1 Tɨmbi Yesulɨ ama kɨmɨn wopum kle kuñgɨlɨñ yambɨmbi, kwet kɨmɨnnan lombi pipakuk. Pipalɨmbi, gwañgwañiilɨ endoñ bɨm kɨmɨn tɨmbɨmbi, 2 kusei kɨmɨpi, ñɨndɨñ enɨ-daut tɨ-sembi enguk,

11 Kwapme kwapme amatamdɨ sɨndɨ gɨñgɨtnai kuañda tɨmbi kosɨ tɨmbɨ kolaumbi, mɨlap kusei kusei sambi, juluñɨt manda kolan kusei kusei sɨndok plon embi, siñgiñjɨ siañ, nain wolonda sɨndɨ amatam dɨwɨn yapma kle-pakañ. 12 Neta, tuanjɨ wopum kunum gɨnañ pat-samlak, wala tɨmbi walenjɨ kɨndem daumbi, sɨlɨsɨlɨ tɨnekalɨñ. Amatamdɨ plofet ama damañgan kuñgɨlɨñ enda bo wɨndɨñgangot mɨlap kusei kusei tɨ-semmañgɨlɨñ.”

13 Yesulɨ yousɨmbi, gwañgwañiila ñɨndɨñ enguk, “Palañdɨ*Palañ wɨn monɨk manda plon sol. kena tɨlak wolok tuop sɨndɨ amatam gɨtɨktok boñgɨpsɨnan wɨndɨñgangot tañ. Gan palañdok koñgom pɨ-taleumbi, nek ñala bɨndambo koñgom dawɨk? Wɨndɨñ tɨndɨlok tuop nɨm. Palañ wandin walɨ kena nɨmnat, wɨn slak kwet plon yalɨmulɨm ñaumbi, ama kesɨsɨlɨ yali-pañgɨpmañ.

14 It kwet no jañgɨnnan indañgan palɨmbi, nepek nolɨ nɨm masipmek. Wɨndɨñgangot sɨndɨ kwelalok amatam endok kolsalen. 15 Ama nolɨ kolsalen pɨndopi, kambottɨ tapliwɨk ba? Nɨm a. Endɨ wɨn indañgan kɨmɨlɨmbi, it gɨnañnan pit mɨlat tañ gɨtɨk enda kolɨ sale-semlak. 16 Wɨndɨñgangot sɨndok kolsalenlɨ amatam kolɨ sale-semsemlok. Kusei ñɨndɨñda wɨndɨñ tɨlok: endɨ sɨndok kunditsɨ kɨndem ka-nandañda tɨmbi, Bepsɨ kunum gɨnañ patak en nɨ-kɨndem danekalɨñ.”

17 Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ naka ñɨndɨñ nɨm nandɨ-nambi enekalɨñ, ‘Anutulɨ endɨkñe manda Moselok kiinan kɨmɨt-nɨmguk, tɨmbi plofet amalɨ manda nɨnɨ-daut tɨ-nɨmgɨlɨñ. Yesulɨ manda wakan wialektok indañguk.’ Sɨndɨ wɨndɨñ nɨm enekalɨñ. Nak manda wɨn wialettok nɨm indañgut, tambo nak wolok kusei tɨmba inda-dakleuptok indañgut. 18 Nak biañgan sɨnɨk sanba: kunum kwet patekamɨk tuop endɨkñe manda youp bimbin pakañ walɨ gɨtɨk papat kwambɨñ patnekalɨñ. Wɨn Anutulɨ nepek indauptok elak wɨn gɨtɨk gama nɨm indañɨlɨmbi, endɨkñe manda lakat sɨnɨk nolɨ bo no nɨm paitnekalɨñ. Nɨm sɨnɨk. 19 Wɨndɨñda tɨkap sɨndɨ endɨkñe manda lakat sɨnɨk wandin no lapɨpi, amatamdɨ wɨndɨñgangot tɨnelɨñdok enɨ-daut sem tɨ-semañ, Kunum Molomdɨ sɨnda nandum gɨñgɨtñiilok boñgɨpsɨnan pɨmbɨñen sɨlanin sɨnɨk tɨlak. Gan tɨkap sɨndɨ endɨkñe manda gɨtɨk tañgonembi, amatamdɨ wɨndɨñgangot tɨnelɨñdok enɨ-daut sem tɨ-semañ, Kunum Molomdɨ sɨnda nandum gɨñgɨtñiilok boñgɨpsɨnan loloñ tɨlak.”

20 Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Dɨndɨm kuñgula nak ñɨndɨñ sanlet: endɨkñe manda nandɨ-tale ama gɨt Falisi ama endɨ endɨkñe manda youyoulɨn patak wɨn gɨtɨk kɨmɨt-kle-kɨliñ eañ. Tɨkap sɨndɨ ama wɨn nɨm yapma klembi, Anutu nɨtek kunelɨñdok nandɨlak wɨndɨñ nɨm kunekalɨñda, sɨndɨ Kunum Molomdok gɨñgɨtñii nɨm indanekalɨñ.

21 Sɨndɨ ama damasɨla manda ñɨndɨñ enɨenɨn wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk ama no nɨm wɨlɨ kɨmbekak. ✡Kisim Bek 20:13 No en ama no wɨlɨ kɨmbekakta, endɨ manda plon kɨmɨttok.’ 22 Gan natna ñɨndɨñ sanlet: no en nolla gimbɨt tɨlakta, en manda plon kɨmɨttok. Ba no en nol manda winjɨt nɨmbi nɨ-suambatak, en wakan ka-dɨkñelok mɨn wopum gɨnañ kɨmɨttok. Ba no en nol ñɨndɨñ nɨlak, ‘Dɨk ama kamen sɨnɨk’, endɨ jɨmbɨñdok komba gɨnañ nɨ-muttok. 23 Wala tɨmbi dɨk tapma tɨmbepi sisuetnan ña ipi, nokalɨ nandɨ-kola tɨ-gamek wɨn nandɨ-sɨwɨtañda, 24 kak, nepenepeka sisuet kuseinan kɨmɨpi, dɨndɨmgan ña noka tɨmbɨ indaumbi, en gɨta manda e-sale tɨmbi, not busuk tɨndekamɨk. Wɨndɨñ tɨ-tale-bimek, kɨndem ñambi tapma tɨmbekañ. 25 Ba tɨkap ama nolɨ manda plon gapɨlep tɨlakta, sɨtɨ telak plon yakan ñandemɨk, wolondañgan plapkan sɨnɨk tambon tɨ-dɨndɨmelok manda en gɨta eum dɨndɨm eukak. Nɨm kañbi, ama walɨ kañ-dan amalok kiinan gapɨlɨmbi, kañ-danlɨ bo tem dumanlok kiinan gapɨlɨmbi, endɨ gepmbi, it kwambɨñ gɨnañ gapɨlek. 26 Nak biañgan sɨnɨk ganba: dɨk it kwambɨñ gɨnañ papi, mɨnem ombɨ-mɨlok een wɨn ombɨ-taleumek gambiumbi pɨukañ.

27 Manda ñɨndɨñ damañgan een wɨn sɨndɨ nandɨ-taleañ, ‘Dɨk ama nolok tamɨn gɨta telak joñgo nɨm kuukañ.’ ✡Kisim Bek 20:14 28 Gan natna ñɨndɨñ sanlet: ama nolɨ tam no ka-galkta tɨlakta, en wakan ikan enlok gɨnan nanandɨn gɨnañ tam wɨn en gɨta telak joñgo kulak. 29 Wɨndɨñda tɨkap dauka tombonlɨ gep tiañeumbi, yomdok sɨsoñ plon pi pɨwɨñ ñala dauka wɨn gɨtnei kopi, dauka tombongot kuukañ. Nɨm kañbi, gwɨlapka gɨtɨk jɨmbɨñ gep kolɨm pɨuñ a. 30 Ba tɨkap kɨka tombonlɨ gep tiañeumbi, yomdok sɨsoñ plon pi pɨwɨñ ñala kak dombɨ kopi, kɨka tombongot kuukañ. Nɨm kañbi, gwɨlapka gɨtɨk jɨmbɨñ ñauñ a.

31 Tɨmbi damañgan ñɨndɨñ pa eñgɨlɨñ, ‘No endɨ tamɨn kle-kolep tɨlakta, wolok tuop kundit yout daklembi mɨukak.’ ✡Lo 24:1 32 Gan natna ñɨndɨñ sanlet: tam telak joñgo nɨm kuñguk en slakan nɨm kle-kokottok. Neta, ama no en tamɨn wandin kle kolɨmbi, wapai komblin tɨkewɨkta, ama walɨ tamɨn wakɨt endok wapai komblin yom plon yapɨlɨmbi, telak joñgo kundemɨk.

33 Sɨndɨ ama damasɨla ñɨndɨñgangot enɨenɨn wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk manda e-kwambɨñ dañguñ wɨn nɨm maklembi tambɨlekañ. Dɨk Wopumdok dainan nepek nek tɨndɨlok e-top tɨñguñ wolok tuop tɨmbekañ.’ ✡Wok Pris 19:12, Namba 30:3, Lo 23:22 34-35 Gan natna ñɨndɨñ sanlet: e-kwambɨnda manda no nɨm enekalɨñ, wɨn kunum ba kwet ba Jelusalem wolok plon nɨm enekalɨñ. Ñɨndɨñda: kunum gɨnañ Anutulɨ pipapi, amatam yambɨ-dɨkñelak, tɨmbi kwettɨ wɨn kesilok gembañ tɨmbɨmbi, kesi wolok plon kɨmɨtak. Tɨmbi Jelusalem wɨn Ama Wapmañ wopum endok il kwel. 36 Tɨmbi dɨk kumbañga sak bip ba satnin tɨmbɨ indauktok tuop nɨm, wala tɨmbi kumbañgala bo nɨm e-kwambɨñ daukañ. 37 Ama nolɨ nepek nola san-kaumbi, dɨndɨmgan tambanembi, ‘Oñ’ ba ‘Nɨm’ nɨnekalɨñ. Tɨkap sɨndɨ mandanjɨ tɨmbɨ kwambɨñ danelɨñdok nandañ wɨn Kolan Molomdok kandañ nanin bɨlak.”

38 Yesulɨ yousɨmbi enguk, “Sɨndɨ manda ñɨndɨñ damañgan een wɨn nandɨ-taleañ, ‘No en ama nolok dai tɨmbɨ kolaukta, endok dai bo tɨmbɨ kolalok. Ba no en ama nolok man kwandai wɨlɨ gɨloñmekta, endok man kwandai bo wɨlɨ gɨloñmɨlok.’ ✡Kisim Bek 21:24, Wok Pris 24:20, Lo 19:21 39 Gan natna ñɨndɨñ sanlet: ama no kolan tɨ-samumbi, tambon nɨm ombɨñmɨnekalɨñ. Nɨm sɨnɨk. Tambon sɨndɨ ñɨndɨñ tɨnekalɨñ: tɨkap ama nolɨ bumga tombon wɨlekta, tombon wɨndɨñgot wɨlektok tambaneñmekañ. 40 Ba tɨkap ama nolɨ kiupɨñga kasɨleuktok manda plon gapɨlepi nandɨlakta, sauloñga wɨndɨñgot biñmekañ. 41 Ba tɨkap ama nolɨ kaikan gan-gɨñgɨnembi, nepenepelɨ wɨn kwet kɨmɨn noñgan †Grik manda kesɨk yali ñañañ 1,000ndok tuop elak, wɨn Roma amalok mail noñgan ba 1.5 kilomita netepek. wolok tuop bembi ñañmeñdok elakta, dɨk kwet kɨmɨn tɨpet wolok tuop bembi ñañmekañ. 42 Ba tɨkap ama nolɨ nepek nola gan-nandɨ tɨlakta mɨukañ, ba nepeka no nain dumangot tɨke-kuup ganlakta nandɨñmekañ.

43 Sɨndɨ damañgan ñɨndɨñ een wɨn nandɨ-taleañ, ‘Dɨk nokala gɨnañ kɨndem tɨñmekañ, tɨmbi kanjɨkkala nandɨ-kola tɨñmekañ.’ ✡Wok Pris 19:18 44 Gan natna ñɨndɨñ sanlet: kanjɨksiila gɨnañ kɨndem tɨ-semnekalɨñ, ba ama mɨlap kusei kusei tɨ-samañ enda Anutulɨ gwɨlam tɨ-semektok nɨmolo tɨ-semnekalɨñ. 45 Wɨndɨñ tɨñɨpi, sɨndɨ kunum Bepsɨlok wembe gwañgwa kuañ wɨn inda-dakleukak. Neta, endɨ ama gɨtɨkkan, wɨn ama kɨndem mandan kɨmɨt-kleañ wakɨt ama kolan mandan wɨkañ enda gɨtɨk maim kolɨ sale-sembi, gwi nɨ-mut-semlak. 46 Tɨkap sɨndɨ ama gɨnañ kɨndem tɨ-samañ endañgot gɨnañ kɨndem tɨ-semnelɨñda, nektok kuseila Anutulɨ tambon ombɨ-samek? Wɨn takis epep ama kolan ‡Juda amalɨ takis epep amala nandum endɨ takis epñɨpi, amatam juluñɨt tɨ-sembi, Judalok kanjɨksɨ, wɨn Roma ama, not tɨ-semañ, wala tɨmbi endɨ Anutulok dainan ñanelɨñdok tuop nɨm. endɨ bo telak wakangot kleañ wɨn! 47 Ba tɨkap sɨndɨ nosiilañgot not tɨ-semañda, kunditsɨ walɨ amatam dɨwɨn endok kunditsɨ nɨtek maklewɨk? Amatam Anutu nɨm nandɨñmañ endɨ bo wɨndɨñ nɨm tañ ba?”

48 Yesulɨ wɨndɨñ embi yousɨmbi, dɨndɨm kuñgula manda eñguk wolok bien wɨn ñɨndɨñ enguk, “Kunum Bepsɨlok gɨnan nanandɨn ba ep tɨndɨn wɨn gɨtɨk kɨndem ba dɨndɨm sɨnɨkgot. Wɨndɨñda tɨmbi sɨndok gɨnañ nanandɨnjɨ ba ep tɨndɨñjɨ bo gɨtɨk kɨndem ba dɨndɨm sɨnɨkgot palekak.”