BALUWA YA KWAA YA
PETILI
ULONGULELU
Baluwa ya Petili wa kwaa yiyandikiwa na ndundami Petili. Mweni akandili baluwa yaki kwa kuwomba mweni aveli ghani na avayandikilili vaghani. Petili ayandikili baluwa kwa vandu vonda yivamjumilili Kilistu, veni ndi “Vahenja mumlima awu” Petili wa kwaa. Sula ya 1:1. Mweni myanja yitangalili avayandikilili yivasoma baluwa shaki ndambu ayi kulangusha kucha kayandika mweni. Kwanongwa baluwa ayi yayifwanili na baluwa ya Pauli yavayandikilili Vaifesu kwa ndambu yingi vatangalili vamjumilili Yesu kucha baluwa ya kwaa ya Petili yiyandikiwa pambeli ya baluwa kwa Vaifesu vakashili mwaka wa milongu sita na muhanu pawonikili Yesu. Petili ayandikili baluwa ayi pafumili Loma kweni akukemili Babiloni. Sula ya 5:13.
Petili awombili kucha ayandikili baluwa ayi ili “kukukola mawoku na kutovilela kucha ayi ndi nemusi ya Chapanga”. Sula ya 5:12. Kuva na kulinganila munu gati ya Petili wa kwaa. Sula ya 2:11-3:7 na Vaifesu sula ya 5:18-6:9 na Vakolosayi sula ya 3:18-4:6. Mayandiku ava vosi matatu vakuwula layi shandambu ya kwikala mukaya na kuvapikana vatavala. Mweni kandi avakamulili mawoku vandu yivamjumilili Kilistu vayiwunishili pakuva na gobuleku nongwa mbelu yiva behi. Sula ya 4:1.
Fivelili mugati kwa chikata,
Petili akwimanyisha mweni na kuvatambula yivasoma. Petili wa kwaa sula ya 1:1-2.
Kandi akumlumba Chapanga kwa ulowolu wula vandu yivamjumila Yesu vavanawu na ndambu wuwuvatanga mungalilu yawu. Petili wa kwaa sula ya 1:3-2:10.
Pambeli avalayili vandu yivamjumilili Kilistu ndambu ya kwikala finofu mumlima na kulangusha ndambu sitangalili sha kukovanika kucha gati ya mlumi na mdala na mvanda na bambu, Petili wa kwaa 2:11-4:11.
Pambeli Petili kavakola mawoku vayiwunishili pavava mugobuleku Petili wa kwaa 4:12-5:11.
Pambeli topi amalilili baluwa yaki Petili wa kwaa 5:12-14.
1
Jambu
Nenga Petili yimelili ndundami wa Yesu Kilistu,
Nguvayandikila yumwi yimushawuliwili na Chapanga Tati wetu, yimuvelili vahenja mumlima, yimupwililikili na yimwikala aku Pondu na Galatiya na Kapadokia na Asia pamu na Betaniya. Chapanga Tati avashawulili ngimu wuyivelili natilu yaki na mgoliwa vandu va Chapanga kwa Mfuki ili mumpikani Yesu Kilistu na kumijiliwa mwasi waki.
Nguvaluvila usangi na kusika kungajila chigelu.
Shuvililu ya nakaka
Ajumiwi Chapanga, Tati wa Bambu wetu Yesu Kilistu! Kwa lusungu lwaki lutangalili atugayilili unofu wa shonu ili tupati shuvililu ya nakaka kwa kushukuka kwa Yesu Kilistu. Topi tukushuvilila kupata findu finofu fila Chapanga fyavavikilili yumwi kumbindi, fila fingajila kuwola awu kuyanangika awu kutinala. Yumwi mukudimiwa na liwovi lya Chapanga, kwa deha ya ujumilwa kwanongwa ya ulowolu wuveli kala kugubutuliwa chipindi cha mbelu.
Kwa chilongu achi musekileli, kwa chipindi chidokwa damudayiliwi kung'ong'oleka kwanongwa ya nyeshiwu sha ndambu sitangalili simugobuleka. Kuyeshiwa kwilata kulangusha unakaka wa ujumilwa wenu wuva nakaka, weni wutawuka pitu chumang'andu yeni yikuwola yikuyeshiwa kwa motu. Kwanongwa ayi yumwi damupati jumu na ukomi na ndundamilu mulijuva lila Yesu Kilistu pagubutuliwa. Yumwi mukumtama hata leki mukali hela kumuwona, hata leki mukumuwona ng'odu ponopa, mukumjumila na chamunu mukusekilela kwa seku ngomi yingajila chigelu, yingajila kudeteka. Kwa nongwa mukuyanga ulowolu wa fuki shenu weni ndi natilu ya ujumilwa wenu.
10 Vambuyi veni vatungili kwilata usangi awu wa yumwi vasakili na valembishili kwilata ulowolu awu. 11 Vayeshili kumanya chipindi choti na ndambu liki dayifumbuki ndi chipindi pavawombilili padokwa Mfuki wa Kilistu yavelili mugati yawu, pavatunga ndeshiwu dayimpati Kilistu na ukomi awu dawisi. 12 Chapanga avagubutulili vambuyi pavaveghi vakudeta filongu afi yavelili kwanongwa ya veni ha ila kwanongwa ya mwaveni yimupikanilili kala kwa vala vanjagila yivalandulili Chilongu cha Nyanyi kwa yumwi kwa liwovi lya Mfuki Mng'alili yalayishiwili kufuma kumbindi kwa Chapanga. Ayi ndi milandu hata makungu vakudobukela kuyimanya.
Mukudayiwa kwikala ngalilu ying'alili
13 Kwanongwa ayi, mwikali ndemindemi na mwivavali mufigoli, mushuvilili sangi sila damupati muushukushu wa Yesu Kilistu. 14 Kucha vana va Chapanga yivapikana, mukotoo kwikala pamukombikesha kandi dobukelu sha wafu chipindi pamuveyi mukali hela kuumanya unakaka wa Chapanga. 15 Ila yavakemili yumwi ndi mng'alili, wuwula yumwi mukudayiliwa kuva vang'alili mungalilu yenu yosi ngimu wula Chapanga wavelili mng'alili. 16 Kwanongwa mayandiku vang'alili vakudeta, “Muvi vang'alili kwanongwa nenga ndiva mng'alili.”
17 Leki pamumukema Tati, topi, mumanyi kucha, mweni davahighi vandu vosi ngajila lushawu, ngimu wufivelili figoli fyaki, kwa chipindi chisighalili cha kwikala apa pamlima kucha vahenja mumpikani Chapanga. 18 Kwanongwa mumanyi kucha yumwi mwagombuliwili kwa ngalilu yenu ya chakachaka hela wumupatili kwa vambuyi venu. Wala mwakombuliwili kwa findu yifidanganyika ha ngimu wula mbiya awu chumang'andu. 19 Lakini mwagombuliwili kwa mwasi wutawukili munu wa Kilistu waveli kucha wa mwanafungami yangajila wafu na yangajila uvifyi, ndi mwasi wa Yesu Kilistu. 20 Mweni ashawuliwili na Chapanga chipindi mlima wakali hela kulumbiwa, lakini amanyikili majuva va mbelu kwanongwa ya yumwi. 21 Kwa deha yaki mumujumila Chapanga, ndi mweni yamshukushili na kumgayila ukomi ili ujumilwa na shuvililu yenu yivi kwa Chapanga.
22 Nongwa ponopa mwing'alisha mwaveni kwa kuupikana unakaka, yumwi mupugha ndima shenu na kuvatama vayenu ngajila ufyangu, topi, mwitami kwa ndima yosi. 23 Nongwa mugayiliwa unofu wa shonu, wula ha wuufuma mumbeyu yiyanangika, ila yikufuma mumbeyu yingajila kuyanangika, kwadeha ya lulayilayi lwa Chapanga luvelili lunofu na luwikala jola. 24 Ngimu Mayandiku Mang'alili wuvadeta,
“Vandu vonda vava kucha midasi,
Na ukomi waki wukuwuka kucha uluva.
Midasi na uluva wukulaghala, 25 Lakini lulayilayi lwa Bambu lukwikala jola.”
Na achi ndi Chilongu cha Nyanyi yichilanduliwili kwa yumwi.