लूकां च्वःगु भिंगु खँ
म्हसीका
लूकां च्वःगु भिंगु खँय् येशू यहूदीत व संसारया फुक्क मनूतय्त मुक्ति बीम्ह ख्रीष्ट खः धकाः क्यनातःगु दु। थ्व सफुलिइ यशैया अगमवक्तां परमेश्वरं छ्वयाहइतिनि धाःम्ह मनू “जि हे खः” धकाः प्रभु येशू थःम्हं हे धयादीगु दु। अले थुकी वय्कलं “मगाःमचाःपिन्त भिंगु खँ न्यंकेत” परमप्रभुयागु आत्मां जितः ल्ययादीगु खः धकाः नं धयादीगु दु। उकिं थ्व भिंगु खँय् ग्वाहालि मालाच्वंपिं मनूतय्गु खँ न्ह्यथनातःगु दु। नापं थुकी लय्तायेगु खँय् नं बःबियातःगु दु। अथे हे प्रार्थना यायेगु, मिसातय्सं वय्कःयात ग्वाहालि यायेगु, पापीतय्त परमेश्वरं क्षमा यानादीगु व पवित्र आत्मायागु खँय् नं अप्वः बःबियातःगु दु। व छम्ह यहूदी मखुम्ह डाक्टर खः। व यहूदी मखुसां पुलांगु नियमया खँ बांलाक स्यू। अथे जुयाः वं अप्वः यानाः भजनसंग्रहया सफू व यशैया अगमवक्ताया खँ न्ह्यथना तःगु दु।
मत्ती, मर्कूस व यूहन्नां च्वःगु भिंगु खँय् मदुगु खँत नं थुकी दुथ्याका तःगु दु। गथे कि -- जकरियायागु खँ, येशू बूबलय् स्वर्गदूततय्सं भजन हाःगु व फैजवाःतय्सं स्वःवःगु, मचा येशू देगलय् त्वःफ्यूगु अले भिंम्ह सामरी व तंम्ह काय्यागु उखान।
थ्व सफू ई.सं. ६५ निसें ७० पाखे च्वःगु जुइफु।
धलः पौ
न्ह्यखँ ............................................... १:१-४
येशू व बप्तिस्मा बीम्ह यूहन्ना बूगु
व इमिगु मचाबलय्यागु खँ ............. १:५–२:५२
बप्तिस्मा बीम्ह यूहन्नायागु ज्या ............ ३:१-२०
येशूं बप्तिस्मा काःगु व वय्कःयागु
मन स्वःगु .................................... ३:२१–४:१३
गालीलय् येशूयागु ज्या ......................... ४:१४–९:५०
गालीलं येशू यरूशलेम पाखे झाःगु ........ ९:५१–१९:२७
दकलय् लिपायागु वालय् येशू
यरूशलेमय् ................................... १९:२८–२३:२६
येशू हानं म्वाना झाःगु, खने दय्कः
झाःगु व स्वर्गय् थहां झाःगु .......... २४:१-५३
लूका
1
1 यःम्ह थियोफिलस,
जिमिगु न्ह्यःने जूगु खँ ला यक्वसि नं हे च्वःगु दु। 2 सुरु सुरुं निसें थ्व खँ खंपिन्सं व न्यंका जूपिन्सं जिमित कना थकूगु गथे खः अथे हे च्वयाच्वना। 3 हनेमाःम्ह थियोफिलस, थ्व खँ नं जिं सुरुंनिंसें बांलाक सीका थुइका तयागुलिं छितः कथं हंक च्वयेगु हे बांलाः ताल। 4 छिं न्यनादी धुंकूगु खँ बांलाक थुइकाः सत्य म्हसीके फयेमा धकाः जिं छितः च्वयाच्वनागु खः।
बप्तिस्मा बीम्ह यूहन्ना बुइ धकाः धाःगु
5 यहूदियाय् हेरोद जुजु जुया च्वंबलय् अबिया कुलयाम्ह जकरिया धाःम्ह छम्ह पुजाहारी दु। एलीशिबा धाःम्ह वया कलाः नं अथे हे हारून पुजाहारीया कुलयाम्ह खः।* १:५ १ इति २४:१० 6 इपिं निम्हं परमेश्वरया न्ह्यःने धर्मीपिं खः। इपिं व्यवस्था फुक्कं मानय् याइपिं खः। उकिं इमित छुं धाये थाय् मदु। 7 इमि मस्त मदु, छाय्धाःसा एलीशिबा थारिम्ह मिसा खः। अले हानं इपिं निम्हं बुह्रा बुह्रि जुइ धुंकल।
8 छकः यरूशलेमय् च्वंगु देगलय् पुजाहारीयागु ज्या यायेत वयागु पुचलय् लाःपिं पुजाहारीत नापं जखरिया नं यरूशलेमय् थ्यंकः वल। 9 उबलय् इमिगु चलन कथं चिट्ठा तःबलय् देगलय् दुहां वनाः गुंगू थनेगु ज्या वयात लाःगुलिं व देगलय् दुहां वन। 10 वं दुने गुंगू थनाच्वंबलय् फुक्क मनूतय्सं पिने च्वनाः प्रार्थना यानाच्वन।
11 अबलय् वं परमप्रभुया छम्ह दूतयात गुंगू थनेगु वेदीयागु जवय्पाखे दनाच्वंगु खन। 12 स्वर्गदूतयात खनाः जकरियाया ग्यानाः अय् याये थय् याये मन्त। 13 स्वर्गदूतं वयात थथे धाल -- “जकरिया, ग्याये म्वाः, छंगु प्रार्थना परमेश्वरं न्यनादीगु दु। छं कलाः एलीशिबां छम्ह काय् मचा बुइकी, अले छं वयागु नां यूहन्ना धकाः ति। 14 छिपिं तसकं लय्ताइ। अले यक्व मनूत नं व बुइबलय् लय्ताइ। 15 थ्व मचा परमप्रभुया न्ह्यःने तसकं तःधं जुइ। वं अय्लाः थ्वँ छुं हे त्वनी मखु। मांया प्वाथंनिसें हे पवित्र आत्मां जाया च्वंम्ह जुइ।* १:१५ गन्ती ६:३ 16 अले वं यक्व यक्व इस्राएलीतय्त इमि परमप्रभु परमेश्वरयाथाय् तुं लिगना हइ। 17 परमेश्वरया च्यः जूगुलिं व एलिया थें तुं तसकं साहसी जुइ। अले वं प्रभु झायादी न्ह्यः मिलय् मजूपिं बौ व काय् म्ह्याय्पिन्त मिलय् याइ। अले हानं वं अधर्मीतय्त नं धर्मी यानाः प्रभु झाया दीबलय्यात तयार याना तइ।”
18 अले जकरियां स्वर्गदूतयात थथे धाल -- “थथे हे जुइ धकाः जिं गथे यानाः सीका कायेगु? जि ला छम्ह बुह्राम्ह मनू खः, अले जिम्ह कलाः नं तसकं बुह्रि जुइ धुंकल।”
19 स्वर्गदूतं वयात धाल -- “परमेश्वरयाथाय् च्वनिम्ह गब्रिएल स्वर्गदूत धाःम्ह जि हे खः। जितः थ्व भिंगु खँ छन्त धाय्केत परमेश्वरं हे छ्वया हयादीगु खः। 20 मजुसे मगाःगु जिं धयागु खँय् छं विश्वास मयाःगुलिं थथे मजुतले छ पाकः जुयाच्वनी।”
21 पिने मनूत पियाच्वन। जकरियां ताःई बिकाच्वंगुलिं इपिं तसकं अजूचायाच्वन। 22 पिहां वःबलय् जकरियां नवाय् मफु। थ्व खनाः इमिसं देगलय् दुने परमेश्वरं वयात दर्शन बिल जुइ धकाः थुइका काल। वं इमित ल्हाः भाय् याना क्यन। अबलय्निसें व पाकः हे जुयाच्वन।
23 पुजाहारीयागु ज्या सिधय्वं जकरिया थःगु छेँय् तुं लिहां वन। 24 अनं लिपा वया कलाः एलीशिबाया प्वाथय् दुगुलिं न्याला तक छेँनं गनं पिहां मवँसें च्वनाच्वन। 25 वं थथे धाल -- “आः तिनि प्रभुं जितः स्वयादिल। मस्त मदयाः हेपय् याका च्वनाम्हय्सित आः मनूतय्गु मिखाय् जितः भिंकादिल।”
येशू बुइ धकाः धाःगु
26 एलीशिबाया प्वाथय् दुगु खुला दय्काः गब्रिएल धाःम्ह स्वर्गदूतयात हे परमेश्वरं गालीलय् लाःगु नासरत शहरय् छ्वया हयादिल। 27 अन योसेफ धाःम्ह मनू नाप क्वःछिना तःम्ह बिया मछ्वःनिम्ह मिसा छम्ह दु। योसेफ जुजु दाऊदया सन्तान खः। अले व बिया मछ्वःनिम्ह मिसायागु नां मरियम खः। 28 स्वर्गदूतं व हे बिया मछ्वःनिम्ह मिसायाथाय् वनाः थथे धाल -- “ए मरियम, परमप्रभुं छन्त दया माया यानादीगु दु। परमप्रभु छ नाप दी।”
29 थ्व न्यनाः व तसकं ग्यात। अले वं मनं मनं थ्व छु जूगु धकाः बिचाः यात। 30 स्वर्गदूतं वयात धाल -- “मरियम ग्याये म्वाः, परमेश्वरं छन्त माया यानादीगु दु। 31 न्यँ, छं प्वाथय् दइ। छं छम्ह काय्मचा बुइकी। अले वयागु नां छं येशू धकाः ति। 32 थ्व मचा तसकं तःधनी, अले दकलय् तःधंम्ह परमेश्वरया काय् धकाः नां जाइ। अले परमप्रभु परमेश्वरं वयात वया तापाःबाज्या दाऊदयागु सिंहासन बियादी। 33 वय्कः सदां याकूबया सन्तानतय् जुजु जुयादी। अले वय्कलं न्ह्याबलें न्ह्याबलें हे राज्य यानादी।”* १:३२-३३ २ शमू ७:१२,१३,१६; यशै ९:७
34 अले मरियमं स्वर्गदूतयात थथे धाल -- “थथे गुकथं जुइ फइ? जिगु ब्याहा ला मजूनि।”
35 अले स्वर्गदूतं वयात लिसः बिल -- “पवित्र आत्मा हे छंके झायादी। दकलय् तःधंम्ह परमेश्वरयागु शक्तिं बूम्ह मचा पवित्रम्ह जुइ, अले परमेश्वरया काय् धकाः नां जाइ। 36 छं थःलाःम्ह एलीशिबां मचा बुइकी मखु धकाः ला छं सि हे स्यू जुइ। बुह्रिम्ह जूसां वया प्वाथय् दुगु खुला दये धुंकल। 37 उकिं परमेश्वरं याये मफुगु छुं नं मदु।”* १:३७ उत १८:१४
38 अले मरियमं धाल -- “स्वयादिसँ, जि ला परमेश्वरया भ्वातिं जक खः। छिं धयादी थें हे जितः जू वयेमा।” अले स्वर्गदूत लिहां वन।
मरियम एलीशिबायात नाप लाः वंगु
39 थुलि जुइ धुंकाः याकनं हे मरियम यहूदियाया पहाडय् लाःगु छगू गामय् वन। 40 जकरियायागु छेँय् थ्यनेवं मरियमं एलीशिबायात ज्वजलपा यात। 41 मरियमं वयात ज्वजलपा याःबलय् वयागु प्वाथय् च्वंम्ह मचा सन। उबलय् एलीशिबा पवित्र आत्मां जाल। अले वं तःसलं थथे धाल --
42 “मिस्त मध्ये छन्त दकलय् अप्वः आशिष दत अले छंगु प्वाथय् दुम्ह मचायात नं आशिष दइ। 43 जिम्ह प्रभुया मां हे जिथाय् वल। थ्व गथे जुयाः जुल? 44 छं जितः ज्वजलपा याःबलय् जिगु प्वाथय् च्वंम्ह मचा लय्लय् तातां सन। 45 परमप्रभुं धयादीगु खँ धात्थें जुइ धकाः छं पत्याः याःगुलिं छन्त आशिष दइ।”
मरियमं परमेश्वरयात तःधंकूगु
46 अले मरियमं थथे धाल --
“जिं दुनुगलंनिसें परमप्रभुयात
तःधंकाच्वना।
47 मुक्ति बीम्ह परमेश्वर खनाः
जिगु मन तसकं लय्ताः,
48 छाय्धाःसा वय्कलं
जि थज्याःम्ह भ्वातिंयात नं
दया यानादिल।
आवंनिसें जितः फुक्क मनूतय्सं तक नं
धन्यम्ह धाइ।
49 दकलय् तःधंम्ह व शक्ति दुम्ह परमेश्वरं
जितः थुकथं तःधंगु ज्या यानादिल।
वय्कःयागु नां हे पवित्र जू।
50 वय्कःयात मानय् याइपिन्त
वय्कलं पुस्ता पुस्तां तकं दया यानादी।
51 वय्कलं थःगु ल्हाःयागु शक्ति
क्यनादीगु दु।
वय्कलं घमण्ड याइपिनिगु मनय् च्वंगु ग्वसाः
फुक्कं स्यंकादीगु दु।
52 वय्कलं बल्लाःपिं जुजुपिन्त सिंहासनं क्वकयादिल,
अले चिधंपिन्त च्वय् छ्वयादिल।* १:५२ उत १७:७
53 वय्कलं नयेमखंपिन्त साःसाःगु लुधंक नकादिल।
तःमिपिन्त खालि ल्हातं लिछ्वयादिल।
54 वय्कलं थःम्हं यानादीगु बाचा लुमंकाः
थः च्यःत इस्राएलीतय्त ग्वाहालि यानादिल।
55 वय्कलं झी तापाःबाज्या अब्राहाम
व वया सन्तानतय्त धयादी थें
दया यायेगु ल्वःमंका मदी।”* १:४६-५५ १ शमू २:१-१०
56 मरियम एलीशिबापिन्थाय् स्वलाति च्वनाः थःगु छेँय् लिहां वन।
बप्तिस्मा बीम्ह यूहन्ना बूगु
57 एलीशिबाया मचा बुइगु ब्यथा जुल। वं छम्ह काय्मचा बुइकल। 58 वयात परमप्रभुं तसकं माया यानादीगु खनाः वया थःलाःपिं व जःलाखःलापिं फुक्कं लय्ताल।
59 मचा बूगु च्यान्हु दय्काः मचायागु म्हय् चिं तयेत इपिं वल। इमिसं मचायागु नां बौम्हय्सिगु थें तुं जकरिया तयेत्यंबलय्* १:५९ लेवी १२:३ 60 मचाया मामं थथे धाल -- “जकरिया मखु, थ्वयागु नां यूहन्ना तये माः।”
61 अले इमिसं वयात धाल -- “छिमि थःलाःपिं सुयां हे थज्याःगु नां मदुनि।” 62 अले इमिसं ल्हाः भाय् यानाः मचाया अबुयाके छु नां तयेगु धकाः न्यन। 63 अले वं छपाः ग्वरः कयाः उकी थथे धकाः च्वत -- “मचायागु नां यूहन्ना धकाः तये माः।” थ्व खनाः इपिं फुक्कं अजूचाल। 64 अबलय् हे वं न्हापा थें तुं नवाये फत। अले वं परमेश्वरयात तःधंकल।
65 अन च्वंपिं मनूत फुक्कं तसकं ग्यात। थ्व खँ यहूदिया जिल्लाय् फुक्कभनं बय्बय् जुल। 66 थ्व खँ न्यंपिं फुक्कसिनं मनं मनं थथे धकाः बिचाः यात -- “थ्व मचा छु जुइम्ह जुइ?” छाय्धाःसा परमप्रभुं हे वयात शक्ति बियादीगु दु।
जकरियां कंगु अगमवाणी
67 अले यूहन्नाया अबु जकरियां पवित्र आत्मां जायाः थथे धकाः अगमवाणी कन --
68 “इस्राएलीतय् परमप्रभु
परमेश्वरयात तःधंके मा,
छाय्धाःसा परमेश्वर थः हे झायाः
थः मनूतय्त पापं छुतय् यानादिल।
69 वय्कलं हे झीत छम्ह तसकं
तःधंम्ह मुक्तिदाता बियादिल।
झीम्ह मुक्तिदाता वय्कःया च्यः
जुजु दाऊदया सन्तानपाखें झाइ।
70 थथे जुइ धकाः ला वय्कलं
न्हापा हे पवित्रपिं अगमवक्तातय्गु
म्हुतुं न्ववानादीगु खः।
71 वय्कलं झीत मयःपिनिगु ल्हातं
व शत्रुतय्गु ल्हातं बचय् यानादी।
72 वय्कलं झी तापाःबाज्यापिन्त
दया यानादीगु
व वय्कःपिं नाप चिनादीगु बाचा
लुमंकादी।
73 थ्व बाचा झी तापाःबाज्या
अब्राहामनाप चिनादीगु खः।
74 उकिं शत्रुतय्गु ल्हातं झीत
बचय् याका दीगुलिं
वय्कःयात लय्लय् तातां
मानय् यानाच्वने मा।
75 अले पवित्रपिं जुयाः म्वाना च्वँतले
मग्यासे झीपिं वय्कःयात यय्क च्वनाच्वने मा।
76 छ नं, जिमि काय्,
दकलय् तःधंम्ह परमेश्वरया अगमवक्ता धकाः छन्त धाइ।
उकिं छ प्रभुया न्ह्यः वय्कःयात लँ छिंकेत वनिम्ह जुइ।* १:७६ मला ३:१
77 परमेश्वरया थः मनूतय्गु
पाप क्षमा जुइ,
अले हानं इपिं बचय् जुइ धकाः
इमित धायेगु नं छंगु ज्या जुइ।
78 झी परमेश्वर तसकं भिंम्ह
व दया माया दुम्ह खः।
अय्जूगुलिं वय्कलं तसकं
थीगु मुक्तियागु निभाः जः झीत खय्कादी।
79 थ्व निभाः जः स्वर्गं
कालयागु हाकुगु किपालुइ
च्वनाच्वंपिं मनूतय्थाय् खय्कादी।
थ्व हे जलं झीत शान्तियागु लँपुइ यंकादी।”* १:७९ यशै ९:२
80 व मचा आत्मा व म्ह निताय् नं बल्लानाः तःधिकः जुया वल। इस्राएलीतय्थाय् वनाः न्यंकेगु ज्या मयातले व मरुभूमिइ हे च्वनाच्वन।