Lihamba lya ulongohi kwa
Petili
Ulongolelo
Lihamba lya ulongohi lya Petili likityekwa na nndumila Petili. Petili kangutyeka lihamba lyake kwa kulikambuha ywombe kukita ndo ghani na kanguatyekela akina ghani. Lihamba lyake kanguatyekela bhandu bhoha bhaanhyubhalila Kilisito bhene ndo “handa ahenja mu nnima aghu” Nlyango ghwa 1:1. Kwa utangalo kakiakema habhu bhakaatyekelite handa ahenja. Kiyaha mu himoo hipalamande lihamba ali lingulihwana na lihamba lya Paulo kwa Akaaefeso, bhandu atangalo bhanguhyubhalila kukita lihamba lya ulongohi lya Petili likityekwa mbole ya lihamba lya Paulo kwa Akaaefeso mu handa ngungwa ya mbinda mabhoko sita na nhano mbole ya kubhelekwa kwa Kilisito. Pelili kakilityeka lihamba ali pakabheghite ku Loma kweni Kitami kiikemitwe Babeli. Nlyango ghwa 5:13.
Petili kangulubhulila kukita kakityekya lihamba ali kwa likaho lya “kutuyonjokeha mwoyo na kuyimiha kukita alu ndo luhungu lwa hoto lwa Chapanga” Nlyango ghwa 5:12. Kuna milando mitangalo yiilihwana nkanti ya lihamba lya ulongohi lya Petili. Nlyango ghwa 2:11—3:7 na Akaaefeso. Nlyango ghwa 5:18—6:9, na ghala ghaatyekitwe mu Akaakolosai. Nlyango ghwa 3:18—4:6. Malubhulilo ghoha ghaalubhulilitwe mu hipalamande hindatu ghangulinga ya kya umonga mu lubhagha na kughuyitikila utabhala. Kangi kanguayonjokeha myoyo bhaanhyubhalila Kilisito kulimbilila pala paakindila himbamanda kiyaha uhiko ghuheghelela. Nlyango ghwa 4:1.
Ghaabheghite
Petili kangulimanyiha ywombe na kubhakambukiha bhala bhakabhatyekilite. Nlyango ghwa 1:1-2.
Mbole kangunnumba Chapanga kwa kya ulopoho bhaaghulilunga na kya bhula ghuubheghite ghwa utopelo kwa ubhumi ghwabhe. Nlyango ghwa 1:3—2:10.
Mbole Petili kangualaghila kya bhuli yinguanogha bhaanhyubhalila Kilisito kutama mu nnima aghu na kangubhoneha humoo umonga handa bhula ghwa nnume na nndala ghwake na ghula ghwa nbhandwa na nngwana ghwake. Nlyango ghwa 2:11—4:11.
Petili kanguayonjokeha mwoyo kulimbilila paabhegha mu kimbamanda. Nlyango ghwa 4:12—5:11.
Mbole Petili kanguyomola lihamba lyake. Nlyango ghwa 5:12-14.
1
1 Lihamba ali linguhuma kwa nenga Petili, nndumila ghwa Yesu Kilisito.
Nungubhatyekela mwenga alingwa bha Tate Chapanga, bheni munpwilinganite na mungutama handa ahenja akwo ku Ponto, na ku Galatia, na ku Kapodokia, ku Asia na ku Bisinia. 2 Ywombe kabhalinga mwenga kulandana na likaho lyaki na mmeghe bha kya mwene kwa Nhuki, mmokole kunnyitikila Yesu Kilisito na kuyohwa kwa mwahi ghweke.
Nungubhayupila umaha na uhihimilo ghwa Chapanga ghubheghe ngenju kwa mwenga.
Udumbilo ghuubheghite na ubhumi
3 Katikilwe Chapanga na Tate ghwa Bambo ghwetu Yesu Kilisito kwa luhungu lwake lukulu kakitutenda tubhelekwe uhyono kwa kunhyuha Yesu Kilisito kuhuma kwa bhaahweghite, kakitenda habhu ngati tubheghe na lidumbilo liibhegheghite na ubhumi, 4 na habhu tungulindila nonelo yene Chapanga katubhikila bhandu bhake kunani. Ghwene kahone kubhola, ebu kuhanjanika ebu kumbughala. 5 Nonelo ahyo ndo hya mwenga kwa njila ya kuhyubhalila mungukingikihwa maha kwa makakala gha Chapanga mbaka paghuhika ghula ulopohi ghuupala kuhwimulighwa mu nndaluko ghwa uhiko.
6 Ali linguatenda nnyelelwe munu, hata payibhele hinu munguhyononeka kwa manjubha gha mandina kwa maghayo na himbamanda nhanganganiko. 7 Himbamanda ahyo hingubhahikila ngati uhyubhalilo ghwenu ghungung'ehwa ngati kuyimiha kukita ndo ya hoto, agha ghangulandana na lihabha pala paliyochwa mu mwoto hata palipela ngati yibheghe nglii. Habhu uhyubhalilo ghubhegha na utopa kupitingana lihabha, pala kuhyubhalila kwenu paghuyimihwa kukita ndo kwa hoto, maakamuhwa litiko, na ukulu, na uhokamo mu nndaluko ghwa kuhwimulighwa kwake Yesu Kilisito. 8 Mwenga mungunpala hata payibhele munammona ng'obhe, na mungunhyubhalila hata payibhele mungunmona ng'obhe hinu. Habhu munguyelelwa kwa uyelelo ghuubheghte na Ukulu ghwangahotoleka kulubhulilwa, 9 kiyaha mungukingama ulopohi ghwa myoyo yenu, ghwene ndo likaho lya kuhyubhalila kwenu.
10 Kwa kya ulopohi aghwo mambuye bha Chapanga bhakipalaha na kuhingukiha, na bhakilondola kwa kya umaha aghwo ghene ywombe kangabhapeghite. 11 Mambuye abho bhakiyigha kughumanya nndaluko ghwoki na kya bhuli payipala kutulukila. Nhuki ghwa Kilisito ywene ywakabheghite nkanti yabhe kakilangiha na kakilondola kukita Kilisito katapamandika na ukulu ghula ghuupala kuhika. 12 Chapanga kakibhahwimilila mambuye abho kukita milando yaayilondolite yikibhatangatila ng'obhe bhombe ngati kwa kya mwenga. Na hinu nnyihwa milando ayi kuhuma kwa bhala bhaabhalandamihite Nhalo ghwa Maha kwa makakala gha Nhuki ghwa Chapanga ywakalaghitwe kuhuma kunane. Milando ayi hata andumitumi bha kunane kwa Chapanga bhakipala kuyimanya.
Lukemo lwa kutama matamo kwa kya Chapanga
13 Kya habhu, mulibhike kala mahala ghenu ghabheghe kala kwa lihengo. Mulindakile na tama hya nga kunnogheha Chapanga na mmike udumbilo ghwenu kyanalumu mu umaha ghwene ghwaagheghwa kwa mwenga, pala Yesu Kilisito pakahwimulighwa. 14 Handa bhana bha Chapanga bhaabheghite na uyitikilo, nkotoke kuyitikila katakata kutughila kangi malema ghenu mahakataho handa bhula pammeghite kya nga kughumanya uhoto ghwa Chapanga. 15 Ngati mungunoghwa kubhegha bha kya Chapanga mu ng'endelo yenu yoha, handa bhula pakabhele yula ywakabhakemite. 16 Matyeko ghangulongela, “Mmeghe bhaabhaghulitwe kwa kya Chapanga handa paamele nenga.”
17 Chapanga yumunkema tate mumayupo ghenu. Hino, mmanye kukita ywombe kanguntosa kila mundu kulandana na kyakakitendite, kya nga ubhaghulo. Kya habhu ntame maha muntundamile Chapanga manjubha ghenu ghakutama apa pannima handa ahenja. 18 Kiyaha mungumanya kukita mwenga mukikomboleghwa kubhukana na ng'endelo yenu hakataho yene mukihala kuhuma kwa aghohi bhenu. Peni mukikomboleghwa, chepa kubhukana na hilibhi kuhanjanika, handa bhula kwa maganga gha utopelo ghaakemwa feza na mahabha, 19 ngati kwa mwahi ghwa nyambi ya matulo gha Kilisito, ywene kakibhenga handa mwanamene ywa maha ebu ywanga utebhalo. 20 Ywombe kakilingwa na Chapanga kukali na kubhumbwa kwa unnima, kakihwimulighwa kwa kya mwenga manjubha agha gha uhiko. 21 Kwa kukindila ywombe, mungunhyubhalila Chapanga ywakanhyuhite kuhuma kwa bhaahweghite kampegha ukulu, habhu uhyubhalilo na udumbilo ghwenu ghubheghe kwa Chapanga.
22 Kiyaha hinu mughuyitikila uhoto, mwenga muyiyoha myoyo yenu ngati mubhapale ayenu kyanga ufyangu, kya habhu mulipale mabhene kwa mabhene kwa myoyo ghwoha. 23 Kiyaha kwa kukindila lilagho linakulama lya Chapanga, mwenga mmelekwa uhyono, chepa handa bhana bha tate ywakahwegha, ngati tate yunakulama manjubha ghoha. 24 Handa matyeko paghalongela.
“Anabhandu bhoha bhabhegha handa manyahi,
na ukulu ghwabhe ghwoha ghubhegha handa ulubha ghwa kuluchi.
Manyahi ghangunyaluka na malubha ghangupolota.
25 Peni lilagho lya Bambo lingulama manjubha ghoha.”
Na lilagho alyo ndo aghwo Nhalo ghwa Maha ghuulandamahitwe kwa mwenga.