛ,
‘Kiŋgogɛ kuŋ lé ki gê ki nyû bantolo woŋ wumu le,
ki lɛne bvunfa yo,
ba nyuse bɛ bo yi biluŋ le gii yinɛh (400).
Nlé ŋgê nôŋ ŋgɛ yi woŋ wuyu le,
kiŋgogɛ kuŋ lé ki gê ki bû yo ki tô ki bûunɛ Nyo yanɛ.’
Nyo ka wu ji leh bɛ Ablaham, njiŋɛ wu leh wunɛ le lɛ Ablaham lé wu gê wu chvûse booŋ be yeh. Ablaham gɛ̀ boo Asik, lɛ doo nyume aju nyaaŋ wu chvuu wu yeh. Asik gɛ̀ boo Yakob wu chvuu tɛ wu yeh. Yakob gɛ̀ chvûu tɛ booŋ be ba yuufe ncho bafɛɛ yeh ba le bachiji chiji besa fɛ kfuu chesa besabɛŋ to chi saane.
Bachiji chiji besa baa gɛ̀ ja bo tu bo bɛɛne kindoŋ bɛ Yosɛf wù mwa bwe bo, bo mo bo gesɛ wu, wu gɛɛŋ wu tu wù nyu nfwa woŋ wu Ijib le. Geenɛ, Nyo tu wu jiiŋe gɛh fɛ wu le, 10 wu fii wu yi baŋgɛ be le bachii. Nyo ka wu nya wu bɛ bvufee, wu fɛ Falawu, Nfoŋ wu Ijib tu wu koŋe wu, wu mo wu gɛɛ wu lɛ wù nyû ŋkfuŋ we wù baaŋ, wu ka nyu muh wù jîiŋe fɛ kfuu che le.
11 Jɛŋ gɛ̀ ja yi koo Ijib aju achii mo Kanan, bamii yɛŋ ŋgɛ baaŋ. Bachiji chiji besa gɛ̀ kɛme gɛh fiɛɛ fijile gɛ. 12 Yakob gɛ̀ yu lɛ mwɛɛ munjile le Ijib, wu mo wu tuŋ booŋ be ba le bachiji chiji besa, bo gɛɛŋ yo ŋgɛnɛ wu fweele le. 13 Bo gɛ̀ doo bo kaasɛ bo gɛɛŋ yo ŋgɛnɛ wu kinfɛɛ le, Yosɛf mo wu ge booŋ ba bwee kɛɛ wu. Wu mo wu dunyɛ tɛ bo Falawu le. 14 Yosɛf mo wu chiiŋsɛ ntuŋ fɛ Yakob wu chiji le, lɛ wu bɛ kfuu che chichii tò Ijib. Kfuu chi Yakob gɛ̀ bee kife kiyu le muh mbaŋbvusooshwi ncho batɛŋ (75). 15 Yakob yu noo, wu mo wu jo kfuu che chichii bo boh Ijib. Wu bɛ bachiji chiji besa gɛ̀ kweeyɛ yo bachii. 16 Bo gɛ̀ tuu agvuŋ aboo bo kaasɛ bo to, bo jiiyɛ Shɛkem a jɛŋ yi Ablaham gɛ̀ gu a booŋ ba Amo le.
17 Kife gɛ̀ doo ki kojɛ ki Nyo lé wu gê fiɛɛ fì wu gɛ̀ ka wa Ablaham yu, bamii besa duu wa Ijib baaŋ. 18 Bamii ba Ijib gɛ̀ ghaa nfoŋ wumu wu ya kee gɛ Yosɛf gɛ. 19 Nfoŋ wuyu mo wu wɛɛne, wu ghɛge bamii besa, wu tooŋse lɛ bachiji chiji besa nôoŋe mu mwonɛ mu booŋ akfuuŋ bo kweeyi. 20 Le kife kinɛ kì ba gɛ̀ boyɛ Musɛ, nyu mwa wù joŋe baaŋ fɛ Nyo le. Bo kɛmɛ wu yeh yi kii le yi tɛde, 21 bo mo bo jo wu bo gɛɛŋ bo gɛɛ akfuuŋ. Mwa Nfoŋ Falawu wù kwɛse gɛ̀ gɛɛŋ wu boŋ wu, wu lɛyɛ wu njɛ mwa ye. 22 Bo mo bo yɛyɛ Musɛ bɛ bvufee bvu bamii ba Ijib bvuchii, wù nyu muh wù kee njɛmɛ bɛ ki wu gêe mwɛɛ chuule.
23 Wu gɛ̀ doo wu bu biluŋ mbaanyɛ, wu ja wu kwajɛ lɛ wu lé wu gɛ̂ɛŋ wu yɛ̂ŋ no booŋ ba bwee ba le bamii ba Ishwala nyume. 24 Wu doo wu gɛɛne, wu yɛŋ muh wu Ijib nyuse muh wu Ishwala wumu. Wu lee fo lɛ wu chvuu kichvusɛ, wu mo wu yuuyɛ lo muh wu Ijib wɛɛ. 25 Wu gɛ̀ kwaji lɛ booŋ ba bwee le bo kɛɛ lɛ tuŋ Nyo wu lɛ wu tô wu bvûsɛ bo yi ŋgɛ le. Geenɛ, bo gɛ̀ baaŋ kɛɛ gɛ. 26 Bvu gɛ̀ bu bvu yuu, Musɛ ka wu gɛɛne, wu bu yi bamii ba Ishwala le bafɛɛ bo ja bo juu lɛbolɛbo. Wu lee fo ki wu gâde bvuju bvuyu, wu biih bo le lɛ, ‘Booŋ ba bwɛɛŋ, bɛŋ le muh bɛ mwa bwee, ge la bɛŋ fɛ bɛŋ juu lɛbɛŋlɛbɛŋ?’ 27 Muh wù gɛ̀ nyuse mwa bwee wɛɛ ka wu tooŋsɛ lo Musɛ, wu biih wu le lɛ, ‘Gɛle yɛɛŋ wo lɛ wo sâge bee, wo suunɛ bansa besa? 28 Wo fɛnɛ ka goone ki wo yûuyɛ mɛ gɛh no wo chi yuuyɛ muh wu Ijib wɛɛ ŋguufɛ?’ 29 Musɛ yu noo, wu mo wu faaŋ wu ja woŋ wu Ijib le, wu fɛɛ lo wu gɛɛŋ wù nyu woŋ wu Midian le, wu gɛ̀ boo booŋ ba bilɛŋsɛ bafɛɛ yo.
30 Lɛ nyume ajiŋ a biluŋ mbaanyɛ, nchɛndaa wu Nyo bunɛ fɛ Musɛ le, yi ŋgu le wu bɛde yi kite ki mbiaŋ le nchvuuŋ mbebe Mbegɛ wù Sina le. 31 Musɛ yɛŋ fi gha wu, wu kɛŋsɛ mbebe le ki wu bîjɛ chuule no wu kɛŋse, wu yu Tada Nyo jɛmɛ wu le lɛ,
32 ‘Le mɛ wù Nyo wu bachiji chiji bena,
Nyo wu Ablaham bɛ wu Asik mo wu Yakob.’
Musɛ yu noo, wu tu wu koge bɛ nfaaŋ baaŋ, wu gɛ ka wu moŋ lo wu jiŋɛ gɛ. 33 Tada Nyo ka wu jɛmɛ wu le lɛ,
‘Bâayɛ balaba buŋ, nje fɛnɛ fɛ wo lɛme fo le kijusɛ kì yuude.
34 Nle n'yɛŋ wa chuule no ba nyiɛge bɛ bamii baŋ Ijib,
ŋka n'yu no bo tune,
mɛ mo nshii nto ki mbvûsɛ bo yi ŋgɛ wuyu le.
Yêgɛ yû, nlé ntûŋ wo Ijib mɛɛse.’
35 Musɛ wunɛ le wu wù bo gɛ̀ faŋ wa, bo biih wu le lɛ, ‘Gɛle yɛɛŋ wo lɛ wo sâge bee, wo suunɛ bansa besa?’ Le wu wù Nyo gɛ̀ tuŋ lɛ wu gɛɛŋ wù nyu muh wu ge wu sage bo, wu ge wu bvusɛ bo yi ŋgɛ le. Nyo gɛ̀ tuŋ nyu nchɛndaa we wu to yi kite ki mbiaŋ kì gɛ̀ bɛde kɛɛ le wu fejɛ ntuŋ wɛɛ wu le. 36 Musɛ mo wu gɛɛŋ Ijib, wu ge mwɛɛ mu de yì yunɛ bɛ biŋgha bi mwɛɛ, wu bvusɛ bo yo. Wu ge mumu nyu fɛ joo yì Baaŋ yì Yɛɛde le, wu ka wu ge mumu nchvuuŋ a bo gɛ̀ jiɛnyi yo yi biluŋ le mbaanyɛ. 37 Le Musɛ wuyu wu gɛ̀ jɛmɛ bamii ba Ishwala le lɛ,
‘Nyo lé wu gê wu bvûsɛ muh we wu ntuŋ wumu a booŋ ba bwe wene ntɛnɛɛ,
wu chîiŋsɛ fɛ bɛŋ le, gɛh no wu gɛ̀ bvusɛ mɛ.’
38 Ka nyume gɛh wu wù Musɛ wù nchɛndaa wu Nyo gɛ̀ jɛmɛ wu le yi mbegɛ wu Sina le kife kì kintaashɛ ki bamii ba Ishwala gɛ̀ bee nchvuuŋ bɛ bachiji chiji besa, Nyo nya jɛ yì nyaa kinche lɛ wu feesɛ bee le. 39 Geenɛ, bachiji chiji besa ka bo faŋ ki bo yu fiɛɛ fì Musɛ jɛme, bo baa lo jiŋ wu le, bo tu bo koŋe ki bɛ bo kaase bo tuu lo fiboo jiŋ Ijib. 40 Bo mo bo jɛmɛ Aloŋ le lɛ, ‘Maa banyo bo lé bo sâa bee fwe, nje bee baaŋ ka kɛɛ gɛ fiɛɛ fì kooshi bɛ Musɛ wɛɛ wu gɛ̀ bvusɛ bee woŋ wu Ijib le gɛ.’ 41 Bo mo bo kɛnyɛ fimooso fi fiɛɛnɛ mwa naa, bo sɛɛyi nyáŋ bo ge kintanyɛ yu fi le, bo tu bo laŋeye yi fiɛɛ fì kɛnyɛ bo bɛ chiaaŋ yiboo le. 42 No bo ge noo, Nyo mo wu baa jiŋ bo le, bo tu bo buune wa nyu fɛ juu bɛ kwii le mo jóŋ. Nyu gɛh no ba gɛ̀ saŋ a ŋwa wu bamii ba ntuŋ wu Nyo le lɛ, Nyo jɛme lɛ,
‘Bamii ba Ishwala, bɛŋ gɛ̀ sɛɛyi nyáŋ nchvuuŋ yi biluŋ le mbaanyɛ,
bɛŋ tuufe nyu mɛ yu?
43 Bɛŋ gɛ̀ jiɛnyi bɛŋ tuude nyu chuŋ yi nyo wù bo tɛŋe lɛ Molok,
bɛŋ ka tuude joŋ yì ba kɛnyɛ lɛ le nyo wù jee le Lefaŋ,
nyu mumooso mù bɛŋ gɛ̀ kɛnyɛ ki bɛŋ bûune mu.
Nje finɛ, nlé ŋgê mbvûsɛ bɛŋ, bɛŋ bû bɛŋ gɛ̂ɛŋ bɛŋ fê lo Babiloŋ.’
44 Bachiji chiji besa gɛ̀ jiɛnyi nchvuuŋ bo kɛme chuŋ yì duunyi lɛ Nyo le bɛ bo, bo gɛ̀ fɛ chuŋ yɛɛ bii yɛɛŋyɛɛŋ no yi Nyo gɛh chunyɛ Musɛ le gɛ̀ bee. 45 Booŋ ba bachiji chiji besa gɛ̀ fi, bo tuu bo to yû yanɛ kife kì bɛ ba Joshwa gɛ̀ lode nshɛŋ yi bituŋ bì gɛ̀ bee yanɛ le, nyu Nyo wu gɛ̀ gɛɛne fwe wu kuŋe bituŋ biyu. Chuŋ yiyu mo yi nyu yanɛ too bude kife kì Nfoŋ Dabi gɛ̀ sage woŋ kfunɛ. 46 Wu yɛŋ lɛ Nyo koŋe wu chuule wu mo wu lɛgɛ lɛ Nyo bɛ̂ɛŋ wu jooŋ yeh wu nyâ wu wù Nyo wu Yakob chêe yu. 47 Gɛ̀ jiɛnyi Salamoŋ wu jôoŋ yeh yi Nyo yɛɛ. 48 Geenɛ, Tada Nyo wu le kikwɛɛ ki mwɛɛ munchii, to gɛ wu chee yeh yi jonɛ bamii le gɛ. Le gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no muh wu ntuŋ wu Nyo wumu gɛ̀ saŋ wa lɛ Nyo jɛme lɛ,
49 ‘Fɛwe le kala waŋ,
nshɛŋ yinɛ le kitege ki bikaa biaŋ.
Tada jɛmɛ lɛ yeh yi taŋlo muh jooŋ lɛ le nyume yaŋ taŋlo yi nyu nɛɛ?
Noo, kijusɛ le yu kì taŋlo nshii fo le?
50 Gɛ fɛ mɛ mwɛɛ munɛ munchii gɛ?’ ”
51 Tifiŋ mo wu ja wu jɛmɛ lɛ, “Bɛŋ tɛɛme bikwɛɛ baaŋ, muntele mwɛna bɛ bintuŋ biɛna le lo binshushu. Bena bachiji chiji bena le gɛh yɛɛŋyɛɛŋ. Bɛŋ faŋe segechii ki bɛŋ yûge Kiyo ki Yuude le. 52 Muh wu ntuŋ wu Nyo wumu le yu wù bachiji chiji bena gɛ̀ baaŋ booŋ gɛ bikaa a wu jiŋ gɛ? Ba gɛ̀ yuuyɛ bamii ba ntuŋ ba Nyo ba gɛ̀ jɛmɛ wa lɛ Muh wu Lɛme wù Nyo wù Chaaŋ lé wu gê wu tô. Wu gɛ̀ to, bɛŋ gesɛ wu, bɛŋ ka bɛŋ yuuyɛ wu. 53 Ka nyume gɛh bɛŋ ba Nyo gɛ tuŋ banchɛndaa be bo nya banchi be bɛŋ le bɛŋ faŋ ki bɛŋ bîi bo le.”
Ba tumɛ Tifiŋ bɛ ata
54 No bamii ba gɛ̀ sage woŋ yu fiɛɛ fì Tifiŋ jɛmɛ, muntele bɛde lo bo, bo tu bo ŋgeji bige. 55 Kiyo ki Yuude yisɛ yi Tifiŋ le, wu tu wu jiiŋe fie nyume we, wu ja wu yɛŋ n'yuu wu le wù Nyo le, wu ka wu yɛŋ Jiso wu lɛɛŋ a kibo kinchiɛɛŋ ki Nyo le. 56 Tifiŋ ja wu jɛmɛ lɛ, “Bɛŋ jîŋɛ bɛŋ yɛ̂ŋ, nle n'yɛŋ fɛwe gwenyɛ, muh wù jee che le Mwamuh lɛme a kibo kinchiɛɛŋ ki Nyo le.” 57 Bo yu fiɛɛ fiyu, bo mo bo baŋ bintuŋ bɛ chiaaŋ, bo wanɛ fɛwɛɛwe, bo mo bo saa bachii bo gwe yi Tifiŋ le, 58 bo chii wu bo bu bɛ wu a kilaantɛŋ kɛɛ le, bo gɛɛŋ bo tumɛ wu bɛ ata. Bamii ba gɛ̀ bɛɛyi jiŋ yi nsa we baayɛ bikuŋ biboo, bo nya chumu wumu wu ba gɛ̀ tɛŋe lɛ Sol le, fɛ bo tume wu. 59 No ba gɛ̀ tume Tifiŋ bɛ ata noo, wu buunɛ lɛ, “Tada Jiso, fîh kiyo kaŋ.” 60 Wu mo wu ja wu tuŋ anyuu fɛkuu, wu jaŋ fɛwɛɛwe lɛ, “Tada, keefɛ wo jîŋɛ fiɛɛ fì befe finɛ fì bamii banɛ gee gɛ.” No wu jɛmɛ noo, wu mo wu kwe.