5
De Madaangahulu Hainga
(Exo 20.1-17)
1 Gai Moses ne hagahi de gau Israel alodahi ga hai ange:
De gau Israel, goodou hagalaangona denga hainga gu hagasauaa ma hagamodu aagu e tala adu gi goodou ailaa nei. Goodou hagamaumau ina ma de kana ange ga daudali ai. 2 Tagi Maolunga doodou Maadua ne hai dahi hagatoo donu hagaheloongoi madali gidaadeu i de mounga go Horeb. 3 Tagi Maolunga tee hai de hagatoo donu hagaheloongoi nei madali odaadeu dubuna madagidagi, gai ia ne hai madali gidaadeu alodahi e mouli anailaa nei. 4 Tagi Maolunga ne basa adu gi goodou mai i de mounga i lo te ahi ula. 5 De masavaa laa gai au ne duu i oodou magavaa ma Tagi Maolunga, ga tala adu ai gi goodou muna a Tagi Maolunga, go hiidinga goodou ne maatagu i de ahi ula laa, gai tee loage gi de mounga laa. Gai ia ne hai adu,
6 “Go au go Iahweh, doo Maadua, ne hagasao ina mai laa goe i de henua go Egypt, go de henua oou nogo hai hegau hagaduasala ina ai.
7 Aude haia hanu diinonga gee gi maolunga ange i de au.
8 Aude haia dahi diinonga moou, gi hagadagodo ina ange gi dahi mee i de langi, be go dahi mee i henua i lalo, aabe go dahi mee i lo te vai i lalo de henua.*Lev 26.1; Deut 4.15-18; 27.15 9 Aude daumaha ange gi gilaadeu, aabe gi hai hegau ange gi gilaadeu, i hiidinga go au go Iahweh doo Maadua, au se Maadua e maagoda. Au e hagaduasala denga dama, i hiidinga baubau o olaadeu maadua, ga dae ai loo gi tolu ma de haa atangada, o dangada e kino i de au,*Exo 34.6-7; Num 14.18; Deut 7.9-10 10 aagai au e abodonu ange gi atangada soa o dangada e aaloha i de au, ma de daohi agu hainga.
11 Aude hagangadi mee ina de ingoo o Iahweh doo Maadua, go hiidinga Tagi Maolunga e hagahaisala donu tangada e hagangadi mee ina dono ingoo.*Lev 19.12
12 Dao ina de laangi o Sabbath ma gi haia gi dabu, bei de hai a Tagi Maolunga doo Maadua gu tala adu ai laa gi de goe.*Exo 16.23-30; 31.12-14 13 E ono oo laangi e hai hegau ai, ga hagalava au hegau alodahi,*Exo 23.12; 31.15; 34.21; 35.2; Lev 23.3 14 aagai de hidu laangi go Sabbath a Tagi Maolunga doo Maadua. Aude haia ai dahi hegau daudahi, go koe ma dau dama daane, ma dau damaa hine, ma doo daane hai hegau, ma doo hahine hai hegau, ma dau kaau, ma dau donkey, ma au manu alodahi, aama tangada henua gee e nnoho i oo daha, gi maua ai e goe, ma doo daane hai hegau, ma doo hahine hai hegau i de hagammabu bei goe. 15 Manadua bolo goodou nogo ni dangada hai hegau i de henua go Egypt, gai Tagi Maolunga ne haalo adu dono lima mmahi, ga hagassao mai ai goodou i kilaa. Deenei ai, Tagi Maolunga doo Maadua gu hai adu koe gi dao ina de laangi o Sabbath.
16 Hagadubu ina doo damana ma doo dinana, bei de hai a Tagi Maolunga doo Maadua gu tala adu ai gi de goe, gi daulooloa ai doo mouli, ma doo noho baba i honga de henua a Tagi Maolunga doo Maadua e gaavadu gi de goe.*Deut 27.16; Mat 15.4; 19.19; Mark 7.10; 10.19; Luke 18.20; Eph 6.2-3
17 Aude daia tangada gi magau.*Gen 9.6; Lev 24.17; Mat 5.21; 19.18; Mark 10.19; Luke 18.20; Rom 13.9; Jms 2.11
18 Aude dagodo haisala.*Mat 5.27; 19.18; Mark 10.19; Luke 18.20; Jms 2.11; Rom 13.9
19 Aude gaiaa.*Lev 19.11; Mat 19.18; Mark 10.19; Luke 18.20; Rom 13.9
20 Aude hagabaubau ina tangada e baa adu gi de goe i hanu muna hhadu.*Exo 23.1; Mat 19.18; Mark 10.19; Luke 18.20
21 Aude nnoo ange gi de bodu o tangada e baa adu gi de goe. Aude nnoo ange gi de hale, be go de gelegele o tangada e baa adu gi de goe, be go dono daane hai hegau, be go dono hahine hai hegau, be go dana kaau, be go dana donkey, aabe go dahi ana mee daudahi.” *Rom 7.7; 13.9
22 Aanei muna a Tagi Maolunga ne tala ange gi de hagabuulingaa dangada i gaogao de mounga, i de masavaa oona ne basa mai ai i lo te ahi ula i de leo mmahi, ma lo te hagausinga ma de gohu boo dangodango, gai teai ange ana muna ne hagapuni ange. Gai ia ne sisi ange muna nei gi honga e lua duu hadu baabaa ga gaamai ai gi de au.*Heb 12.18-19
De maatagu o dangada
(Exo 20.18-21)
23 Gai de masavaa oodou ne langona ai de leo e basa mai laa i lo te mommee gohu, aama mai i de mounga iai laa de ahi ula, gai dagi alodahi o denga aamuli, ma denga daane maatua ne loomai gi ogu daha. 24 Gai goodou ne hai mai, “Tilo, Tagi Maolunga taadeu Maadua gu hagaago mai dono mahamaha ma dono sauaa, gai gimaadeu gu langona dono leo, e basa mai ai i lo te ahi ula. Anailaa nei gai gimaadeu gu gidee bolo tangada e maua gi mouli, e dee galemu donu de Maadua gu basa ange gi de ia. 25 Aagai gimaadeu e dee llodo gi maakau gimaadeu. De ahi laumalie nei e maua donu i de daa gimaadeu gi maakau. Noo e daulooloa ange demaadeu hagallongo de leo o Tagi Maolunga taadeu Maadua, gai gimaadeu e maakau donu. 26 Gai gu dahi ange laa dangada ne langona de leo o de Maadua e mouli laa, e basa mai ai i lo te ahi, bei demaadeu hai ne langona ai anailaa nei, gai ia goi mouli huu? 27 Hannoo hagalaangona muna alodahi a Tagi Maolunga, taadeu Maadua e lodo e tala mai. Gai koe ga tala mai ai muna a Tagi Maolunga taadeu Maadua ne tala adu gi de goe; gai gimaadeu e hagallongo naa donu ana muna ga daudali ai.”
28 Gai Tagi Maolunga ne langona oodou muna ne tala mai gi de au, gai Tagi Maolunga ga hai mai gi de au, “Au gu langona muna a dangada gu tala adu gi de goe; gai e danuaa donu alaadeu muna gu tala adu naa. 29 Mee naa gi deenei dagodo olaadeu lodo; gilaadeu e maatagu i de au ma de daudali i agu hainga alodahi, gi nnoho paba ai gilaadeu ma alaadeu dama e loomai i olaadeu dua.
30 Hannoo hai ange gilaadeu gi aahe gi olaadeu hale. 31 Gai koe duu i ogu gaogao i kinei, gai au ga tala adu gi de goe agu muna alodahi, ma agu hainga gu hagasauaa, ma agu mee gu hagamodu, gai koe ga agoago ange ai gilaadeu. Gai gilaadeu gi daohia mee nei i delaadeu hulo ga nnoho i de henua aagu e gaavange gi gilaadeu.”
32 Gai goodou kana ange haia gi bei muna a Tagi Maolunga doodou Maadua gu tala adu gi goodou; goodou aude hagahaisala ina. 33 Goodou daudali i muna alodahi a Tagi Maolunga doodou Maadua gu tala adu gi goodou, gi mouli ai goodou ma de nnoho paba, gai gi daulooloa ai doodou nnoho i honga de henua oodou ga hulo naa e kave.
*5:8 Lev 26.1; Deut 4.15-18; 27.15
*5:9 Exo 34.6-7; Num 14.18; Deut 7.9-10
*5:11 Lev 19.12
*5:12 Exo 16.23-30; 31.12-14
*5:13 Exo 23.12; 31.15; 34.21; 35.2; Lev 23.3
*5:16 Deut 27.16; Mat 15.4; 19.19; Mark 7.10; 10.19; Luke 18.20; Eph 6.2-3
*5:17 Gen 9.6; Lev 24.17; Mat 5.21; 19.18; Mark 10.19; Luke 18.20; Rom 13.9; Jms 2.11
*5:18 Mat 5.27; 19.18; Mark 10.19; Luke 18.20; Jms 2.11; Rom 13.9
*5:19 Lev 19.11; Mat 19.18; Mark 10.19; Luke 18.20; Rom 13.9
*5:20 Exo 23.1; Mat 19.18; Mark 10.19; Luke 18.20
*5:21 Rom 7.7; 13.9
*5:22 Heb 12.18-19