Ungbòta-Ɔwʉ́tá Tɔ́ Bhǔkù 2 Tìmɔ̀tɛwʉ̀ 1

Tìmɔ̀tɛwʉ̀

tɔ̀ Pɔlɔ̀ andí ɔyɔ rɨ́ kìsě nɨ̌ bhàrʉwà

Yàrɨ́ bhàrʉwà ɔ̀ ɨ̀ nòtù ádrɔ̀drɔ̌ dhu tɨ́ dhu

Yàrɨ́ nɨ́ ɔyɔ rɨ́ kìsě nɨ̌ Pɔlɔ̀ andí Tìmɔ̀tɛwʉ̀ tɔ̀ bhàrʉwà. Kǎndí ka imbi ɔ̀ ndɨ̀ ndɨ́’ɨ̀ Rɔmà tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̀ rɔ́rɔ̀ (1.16-17), ɨ́kyɛ̀rɔ̌ kàbhà ɔvɛ-dhɔ̀ ʉ̀bhà ndɨ̀ rɔ́rɔ̀. Kʉ̌nɨ dhu nɨ́ ɨnzá ɔ̀trɔ̀ ɨdhɔ ɔ̌ pbìrì ɔ̌ ádrɔ̀drɔ̌ alɛ ràrɨ̌ ndàbhʉ̌ àbhʉ̌ kohò ndɨ̀ Krɨ́stɔ̀ ndɨ̀ ndá’ù dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ (4.6-7). Obhó tɨ́, kɔ́rɔ́ kà t’ɔ́dhɨ́na náatsè, ’ʉ̀bhà ka atdírɔ̀. Pbɛ́tʉ̀ Lukà, ádrʉ̀ngbǎ mʉ̀ngangà kɛ̀lɛ̌ atdírɔ̀ nɨ́ ndɨ ɨnzá ka nʉbhà. Nɨ́ Pɔlɔ̀ ala dhu yà adzɨ ɔ̌ ndɨ̀ ndɔ́nzɨna ɨdhɔ rìku wà, nɨ́ ndɨ̀ nʉ̀bhà dhu ràrɨ̌ ndɨ̀ ndɔ́vɛ̀ dhu kɛ̀lɛ̌. Ndɨ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ nɨ́ ndɨ kǎzè ndàndǐ bhàrʉwà tdɨ́tdɔ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ tɔ̀ kà-afí ndɨ̀ ndopé tɨ́ nɨ̌, idhùnà nyʉ́ tɨ́ kǎzʉ̀ ka nɨ́dhunɨ̌. Yàrɨ́ bhàrʉwà-dzidɔ̌, Pɔlɔ̀ adʉ̀ nzá ngǎtsi dhu àndi tdɨ́tdɔ̌.

Ndɨ bhàrʉwà ɔ̌, Pɔlɔ̀ azè atdídɔ̌ dhu nɨ’ɨ̀ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ ràkǎ ndɨ̀rà tɨna ɔ̀, kà ràkǎ ndìdè pɔ́tsɔ́ pbɨ̀ndà a’uta ɔ̌, yà ndɨ̀ nyʉ́ ndɨ̀ ndídè dhu bhěyi. Kǎvɔ̀ dhu átɔ̀ kà ràkǎ ndàmbɛ àrà dɔ̌ angyi tɨ́ Yěsù bhà Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ t’ʉ́nɔta nà, ɨ̀mbǎ kavu rɔ̀ná. Ndɨrɔ̀ kǎtɨ kà ràkǎ ndàndà nga mběyi yà ɨ̀nzɨ̌ rɨ́ ndàkɔ̌ Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ nà dhu nà. Pɔlɔ̀ isé átɔ̀ dhu nɨ́ ndàtɨ ndɨ̀ rúgyè ɨla, ndɨrɔ̀ ɨ̀ ràrɨ̌ ’òtù Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù nà ɨnzá ɔ̀trɔ̀ ɨdhɔ ɔ̌. Nɨ́, Yěsù ná’ù alɛ ràkǎ ndɔ̀nzɨ̀ dhu ndɨ̀ bhěyi.

Bhàrʉwà-nyɨ̀tɨ̀ ka kóhù tɨ́ dhu

- Bhàrʉwà-dɔ̀kpa (1.1-2).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ àvǐ ɨ̀nzɨ̌ nyɨ̀na rɨ̀wʉ̀ Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ t’ʉ́nɔta-okú dɔ̀ rɔ̀ dhu (1.3-18).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ àvǐ ràdɨ Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà mùnowì kɛ̀lɛ̌ tɨ́ dhu (2.1-13).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ àvǐ rɨ̀’ɨ̀ Kàgàwà bhà obhóná ɔtɛ ʉ̀nɔ rɨ́ otùna ɔ̌ ìndrǔ tɔ̀ alɛ tɨ́ dhu (2.14-26).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ àvǐ rɔ̀dɔ̀ ndɨ̀ mběyi yà adzɨ ɔ̌ dhu-tsʉ̀ rɨ̌ ndìndù ndɨ́nɨ̌ ndɔdɨ́ tɨ́ ndɨ̀ ɔ̀ná ɨdhɔ ɔ̌ atdídhená alɛ ɨ’ɨya nà nzɛ́rɛ mʉ̀tsɔ rɔ̌ rɔ̀ dhu (3.1-9).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ àvǐ rʉ̀ngʉ pbɨ̀ndà ɔ́fɔ̀-owù dhu ndɨrɔ̀ ràpbǎ afína fɨ̌ndà ndɨ̀ ndúdhe Ɨ̀lɨ̌lǎ Andítá mànà rɔ̌ dhu (3.10–4.8).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ àkǎkǎ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ rɔ̀nzɨ̀ dhu rǐku dɔ̀ná rɔ̀ dhu ɔ̀vɔ kà tɔ̀ dhu (4.9-18).

- Pɔlɔ̀ rɨ̌ ìndrǔ òvì bhàrʉwà rǐku dɔ̀ná rɔ̀ ovìta nɨ̌ dhu (4.19-22).

Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀ nóvì dhu

1 Ɨma Pɔlɔ̀, ɨma nɨ́ Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà uvitatálɛ, Kàgàwà óvò ɨma ndɨ kasʉ tɔ̀ nɨ́dhunɨ̌. Kǐvì ɨma ndɨ́nɨ̌ ma mɔvɔ tɨ́ Yěsù Krɨ́stɔ̀ ka kà’ù rɔ̀ ka kábàna ípìrɔ̌nga tɔ́ làká ìndrǔ tɔ̀.

2 Tìmɔ̀tɛwʉ̌, ma mɨ́ yàrɨ́ bhàrʉwà àndǐ ɨndʉ̀. Ɨnyɨ nɨ́ idhùdu a’uta-otù ɔ̌, atdídɔ̌ ma mózè alɛ. Àlɛ̌ t’Ábanà Kàgàwà mà, àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù Krɨ́stɔ̀ mànà nákǎ ’ɨ̀tɛ̀ fɨ̀yɔ́ ídzìnga ɨndʉ̀, ’àbà ɨzʉ dʉ̀nʉ́, ’àdʉ̀ nyabhʉ nyadɨ màrʉ̀ngà ɔ̌.

Pɔlɔ̀ rɨ̌ Tìmɔ̀tɛwʉ̀-afí àbhʉ̌ ròtsì ɔbɨ Kàgàwà bhà kasʉ tɔ̀ dhu

(Kas 16.1-3; Ɛ̀fɛ 1.3-7; 2Tɛ̀ 2.13-15; 2Tì 2.1-12)

3 Ma màbhʉ ɔ̀tsɔ̀ Kàgàwà tɔ̀ okúnʉ dɔ̀ rɔ̀. Ma marɨ́ kà-kàsʉ̌ ɔ̀nzɨ ɨ̀lɨ̌lǎ afídu nà, abhúdu náanzɨ̀ ka dhu bhěyi. Bìlǐnganà, adyíbhengá màtɨ́ ndɨrɔ̀ kúbhingá màtɨ́ ma mɨ́ mɨtsɔ̀ rɔ̀, ma marɨ́ nzɨ̌ àdɨ ɨnzá ma màtɨ̀ ɔvɔ̀nʉ rɔ́rɔ̀. 4 Àlɛ̌ kɨ́ àlɛ̌ ʉ̀bhǎ rɔ̀ nyɨ nyadzɨ̀ tɨ́ dhu ma mɨ̀rɛ̀ rɔ̀, atdyúdu rɨ̌’ɨ̀ atdídɔ̌, àlɛ̌ ràla àlɛ̌-ngbɔ̀ tdɨ́tdɔ̌, ndɨ́nɨ̌ ɨdhɛ̀du ɨka tɨ́ ndɨ̀ atdídɔ̌. 5 Ma mɨ̀rɛ̀ kɔ́rɔ́ afínʉ nyʉ́ nà nyɨ nyá’ù Ádrʉ̀ngbǎlɛ Kàgàwà tɨ́ dhu. Ndɨ a’uta nɨ́ yà angyɨnǎ rɔ̀ ɨ́yànʉ-tsánà Lòyisì mà, ɨ́yànʉ Èwùníkè mànà nɨ́ɨ’ɨ̀ nà a’uta-tɨdɔ̀. Nɨ́, ma mà’ù dhu nyɨ nyʉ́ mà, nyɨ ràrɨ̌’ɨ̀ ìnè ndɨ a’uta nà átɔ̀.

Ídzì Màkʉ̌rʉ̀-okú dɔ̀ rɔ̀ ka kɨ́ àpbɛ̀ àbà dhu

6 Wɔ̀ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ nɨ́ ndɨ, ma mònzì nyɨ nyigbě nyʉnʉtsì arɨ́’ɨ̀ Kàgàwà bhà pɛrɛ̀-ngbɔ̀. Ndɨ pɛrɛ̀ nyɨ nyabà yà ɔtsʉ́du ma mʉlɨ dʉ̀nʉ́ nɨ́nganɨ́. Nyɨ nyàkǎ nyigbě kà-ngbɔ̀ dhu nɨ́, 7 Kàgàwà íbhò àlɛ̌ tɔ̀ Ɨ̀lɨ̌lǎ-Alafí nɨ́ nzɨ̌ ìndrǔ àbhʉ̌ rɨ́ rɔ̀nzɨ̀ ɔdɔ Alafí. Pbɛ́tʉ̀ kǐbhò nɨ́ ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ ɔbɨ tɔ́, àzè tɔ́, ndɨrɔ̀ ɨnga nɔ̀fɔ̀ dhu bhěyi àlɛ̌ kóko nɨ̌ Alafí.

8 Nɨ́rɔ̀, nyɨ nyàkǎ nzá nyɨ̀nʉ rɨ̀wʉ̀ àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù dɔ̌ nyɨ nyɨ́ dhu àwɛ̌ ìndrǔ tɔ̀ rɔ̀, ndɨrɔ̀ nyɨ̀nʉ àkǎ nzá ndɨ̀wʉ̀ okúdu dɔ̀ rɔ̀, yà kǒkú dɔ̀ rɔ̀ ka kósò ma rɔ̀. Pbɛ́tʉ̀, nyɨ nyàkǎ nyabà àpbɛ̀ Yěsù Krɨ́stɔ̀ bhà Ídzì Màkʉ̌rʉ̀-okú dɔ̀ rɔ̀, àdhàdhɨ̀ ma mɨ́ kàbà dhu bhěyi. Nyɨ nyɨ́ ɨ àpbɛ̀-dzi òndù Kàgàwà rǎbhʉ̌na ɨndʉ̀ ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ ɔbɨ nɨ̌. 9 Ka nɨ́ ndɨ àlɛ̌ nɨ́gʉ̌, ndàdʉ̀ àlɛ̌ ùnzì ndɨ́nɨ̌ àlɛ̌ koko tɨ́ pbɨ̀ndà ɨ̀lɨ̌lǎ alɛ tɨ́. Kɔ̌nzɨ̀ ndɨ dhu, ɨ̀nzɨ̌ nɨ́ ídzì dhu àlɛ̌ kɔ́nzɨ̀ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀. Pbɛ́tʉ̀ kɔ̌nzɨ̀ ka angyangyɨ ndɨ̀ ndudhé ka, ndɨrɔ̀ yà ɨnzá ndɨ̀ ndàpɛ̀ yà adzɨ ɔ̀nzɨ rɔ́rɔ̀ ndɨ̀ ndazè ndɨ̀tɛ̀ pbɨ̀ndà ídzìnga àlɛ̌ tɔ̀ Yěsù Krɨ́stɔ̀-otù ɔ̌ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀. 10 Ndɨ ídzìnga Kàgàwà nɨ́tɛ̀ wà àlɛ̌ tɔ̀ kòmbí, yà àlɛ̌ tɔ́ Ɔ̀gʉ̀ba Yěsù Krɨ́stɔ̀ nɨ́rà àhʉ yà adzɨ ɔ̌ rɔ̀. Kɨ̌tɔ̀ ɔvɛ-ɔbɨ̀, ndàdʉ̀ dhòdhódhónga tɔ́ ípìrɔ̌nga tɔ́ otu nɨ́tɛ̀ ìndrǔ tɔ̀, Ídzì Màkʉ̌rʉ̀-otù ɔ̌.

11 Nɨ́, Kàgàwà ɨ́lɨ ɨma ndɨ Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ t’ʉ́nɔtatálɛ tɨ́, uvitatálɛ tɨ́, ndɨrɔ̀ màlimò tɨ́. 12 Ndɨ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀ nɨ́ ndɨ ma mɨ́ kǎkàrɨ́ àpbɛ̀ nábà. Pbɛ́tʉ̀ nyɨ̀du rɨ̌ nzɨ̌ ɨ̀wʉ ndɨ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀, ɨwà ma mʉ̀nɨ ma má’ù alɛ nɨ́dhunɨ̌. Ndɨrɔ̀, ma mà’ù wà dhu kà ràrɨ̌’ɨ̀ ìnè ɔbɨ nà ndɔ̀dɔ̀ yà fudú ndɨ̀ ndíbhò Ídzì Màkʉ̌rʉ̀ tɔ́ kasʉ, ràrà àhʉ yà adzɨ ɔ̌ alɛ-ànyǎ ndɨ̀ ndɨtdɨ̀ya ɔ̀ná ɨdhɔ ɔ̀.

13 Nyɨ nyàkǎ nyalʉ̌ yà ɨndʉ̀ ma múdhe obhónánga tɔ́ ɔtɛ, ndɨ́nɨ̌ ɨ’ɨ tɨ́ ídzì ɔ́fɔ̀ tɨ́ ɨndʉ̀. Nyɨ nyàkǎ nyɔdɔ̀ ndɨ ɔtɛ, yà Yěsù Krɨ́stɔ̀-nyʉtsì àlɛ̌ kɨ́’ɨ̀ nà a’uta nà, ndɨrɔ̀ àzè nà. 14 Nyɨ nyàkǎ nyɔdɔ̀ yà ɨndʉ̀ ka kúdhe ídzì dhu, yà àlɛ̌-afí ɔ̀ rɨ́’ɨ̀ Ɨ̀lɨ̌lǎ-Alafí bhà ɔbɨ nɨ̌.

15 Nyɨ nyʉ̀nɨ wà dhu, Àziyà tɔ́ pbìrì ɔ̌ Yěsù ná’ù alɛ rʉ́bhà wà ma kɔ́rɔ́. Ɨ alɛ nzínzì ɔ̌ alɛ nɨ́ Fìgɛlɔ̀ mà Hɛ̀rmɔ̀gɛnɛ̀ mànà. 16 Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù àkǎ ndɨ̀tɛ̀ pbɨ̀ndà ídzìnga Ɔ̀nɛ̀sfɔrɔ̀ bhà ɨdzá-bhà tɔ̀, kǎrà ndɨ afídu òpè rɔ̌, ndɨrɔ̀ kà-nyɨ̀ árà nzɨ̌ ɨ̀wʉ rɔ̌ imbi ɔ̀ ndɨ̀ ndɨ́ malǎ rɔ̀ nɨ́dhunɨ̌. 17 Pbɛ́tʉ̀, Rɔmà tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̀ ndɨ̀ ndɨ̀rà àhʉ rɔ̀, kɔ̌mɛ̀ ɨma atdyúna nyʉ́ nà, ndàdʉ̀ ma nála. 18 Nɨ́, Ádrʉ̀ngbǎlɛ Yěsù àkǎ ndàbhʉ àbadhi ràbà Kàgàwà bhà ídzìnga, yà adzɨ ɔ̌ alɛ-ànyǎ ɨ̀tdɨ̀ ndɨ̀ ndɨ́ ɔ̀ná ɨdhɔ ɔ̌. Ndɨrɔ̀ ɨnyɨ Tìmɔ̀tɛwʉ̌, nyɨ nyʉ̀nɨ Ɛ̀fɛsɔ̀ tɔ́ kɨgɔ̀ ɔ̌ kɔ̌nzɨ̀ idù kɔ́rɔ́ dhu mběyi nyʉ́.