Lihamba lya Paulo kwa
AKAAGALATIA
Ulongolelo
Kitabbho kya Akaagalatia kikityekwa na Nndumilwa Paulo, kipalamande kya 1:1. Paulo kakilityeka lihamba ali ili lighende kwa mangwemuko ghaanhyubhalila Kilisto ghaabheghite akwo ku kitami kya Galatia mu manjubha gha nkati ya ngungwa ya alubaini na nane na hamsini na saba mbole ya kubhelekwa Kilisto. Yinguhwachilwa kukita Akaagalatia bhakibhegha bhangutama mu nkoa ghwa Galatia ghuubheghite pahi ya ghubhutwa ghwa utabhala ghwa ku Loma. Asomi bha milando ya Bibilia abhegha ng'obhe na ulyaghilo kwakya Paulo kukita kwoki kwakabheghite manjubha kangulityeka lihamba ali, pangi atangalo bhanguhwacha likityekwa mu kitami kya ku Efeso ebu ku Kolinto.
Paulo kakilityeka lihamba ali pakaalinga Akilisito Ayahudi na bhaabheghite bhoha bhaabheghite hipalamande hya mangwemuko gha ku Galatia, abho ndo bhalabhaabheghite Akaayahudi na bhanga kubhegha Akaayahudi. Paulo kakilityeka lihamba ali kwa ningo ya kupingika mahundo gha uhwangi ghanakulongela Akilisito atughile malaghilo gha Akaayahudi ghaabheghite mu Ninaganilo lya Makachu handa mihilo ya kughungila mu kuhyubhalila, na kyanalumu mahundo gha kudumula unyagho. Kukibhegha na kimati kya bhandu nkati ya bhandu Akilisito bhaalikemite Ajudaisa kiipalite Akilisto bhaabheghite ng'obhe Ayahudi adumulwe unyagho. Bhubho, bhandu abho bhakibhegha na makonyo matangalo kwakya utabhala na undumilwa ghwa Paulo. Paulo kakikingikiha undumilwa ghwake kwa kulubhulila mimoo ya mihalo yake kipalamande kya 1:11—2:14 na kakikingikiha Nhalo ghwa Maha pakafwambula kukita ulopohi ghungumokoleka ghweka kwa njila ya kunhyubhalila Yesu Kilisto, kipalamande kya 2:16. Aghwo ulopohi ghunguyegha umaha ghwene Chapanga kangughubhoneha kwa bhandu na chepa mandendelo gha bhandu.
Ghaabegite:
Paulo kanguyanda kutyeka lihamba lyake kwa kuajambuha ahyubhalila bha mangwemuko gha ku Galilaya, kipalamande kya 1:1-5.
Mbole Paulo kangulubhulila mimoo ya milando ya yumwene ili kughukingikiha uhoto ghwake ghwa kuhunda na kubhoneha kuno pakayigha kutama kwa kutughila malaghilo, peni kakilepelwa, kipalamande kya 1:6—2:21.
Kangi kangulubhulila kyanalumu yakya ng'ebu ya malaghilo na luhungu mu ulopohi, kipalamande kya 3-4.
Mbole Paulo kangubhuha malaghilo gha malubhulilo gha nkatankata kulangiha bhula yingunoghwa kutama matamilo gha maha gha Kikilisto, kipalamande kya 5:1—6:10.
Kuuhiko Paulo kanguyomolela lihamba lyake kwa kuajambuha na mayupo kukita bhakulungwe kughalambuhwa na Chapanga na kutendwa bhandu bha hyono ndo kunoghwa muno kupitingana malaghilo na mihilo ya panje, nhwano ghwa yila ya kudumulwa unyagho, kipalamande kya 6:11-18.
1
Nenga Paulo ywene ndo nndumilwa nungulaghila lihamba ali, chepa haghulwa na bhandu, kangi chepa haghulwa na mundu, ngati naghilwa na Yesu Kilisto na Tate Chapanga ywakanhyuhite Yesu. Na alongo bhoha bhaabheghite papamu na nenga tunguajambuha mangwemuko ghoha gha bhandu ghaanhyubhalila Kilisto bhaabheghite ku Galatia.
Tungunnyupa Chapanga Tate ghwetu na kuhuma kwa Bambo ghwetu Yesu Kilisto kabhapeghe luhungu na uhihimilo.
Kilisto kakilibhuha mwene kabheghe nyambi kwakya kubhuha ulemwa ghwetu, telatela na pakapalite Chapanga na Tate ghwetu, ili kamokole kutulopoha kuhuma mu mahakata ghoha gha nnima aghu ghwa hinu. Chapanga kabhegha na ukulu na tungunoghwa tunnumbe ywombe manjubha ghoha ghanga uhiko. Mwika.
Nhalo ghwa Maha ndo ghumu ghweka
Nungukangacha muno kukita kwa manjubha gha mandina mungunneka kya kulopokela Chapanga ywakabhakemite kwa luhungu lwa Kilisto, na mungutughila nhalo ghungi ghwa uhwangi Kahone “Nhalo ghwa Maha ghungi,” Peni uhoto bhabhegha amoo bhandu bhaabhatindingana mwenga, bhangupala kughupotoha Nhalo ghwa Maha ghwa Kilisto. Tukibhalandamiha mwenga lilagho lya Nhalo ghwa Maha ghweka. Habhu likoto lya Chapanga lintule mundu ywohele yula ywakaalandamiha lilagho lya uhwangi, payibhele ndo yumu ywenu ebu lihoka lya Chapanga kuhuma kunane kwa Chapanga. Handa mutulongelite kandahi, na hinu nungulongela kangi, nkotoke kuyitikila mahundo ghangi, handa mundu ywohele pakabhalandamiha nhalo ghungi kihyengo na ghula ghumuupokelite kala, ndannyupa Chapanga kankotole mundu aywo. 10 Hinu bhuli, panongela Nhalo aghu munguhwacha kukita nenga nungupala kuyitikilwa na bhandu? Ng'obhe. Nangabheghite nungupala kubhanogheha bhandu, nenga nangabheghite ng'obhe nndumitumi ghwa Kilisto.
Lilagho lya Paulo lihuma kwa Chapanga
11 Basi, maalongo bhangu, nungupala mmanye kukita Nhalo ghwa Maha ghunubhalandamiha, chepa lilagho kuhuma kwa bhandu bha nnima. 12 Kangi nenga ninakingama ng'obhe kuhuma kwa mundu, kangi ninahundwa ng'obhe na mundu. Ngati Yesu Kilisto mwene ndo ywakanhwimulilite nenga Nhalo ghwa Maha.
13 Mana mukiyihwa mihalo yakya bhula mandendelo ghangu gha makachu mumeghite mu dini ya Akaayahudi, na bhula panulipamandite kyanalumu ngwemuko lya Chapanga, na kupala kulikanjaghana. 14 Na nenga nikilongoha muno mu njila ya Akaayahudi ya kuntundamila Chapanga kupitingana Akaayahudi ayangu atangalo bha ngulilo yangu, na nikilitumba muno kukingama na kuyitikila hitohe hya aghohi bhetu.
15 Peni kwa luhungu lwake Chapanga, kakininga nenga nikali kubhelekwa, kakingema nintumikile 16 pakandendite nummanye Mwana ghwake kwa ningo nibhalandamihe bhandu bhaabheghite ng'obhe Ayahudi, nenga nikiyupa ng'obe mahwacho kuhuma kwa mundu ywohele, 17 nikighenda ng'obhe ku Yelusalemu kwa bhala bhaabheghite andumilwa yikali ya nenga, ngati nikighenda huti ku Alabia mbole nikibhuya ku Damasiko. 18 Mbole ya ngun gwa ndatu, ndo nikighenda ku Yelusalemu kukongana na nndumilwa ywakakemwa Petili, nikitama kwa ywombe kwa manjubha kumi na nhano. 19 Peni akwo nikikongana ng'obhe na andumilwa bhangi, ngati nndumilwa Yakobo, aywo kakibhegha nnongo ghwake Bambo Yesu.
20 Agha ghanubhatyekela, Chapanga kangumanya kukita nungulongela ng'obhe uhwangi.
21 Mbole nikighenda mbande nhanganganiko ya ku Silia na ku Kilikia. 22 Manjubha agho, nenga nikimanyikwa ng'obhe mu mangwemuko gha Akaakilisto bha kunkoa ghwa Yudea 23 Bhombe bhakiyihwa ndo ghula nhalo kukita, “Mundu yula ywene kakibhegha kangutupamanda apo makachu, hinu kangulandamiha kuhyubhalila kula kula kwakabheghite kanguyigha kangukanjaghana.” 24 Basi, bhombe bhakinkweha Chapanga kwa mahengo ghanighatendite.