हितोपदेशया सफू
म्हसीकाः
हितोपदेशया सफू उखान व शक्तिया कथं छगू धार्मिक व नैतिक शिक्षाया मुना खः। थुकि अप्वः याना न्हिया न्हिथं मनूतय्सं व्यवहारय् छ्यलीगु खँया बारे च्वया तःगु दु। “ज्ञान कायेत दकलय् न्हापां परमप्रभुयात हनाबना तयेमाः।” धयागु खँय्यात ध्यान बीया हे थ्व सफू च्वयेगु शुरू जुइ। अनंलिपा धार्मिक विधिया खँ जक मखु तर झीगु बुद्धि विवेक व व्यवहारया खँयात नं न्ह्यब्वया तःगु दु।
अप्वः याना छम्ह बुद्धि दुम्ह मनुखं समय व परिस्थिति कथं गथे याना जुइमा छु छु यायेगु धयागु खँ हे चीहाकय्क थ्व सफुलिइ च्वया तःगु दु। थ्व सफुलिइ गुलिं खँत परिवारया स्वापु व व्यवहारिक खँया बारे, मेपिन्त गुकथं हनाबना तयेगु अले समाजय् गुकथं मिलय् जुयाः च्वनेगु अले गुलिं खँय् आत्म-संयमया बारे नं च्वयाः तःगु दु। थ्व सफुलिइ नम्र जुइगु, धैर्य यायेगु, मगामचापिन्त गुकथं ग्वाहालि बीगु, व पासापिं गुकथं दय्केगु व इपिं नापं गुकथं मिलय् जुयाः च्वनेगु धयागु खँ च्वया तःगु दु।
धलः पौ
बुद्धिया प्रशंसा १:१–९:१८
सोलोमनया उपदेश १०:१–२९:२७
आगूरया उपदेश ३०:१-३३
जुजुयात ब्यूगु सल्लाह ३१:१-३१
1
न्ह्यखँ, आजु व मूखँ
1 दाऊदया काय्, इस्राएलया
जुजु सोलोमनया हितोपदेश। * १:१ १ राज ४:३२
2 थन भिंगु व बुद्धिया खँ,
अले दुग्यंगु धापूत थुइकेत
ग्वाहालि जुइगु
हितोपदेशत बियातःगु दु।
3 थुकिं अनुशासनय्
च्वनाः म्वायेगु,
भिं मनू जुयेगु
व खःथें जुयेगु स्यनी।
4 छुं मस्यूपिं मनूतय्त
चलाख यानाबी,
अले ल्याय्म्हल्यासेपिन्त
ज्ञानया खँ स्यनाबी।
5 थुकिं ज्ञां दुपिनिगु ज्ञां
अज्ज अप्वय्काबी,
अले ब्वनातःपिन्त
लँ क्यनाबी।
6 थुकिं यानाः इमिसं
हितोपदेशया सुलाच्वंगु खँ
व सःस्यूपिनिगु
गथि चिंगु खँत नं थुइके फइ।
7 परमप्रभुया भय कायेगु हे
ज्ञानया न्हापांगु पलाः खः।
मूर्खतय्सं जक
ज्ञान व बुद्धियात क्वह्यंकाजुइ।* १:७ अयू २८:२८; भज १११:१०; हितो ९:१०
मभिंपिं पासापिंलिसे जुइ मते
8 हे जिकाय्!
मांअबुं धाःगु खँ न्यँ!
9 थ्व हे छिमिगु छ्यंया मुकुट
व गःपःया सिखः जुइ।
10 हे जिकाय्!
पापीतय्सं ह्यय्कः वल धाःसां
इमिगु खँय् जुइ मते।
11 इमिसं धायेफु --
“जिपिंलिसे वा,
सुयातं सुलाः सुलाः स्याये नु!
छुं मस्यूपिन्त
हय्कयाः
लुतय् याये नु!
12 इमिगु नां तक हे मल्यंक
इमित नुनाछ्वये।
13 अले इमिगु सामान लाकाः
झीसं थःपिनिगु धुकू जाय्के।
14 जिपिंलिसे वयेगु सा
छन्त नं छंगु भाग थ्याइ।”
15 हे जिकाय्! इपिंलिसे जुइ मते।
इमिगु लँय् पलाः हे तये मते।
16 छाय्धाःसा इमिगु पलाः
मभिंगु ज्याय् न्ह्यानाच्वंगु दु।
स्यायेपालेत तकं
इपिं न्ह्यचिलाच्वंगु दु।
17 झंगलं खंक इमित
जाः प्यनेगु सितिं खः।
18 थुमिसं ला थःगु जाः
थःम्हं हे ग्वयाच्वंगु दु।
थुमिसं थःम्हं थःत हे
स्यायेत स्वयाच्वंगु दु।
19 मभिंगु ज्या यानाः मुंकूगु धिबां
मनूतय्गु ज्यान काइ।
बुद्धिया इनाप
20 बुद्धि सतकय् सतकय् च्वनाः
चिल्लाय् दनाच्वंगु दु।
चुकय् चुकय् च्वनाः
वं सः तयाच्वंगु दु।
21 मू सतकय् च्वनाः
वं शहरया ध्वाखाय्
मुनाच्वंपिं मनूतय्त
न्वानाच्वंगु दु।* १:२०-२१ हितो ८:१-३
22 हे बुद्धि मदुपिं मनूत!
गुबलय् तक छिपिं
बुद्धि मदय्क च्वंच्वनेगु,
गुबलय् तक कर्पिन्त
नागःतुगः यानाः
न्ह्याइपुकाच्वनेगु छिपिं,
गुबलय् तक छिपिं मूर्खत
बुद्धिया महिताः जुयाच्वनेगु?
23 जिं न्वाना थें
छिमिसं याःगु जूसा
जिं छिमित जिगु
नुगः खँ कनेगु खः,
जिं थःगु बिचाः
छिमित न्यंकेगु खः।
24 जिं धयागु खँ छिमिसं मन्यं,
जिं ल्हाः ब्वय्काबलय्
छिमिसं वास्ता मयाः।
25 जिं बियागु सल्लाहयात
छिमिसं वास्ता मयाः,
जिं न्वानागु खँ
छिमिसं मन्यं।
26 उकिं आः छिमित
कष्ट जुइबलय्
जि छिपिं खनाः न्हिले।
छिमित आपत वइबलय्
जिं लाय्बुये।
27 वाफय् वःथें
छिमित आपत वइ,
ग्वःफय् वःथें
छिमित दुःख जुइ।
28 उबलय् छिमिसं जितः सःती।
अले जिं लिसः बी मखु।
छिमिसं जितः माली,
तर जितः लुइके फइ मखु,
29 छाय्धाःसा छिमिसं
बुद्धियात हेला याःगु दु।
परमप्रभुया भय मकाःगु दु।
30 छिमिसं जिगु सल्लाह मन्यं!
जिं न्वानागुलिइ
छिमिसं च्यूताः मतः।
31 छिमिसं छु यात,
उकथं हे छिमित दइ।
अले छिमिगु ज्यां
छिमित हे दुःख जुइ।
32 बुद्धि मदुपिं मनूत
जि पाखें तापानाच्वंगुलिं
सिनावनी।
मूर्खत छुं च्यूताः मकासे जूगुलिं
नाश जुयावनी।
33 तर सुनां जिगु खँ न्यनी,
वयात सुरक्षा दइ,
व छुं जुइ धकाः
ग्याये म्वाय्क याउँक च्वनी।