11
Kàgàwà arɨ́ pbɨ̀kɨ̀ ngàmbì àbhʉ̌ rùvò àpbɛ̀ ɔ̀ rɔ̀ tɨ́ dhu
(Uvt 7–10; 1Ká 17.1; Luk 21.24)
Wɔ̀ dhu-dzidɔ̌, ka kibho dhu ùdhě ka karɨ́ nɨ̌ itsukpó bhěyi ndɨ̀ nɨ̀lɨ ízò fudú, kadʉ̀ àtɨ̀nà ɨma nɨ̌: «Ɨ́và nyɨ, nyudhe*11.1 Udheta-tɨ̀ nɨ́ Kàgàwà ràrɨ̌ pbɨ̀ndà alɛ-ngbɔ̀ ɔ̀dɔ (Zàk 2.5-9; 4). Kàgàwà bhà ɨdza mà màzàbahʉ̀ mànà, nyadʉ̀ ányɨ̀-dzá rɔ̀ arɨ́ Kàgàwà ʉ̀lɛ̌ alɛ-bvʉ nɔ́zʉ̀. Pbɛ́tʉ̀, wɔ̀ irinǎ rɔ̀ rɨ́’ɨ̀ kà tɔ̀ odhó nákǎ nyʉbhà ɨ̀nzɨ̌ nyudhe. Obhó tɨ́, wɔ̀ ndɨ-tsí ka kàbhʉ wà yà ɨnzá àpɛ̀ Kàgàwà ʉ̀nɨ̌ alɛ, kǎkà ɨ̀fɔ kumì dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ nà àbǐ11.2 Ɨ̀fɔ kumì dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ nà àbǐ nɨ́ atdí dhu kɛ̀lɛ̌ ɨ̀bhʉ atɔ dɔ̀ná gòna nà nà. Atdídhená alɛ arɨ́ ɨ̀rɛ̀na dhu nɨ́, ɨ̀fɔ kumì dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ nà àbǐ tɨ́ ka kátɨna dhu-tɨ̀ ràrɨ̌ Kàgàwà rɔ́tdɨ̀ wà pbɨ̀ndà alɛ abáya àpbɛ̀ ɔ̀ná ɨdhɔ-bvʉ ídǒ. tɨ́ rɨ́ ɨ̀lɨ̌lǎ kɨgɔ̀-tsidɔ̀11.2 Ɨ̀lɨ̌lǎ kɨgɔ̀ tɨ́ ka kátɨna ɨrɔ́ nɨ́ Yèrùsàlɛmà tɔ́ kɨgɔ̀. Ndɨrɔ̀ ndɨ kɨgɔ̀ ɨ̀tɛ̀ nɨ́ Kàgàwà bhà alɛ. ɔ̀bɛ̀ alɛ tɔ̀. Ndɨrɔ̀, ma mɨ́ ɔ́yɔ̌ pbàkà ngàmbì§11.3 Ɔ́yɔ̌ ngàmbì tɨ́ ka kátɨna ɨrɔ́ nɨ́ Yěsù ná’ù alɛ tɔ́ mʉ̀tʉ̀, àdhàdhɨ̀ Músà mà Ɛ̀lɨyà mànà tɔ́ ɔ́fɔ̀ ɔ̌. òvì ròwù dhu ɔ̀vɔ̀ ìndrǔ tɔ̀, gɔ̀nɨ́yà ɨ̀ ʉ̀fɔ̌ rɔ̀yá ɨnyɨ tɔ́ mbɛrʉ̀ tɨ́ rɔ́rɔ̀. Nɨ́, abádhí rɨ̌ dhu ɔ̀vɔ ìndrǔ tɔ̀ pbànábí bhěyi ràrà àhʉ atdí lʉfʉ̀, dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ mɨyà, dɔ̀ná azà kumì nà ɨdhɔ*11.3 Atdí lʉfʉ̀, dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ mɨyà, dɔ̀ná azà kumì nà ɨdhɔ nɨ́ atdí dhu kɛ̀lɛ̌ wɔ̀ 11.2 ɔ̀ rɨ́’ɨ̀ ɨ̀fɔ kumì dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ nà àbǐ nà. tɨ́.» Kɔ̌kɔ̀ ɨ ɔ́yɔ̌ ngàmbì nɨ́ ɨ kɔ̌kɔ̀ ɔ́yɔ̌ mìzèyìtunì-tsǔ-kpa*11.4 Zàk 4.3,11-14, ndɨrɔ̀ abádhí nɨ́ ɨ tarà ʉ̀lɨ̌ ka karɨ́ dɔ̀yá mʉ̀narà*11.4 Zàk 4.2; Upf 1.12,20, kǎkà yà adzɨ ɔ̌ Ádrʉ̀ngbǎlɛ-ɔ̀nzɨ̌ aríko alɛ. Ndɨrɔ̀, ndɨ alɛ apɛ́ ndòzè ndɔ̀nzɨ̀ abádhí nzɛ́rɛ, nɨ́ kàzʉ rǎdʉ̀ àhʉ abádhí-li’ɔ̀ rɔ̀, ràdʉ̀ ɨ abádhí tɔ́ òmvǔ nʉ́bɨ̀*11.5 2Ká 1.9-10. Ndɨ dhu bhěyi tɨ́ nɨ́ ndɨ, ɨ̀ngbàtɨ́ ɨ́lɨ ndɨ̀ alɛ mà yà abádhí nòzè ndɔ̀nzɨ̀ nzɛ́rɛ nɨ́ rǎdʉ̀ ɔ̀vɛ̀. Ndɨrɔ̀, abádhí rɨ̌’ɨ̀ ìnè ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ ɔbɨ nà, ’ʉ̀tsɨ̀ ɔ̀rʉ̀-akpà-tsʉ̀*11.6 1Ká 17.1, ɨ̀nzɨ̌ igye nɨ́ɨkɔ́ tɨ́ yà ìndrǔ tɔ̀ abádhí rɨ̌ dhu ɔ̀vɔ pbànábí bhěyi ɔ̀ná kàsʉmɨ̀ ɔ̌. Abádhí rɨ̌’ɨ̀ ìnè ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ ɔbɨ nà átɔ̀, ’ʉ̀gɛ̀rɛ̀ ɨdha ròngò azu tɨ́*11.6 Uvt 7.17-21, ’àdʉ̀ ɨ̀ngbàtɨ́ ɨ̀lɨ ndɨ̀ àpbɛ̀-tɨdɔ̀ mà nábhʉ yà adzɨ ɔ̌ alɛ ràbà, ɨ̀ òzè ka dhu bhěyi.
Abádhí rɨ̌ wɔ̀ ìndrǔ tɔ̀ ɨ̀ arɔ́vɔna pbànábí bhěyi dhu t’ɔ́vɔta ɨ̀tɔ rɔ̀, òyǐ ɔ̀ rɔ̀ ráhʉ ɨ̀zǎ11.7 Òyǐ ɔ̀ rɔ̀ ráhʉ ɨ̀zǎ àtɨ atdídhená alɛ arɨ́ Krɨ́stɔ̀ bhà òmvǔ tɨ́: 1Yù 2.18. Ngʉ̌kpà alɛ arɨ́ kàtɨ Dànyɛlɛ̀ tɔ́ bhǔkù ɔ̀ ka kɨ́tɛ̀ ɨ̀zǎ tɨ́: Dàn 7.7,23-27. Ngʉ̌kpà alɛ-tsí arɨ́ kàtɨ yà adzɨ ɔ̌ alɛ nʉ́nda arɨ́ Kàgàwà nà arɨ́ ndùgye fɨ̀yɔ́ nzɛ́rɛ ɨrɛ̀ta nɨ̌ alɛ tɨ́. núugyeya ɨla abádhí nà. Kɔ̌nzɨya abádhí-lɛ̀mà, ndàdʉ̀ abádhí ɔ̀kyɛ̀. Nɨ́, abádhí-abvò nóokoya ádrʉ̀ngbǎ kɨgɔ̀, yà abádhí tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ ka kʉtɔ́ mʉ̀sàlabhà dɔ̌ ɔ̀ná kɨgɔ̀ tɔ́ ngʉdhà ɔ̌. Ndɨ kɨgɔ̀ nɨ́ ndɨ ka karɨ́ ɨ̀pbɛ̌na kanzì Sɔ̀dɔmɔ̀*11.8 Ɔpt 18.20–19.29 tɨ́, ndɨrɔ̀ ngǎtsi nɨ̌ Mísrì*11.8 Uvt 1.8-14 tɨ́. Nɨ́, ɨ̀ngbàtɨ́ ɨ́lɨ ndɨ̀ alɛ-tɨdɔ̀ nzínzì ɔ̌ alɛ mà, ɨ̀ngbàtɨ́ ɨ̀lɨ ndɨ̀ rʉ̀gànda-tɨdɔ̀ nzínzì ɔ̌ alɛ mà, ɨ̀ngbàtɨ́ ɨ̀lɨ ndɨ̀ alávà-tɨdɔ̀ t’álɛ nzínzì ɔ̌ alɛ mà, ɨ̀ngbàtɨ́ ɨ̀lɨ ndɨ̀ pbìrì ɔ̌ alɛ nzínzì ɔ̌ alɛ mànà náandáya kɔ̀rɨ́ abvo ɨ̀bhʉ ɨdhɔ dɔ̀ná gòna nà tɨ́11.9 Atdídhená alɛ arɨ́ ɨ̀rɛ̀na dhu nɨ́, ɨ̀bhʉ ɨdhɔ dɔ̀ná gòna nà tɨ́ ka kátɨna dhu-tɨ̀ ràrɨ̌ Kàgàwà rɔ́tdɨ̀ wà pbɨ̀ndà alɛ-abvò ɔnzɨya ngʉdhà ɔ̌ ɨdhɔ-bvʉ ídǒ, ɨ̀nzɨ̌ tsànzà nɔnzɨ tɨ́ dhu., ndɨrɔ̀ abádhí a’uya nzɨ̌ kʉtdʉ̌ ɨ abvo. 10 Kɔ̌kɔ̀ ɨ yà adzɨ óvò alɛ-ɨdhɛ̀ nɨ́ɨkaya ndɨ̀ ɨ̀kǎ tɨ́ abádhí ʉ̀vɛ dhu-okú dɔ̀ rɔ̀. Ɨ alɛ-ɨdhɛ̀ nɨ́ɨkaya ndɨ̀, ’àdʉ̀ àmbɛ pɛrɛ̀ mà núbho dɔ̌ fɨ̌yɔ̀ nzínzìya ɔ̌, atdídɔ̌ nyʉ́ kɔ̀rɨ́ ɔ́yɔ̌ pbànábí náabhʉ̀ ɨ̀ ’àbà àpbɛ̀ nɨ́dhunɨ̌. 11 Kɔ̀rɨ́ ɨ̀bhʉ ɨdhɔ dɔ̀ná gòna nà dzidɔ̌, Kàgàwà bhà rɔ̀ ɨ̀rà ípìrɔ̌nga tɔ́ alɛ-ɨhɛ̀ náatsù abádhí-abvò ɔ̀, abádhí ràdʉ̀ ’ɨ̀và, ’ìkò pfɔ̌ya dɔ̌. Nɨ́rɔ̀ nɨ́ ndɨ ádrʉ̀ngbǎ ɔdɔ nɨ́ɨsɨ́ abádhí àndà rɔ̌ rúbhi alɛ ɔ̀. 12 Ndɨrɔ̀, kɔ̌kɔ̀ ɨ ɔ́yɔ̌ pbànábí nɨ́ɨrɨ ɔrʉ́-tǔna nà rɨ́ dhu ɔ̀vɔ fɨ̌yɔ̀ ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̀ rɔ̀ alɛ-tù, ndàtɨ: «Nyùpò àzú!» Nɨ́ abádhí upò ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̀ àpbù ɔ̌, àzèmbè kɔ̌kɔ̀ ɨ abádhí tɔ́ òmvǔ rǎndàna rɔ́rɔ̀. 13 Wɔ̀ ndɨ kàsʉmɨ̀ ɔ̌ tɨ́, ádrʉ̀ngbǎ mùtìtì nɨ́ɨsɨ́, kɨgɔ̀ tɔ́ atdínga ɨdrɛ̀ dɔ̌ ràdʉ̀ ndùgòlò. Àrʉ̀bhʉ̀ lʉfʉ̀ alɛ náadʉ̀ ʉ̀vɛ wɔ̀ ndɨ mùtìtì ɔ̌. Nɨ́ ádrʉ̀ngbǎ ɔdɔ nyʉ́ nɨ́ɨsɨ́ ɔ̀dɔ̀dɨ̀ alɛ-go ɔ̀, ràdʉ̀ Kàgàwà, yà ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̀ arɨ́’ɨ̀ alɛ nílè.
14 Dhu ɨ̀nzǎ rɨ́ ɔyɔ rɨ́ kìsě dhu nʉ́dà wà, ndɨrɔ̀ ɨ̀bhʉ rɨ́ kìsě rɨ̌ nzɨ̌ àpɛrɛ, ɨnzá ndɨ̀ ndɨ̀tɔ̀ ndɨ̀ rɔ́rɔ̀!
Àrʉ̀bhʉ̀ rɨ́ kìsě wàndà rɔ̌ngɔ̀ dhu
(Zàb 98; Upf 12.10; 19.6)
15 Wɔ̀ dhu-dzidɔ̌, àrʉ̀bhʉ̀ rɨ́ kìsě màlàyikà náamɨ̀ pbɨ̀ndà wàndà. Nɨ́ ábhɔ̌ alɛ náavɔ̀ dhu ɔrʉ́ tǔya nyʉ́ nà ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̀ rɔ̀, ’àtɨ:
«Kòmbí yà adzɨ ɔ̌ idzi nʉ́dà wà atdídɔ̌ àlɛ̌ tɔ́ Ádrʉ̀ngbǎlɛ Kàgàwà mà-fɔ ɔ̀, yà kǔtri fɨ̌ndà alɛ, Krɨ́stɔ̀ mànà.
Nɨ́, ndɨ idzi rǎdɨ dhòdhódhónganà!» 16 Ndɨrɔ̀ ɔ́yɔ̌ kumì dɔ̀ná ɨ̀fɔ nà pbàkʉ̀rʉ̌, yà fɨ̀yɔ́ kámá tɔ́ tombi dɔ̌ aróko Kàgàwà-ɔ̀nzɨ̌, núugú ɨ̀, nyɨ̀ya ràpbǎ adzɨkpa-ngbɔ̀ nyʉ́, ’ʉ̀lɛ̌ Kàgàwà. 17 Abádhí ambɛ́nà àtɨ̀nà dɔ̌:
«Mǎ màbhʉ ɔ̀tsɔ̀ ɨndʉ̀, fàká Ádrʉ̀ngbǎlɛ Kàgàwà, yà ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ ɔbɨ nà arɨ́’ɨ̀ kɔ́rɔ́ dhu dɔ̌ alɛ́!
Nyɨ nyarɨ́’ɨ̀ ìnè, ndɨrɔ̀ nyɨ nyɨ’ɨ̀ ìnè.
Obhó tɨ́, nyɨ nyɔ́nzɨ̀ kasʉ pbʉ̀kʉ̀ ádrʉ̀ngbǎnga tɔ́ ɔbɨ nɨ̌,
nyɨdɨ̀ pbʉ̀kʉ̀ Idzi.
18 Ɨ̀nzɨ̌ arɨ́ nyɨfʉ̌ alɛ nɨ́ɨ’ɨ̀ nàwí nà rʉ̀nʉ́,
pbɛ́tʉ̀ kòmbí, pbʉ̀kʉ̀ nàwí nɨ́tɛ̀ ndɨ ndɨ̀ abádhí-rɔ̌.
Ndɨ kàsʉmɨ̀ nɨ́, yà ʉ̀vʉ̌vɛ̀ alɛ-ànyǎ ɨ̀tdɨ̀ nyɨ nyɨ́ ɔ̀ná kàsʉmɨ̀.
Ndɨrɔ̀ ka nɨ́, yà ɨndʉ̀ kasʉ nanzɨ̀ alɛ, pbʉ̀kʉ̀ pbànábí mà, kɔ́rɔ́ ngʉ̌kpà alɛ kǎkà ɔvɔ̀nʉ ɨ̀fʉ̌ arɨ́ mànà tɔ̀ nyɨ nyɨ́ mʉ̀kɨ̀mbà ùbhǒ ɔ̀ná kàsʉmɨ̀,
ɨ̀mbǎ rɨ̀’ɨ̀ ìndrǔ arɨ́ ɨ̀fʉ̌na alɛ màtɨ́, ndɨrɔ̀ ɨ̀nzɨ̌ ìndrǔ arɨ́ ɨ̀fʉ̌na alɛ màtɨ́.
Ndɨ kàsʉmɨ̀ nɨ́ kǎkà yà adzɨ ɨ̀nzǎ arɨ́ alɛ-tsè ɔ̀tdɨ̀ nyɨ nyɨ́ ɔ̀ná kàsʉmɨ̀!»
19 Wɔ̀ dhu-dzidɔ̌, yà ɔ̀rʉ̀-akpà ɔ̀ arɨ́’ɨ̀ Kàgàwà bhà ɨdza-li’ɔ̀ náapfo ndɨ̀, Kàgàwà mànà ìndrǔ ùngbò ɨ̀ dhu ɨ̀tɛ̀ rɨ́ Sàndukù ràdʉ̀ ndàla ɔ̀nà. Nɨ́ ɨnga nʉ́ʉmbɨ̀lɨ̀, alɛ-tù mà, ɔvɔ rʉ̌tǎ dhu mànà ràdʉ̀ ’ɨ̀rɨ̀. Ndɨrɔ̀, yà adzɨ níivì, ɨfɔ ràdʉ̀ ɨ̀kɔ̌ atdídɔ̌.

*11:1 11.1 Udheta-tɨ̀ nɨ́ Kàgàwà ràrɨ̌ pbɨ̀ndà alɛ-ngbɔ̀ ɔ̀dɔ (Zàk 2.5-9; 4).

11:2 11.2 Ɨ̀fɔ kumì dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ nà àbǐ nɨ́ atdí dhu kɛ̀lɛ̌ ɨ̀bhʉ atɔ dɔ̀ná gòna nà nà. Atdídhená alɛ arɨ́ ɨ̀rɛ̀na dhu nɨ́, ɨ̀fɔ kumì dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ nà àbǐ tɨ́ ka kátɨna dhu-tɨ̀ ràrɨ̌ Kàgàwà rɔ́tdɨ̀ wà pbɨ̀ndà alɛ abáya àpbɛ̀ ɔ̀ná ɨdhɔ-bvʉ ídǒ.

11:2 11.2 Ɨ̀lɨ̌lǎ kɨgɔ̀ tɨ́ ka kátɨna ɨrɔ́ nɨ́ Yèrùsàlɛmà tɔ́ kɨgɔ̀. Ndɨrɔ̀ ndɨ kɨgɔ̀ ɨ̀tɛ̀ nɨ́ Kàgàwà bhà alɛ.

§11:3 11.3 Ɔ́yɔ̌ ngàmbì tɨ́ ka kátɨna ɨrɔ́ nɨ́ Yěsù ná’ù alɛ tɔ́ mʉ̀tʉ̀, àdhàdhɨ̀ Músà mà Ɛ̀lɨyà mànà tɔ́ ɔ́fɔ̀ ɔ̌.

*11:3 11.3 Atdí lʉfʉ̀, dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ mɨyà, dɔ̀ná azà kumì nà ɨdhɔ nɨ́ atdí dhu kɛ̀lɛ̌ wɔ̀ 11.2 ɔ̀ rɨ́’ɨ̀ ɨ̀fɔ kumì dɔ̀ná ɔ́yɔ̌ nà àbǐ nà.

*11:4 11.4 Zàk 4.3,11-14

*11:4 11.4 Zàk 4.2; Upf 1.12,20

*11:5 11.5 2Ká 1.9-10

*11:6 11.6 1Ká 17.1

*11:6 11.6 Uvt 7.17-21

11:7 11.7 Òyǐ ɔ̀ rɔ̀ ráhʉ ɨ̀zǎ àtɨ atdídhená alɛ arɨ́ Krɨ́stɔ̀ bhà òmvǔ tɨ́: 1Yù 2.18. Ngʉ̌kpà alɛ arɨ́ kàtɨ Dànyɛlɛ̀ tɔ́ bhǔkù ɔ̀ ka kɨ́tɛ̀ ɨ̀zǎ tɨ́: Dàn 7.7,23-27. Ngʉ̌kpà alɛ-tsí arɨ́ kàtɨ yà adzɨ ɔ̌ alɛ nʉ́nda arɨ́ Kàgàwà nà arɨ́ ndùgye fɨ̀yɔ́ nzɛ́rɛ ɨrɛ̀ta nɨ̌ alɛ tɨ́.

*11:8 11.8 Ɔpt 18.20–19.29

*11:8 11.8 Uvt 1.8-14

11:9 11.9 Atdídhená alɛ arɨ́ ɨ̀rɛ̀na dhu nɨ́, ɨ̀bhʉ ɨdhɔ dɔ̀ná gòna nà tɨ́ ka kátɨna dhu-tɨ̀ ràrɨ̌ Kàgàwà rɔ́tdɨ̀ wà pbɨ̀ndà alɛ-abvò ɔnzɨya ngʉdhà ɔ̌ ɨdhɔ-bvʉ ídǒ, ɨ̀nzɨ̌ tsànzà nɔnzɨ tɨ́ dhu.