5
पहाडय् बियादीगु उपदेश
लूका ६:२०-२६
1 ग्वाः ग्वाः मनूतय्त खनाः येशू पहाडय् थहां झायाः फ्यतुनादिल। चेलात नं वय्कःयाथाय् वल। 2 अले वय्कलं इमित थथे धकाः स्यनादिल --
3 “थःत आत्माय् चीमि खंकीपिं मनूत धन्यपिं खः,
स्वर्गयागु राज्य इमिगु हे खः।
4 नुगः मछिंका जुइपिं मनूत
धन्यपिं खः,
परमेश्वरं हे इमित ह्यय्कादी।*५:४ यशै ६१:२
5 स्वजापिं मनूत धन्यपिं खः,
पृथ्वीइ इमिसं अधिकार याये दइ।*५:५ भज ३७:११
6 परमेश्वरया न्ह्यःने धर्मी ठहरय् जुइत पित्याकाः
प्याय्चाय्का जुइपिं मनूत
धन्यपिं खः,
परमेश्वरं इमित लुधंकादी।*५:६ यशै ५५:१-२
7 कर्पिन्त दया याना जुइपिं मनूत
धन्यपिं खः,
परमेश्वरं इमित दया यानादी।
8 नुगः यचुपिं मनूत धन्यपिं खः,
इमिसं परमेश्वरयात स्वये खनी।*५:८ भज २४:३-४
9 मेपिन्त मिलय् याना जुइपिं मनूत
धन्यपिं खः,
इमित परमेश्वरं थः काय्पिं यानादी।
10 परमेश्वरया न्ह्यःने धर्मी ठहरय् जुइत दुःखकष्ट
फयाच्वंपिं मनूत धन्यपिं खः,
छाय्धाःसा स्वर्गयागु राज्य इमिगु हे खः।”*५:१० १ पत्र ३:१४
11 “जितः विश्वास याःगुलिं छिमित मनूतय्सं मभिंका जुइ, हेस्याना जुइ, दुःखकष्ट बिया जुइ। अय्जूगुलिं छिपिं धन्यपिं खः।*५:११ १ पत्र ४:१४ 12 छिपिं स्वयाः न्हापायापिं अगमवक्तातय्त नं थथे हे दुःखकष्ट ब्यूगु खः। उकिं लय्ताया जु, छाय्धाःसा स्वर्गय् छिमित बीत तःधंगु सिरपाः तयातःगु दु।*५:१२ २ इति ३६:१६; प्रे ७:५२
चि व जः
मर्कूस ९:५०; लूका ११:३३-३६; १४:३४-३५
13 “छिपिं पृथ्वीया चि खः। चिया सवाः हे तन धाःसा थ्व चियात गथे यानाः हानं चि सवाः वय्केगु? थथे सवाः तने धुंकूगु चि छुकियात नं ज्यालगय् मजू, उकिं थज्याःगु चियात मनूतय्सं वांछ्वइ, अले न्हुयाजुइ।*५:१३ मर्क ९:५०
14 “छिपिं संसारया जः खः। पहाडया च्वकाय् दय्कातःगु शहरयात सुनानं मखंक सुचुकातये फइ मखु।*५:१४ यूह ८:१२; ९:५ 15 मत च्याकाः सुनानं त्वपुयातइ मखु, बरु क्वथा न्यंक जः खय्मा धकाः त्वाःदेवाय् तया तइ।*५:१५ मर्क ४:२१; लूक ८:१६; ११:३३ 16 छिपिं नं मनूतय्गु न्ह्यःने थथे हे थिनाच्वने फये माः। अले जक छिमिसं याःगु बाबांलाःगु ज्याखँ मनूतय्सं खनी, अले स्वर्गय् च्वनादीम्ह परमेश्वर बाःयात इमिसं तःधंकी।*५:१६ १ पत्र २:१२
व्यवस्थायागु खँ
लूका १६:१७
17 “जि व्यवस्था व अगमवक्तातय्सं स्यना थकूगु खँ स्यंका छ्वयेत वःगु जुइ धकाः मतिइ तये मते। जि व्यवस्था व अगमवक्तातय्सं स्यना थकूगु ज्याखँ स्यंका छ्वयेत वयागु मखु, बरु पूवंकेत वयागु खः। 18 जिं छिमित धात्थें धाये -- आकाश व पृथ्वी दतले व्यवस्थाय् च्वयातःगु चिकिचाधंगु छगू नं सितिं वनी मखु, बरु अथे च्वयातःगु छकुचा दतले पूवनी।*५:१८ लूक १६:१७ 19 थथे जूगुलिं व्यवस्थायागु चिकिचाधंगु छगू जक आज्ञा मानय् मयाइपिं व मयाकेत स्यना जुइपिं मनूत स्वर्गयागु राज्यय् दकलय् चिधंपिं जुइ। सुनानं व्यवस्था फुक्कं मानय् याःसा, अले कर्पिन्त नं मानय् याये माः धकाः स्यना जूसां थज्याःपिं मनूत स्वर्गयागु राज्यय् तःधंपिं जुइ।
20 “जिं छिमित धाये -- छिमिसं शास्त्रीत व फरिसीतय्सं स्वयाः अप्वः परमेश्वरयात यःथें याःसा जक छिपिं स्वर्गयागु राज्यय् दुहां वने फइ।
तं चायेगु व मनू स्यायेगु ज्या
21 “न्हापायापिं मनूतय्त थथे धयातःगु छिमिसं न्यनातःगु हे दु -- ‘मनू स्याये मते, सुनानं सुयातं स्यात धाःसा वयात सजाँय बी।’*५:२१ प्रस २०:१३; व्य ५:१७ 22 तर जिं छिमित धाये -- दाजुकिजापिंलिसे तंम्वइम्ह मनूयात नं सजाँय बी। सुनानं थः दाजुकिजानापं छुं म्वय्क ल्वापु थल धाःसा वं तःधंगु सजाँय फये माली। अथे हे सुनानं थः दाजुकिजायात ‘ध्वादः’ धाल धाःसा व नरकयागु मिइ लाइ।
23 “अय्जूगुलिं छिमिसं परमेश्वरयात छुं छाये न्ह्यः छ खनाः सुं तंम्वया च्वंगु दु धकाः लुमन धाःसा 24 थःम्हं छायेत्यनागु वेदीया न्ह्यःने हे त्वःताः व नाप निं मिलय् जू हुँ, अले तिनि छाः हुँ।
25 “छन्त द्वपं ब्यूम्ह मनूनाप लँय् हे मिलय् जु। मखुसा वं छन्त अदालतय् यंकाः न्यायाधीशया ल्हातिइ लःल्हाना बी। न्यायाधीशं सिपाइँया ल्हातिइ लःल्हाना बी। अले छ झ्यालखानाय् लाइ। 26 जिं छिमित धात्थें धाये -- पुले माक्व धिबा मपुतले छिमित झ्यालखानां त्वःताहइ मखु।
व्यभिचार याये मज्यू
27 “छिमिसं थथे धाःगु न्यनातःगु दु -- ‘व्यभिचार याये मते।’*५:२७ प्रस २०:१४; व्य ५:१८ 28 तर जिं छिमित धाये -- सुनानं सुं मिसायात बांमलाःगु मिखां स्वल धाःसा वं मनं मनं व्यभिचार याये धुंकी। 29 छिमिगु जव मिखां छिमित पाप याकूसा उकियात लिकयाः वांछ्वया ब्यु। म्ह छम्हं नरकय् लाकाः च्वनेगु स्वयाः ला म्हया छगू अंग मदय्का च्वनेगु आपालं भिं।*५:२९ मत्ती १८:९; मर्क ९:४७ 30 छिमिगु जव ल्हातं छिमित पाप याकूसा उकियात त्वाःल्हानाः वांछ्वया ब्यु। म्ह छम्हं नरकय् लाका च्वनेगु स्वयाः ला म्हया छगू अंग मदय्का च्वनेगु तसकं भिं।*५:३० मत्ती १८:८; मर्क ९:४३
पारपाचुकेगु खँ
मत्ती १९:९; मर्कूस १०:११-१२; लूका १६:१८
31 “थथे नं धयातःगु दु -- ‘सुनानं थः कलाःयात त्वःतूसा पारपाचुकागु भ्वं च्वयाः बी माः।’*५:३१ व्य २४:१-४; मत्ती १९:७; मर्क १०:४ 32 तर जिं छिमित धाये -- कलाःम्हं व्यभिचार याःगु मदय्कं सुनानं थः कलाःयात त्वःता छ्वल धाःसा वं थः कलाःयात व्यभिचार याकूगु जुइ। अथे हे व मिसायात यंकूम्ह मिजंनं नं व्यभिचार याःगु जुइ।*५:३२ मत्ती १९:९; १ कोर ७:१०-११
पाफयेगु खँ
33 “न्हापा न्हापायापिं मनूतय्त थथे धयातःगु नं छिमिसं न्यनातःगु दु -- ‘छिमिसं मखुगु भाकल याये मते, तर परमप्रभुया निंतिं यानागु भाकल पूवंकि। व भाकल त्वाःथले मते।’*५:३३ लेवी १९:१२; गन्ती ३०:२; व्य २३:२१ 34 तर जिं छिमित धाये -- गुबलें छुं खँय् हे पाफये मते। स्वर्गयागु नां कयाः नं पाफये मते, छाय्धाःसा स्वर्ग परमेश्वरया सिंहासन खः।*५:३४ याक ५:१२; यशै ६६:१; मत्ती २३:२२ 35 पृथ्वीयागु नां कयाः नं पाफये मते, छाय्धाःसा पृथ्वी परमेश्वरया तुति तइगु थाय् खः। यरूशलेमयागु नां कयाः नं पाफये मते, छाय्धाःसा यरूशलेम तःधंम्ह जुजुयागु शहर खः।*५:३५ यशै ६६:१; भज ४८:२ 36 थःगु छ्यं थियाः तक नं पाफये मते, छाय्धाःसा छेनय् च्वंगु सँ छपुयात नं छिमिसं तुइके व हाकुके फइ मखु। 37 छु धाये माःगु खः -- खःसा खः जक धा, मखुसा मखु जक धा। थुलिं अप्वः खँ शैतान पाखेंयागु जक खः।
पलेसा कायेगु खँ
लूका ६:२९-३०
38 “थथे धयातःगु नं छिमिसं न्यनातःगु हे दु -- ‘मिखायागु पलेसा मिखा, वायागु पलेसा वा।’*५:३८ प्रस २१:२४; लेवी २४:२०; व्य १९:२१ 39 तर जिं छिमित धाये -- थःत मभिंकूपिन्त छिमिसं ब्वला साये मते। सुनानं छिमित जव न्यतालय् दाल धाःसा खव न्यताः नं फया ब्यु। 40 सुनानं छन्त छंगु लं त्वकाः कायेत अदालतय् यंकल धाःसा वयात गा नापं त्वया ब्यु। 41 सुनानं छन्त करं छगू किलोमीटर तक यंकेत स्वल धाःसा व नाप निगू किलोमीटर हे वना ब्यु। 42 सुनानं छिमिके छुं फ्वन धाःसा वयात ब्यु। सुनानं छिमिके छुं त्याये का वल धाःसा वयात बिया छ्व।
शत्रुतय्त माया यायेगु
लूका ६:२७-३६
43 “थथे धया तःगु नं छिमिसं न्यना तःगु दु -- ‘जःलाखःलायात माया या, शत्रुयात हेला या।’*५:४३ लेवी १९:१८ 44 तर जिं छिमित धाये -- शत्रुयात माया या, थःत दुःख बीपिनिगु निंतिं प्रार्थना या। 45 अले जक छिपिं स्वर्गय् दीम्ह बाःया मस्त जुइ फइ, छाय्धाःसा वय्कलं भिंपिं व मभिंपिं निम्हय्सितं निभाः त्वय्कादी। अले धर्मी व पापी निम्हय्सितं वा वय्कादी। 46 थःत माया याइपिन्त जक माया यानाः छु सिरपाः काये खनी? थथे ला कर काइपिन्सं नं याः। 47 छिमिसं थः दाजुकिजापिन्त जक हनाबना तल धाःसा छु हे भिंगु ज्या यात? छु परमेश्वरयात म्हमस्यूपिन्सं जक अथे मयाः ला? 48 अय्जूगुलिं स्वर्गय् दीम्ह छिमि बाः सिद्धम्ह खः, उकिं छिपिं नं अथे हे सिद्ध जु।*५:४८ लेवी १९:२; व्य १८:१३
*5:4 ५:४ यशै ६१:२
*5:5 ५:५ भज ३७:११
*5:6 ५:६ यशै ५५:१-२
*5:8 ५:८ भज २४:३-४
*5:10 ५:१० १ पत्र ३:१४
*5:11 ५:११ १ पत्र ४:१४
*5:12 ५:१२ २ इति ३६:१६; प्रे ७:५२
*5:13 ५:१३ मर्क ९:५०
*5:14 ५:१४ यूह ८:१२; ९:५
*5:15 ५:१५ मर्क ४:२१; लूक ८:१६; ११:३३
*5:16 ५:१६ १ पत्र २:१२
*5:18 ५:१८ लूक १६:१७
*5:21 ५:२१ प्रस २०:१३; व्य ५:१७
*5:27 ५:२७ प्रस २०:१४; व्य ५:१८
*5:29 ५:२९ मत्ती १८:९; मर्क ९:४७
*5:30 ५:३० मत्ती १८:८; मर्क ९:४३
*5:31 ५:३१ व्य २४:१-४; मत्ती १९:७; मर्क १०:४
*5:32 ५:३२ मत्ती १९:९; १ कोर ७:१०-११
*5:33 ५:३३ लेवी १९:१२; गन्ती ३०:२; व्य २३:२१
*5:34 ५:३४ याक ५:१२; यशै ६६:१; मत्ती २३:२२
*5:35 ५:३५ यशै ६६:१; भज ४८:२
*5:38 ५:३८ प्रस २१:२४; लेवी २४:२०; व्य १९:२१
*5:43 ५:४३ लेवी १९:१८
*5:48 ५:४८ लेवी १९:२; व्य १८:१३