Kòritò
ɔ̌ Kànɨsà tɔ̀ Pɔlɔ̀ andí ɔyɔ rɨ́ kìsě nɨ̌ bhàrʉwà
Yàrɨ́ bhàrʉwà ɔ̀ ɨ̀ nòtù ádrɔ̀drɔ̌ dhu tɨ́ dhu
Yàrɨ́ bhàrʉwà nandí nɨ́ Pɔlɔ̀, Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà uvitatálɛ. Kǎndí ka imbò kumì atɔ mà azà kumì atɔ mànà nzínzì ɔ̌ Yěsù ka kʉ́gʉ̀ dhu-dzidɔ̌. Tìmɔ̀tɛwʉ̀ tɨ́ ka kátɨna kà t’ɔ́dhɨ̀nà ɨ’ɨ̀ kòmbíta tɨ́ árà Kòritò tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ pbàkrɨ́stɔ̀ àndà rɔ́ (1.1).
Pɔlɔ̀ andí ndɨ bhàrʉwà Màkɛ̀dɔ̀nɨyà tɔ́ pbìrì ɔ̀ ndɨ̀ ndɨ́’ɨ̀ rɔ́rɔ̀.
Kǎndí ka Kòritò tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ Kànɨsà tɔ̀. Ndɨ Kòritò nɨ’ɨ̀ Àkayà tɔ́ pbìrì ɔ̌ ádrʉ̀ngbǎ kɨgɔ̀. Kòmbí ka kárɨ́ ndɨ pbìrì ànzi Pbàgìríkí tɔ́ pbìrì tɨ́. Pɔlɔ̀ rɨ̌ ndɨ bhàrʉwà àndǐ ɔ̀ná kàsʉmɨ̀ ɔ̌, tɨ̀tɔ̀ tɔ́ màlímó nɨ́ɨ’ɨ̀ vurò dhu ùdhě ɨ̀ ɨ́ pbàkrɨ́stɔ̀ tɔ̀ yà Pɔlɔ̀ udhé abádhí tɔ̀ dhu rɔ̌rɔ̀ rɔ́ (11.3-4). Nɨ́, ábhɔ̌ pbàkrɨ́stɔ̀ nɨ́ɨ’ɨ̀ ɨwà kɔ̌kɔ̀ tɨ̀tɔ̀ tɔ́ màlímó rǔdhěna dhu nátdǔ afíya rɔ́, ’àdʉ̀ yà Pɔlɔ̀ rǔdhěna fɨ̌yɔ̀ dhu násà àsa tɨ́. Nɨ́ Pɔlɔ̀ adʉ̀ abádhí-nyɨ̀kpɔ́ nítdyu ɨ tɨ̀tɔ̀ tɔ́ màlímó rɔ̌ rɔ̀.
Bhàrʉwà-nyɨ̀tɨ̀ ka kóhù tɨ́ dhu
- Pɔlɔ̀ rɔ̌tɛ fɨ̀yɔ́ ɨrɨta dɔ̌ Kòritò tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ Kànɨsà mànà dhu. Kà rɨ̌ Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà uvitatálɛ rɨ̌’ɨ̀ nà kasʉ tɔ́ ádrʉ̀ngbǎnga ìse. Kà rɨ̌ yà atdídɔ̌ ndɨ̀ ndɔ́rʉ̀ ɔ̀ná bhàrʉwà nà ndɨ̀ ndávi Titò ràrà okúna dɔ̀ rɔ̀ dhu-tɨ̀ àwɛ̌. Ndɨrɔ̀, kà rɨ̌ atdídɔ̌ ɨdhɛ̀na ɨ̀ka ndɨ̀ yà pbàkrɨ́stɔ̀ ʉ́gɛ̀rɛ̀ fɨ̀yɔ́ ɨrɛ̀ta mběyi tɨna ɔ̀nǎ rɔ̀ dhu ɔ̀vɔ̀ (1–7).
- Pɔlɔ̀ rɨ̌ dhu ɔ̀vɔ yà Yèrùsàlɛmà tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ Kànɨsà tɔ̀ ka kɨ́ dhu àtsà tɨ́ dhu dɔ̌ dhu (8–9).
- Pɔlɔ̀ rɨ̌ ndùgye pbɨ̀ndà uvitatálɛ tɔ́ kasʉ tɔ́ ádrʉ̀ngbǎnga dɔ̌ dhu. Kà rǎtɨna Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà obhóná uvitatálɛ ràkǎ ndɔ̀zʉ̀ ndɨ̀ ndɨ̀’ɨ̀ ákɛ̌ alɛ tɨ́. Kàkǎ ndà’ù kɔzʉ̀ ndɨ̀ ivíví alɛ tɨ́, Kàgàwà rǎdʉ̀ ɔbɨ àbhʉ fɨ̌ndà dhu-okú dɔ̀ rɔ̀. Kàkǎ nzá ndònzì atdí dhu mà fɨ̌ndà ndɨ̀tɨ́rɔ̀ (10–13).
1
Pɔlɔ̀ rɨ̌ Kòritò tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ Kànɨsà nóvì dhu
(Gàl 1.1-5; Kɔ̀l 1.1-8)
Yàrɨ́ bhàrʉwà nàndǐ fʉ̌kʉ̀ nɨ́ ɨma Pɔlɔ̀, yà Kàgàwà ánzì rɨ̀’ɨ̀ Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà uvitatálɛ tɨ́, ndɨ̀ ndòzè ka dhu bhěyi alɛ. Mǎ mɨ́’ɨ̀ atdíkpá àlɛ̌ t’ádɔ̀nà Tìmɔ̀tɛwʉ̀ mànà. Nɨ́ ma màndǐ ka fʉ̌kʉ̀ Kòritò tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ rɨ́’ɨ̀ Kàgàwà bhà kànɨsà tɨ́rɔ̀, ndɨrɔ̀ fʉ̀kʉ́ pbìrì Àkayà ɔ̌ rɨ́’ɨ̀ Kàgàwà bhà kɔ́rɔ́ ngʉ̌kpà alɛ tɔ̀. Àlɛ̌ t’Ábanà Kàgàwà mà, àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù Krɨ́stɔ̀ mànà nákǎ ’àso nyɨ̌, ’àdʉ̀ nyǎbhʉ nyǒkò màrʉ̀ngà ɔ̌.
Kàgàwà arɨ́ pbɨ̀ndà alɛ-afí òpè fɨ̀yɔ́ àpbɛ̀ ɔ̌ dhu
Ilèta àkǎ kabhʉ Kàgàwà, àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù Krɨ́stɔ̀ t’Ábanà tɔ̀. Ka nɨ́ ndɨ àlɛ̌ t’Ábanà yà ɨzʉ tɔ́ alɛ-afí nà arɨ́’ɨ̀ ndɨrɔ̀ kɔ́rɔ́ dhu-tsí ɔ̌ arɨ́ alɛ-afí òpè alɛ! Kǎrɨ́ àlɛ̌-afí òpè àlɛ̌ tɔ́ kɔ́rɔ́ àpbɛ̀-tɨdɔ̀ ɔ̌, ndɨ́nɨ̌ àlɛ̌ kowu tɨ́ kɔ́rɔ́ àpbɛ̀-tɨdɔ̀ ɔ̌ rɨ́’ɨ̀ alɛ-afí òpè rɔ̌, yà Kàgàwà ópè àlɛ̌-afí nɨ̌ alɛ-afí t’ópèta-tɨdɔ̀ nɨ̌. Obhó tɨ́, àdhàdhɨ̀ àlɛ̌ kɨ́ Krɨ́stɔ̀ abà ábhɔ̌ àpbɛ̀-tɨdɔ̀ àbà dhu bhěyi tɨ́, Krɨ́stɔ̀ rɨ̌ àlɛ̌-afí òpè átɔ̀ abhɔ. Dhu apɛ́ ɨ̀’ɨ̀ mǎ mɨ́ àpbɛ̀ àbà mǎ mɔ́nzɨna kasʉ ɔ̌ dhu tɨ́, nɨ́ mǎ mɨ́ kàbà ndɨ́nɨ̌ ndɨ dhu-otù ɔ̌ Kàgàwà opé tɨ́ afíkʉ, ndàdʉ̀ nyɨ̌gʉ. Kǎpɛ́ afíka nyʉ́ nópè, nɨ́ ndɨ dhu rɨ̌ afíkʉ òpè átɔ̀, nyǎdʉ̀ ɔbɨ àbà rɔ̀nzɨ̀ dzʉ̀nàkʉ, nyǒndù mǎ mábà àpbɛ̀-tɨdɔ̀-dzi. Ndɨrɔ̀, mǎ mɨ́’ɨ̀ a’uta nà atdídɔ̌ nyʉkʉtsì. Obhó tɨ́, mǎ mʉ̀nɨ wà dhu àdhàdhɨ̀ nyɨ̌ nyùngbò nyɨ̌ atdíkpá mǎ mànà fàká àpbɛ̀ ɔ̌ dhu bhěyi, nyɨ̌ rùngbò wà nyɨ̌ átɔ̀ mǎ mànà Krɨ́stɔ̀ ópè afíka dhu-nyʉtsì.
Àbanɨ̌nzó, mǎ mòzè nzá nyǎdzo Àziyà tɔ́ pbìrì ɔ̌ mǎ mabà àpbɛ̀ rɔ̌rɔ̀. Ndɨ àpbɛ̀-ɔbɨ̀ asè dɔ̀kanǎ atdídɔ̌. Mǎ ma’u nzá dhu òko mǎ ràrǒko nyɨ̀kpɔ́ka nà. Obhó tɨ́, mǎ mambɛ́nà ɨnga ɨ̀rɛ̀ dɔ̌, ka rɔ̀tdɨ̀ wà anya dɔ̀ká ndɨ́nɨ̌ ka kɔkyɛ tɨ́ mǎ’ɨ. Ndɨ dhu anzɨ̀ ndɨ̀ ndɨ dhu bhěyi, ɨ̀nzɨ̌ mǎ mɨlɨ tɨ́ nyɨ̀kpɔ́ka ɔbɨ̀ka rɔ̌ tɨ́, pbɛ́tʉ̀ ndɨ́nɨ̌ mǎ mɨlɨ tɨ́ nyɨ̀kpɔ́ka yà ʉ̀vʉ̌vɛ̀ alɛ ʉ̀ngbɛ̌ arɨ́ ɔvɛ-bvʉ̀ rɔ̀ Kàgàwà-rɔ̌ tɨ́. 10 Àbadhi, yà mǎ nʉkɔlɔ mǔvò wɔ̀rɨ́ ɔvɛ-tɨdɔ̀ ɔ̌ rɔ̀ alɛ, rɨ̌ mʉ̌kɔ̀lɔ̌ ʉ̀kɔ̀lɔ̌ tdɨ́tdɔ̌ kà-ɔ̌ rɔ̀. Obhó tɨ́, mǎ mà’ù wà dhu atdídɔ̌, kà rʉkɔlɔya mǎ ʉ̀kɔ̀lɔ̌. 11 Nyɨ̌ mà átɔ̀, nyɨ̌ nyɨ́ dzʉ̀nàka ɔ̀nzɨ dɔ̀ká nyɨ̌ nyɨ́ nyɨ̌tsɔ̀ rɔ̀. Nɨ́, ábhɔ̌ alɛ tɔ́ ɨtsɔ̀ta-bvʉ rɔ̌, Kàgàwà rɨ̌ ídzìnga àbhʉ̌ mǎbà. Ndɨ dhu bhěyi nɨ́ ndɨ, ábhɔ̌ alɛ rǎdʉ̀ ɔ̀tsɔ̀ nádu Kàgàwà ɔ̀nzɨ̀ rɔ̀ká dhu-okú dɔ̀ rɔ̀.
Pɔlɔ̀ rɨ̌ ndùgye fɨ̀yɔ́ kasʉ dɔ̌ ndɨ̀ nà rɨ́ ’àgò alɛ-ɔ̀nzɨ̌ dhu
12 Ɨdhɛ̀ka ɨ̀ka ndɨ̀ okúna dɔ̀ rɔ̀ dhu nɨ́ yàrɨ́: mǎ mʉ̀nɨ dhu afíka ɔ̀ mǎ rókò yà adzɨ ɔ̌, ndɨrɔ̀ ròsè dòtsí, mǎ rókò nzínzìkʉ ɔ̌ obhónga tɔ́ afíka nà, ndɨrɔ̀ ɨ̀lǎ mǎ mɨ̀lǎ Kàgàwà-nyɨ̀kpɔ́ ɔ̌ rɔ́rɔ̀. Mǎ’ɨ nʉ́ndà nɨ́ nzɨ̌ yà adzɨ ɔ̌ alɛ tɔ́ dhu-ɔ̌nga t’óvòta tɔ́ ɨrɛ̀ta, pbɛ́tʉ̀ mǎ’ɨ nʉ́ndà nɨ́ Kàgàwà bhà ídzìnga. 13 Obhó tɨ́, fàká bhàrʉwà ɔ̌ mǎ màndǐ nzá vurò dhu fʉ̌kʉ̀, pbɛ́tʉ̀ mǎ màndǐ dhu nɨ́ yà nyɨ̌ nyádʉ̀ ɔ̀zʉ̀nà ràdʉ̀ dʉ̀kʉ àlʉ dhu kɛ̀lɛ̌. Ndɨrɔ̀, ma mà’ù wà dhu ndɨ dhu ràrɨ̌ dʉ̀kʉ àlʉ̌ àlʉ̌ àkǎkǎ dhu bhěyi, 14 ɨ̀mbǎ dhu rɨ̌’ɨ̀ kà rɨ̌ dʉ̀kʉ àlʉ̌ gòna kɛ̀lɛ̌ tɨ́ kòmbí dhu màtɨ́. Yàrɨ́ nɨ́ ndɨ wɔ̀ ma mɔ̀tɛ̀ dɔ̀ná dhu: àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù rǐngo ɔ̀ná ɨdhɔ ɔ̌, ɨdhɛ̀kʉ nɨ́ɨkaya ndɨ̀ okúka dɔ̀ rɔ̀ àdhàdhɨ̀ ɨdhɛ̀ka nɨ́ɨkaya ndɨ̀ okúkʉ dɔ̀ rɔ̀ dhu bhěyi.
15 Ndɨ a’uta-bvʉ rɔ̌, ma mazè marà bvʉ̀kʉ̀ wɛmbɛrɛ̀ tɨ́, ndɨ́nɨ̌ nyɨ̌ nyabá tɨ́ ídzìnga nyǎla ngbɔ̌du ɔyɔ-gʉ̀na. 16 Obhó tɨ́, ma múdhe dhu, mʉdà fʉ̌rábvʉ̀nǎ Màkɛ̀dɔ̀nɨyà tɔ́ pbìrì ɔ̀ ma márà rɔ̀, ndɨ dhu-dzidɔ̌, madʉ̀ madu Màkɛ̀dɔ̀nɨyà rɔ̀, mɨrà àhʉ fʉ̌rábvʉ̀ tdɨ́tdɔ̌. Ndɨ dhu bhěyi nɨ́ ndɨ, nyɨ̌ nyɔ́nzɨ̀yana dzʉ̀nàdu fʉkʉ́ dhu-tsí nɨ̌, Yùdɛyà tɔ́ pbìrì ɔ̀ ma márà nɨ̌ pbàkà abhi ɔ̌. 17 Nɨ́, wɔ̀ dhu bhěyi ma mùdhě dhu ma ràrɨ̌ dhu ɔ̀nzɨ rɔ̀, ma móngò tɨ́ nzá ɨ̀mbǎ tɨ̌na nà dhu ɔ̀nzɨ rɨ́ alɛ tɨ́? Ndɨrɔ̀ ngǎtsi nɨ̌, ma mɨ́ ma mɔ́nzɨna atdí dhu ùdhě rɔ̀, ma matɨ́ kɔ̀nzɨ yà adzɨ ɔ̌ alɛ arɨ́ dhu ɔ̀nzɨ dhu bhěyi, matɨ atdí nyɨ̀nǎ tɨ́: «Obhó» ndɨrɔ̀ «Ɨ̀nzɨ̌» atdí dhu dɔ̌ tɨ́? 18 Kàgàwà nɨ́ yà ma mʉ́nɔna dhu tɔ́ ngàmbì: yà fʉ̌kʉ̀ mǎ mʉ́nɔ̀ dhu nɨ́’ɨ̀ nzɨ̌ atdí nyɨ̀nǎ tɨ́ mǎ mátɨna: «Obhó» ndɨrɔ̀ «Ɨ̀nzɨ̌». 19 Obhó tɨ́, Kàgàwà t’Ídhùnà, Yěsù Krɨ́stɔ̀, yà ɨma Pɔlɔ̀, Sɨ̀lɨ̀vanʉ̀* 1.19 Sɨ̀lɨ̀vanʉ̀ nɨ́ yà Sílà tɨ́ ka kátɨna Uvitatálɛ-kàsʉ̌ tɔ́ bhǔkù ɔ̀ alɛ (Kas 15.22-40; 16.19-29)., Tìmɔ̀tɛwʉ̀ mànà mǎ mɔ́vɔ̀ fɨ̀ndá dhu fʉ̌kʉ̀, nɨ’ɨ̀ nzɨ̌ pbɨ̀ndà ɨrɛ̀ta ʉ̀wʉ̌ arɨ́ alɛ, ndàtɨ atdí nyɨ̀nǎ tɨ́: «Obhó» ndɨrɔ̀ «Ɨ̀nzɨ̌». Pbɛ́tʉ̀, kà-nyʉtsì rɨ́’ɨ̀ dhu nɨ́ «Obhó» dhu kɛ̀lɛ̌. 20 Obhó tɨ́, ka nɨ́ ndɨ yà nyʉnatsì Kàgàwà atɨ «Obhó», yà ndɨ̀ ndakɔ̀ fɨ̀ndá làká kɔ́rɔ́ dhu tɔ̀. Ndɨ dhu bhěyi tɨ́ átɔ̀, Yěsù Krɨ́stɔ̀-otù ɔ̌ nga nɨ́ ndɨ àlɛ̌ kátɨna «Àmɨ̀nà», àlɛ̌ rìlè Kàgàwà nɨ̌. 21 Kàgàwà nyʉ́ ndɨ̀tɨ́rɔ̀ nɨ́ ndɨ mǎbhʉ̌ rɨ́ mǎ ròtsì ɔbɨ atdíkpá nyɨ̌ mànà Krɨ́stɔ̀ mànà àlɛ̌ kúngbò àlɛ̌ dhu-nyʉtsì, ndɨrɔ̀ ka nɨ́ ndɨ ndɨ̀tɨ́rɔ̀ àlɛ̌ nútri pbɨ̀ndà kasʉ tɔ̀. 22 Kɨ̌lɨ pbɨ̀ndà alɛ tɨ́ rɨ́ àlɛ̌ ɨ̀tɛ̀ ize àlɛ̌ rɔ̌, ndàdʉ̀ pbɨ̀ndà Ɨ̀lɨ̌lǎ-Alafí ɨ̀lɨ àlɛ̌-afí ɔ̀, rɨ̀’ɨ̀ àlɛ̌ tɔ̀ ndɨ̀ ndʉlɨ kɔ́rɔ́ dhu tɔ́ tsɛ̀nzɛrʉ̀ tɨ́.
23 Kàgàwà nɨ́ yà ma mʉ́nɔna dhu tɔ́ ngàmbì. Ma mà’ù wà mɔvɛ̀, tɨ̀tɔ̀ tɨ́ ma mʉ́nɔna dhu apɛ́ ɨ̀’ɨ̀ rɔ̀. Ma múdhě dhu ɨ̀nzɨ̌ madu ma tdɨ́tdɔ̌ Kòritò tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̀, akyɛ ma mabhʉ̀na ɨzʉ afíkʉ ɔ̀ ɔ̀tɛ̌du ɔ̌ nɨ̌. 24 Mǎ mòzè nzá akɛkpá màtɨ́ mʉ̌tʉ nyɨ̌ ʉ̀tʉ̌ tɨ́ fʉ̀kʉ́ a’uta nàndà dhu nɨ̌. Mǎ mʉ̀nɨ wà dhu nyɨ̌ ríkò wà pɔ́tsɔ́ fʉ̀kʉ́ a’uta ɔ̌. Pbɛ́tʉ̀, àlɛ̌ kɨ́ kasʉ ɔ̀nzɨ atdíkpá nyɨ̌ mànà, ndɨ́nɨ̌ ɨdhɛ̀kʉ adʉ̀ tɨ́ ndɨ̀ka.

*1:19 1.19 Sɨ̀lɨ̀vanʉ̀ nɨ́ yà Sílà tɨ́ ka kátɨna Uvitatálɛ-kàsʉ̌ tɔ́ bhǔkù ɔ̀ alɛ (Kas 15.22-40; 16.19-29).