जुजुतय्‌गु निगूगु सफू
म्‍हसीका
निगू राज्‍यतय्‌गु खँ गन जुजुया न्‍हापांगु सफुलिइ क्‍वचाःगु खः, अनं हे जुजुया निगूगु सफू शुरु जुइ। थ्‍व सफूयात झीसं निब्‍वथले फु –
१. ई.पू. ८५० निसें सामरिया पतन व उत्तरी राज्‍यया अन्‍त्‍य तक अर्थात ई.पु. ७२२ तक।
२. इस्राएलया राज्‍यया पतन जूगु यहूदा राज्‍यया खंनिसें कयाः ई.पु. ५८६ लय् नबूकदनेसर जुजुं यरूशलेम त्‍याकाकयाः नाश याःगु ई तक।
इस्राएल व यहूदाया जुजुत व अन च्‍वंपिं मनूत बाचाया नियमकथं मजुसें इमिसं मूर्ति पुजा याःगुलिं थुपिं ततःधंगु विपत्तित देश व जाति जातितय्‌थाय् वःगु खः। यरूशलेम नाश यायेधुंकाः यहूदाय् च्‍वंपिं मनूतय्‌त मेगु थासय् ज्‍वना यंकूगु घटना इस्राएली इतिहासया निंतिं छगू तःधंगु ह्युपाकथं काःगु दु। निगूगु जुजुतय् सफुलिइ मू मनूकथं खने दुम्‍ह अगमवक्ता एलियाया अधिकार काःम्‍ह एलीशा हे खः।
धलः पौ
अलग जूगु राज्‍य
१. एलीशा अगमवक्ता १:१–८:१५
२. यहूदा व इस्राएलया जुजुपिं ८:१६–१७:४
३. सामरियाया पतन जूगु १७:५-४१
यहूदाया राज्‍य
१. हिजकियांनिसें योशियाह तक १८:१–२१:२६
२. योशियाहया शासन २२:१–२३:३०
३. यहूदाया दकलय् लिपायापिं जुजुत २३:३१–२४:२०
४. यरूशलेमया पतन २५:१-३०
२ राजा
1
एलिया व जुजु अहज्‍याह
इस्राएलया जुजु आहाब सीधुंकाः मोआबं इस्राएलया विरोधय् विद्रोह यात। सामरियाया थःगु दरबारया च्‍वय्‌यागु क्‍वथाया तिकिझ्‍यालं कुतुं वयाः इस्राएलया जुजु अहज्‍याह तसकं घाःपाः जुल। उकिं वं दूततय्‌त थथे धया छ्वल, “वनाः जि थ्‍व घाःपापाखें लनी कि मलनी धकाः एक्रोनया द्यः बाल-जिबबयाके सल्‍लाह का।”
तर परमप्रभुया दूतं तिश्‍बी एलियायात धाल, “सामरियाया जुजुया दूततय्‌त नापलाः हुँ। अले इमित थथे धा, ‘एक्रोनया द्यः बाल-जिबबयात न्‍यंवनेत छु इस्राएलय् छम्‍ह नं परमेश्‍वर मदु ला?’ उकिं परमप्रभुं आः थथे धयादीगु दु – ‘छ ग्‍वतुलाच्‍वंगु लासा छं त्‍वःती मखु, छ धात्‍थें सी।’ ” अले एलिया वन।
दूतत अहज्‍याहयाथाय् लिहां वःबलय् वं इमित धाल, “छिपिं छाय् लिहां वयागु?”
इमिसं वयात लिसः बिल, “छम्‍ह मनू जिमित नापलाः वल। वं जिमित थथे धाल, ‘छिमित छ्वयाहःम्‍ह जुजुयाथाय् लिहां वनाः वयात थथे धा, “परमप्रभुं थथे धयादी – एक्रोनया द्यःयात न्‍यनेत छाय् दूतत छ्वयागु, छु इस्राएलय् छम्‍ह नं परमेश्‍वर मदु ला? उकिं छ ग्‍वतुलाच्‍वंगु लासा छं त्‍वःती मखु। छ धात्‍थें सी।” ’ ”
जुजुं इमित धाल, “छिमित थथे नापलाना धाःवःम्‍ह व मनू गथे च्‍वं?”
दूततय्‌सं अहज्‍याहयात धाल, “वं सँयागु वसः फिनातःगु दु, वं थःगु जँय् छेंगूयागु हे जनी चिनातःगु दु।”
अले वं धाल, “व ला तिश्‍बी एलिया खः।”१:८ मत्ती ३:४; मर्क १:६
अले जुजुं सेनाया छम्‍ह कप्‍तानयात वया नेय्‌म्‍ह मनूतनापं वयाथाय् छ्वल। उबलय् एलिया पहाडया च्‍वकाय् च्‍वनाच्‍वंगु खः। कप्‍तानं एलियायात धाल, “अय् परमेश्‍वरया मनू, जुजुं थथे धयादी, ‘याकनं क्‍वय् क्‍वहां वा।’ ”
10 एलियां कप्‍तानयात लिसः बिल, “जि परमेश्‍वरया मनू खःसा स्‍वर्गं मि कुतुं वयाः छ व छिमि नेय्‌म्‍ह हे मनूतय्‌त भस्‍म यायेमा।” अले आकाशं मि कुतुं वयाः कप्‍तान व वया नेय्‌म्‍ह मनूतय्‌त भस्‍म यानाबिल।१:१० लूक ९:५४
11 अनंलि जुजुं मेम्‍ह छम्‍ह कप्‍तानयात वया नेय्‌म्‍ह सिपाइँतनापं एलियायाथाय् छ्वल। वं वयात धाल, “हे परमेश्‍वरया मनू, जुजुं थथे धयादी, ‘थत्‍थें क्‍वहां वा।’ ”
12 एलियां इमित लिसः बिल, “जि परमेश्‍वरया मनू खःसा आकाशं मि कुतुं वयाः छ व छिमि नेय्‌म्‍ह मनूतय्‌त भस्‍म यायेमा।” अले परमेश्‍वरया मि आकाशं कुतुं वयाः वयात व वया नेय्‌म्‍ह मनूतय्‌त भस्‍म यानाबिल।
13 जुजुं हाकनं छकः स्‍वम्‍हम्‍ह कप्‍तानयात नेय्‌म्‍ह मनूतनापं छ्वत। थ्‍व स्‍वम्‍हम्‍ह कप्‍तान एलियायाथाय् थहां वन अले पुलिं चुयाः वयात बिन्‍ति यात, “हे परमेश्‍वरया मनू, जि व जिम्‍ह थुपिं नेय्‌म्‍ह मनूतय्‌त दया यानादिसँ! जिमिगु ज्‍यान बचय् यानादिसँ! 14 स्‍वयादिसँ, स्‍वर्गं मि कुतुं वयाः न्‍हापा वःपिं निम्‍ह कप्‍तानत व इमि मनूतय्‌त भस्‍म यानाबिल। तर जिगु प्राण बचय् यानादिसँ।”
15 परमप्रभुया दूतं एलियायात धाल, “व नापं क्‍वय् हुँ, व खनाः ग्‍याये मते।” उकिं एलिया व कप्‍तानलिसें जुजुयाथाय् क्‍वय् वन।
16 एलियां जुजुयात धाल, “परमप्रभुं थथे धयादी, इस्राएलय् परमेश्‍वर मदु थें यानाः छं छाय् दूततय्‌त एक्रोनया द्यः बाल-जिबबयात थः लनी कि मलनी धकाः न्‍यंके छ्वयागु? उकिं छ ग्‍वारातुलाच्‍वंगु लासा छं गुबलें त्‍वःती मखु, छ धात्‍थें सी!” 17 परमप्रभुं एलियापाखें नवानादीगु वचनकथं अहज्‍याह सित।
अहज्‍याहया छम्‍ह नं काय्‌पिं मदुगुलिं यहूदाया जुजु यहोशापातया काय् यहोरामं राज्‍य यानाच्‍वंगु निगूगु दँय्*१:१७ निगूगु दँ धाःगु ८५२ ई.पु. ३ अध्‍याययागु १ पदय् स्‍वल धाःसा थ्‍व ई व यहूदायाम्‍ह जुजु यहोशापातया राज्‍यया झिंच्‍यागूगु दँ छगू हे ई खः। पुलांगु नियमया इलय् बौ व काय्‌नं गुबलें गुबलें नापं राज्‍य यात। योराम१:१७ योराम गुबलें गुबलें इस्राएलयाम्‍ह जुजु योरामयात यहोराम धकाः नं धायेगु या। खः ला इस्राएलया जुजु योरामया नां नं थ्‍व हे खः। वया लिपा जुजु जुल। 18 अहज्‍याह जुजु जुयाच्‍वंबलय् जूगु मेमेगु घटना, वं याःगु फुक्‍क ज्‍याखँ इस्राएलया जुजुपिनिगु इतिहासया सफुलिइ च्‍वयातःगु दु।

1:8 १:८ मत्ती ३:४; मर्क १:६

1:10 १:१० लूक ९:५४

*1:17 १:१७ निगूगु दँ धाःगु ८५२ ई.पु. ३ अध्‍याययागु १ पदय् स्‍वल धाःसा थ्‍व ई व यहूदायाम्‍ह जुजु यहोशापातया राज्‍यया झिंच्‍यागूगु दँ छगू हे ई खः। पुलांगु नियमया इलय् बौ व काय्‌नं गुबलें गुबलें नापं राज्‍य यात।

1:17 १:१७ योराम गुबलें गुबलें इस्राएलयाम्‍ह जुजु योरामयात यहोराम धकाः नं धायेगु या। खः ला इस्राएलया जुजु योरामया नां नं थ्‍व हे खः।