Ungbòta-Ɔwʉ́tá Tɔ́ Bhǔkù 1 Tìmɔ̀tɛwʉ̀ 1

Tìmɔ̀tɛwʉ̀

tɔ̀ Pɔlɔ̀ andí wɛmbɛrɛ̀ tɨ́ bhàrʉwà

Yàrɨ́ bhàrʉwà ɔ̀ ɨ̀ nòtù ádrɔ̀drɔ̌ dhu tɨ́ dhu

Yàrɨ́ nɨ́ wɛmbɛrɛ̀ tɨ́ Pɔlɔ̀ andí Tìmɔ̀tɛwʉ̀ tɨ́ kátɨna kpatsìbhíngba tɔ̀ bhàrʉwà. Ndɨ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ nɨ’ɨ̀ Àziyǎ-Ngba tɔ́ pbìrì ɔ̌, Lístrà tɨ́ kátɨna kɨgɔ̀ ɔ̌ alɛ. Kòmbí ka karɨ́ ndɨ pbìrì ànzi Tùrùkiyà tɨ́. Kà t’ábanà nɨ’ɨ̀ Mʉ̀gìrikì, kà-tsánà Èwùníkè ràdʉ̀ ɨ̀’ɨ̀ Mùyàhudì-àyi (Kas 16.1). Ɨ́yàdhíyà mà ɨ́yànà mànà nɨ’ɨ̀ pbàkrɨ́stɔ̀ (2Tì 1.5).

Pɔlɔ̀ arà Kàgàwà bhà Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ nʉ́nɔ̀ Lístrà. Nɨ́ Tìmɔtɛwʉ̀ ɨrɨ kà rǎwɛ̌na Yěsù dɔ̌ dhu, ndàdʉ̀ ndɨ Yěsù à’ù (Kas 16.10). Ndɨ dhu-dzidɔ̌, Pɔlɔ̀ adʉ̀ kòvò ’òngò kasʉ ɔ̀nzɨ̀ mànà atdíkpá.

Tìmɔ̀tɛwʉ̀ ʉnda Pɔlɔ̀ ibí-gʉ̀na nyʉ́ pbɨ̀ndà abhi ɔ̌ (Kas 16.1-5). Ndɨrɔ̀, Yěsù ná’ù alɛ tɔ́ a’uta nádù ndɨ̀ olù, ngǎtsi nɨ̌ vurò dhu ùdhě ka kɨ́ ìndrǔ tɔ̀ Yěsù bhà Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ rɔ̌ rɔ̀ ɔ̀ná atdí kɨgɔ̀ mà ndɨ̀ ndɨ̀rɨ̀ rɔ̀, Pɔlɔ̀ ongónà ndɨ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ òvì ràrà ìndrǔ-afí nópè ányɨ̀. Ndɨ dhu bhěyi nɨ́ ndɨ kǎvì ka atdíku ràdɨ Ɛ̀fɛsɔ̀ tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌, pbàkrɨ́stɔ̀-afí nopé tɨ́ (1Tì 1.3). Nɨ́ yàrɨ́ bhàrʉwà náatù ka ányɨ̀. Ka kɨrɛ̀ nga Pɔlɔ̀ randí ka azà kumì dɔ̀ná ɨ̀bhʉ nà atɔ mà azà kumì dɔ̀ná imbò nà atɔ mànà nzínzì ɔ̌ Yěsù ka kʉ́gʉ̀ dhu-dzidɔ̌. Ndɨ kàsʉmɨ̀ ɔ̌ Pɔlɔ̀ ɨ’ɨ̀ ɨwà ndɨ̀ ndóngò mʉ̀là tɨ́ rɔ́, Tìmɔ̀tɛwʉ̀ ràdʉ̀ ɨ̀’ɨ̀ mbɛ̀mbɛ̀ ɨ̀bhʉ kumì dɔ̀ná imbò nà atɔ nà.

Bhàrʉwà-nyɨ̀tɨ̀ ka kóhù tɨ́ dhu

- Bhàrʉwà-dɔ̀kpa (1.1-2).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ àvǐ rɔ̀sɔ̀ tɨ̀tɔ̀ tɔ́ màlímó dhu (1.3-11).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ ɔ̀tsɔ̀ àbhʉ̌ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Kàgàwà tɔ̀ kàbhà ídzìnga-okú dɔ̀ rɔ̀ dhu (1.12-20).

- Pbàkrɨ́stɔ̀ ròngò ’ɨ̀tsɔ̀ kɔ́rɔ́ alɛ dɔ̌ dhu (2.1-15).

- Kànɨsà ɔ̌ ádrɔ̀drɔ̌ alɛ àkǎ kovò tɨ́ dhu (3.1-16).

- Tìmɔ̀tɛwʉ̀ àkǎ ndòngò dhu ùdhe pbàkrɨ́stɔ̀ tɔ̀ ɔ̀ná ɔ́fɔ̀ (4.1-16).

- Tìmɔ̀tɛwʉ̀ àkǎ ndɔ̀nzɨ̀ kasʉ kànɨsà ɔ̌ kɔ́rɔ́ alɛ-tɨdɔ̀ mànà tɨ́ dhu (5.1–6.2).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀-nyɨ̀kpɔ́ nítdyǔ tɨ̀tɔ̀ tɔ́ màlímó rɔ̌ rɔ̀ dhu mà kàkǎ ndàbhʉ sedzà ònzìtálɛ tɔ̀ ɨ̀nzɨ̌ rʉ̀lɨ fɨ̀yɔ́ a’uta fɨ̀yɔ́ ònzì ɔ̀ dhu mànà dhu (6.3-21).

Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ nóvì dhu

1 Ɨma Pɔlɔ̀, ɨma nɨ́ Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà uvitatálɛ. Ɨma nóvò nɨ́ Kàgàwà àlɛ̌ tɔ́ Ɔ̀gʉ̀ba mà, Yěsù Krɨ́stɔ̀, yà àlɛ̌ kɨ́lɨ àlɛ̌-nyɨ̀kpɔ́ rɔ̀ná alɛ mànà. 2 Tìmɔ̀tɛwʉ̌, ma mɨ́ yàrɨ́ bhàrʉwà àndǐ ɨndʉ̀. Ɨnyɨ nɨ́ idhùdu nyʉ́ a’uta-otù ɔ̌. Kàgàwà àlɛ̌ t’Ábanà mà, Yěsù Krɨ́stɔ̀ àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ mànà nákǎ ɨ̀tɛ̀ fɨ̀yɔ́ ídzìnga ɨndʉ̀, àbà ɨzʉ dʉ̀nʉ́, àdʉ̀ nyabhʉ nyadɨ màrʉ̀ngà ɔ̌.

Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ àvǐ rɔ̀sɔ̀ tɨ̀tɔ̀ tɔ́ màlímó dhu

3 Yà Màkɛ̀dɔ̀nɨyà tɔ́ pbìrì ɔ̀ ma márà rɔ́rɔ̀ ma mávi nyɔnzɨ̀ dhu bhěyi tɨ́, ma mòzè nyadɨ Ɛ̀fɛsɔ̀ tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̀, ndɨ́nɨ̌ nyɨ nyɔsɔ́ tɨ́ atdídhená alɛ, ɨ̀nzɨ̌ ràmbɛ tɨ̀tɔ̀ tɔ́ dhu núdhe dɔ̌ ìndrǔ tɔ̀. 4 Nyɨ nyàkǎ nyɔsɔ̀ abádhí átɔ̀ ɨ̀nzɨ̌ rʉ̀mbɛ̀ ɨ̀ tɨ̀tɔ̀ tɔ́ imbe t’áwɛta mà, fɨ̀yɔ́ rʉ̀gànda-tsʉ̀ náalɛ̀ ndɨ̀ tɨ́ dhu mànà dhu náwɛ̌ ɨ̀ ɨ́ ɨ̀nzɨ̌ ríku rɔ́rɔ̀ dhu rɔ̌. Ɨ dhu àwɛ̌ ka kɨ́ dhu náarɨ́ agòta ìbho ìndrǔ nzínzì ɔ̌, àzèmbè a’uta-otù ɔ̌ ka kʉ́nɨ Kàgàwà ózè dhu nɔ́nzɨ ka kàmbɛ̀nà rɔ̀. 5 Ma mɨ́ wɔ̀ dhu ʉ̀yǎ okúna dɔ̀ rɔ̀ dhu nɨ́, ndɨ́nɨ̌ ìndrǔ nóozé tɨ́ ɨ̀ nzínzìya ɔ̌. Ndɨ àzè rǎhʉ ɨ̀lɨ̌lǎ alɛ-afí mà, ídzì ɨrɛ̀ta mà, obhónánga tɔ́ a’uta mànà ɔ̀ rɔ̀. 6 Atdídhená alɛ nɨ́ndà ɨ̀ kɔ̌kɔ̀ ɨ dhu rɔ̌ rɔ̀, ndɨ dhu ràdʉ̀ ’àbhʉ ’àmbɛ ɨ̀mbǎ tɨ̌ya nà dhu nʉ́nɔ̀ dɔ̌ ìndrǔ tɔ̀. 7 Abádhí ózè ɨ̀’ɨ̀ Kàgàwà bhà Ʉyátá tɔ́ màlímó tɨ́. Pbɛ́tʉ̀, abádhí ʉ́nɨ nzá wɔ̀ ɨ̀ ʉ́nɔna dhu-tɨ̀ mà, ndɨrɔ̀ abádhí ʉ́nɨ nzá wɔ̀ ɨ̀ údhěna ɔbɨ nyʉ́ nà dhu mà.

8 Àlɛ̌ kʉ́nɨ wà dhu Ʉyátá ràrɨ̌ ídzì dhu, Kàgàwà ózè dhu bhěyi ka kùdhe ka ìndrǔ tɔ̀ rɔ̀. 9 Àlɛ̌ kàkǎ àlɛ̌ rʉ̀nɨ dhu átɔ̀, Kàgàwà ranzɨ̀ nzá pbɨ̀ndà Ʉyátá obhónánga ɔ̀nzɨ arɨ́ alɛ tɔ̀. Pbɛ́tʉ̀ kǎnzɨ̀ ka fɨ̌yɔ̀ alɛ nɨ́ ɨ̀nzɨ̌ arɨ́ Ʉyátá nɨ́fʉ̌ alɛ, ɨ̀nzɨ̌ arɨ́ Kàgàwà ʉ̀nɔ̀ dhu ɨ̀fʉ̌ alɛ, ɨ̀nzɨ̌ arɨ́ Kàgàwà ná’u alɛ, ndɨrɔ̀ nzɛ́rɛngatálɛ. Kǎnzɨ̀ ka átɔ̀ ɨ̀nzɨ̌ arɨ́ Kàgàwà ɨ̀fʉ̌ alɛ tɔ̀, yà adzɨ ɔ̌ dhu nátdǔ afíya alɛ tɔ̀, abáya mà ayíya mànà nɔ́kyɛ arɨ́ alɛ mà ngʉ̌kpà alɛ ɔ̀kyɛ arɨ́ alɛ mànà tɔ̀. 10 Kàgàwà anzɨ̀ Ʉyátá átɔ̀ okúya dɔ̀ rɔ̀ alɛ nɨ́ mʉ̀nyɔ̀nɨ̀tálɛ mà, kpabhálɛ tɨ́rɔ̀ arɨ́ mʉ̀nyɔ̀nɨ̀ ɔ̀nzɨ nzínzìya ɔ̌ alɛ mà, ndɨrɔ̀ vèbhálɛ tɨ́rɔ̀ arɨ́ mʉ̀nyɔ̀nɨ̀ ɔ̀nzɨ nzínzìya ɔ̌ alɛ mànà. Kǎnzɨ̀ ka átɔ̀ ìndrǔ ùdzǐ arɨ́ ɨnɔ tɨ́ alɛ mà, tɨ̀tɔ̀ ʉ̀nɔ arɨ́ alɛ mà, tɨ̀tɔ̀ dɔ̌ arɨ́ dhu nʉ́tsɔ̌ alɛ mà, ndɨrɔ̀ Kàgàwà bhà obhónánga tɔ́ ɔtɛ nà rɨ́ ’àgò ngʉ̌kpà dhu-tsí nɔ́nzɨ arɨ́ alɛ mànà-okú dɔ̀ rɔ̀. 11 Ndɨ obhónánga tɔ́ ɔtɛ nákɔ ndɨ̀ yà hirò nɔ́nzɨ̀ Kàgàwà íbhò fudú, ndɨ́nɨ̌ ma mongó tɨ́ ʉ̀nɔ̀nà ìndrǔ tɔ̀ pbɨ̀ndà ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ awáwʉ̀ tɔ́ Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ nà.

Pɔlɔ̀ rɨ̌ ɔ̀tsɔ̀ àbhʉ̌ Yěsù Krɨ́stɔ̀ tɔ̀, kàbhà ídzìnga-okú dɔ̀ rɔ̀ dhu

12 Ma màbhʉ ɔ̀tsɔ̀ yà ɔbɨ níbhò idù àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù Krɨ́stɔ̀ tɔ̀, kɔ̌zʉ̀ ma àkǎkǎ alɛ tɨ́, ndɨ̀dɨ̀ ma pbɨ̀ndà kasʉ ɔ̌ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀. 13 Angyi ɨma nɨ’ɨ̀ Yěsù nɨ̌ arɨ́ dhu ʉ̀nɔ alɛ, Yěsù ná’ù alɛ rɔ̌ arávu alɛ, ndɨrɔ̀ àrǐ dɔ̀ arɨ́ dhu ɔ̀nzɨ alɛ. Pbɛ́tʉ̀ Kàgàwà ábà ɨzʉ dùdú, ɨnzá ma má’ù Yěsù dhu nábhʉ ma mongò ɨnzá ma mʉ̀nɨ dhu ɔ̀nzɨ̀ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀. 14 Ndɨ àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Kàgàwà nɨ́tɛ̀ pbɨ̀ndà ídzìnga abhɔ nyʉ́ idù. Nɨ́, kǎdʉ̀ dzʉ̀nàdu ɔ̀nzɨ̀ ma’ù ndɨ̀, madʉ̀ ngʉ̌kpà alɛ nózè, Yěsù Krɨ́stɔ̀ mànà mǎ múngbò mǎ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀.

15 Yàrɨ́ nɨ́ ndɨ àkǎkǎ ka’ù, ndɨrɔ̀ kɔ́rɔ́ alɛ àkǎ ɨ̀ ràkɔ ɔtɛ. Ndɨ ɔtɛ nɨ́: Yěsù Krɨ́stɔ̀ ɨ́rà yà adzɨ ɔ̌ ndɨ́nɨ̌ ndɨ̀ ndɨgʉ́ tɨ́ nzɛ́rɛngatálɛ, yà ɨma nyʉ́ ma mɨ́’ɨ̀ nzɛ́rɛ alɛ nyʉ́ tɨ́ ròsè nzínzìya ɔ̌ alɛ. 16 Pbɛ́tʉ̀, ndɨ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ nɨ́ ndɨ Kàgàwà ábà ɨzʉ dùdú. Kɔ̌nzɨ̀ ka ndɨ dhu bhěyi, ndɨ́nɨ̌ otùdu ɔ̌, ɨma, nzɛ́rɛ alɛ nyʉ́ nzɛ́rɛngatálɛ nzínzì ɔ̌ tɨ́rɔ̀, Yěsù Krɨ́stɔ̀ nɨ́ɨtɛ̀ tɨ́ kɔ́rɔ́ pbɨ̀ndà dhu-dzi t’óndùta. Kɔ̌nzɨ̀ dhu ndɨ dhu bhěyi, ndɨ́nɨ̌ ndɨ̀ ndɨ̀tɛ̀ tɨ́ dhu ngʉ̌kpà alɛ tɔ̀ abádhí ràrɨ̌’ɨ̀ ìnè ’à’ù ndɨ̀, ’àdʉ̀ dhòdhódhónga tɔ́ ípìrɔ̌nga nábà. 17 Kàgàwà dhòdhódhónga tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎ Kamà, yà ɨ̀nzɨ̌ arɔ́vɛ̀, yà ɨ̀nzɨ̌ atdí alɛ mà arálǎna, ndɨrɔ̀ yà atdírɔ̀ tɨ́ arɨ́’ɨ̀ Kàgàwà nákǎ ɨfʉta nà ilèta mànà dhòdhódhónga nà. Àmɨ̀nà!

18 Tìmɔ̀tɛwʉ̌ pbànɨ̌ngbá, ma mɨ́ yàrɨ́ dhu àvǐ nyɔnzɨ̀, àdhàdhɨ̀ yà angyangyɨ pbànábí avɔ̀ okúnʉ dɔ̀ rɔ̀ dhu bhěyi, ndɨ́nɨ̌ ndɨ ɔtɛ-otù ɔ̌ nyɨ nyugye tɨ́ alɛ-afí tɔ́ ídzì ɨla. 19 Nyɨ nyàkǎ nyɔdɔ̀ pbʉ̀kʉ̀ a’uta mà pbʉ̀kʉ̀ ídzì ɨrɛ̀ta mànà mběyi. Atdídhená alɛ nɔ́dhɔ̀ fɨ̀yɔ́ ídzì ɨrɛ̀ta, ndɨ dhu ràdʉ̀ ’àbhʉ ’ùwǐ fɨ̀yɔ́ a’uta ɔ̌ rɔ̀. 20 Kɔ̀ ɨ ùwǔwǐ alɛ nzínzì ɔ̌ nɨ́, Hìmɛ̀nɛyɔ̀ mà Àlɨ̀sandʉrʉ̀ mànà. Ma mípfo wà abádhí mabhʉ pfɔ̀mvɔ Sìtanɨ̀ tɔ̀, ndɨ́nɨ̌ fɨ̀yɔ́ mʉ̀tsɔ nʉgɛ̀rɛ̀ tɨ́, ndɨrɔ̀ ɨ̀nzɨ̌ ’ongó tɨ́ dhu ʉ̀nɔ̀ Kàgàwà nɨ̌ tdɨ́tdɔ̌.