Saaka wù joŋe kune Jiso no
Luka
gɛ̀ saŋ
Fiɛɛ fì le a Ŋwa wu Luka wunɛ le
Ŋwa wu Luka wunɛ duunyi lɛ Jiso le Mbvusɛ wù Nyo gɛ̀ ka bamii ba Ishwala yu, ka nyu Mbvusɛ wu kiŋgogɛ ki bamii bachii. Wu jɛme mwɛɛ mumu kune Jiso mù le a ŋwa wunɛ le maa. Wu jɛmɛ no ba gɛ̀ boyɛ Jiso banchɛndaa ba Nyo tu bo yɛɛne, bamii ba chiɛɛne shóŋ gɛɛŋ bo bijɛ mwa. Wu jɛmɛ tɛ no mwa wù Jiso gɛ̀ shɛshɛ yeh yi kintanyɛ le, wu jɛme ŋgaŋ wù Jiso gɛ̀ ma kune muh wù joŋe wu Samaliya bɛ wù kune mwa wù gɛ̀ lɛsɛ. Ŋwa wu Luka wunɛ jɛme baaŋ kune buunɛ, wu jɛme tɛ kune Kiyo ki Yuude mo kune bikɛse. Ŋwa wunɛ jɛme no Nyo lɛɛshi bimbefɛ bi bamii, nyu fi fì Jiso gɛ̀ to fɛkuu fɛnɛ nje fi.
Bikwɛɛ bi mwɛɛ mù le a Ŋwa wunɛ le
1:1-4 Fɛŋkɛɛ
1:5–2:52 No ba gɛ̀ boyɛ Joŋ Nlesɛajoo bɛ no ba gɛ̀ boyɛ Jiso bo tu bo kuu
3:1-20 Lɛme chi Joŋ Nlesɛajoo
3:21–4:13 No ba gɛ̀ leesɛ Jiso a joo bɛ no Sataŋ gɛ̀ mone wu
4:14–9:50 Kune lɛme chi Jiso Galalee
9:51–19:27 No Jiso gɛ̀ ja Galalee wu gɛɛne Yɛlusalɛm
19:28–23:56 Kune kimaa ki Jiso kì kimɛsɛ Yɛlusalɛm
24:1-53 No Jiso gɛ̀ bu yi kwe le, wu bunɛ a bamii jii, fɛ wu bɛɛŋ fɛwe
1
Fɛŋkɛɛ
1 Muh wù baaŋ Teofilus, bamii ba duude le bo moŋ wa ki bo saŋ kune mwɛɛ mu gɛ̀ kooshɛ a bee ntɛnɛɛ. 2 Ba gɛ̀ saŋ mwɛɛ munɛ gɛh yɛɛŋyɛɛŋ no bee gɛ̀ yu wa a bamii ba gɛ̀ yɛde bɛ ajii aboo, bo ka feeji saaka wɛɛ no mu gɛ̀ kɛ. 3 No nle njo wa kife ki ntaa mwɛɛ munɛ munchii kɛge fɛŋkɛɛ, mo n'yɛŋ lɛ, fi joŋe lɛ mbanyɛ nsaŋ tɛ fɛ wo le a je yì kooji le. 4 Ŋge finɛ lɛ wo kɛ̂ɛ kinchiɛɛŋ wu mwɛɛ mù ba gɛ̀ fejɛ wa wo le.
Nchɛndaa wu Nyo tee lɛ ba lé ba boo Joŋ Nlesɛajoo
5 Sege Nfoŋ Hɛlod gɛ̀ sage woŋ wu Judia, chiji kintanyɛ wumu gɛ̀ bee jee che nyume lɛ Sakiya. Wu gɛ̀ lɛne a kinchvu ki bachiji kintanyɛ ba Abija le, kwɛɛ gɛ̀ bu tɛ a kfuu chi Aloŋ le, ba tɛŋe wu lɛ Alisabɛ. 6 Bamii ba bafɛɛ banɛ gɛ̀ bee bamii ba chaaŋ a Nyo jii, bo gɛɛde banchi ba Tada bachii, bo kɛme gɛ jialɛ gɛ. 7 Geenɛ, bo gɛ̀ kɛme gɛ mwa gɛ, nje Alisabɛ gɛ̀ bee kaa, bo bachii gɛ̀ bee bo juŋ wa.
8 Kife gɛ̀ to ki kojɛ, ki kinchvu ki Sakiya bo lɛne yeh yi kintanyɛ yi Tada le. Wu gɛ̀ bee chiji kintanyɛ a Nyo jii abvu, 9 bo gɛ̀ baa wu, bii no bo to bo baade bachiji kintanyɛ yi kinche kiboo le. Wu mo wu lee yeh yi kintanyɛ le, ki wu tôŋ jiiŋ. 10 Kife gɛ̀ kojɛ kì wu toŋ jiiŋ, bamii bachii ba gɛ̀ bee akfuuŋ, buune.
11 Nchɛndaa wu Tada ja wu bunɛ a wu jii, wu lɛɛŋ kibo kinchiɛɛŋ ki kitana ki jiiŋ le. 12 Sege Sakiya gɛ̀ yɛŋ wu le, njaŋ koo wu, wu kɛmɛ nfaaŋ baaŋ. 13 Geenɛ, nchɛndaa wɛɛ jɛmɛ wu le lɛ, “Keefɛ wo fâane gɛ. Nyo le wu yu wa buunɛ chuŋ. Kwoo, wu Alisabɛ lé wu tô wu bôo mwa wù jwɛŋsɛ, wo nya jee che lɛ Joŋ. 14 Wu lé wu gê wu tô bɛ kinlaŋye fɛ wo le, bamii ba duude le bo yuge njoŋ nje boyɛ che. 15 Wu lé wu gê wù nyû muh wù baaŋ a Nyo jii. Keefɛ wu yu wu to wu muu mbvuuŋ gɛ, fɛ nyume mo ma tɛɛme gɛ. Kiyo ki Yuude lé ki gê ki yîsɛ ye ye le wu baaŋ a bwee shɛŋ.*Kɛnɛ lɛ, “sege ba boo wu.” 16 Wu lé wu gê bamii ba Ishwala ba duude bo kusɛ muntele muboo bo kaasɛ bo tu bɛ Tada wù Nyo wuboo. 17 Wu lé wu sâ fwe a Tada bɛ fitele mo bvuŋga bvu Alaja, ki wu kûsɛ muntele mu bachiji booŋ, mu nyu yi booŋ baboo le. Wu lé wu gê bamii ba tɛɛme bintuŋ chinɛ bintuŋ bi tɛmɛ le, bo kusɛ kinche kiboo, bo kɛme baŋkwajɛ nyu ba bamii ba chaaŋ. Wu lé wu gê noo, lɛ bamii nyû bo seesɛ bo chiɛɛne Tada.”
18 Sakiya biih nchɛndaa wu Nyo le lɛ, “Fiɛɛ fì yu fi ge ŋkɛɛ, besa kwaaŋ nyu bee juŋ wa nɛ, le la?”
19 Nchɛndaa Nyo wɛɛ chvuu lɛ, “Le mɛ wù Gabliya, nlɛme bvushi bvu Nyo le segechii, nyu wu wù tuŋ mɛ ki nto nsɛɛŋ wo saaka wù joŋe wunɛ. 20 Bîjɛ yɛ̂ŋ, no wo baaŋ bɛɛŋ gɛ̀ saaka wunɛ le gɛ, kife lé ki tô ki kojɛ kì fi kɛmɛ ki fi kooshɛ, wo lé wo tû kinchifɛ, wo gɛ ka wo jɛme gɛ, gɛɛŋ bu sege fiɛɛ finɛ lé fi kôoshɛ.”
21 No fi gɛ̀ kooshi noo, bamii ba gɛ̀ lɛme akfuuŋ bo chiɛɛne Sakiya bo kɛmɛ lo ŋgha laa le la fì ge wu she yu baaŋ nɛ lɛ. 22 Sege wu gɛ̀ bu yu, wu ka kee gɛ ki wu jɛ̂me bo le gɛ. Bo mo bo kɛɛ lɛ Nyo le wu dunyɛ fiɛɛ fì ghage wu le yu. Wu mo wu fege lo mwɛɛ bɛ chiaaŋ, wu ya jɛme gɛ. 23 Sakiya gɛ̀ mɛsɛ lɛme che yeh yi kintanyɛ le, wu mo wu kaasɛ wu tu jiŋ fɛ wu kfuuŋ. 24 Aju gɛ̀ fe, kwɛɛ wu Alisabɛ kɛmɛ fwe, wu mo wu nyume yeh yeh yi kii le yitɛŋ. 25 Alisabɛ mo wu jɛmɛ lɛ, “Mɛɛse Tada le wu koo wa yii fɛ mɛne, wu bvusɛ bvuya yi kikwɛɛ kaŋ le.”
Nchɛndaa wu Nyo tee lɛ ba lé ba bôo Jiso
26 Fwe chi Alisabɛ gɛ̀ bu kii bvusoo, Nyo tuŋ nchɛndaa we wù Gabliya ntɛ wumu wu Galalee le jee nyume lɛ Nasalɛ. 27 Wu gɛ̀ gɛɛŋ bɛ ntuŋ fɛ ŋgooŋ kwɛse wumu le jee che nyume lɛ Mɛɛle, wu baaŋ mwa wuchile. Wu ge bee ba seesɛ wa lɛ wu lé wu nyûme kwɛ Yosɛf wu a kfuu chi Nfoŋ Dabi le. 28 Nchɛndaa wu Nyo wɛɛ gɛɛŋ wu yɛŋ Mɛɛle le, wu jɛmɛ wu le lɛ, “N'yɛsɛ wo le! Tada le wu baa wo wu ka nyume bɛ wo.”
29 Mɛɛle yu fi ya wu baaŋ, wu tu wu maŋe laa kfuu chi wunɛ n'yɛsɛ le wu nɛɛ nɛ lɛ. 30 Geenɛ, nchɛndaa wu Nyo jɛmɛ wu le lɛ, “Mɛɛle fɛ wo fâane gɛ, Nyo le wu cha wo. 31 Bîjɛ yɛ̂ŋ, wo lé wo gê wo kɛ̂me fwe, wo boo mwa wù jwɛŋsɛ, wo nya jee lɛ Jiso. 32 Wu lé wu gê wu nyû muh wù baaŋ, ba lé ba tɛ̂ŋe wu lɛ Mwa Nyo, Nyo wu le Kikwɛɛ ki Mwɛɛ Munchii. Tada Nyo lé wu gê wu shîishɛ wu yi kala wu Nfoŋ Dabi wu chiji kfuu chiboo le. 33 Wu lé wu sâge kfuu chi Yakob segechii, gɛ bvunfoŋ bwe nyu bvu to bvu ka gɛ.” 34 Mɛɛle biih nchɛndaa wu Nyo le lɛ, “Finɛ lé fi fê nɛɛ, mbaaŋ mwa wuchile.” 35 Nchɛndaa wu Nyo chvuu wu le lɛ, “Kiyo ki Yuude lé ki tô yi ye yo le, bvuŋga bvu Nyo wu le Kikwɛɛ ki Mwɛɛ Munchii ki ge ki yisɛ yi ye yo le. Noo, mwa wu wo lé wo gê wo bôo le wu yuude, ba mo ba tɛŋe wu lɛ Mwa Nyo. 36 Bîjɛ wo yɛ̂ŋ, mwa bwee chijo wù Alisabɛ wu le wu nyuufɛ wa wu juŋ ba chi tɛŋe wu lɛ kaa, wu le mɛɛse bɛ fwe kii bvusoo, wu lé wu bôo mwa wù jwɛŋsɛ. 37 Gɛ fiɛɛ nyu yu fì taŋlo fi ya Nyo gɛ.” 38 Mɛɛle mo wu jɛmɛ lɛ, “Nɛ mɛ wunɛ fɛnɛ wu le mwa lɛme wu Nyo. Wu gê, fi kôoshɛ bɛ mɛ no wo jɛme.” No wu jɛme noo, nchɛndaa wu Nyo mo wu ja.
Mɛɛle la jigɛ a Alisabɛ le
39 Gɛh aju ayu le, Mɛɛle seesɛ wu ja wu mo wu yaŋse wu gɛɛne ntɛ wumu wu woŋ wu mbegɛ wu Juda le, 40 wu gɛɛŋ wu bu yo, wu lee a Sakiya ye wu yɛsɛ kwɛɛ wù Alisabɛ le. 41 No Alisabɛ gɛ̀ yu n'yɛsɛ wu Mɛɛle, mwa jaŋɛ a wu shɛŋ baaŋ. Kiyo ki Yuude yisɛ yi ye ye le. 42 Wu mo wu wulɛ fɛwɛɛwe, wu jɛmɛ lɛ, “Kimbonɛ ki Nyo le yi ye yo le fede bikɛse bachii, kimbonɛ ke le yi mwa wu wo lé wo bôo le. 43 Finɛ fiɛɛ fì baaŋ jiɛnyi nɛɛ nɛ, lɛ bwe Tada waŋ le wu la jigɛ a mɛne? 44 Bîjɛ wo yɛ̂ŋ, sege mbe n'yu n'yɛsɛ wo, mwa mo wu jaŋɛ a mɛ shɛŋ bɛ kinlaŋye kì baaŋ. 45 Kinlaŋye kì baaŋ le fɛ wo le, nje wo le wo bɛɛŋ lɛ ŋka wù Nyo gɛ̀ ka wo lé wu tô wu kôjɛ.”
Mɛɛle yuusɛ Nyo
46 Mɛɛle jɛmɛ lɛ, “Fitele fiaŋ yuuse Tada Nyo, 47 shɛ́ŋ yaŋ yuge njoŋ nje Nyo wu le Mbvusɛ waŋ. 48 Wu le wu kwajɛ mɛ, nle gɛh lo muh we wu lɛme wu nchɛ. Kɛge yi mɛɛse le gɛɛne lo, kiŋgogɛ kichii lé ki jɛ̂me lɛ, Nyo le wu noŋ kimbonɛ yi ye yaŋ le, 49 nje Nyo wu Bvuŋga Bvuchii le wu ge wa mwɛɛ mù baaŋ baaŋ fɛ mɛne. Gɛ jee che taŋlo ba beji bɛ chimi gɛ. 50 Wu koode yii fɛ bamii ba ŋgvuune wu le. Yii yinɛ le fɛ kiŋgogɛ le kichii. 51 Wu le wu dunyɛ bvuŋga bvu kibo ke, wu taashɛ bamii ba chiaase ye, bantaŋ baboo bo laayɛ. 52 Wu le wu shwa wa banfoŋ ba baaŋ baaŋ yi bakala le, wu bɛɛŋsɛ nyu bamii ba nchɛ nchɛ. 53 Wu le wu nyaŋɛ wa bamii ba jɛŋ yuu bo, bo fuu bɛ mwɛɛ mù joŋe, wu kuŋ ba kwa bo gɛɛŋ chiaaŋ chiaaŋ. 54-55 Wu le wu fi muh we wu lɛme wù Ishwala, wu kwajɛ ki wu kôo yii fɛ Ablaham bɛ kfuu che le, gɛɛne mɛɛse gɛh no wu gɛ̀ ka wa bɛ bachiji chiji besa.” 56 No Mɛɛle jɛmɛ noo, wu che bɛ Alisabɛ kii yi tɛdɛ fɛ wu kaasɛ wu tu jiŋ fɛ wu kfuuŋ.
Alisabɛ boo Joŋ Nlesɛajoo
57 Kife ki Alisabɛ ki boyɛ gɛ̀ to ki kojɛ, wu boo mwa wu jwɛŋsɛ. 58 Kfuu che, bɛ bamii ba gɛ̀ chee kimbe kɛɛ le, yu lɛ Tada le wu koo yii fɛ wu le baaŋ, bɛ bo tu bo laŋeye. 59 Aju gɛ̀ to a bu nyaaŋ, ba to lɛ ba chvuu mwa yeh, bo mo bo goone ki bo chu jee lɛ Sakiya nyu jee chi chiji, 60 geenɛ bwee faŋ, wu jɛmɛ lɛ ba tɛ̂ŋe wu lɛ Joŋ. 61 Bo jɛmɛ wu le lɛ “Gɛ muh nyu yu a kfuu chena le bɛ jee chinɛ gɛ.” 62 Bo ja bo fege bɛ chiaaŋ chiji mwa le, ki bo kɛɛ laa wu be goone lɛ ba chu jee chi mwa lɛ yɛɛŋ la. 63 Wu mo wu fe tɛ, lɛ ba to bɛ fiɛɛ wu saŋ yu we. Lɛ ba to bɛ fi wu mo wu saŋ lɛ, “Jee che le Joŋ.” Bo yɛŋ noo jwe yuŋ bo. 64 Kimimia, jwe wu Sakiya mo wu gwenyɛ, lɛmɛ che yaafɛ, wu kaasɛ wu tu wu jɛme. Wu mo wu kɛ wu tume maŋkuŋ ma Nyo. 65 Bamii ba ntɛ wuyu le kɛmɛ ŋgha baaŋ. Saaka wu mwɛɛ munɛ munchii saaŋe wu gɛɛŋ woŋ wu mbegɛ wu Judia wuyu le wuchii. 66 Bamii bachii ba gɛ̀ yu mwɛɛ munɛ munchii bo kɛmɛ faaŋ bo biide laa wunɛ mwa lé wu yu wu tô wu nyume nɛɛ lɛ, nje fi gɛ duunyi lɛ kimbonɛ ki Nyo le yi ye ye le.
Sakiya tee ntuŋ wu Nyo
67 Kiyo ki Yuude ja ki yisɛ ye yi Sakiya wu chiji Joŋ le, wu mo wu kɛ wu jɛme njɛ muh wu ntuŋ wu Nyo, wu duu lɛ, 68 “Besabɛŋ bɛ̂ɛŋse Tada Nyo wu bamii ba Ishwala. Wu le wu to wa ki wu sûuŋ bamii be yi ŋgɛ le. 69 Wu le wu gɛɛ wa muh we wu bvuŋga wù lé wu gê besabɛŋ bônɛ, wu bu kfuu chi muh we wu lɛme wù Nfoŋ Dabi le. 70 Finɛ le no wu gɛ̀ ka wa jwe wu bamii be ba ntuŋ ba yuude le baaŋ lo nchensɛŋ no wu gɛ̀ gɛlɛ, 71 lɛ wu lé wu bvûsɛ bee chiaaŋ yi bamii ba goone ki bo lɛɛshɛ bee le, mo bamii besa ba kimbanɛ. 72 Wu gɛ̀ ka lɛ wu lé wu kôo yii fɛ bachiji chiji besa le, wu mo wu chee wu kwaji maŋkaŋ mɛ mà wu gɛ̀ gwo bɛ Nyo. 73 Wu gɛ̀ ka fɛ Ablaham wù chiji bachiji besa wu ji leh lɛ, 74 wu lé wu gê wu bvûsɛ bee chiaaŋ yi bamii besa ba kimbanɛ le, lɛ besabɛŋ lɛ̂ne wu le bee ya faane gɛ, 75 besabɛŋ chêe kinche kì yuude bɛ kì chaaŋ a wu jii aju achii yi nshilɛ wese le. 76 Wo wù mwa yaŋ ba lé ba tɛ̂ŋe wo lɛ muh wu ntuŋ wu Nyo, Nyo wu le Kikwɛɛ ki Mwɛɛ Munchii, nje wo lé wo sâ fwe a Tada ki wo sêesɛ je ye. 77 Wo lé wo fêeji bamii be je yì taŋlo bo kɛmɛ mbvusɛ yu, fì le nlɛɛshɛ wù Nyo lé wu gê wu lɛ̂ɛshɛ bimbefɛ biboo, 78 nje yii yì baaŋ yì wu kole fɛ bamii le. Wu lé wu chîiŋsɛ Mbvusɛ wu shiide wu too we gɛh njɛ juu fɛ chi le chi saaŋ. 79 Wu lé wu nyâ n'yuu bamii ba le yi kijibɛ le mo bamii ba le jwe wu kwe le, wu mo wu gɛɛ besabɛŋ je yì kimbonɛ le.” 80 Mwa Sakiya wɛɛ mo wu tu wu kuu yi nyaŋ yi ye le, wu kuu tɛ a kiyo le. Wu mo wu ja wu gɛɛŋ wu tu wu chee nyu nchvuuŋ, gɛɛŋ bu juu chì wu gɛ̀ bu ki wu dûnyɛ kikwɛɛ ke bamii ba Ishwala le.