Lihamba kwa
AKAAEBULANIA
Ulongolelo
Kitabho kya Akaaebulania ndo lihamba lya kuyonjokeha mwoyo liibhoneha bhula Yesu pakahotola kutwihiliha umoo umbuye ghwa Lilaghano lya Makachu. Lihamba alyo lityekwa handa malandamiho. Mu kitabho aki kubhegha na milando ya hipalamande kuchweha sitini hya hitohe ya Lilaghano lya Makachu kupitingana mbinda mabhoko sita yiibhoneha bhula Yesu Pakatwihilihhite lihengo lya Ndundame Nkulu ghwa Akaayahudi. Kya habhu kitabhu kikilinga kubhayonjokeha mwoyo Akaayahudi bhaabheghite Akilisito. Lihamba kwa Akaaebulania lingubhoneha bhula Yesu pakatwihilikite malaghilo ngati andundame akotoke kubhakukuha bhandu kubhuha nyambi ya kuyocha. Yesu kakibhegha nyambi ya ulemwa ghwoha, na ikitendeka mala yimu kwa kya manjubha ghoha. Bhandu bhanakuhyubhalila Kilisito bha manjubha agha, Kangi mu manjubha agha Akaakilisto bhaahotola kuyonjokehwa mwoyo mu lihamba kwa Akaaebulania ngati aghendelele kuntughila Yesu Kilisito kiyaha ywombe kangututangatila ngauhotolo kwa twenga kunhyubhalila Chgapanga, na kangi kughendelela kuubhika udumbilo ghwetu mumwene Akaaebulania 12:2.
Kabhone ywakamanya ndo ghani ywakatyekite Kitabho kya Akaaebulania, peni asomi bhangulongela kukita pangi Nndumila Paulo, ebu Luka ebu Balinaba ndo yummoo ywabhe kakityeka lihamba ali. Kangi yingumanyikwa ng'obhe linjubha lya kutyekwa kitabho aki peni atangalo anguhwacha kukita lityekwa kukali na ngungwa ya Mbinda mabhoko saba mbole ya kubhelekwa Yesu. Mu ngungwa ayo kitami kya Yelusalemu kikihanjaghanwa na ntyeka ghwa lihamba ali kangutyeka ya kya Yelusalemu handa yikali na kuhanjanganwa. Kitabhu aki kya Aebulania kikityekwa ku kitami kya Loma. (Akaaebulania 13:24) na pangi kikikwila mu mamoo ya mangwemuko gha bhandu bhaanhyubhalilite Kilisito.
Ghaabheghite
Ntyeka kangubhoneha kukita Yesu ndo nkulu kupitingana ambuye na andumitumi bha kunani kwa Chgapanga, Akaaebulania 1:1—4:13.
Mbole kangughendelela kubhoneha kukita Yesu mwakabheghite Nkulu kupitingana andundame bhaatenda undundame mu Kitutubhi kya Chgapanga akwo Yelusalemu Akaaebulania 4:14—7:28.
Kangi undumila ghwa Yesu ndo ghwa maha kupitingana ghula ghwa lilaghano lya makachu lyene Chgapanga kakitenda na bhandu bhake kwa malaghilo ghakanpeghite Musa, Akaaebulania 8:1—10:31.
Mbole ya kulubhulila kukita Yesu ndo nkulu mu njila yohele, ntyeka kangubhuha mamoo malaghilo kwa njila ya mandendelo Akaaebulania 10:32—13:17.
Kuuhiko ntyeka kanguyomolela lihamba kwa malagho gha kubhayonjokeha mwoyo na kuajambua, Akaaebulania 13:18-25.
1
Chgapanga kangulongela na bhandu kwa njila ya Mwana ghwake
Pamakachu pala Chgapanga kakilongela patangalo na aghohi bhetu mu njila nhanganganiko kukindila kwa ambuye, peni mu manjubha agha gha uhiko, Chgapanga kangulongela na twenga kukindila Mwana ghwake. Chgapanga kwa njila ya ywombe kakighubhumba unnima na kakinpegha hilibhi hyoha kahitabhale. Ywombe ndo ung'anyimo ghwa ukulu ghwa Chgapanga na kangubhoneha bhula Chgapanga pakabheghite. Kanguyambuha hilibhi yoha himamalitane papamu handa payibheghite kwa lilagho lyake liibheghite na makakala. Mbole ya kubhayoha bhandu na kubhabhuhila ulemwa, kakighenda katama kunani mu mbande ya nnilo ya ukulu ghwa Chgapanga.
Ukulu ghwa Mwana ghwa Chgapanga
Mwana ghwa Chgapanga kakitendekwa nkulu kupitingana Andumitumi bha kunani kwa Chgapanga, na lihina lyake lyakapeghitwe na Chgapanga ndo likulu muno kupitingana gha abho andumitumi. Kiyaha Chgapanga kakinng'ombela ng'obhe nga nndumitumi ghwake ywohele ghwa kunani kukita,
“Ghwenga ndo Mwana ghwangu,
nenga lelo megha Tate ghwako!”
Kangi kakinng'ombela ng'obhe nga nndumitumi ghwake yumu ghwa kunani kukita,
“Nenga ndabhegha Tate ghwake,
na ywombe katabhegha Mwana ghwangu.”
Peni Chgapanga pakabheghite kangunlaghila mwana ghwake ghwa ulongohi mu nnima ndo kakilongela,
“Andumitumi bhoha bha kunani yinguakwiliha kuntundamila.”
Peni kya kualinga andumitumi bhake bha kunani kakilongela,
“Chgapanga nungubhaghalambula andumitumi bhangu bha kunani abheghe likusi,
Na andumila bhake nungubhaghalambula abheghe mibhale ya mwoto.”
Peni kwa kya Mwana ghwake, Chgapanga kakilongela,
“Ghubhutwa ghwako ghwenga Chgapanga ghwabhegha ghwa manjubha ghoha,
ghwenga ghwabhatabhala bhandu bhako muyinoghelwa.
Ghungupala kutenda ghanakunoghela na ghungulema uhakata.
Ya kya agho Chgapanga, Chgapanga ghwako kakuhaghula ghwenga na kughupopohela mahuta gha maha ngati ghubheghe nkulu
na kakupegha ghwenga uhokamo na uyelelo
kupitingana ayako bhoha.”
10 Kangi kakilongela,
“Ghwenga Bambo, pamakachu ghukighubhumba nnima,
na kwa mabhoko ghako ghukitendekeha kunani.
11 Ahyo hyoha hyahobha, peni ghwenga ghwahighala manjubha ghoha,
Hyoha hyahakala handa mapinda.
12 Ghwahibhilinga handa likama,
na hyaghalambulwa handa maghwanda.
Peni ghwenga ghwahighala handa paghubhele,
na ubhumi ghwako ghwaapela ng'obhe.”
13 Bhuli Chgapanga kakilongela kwa nndumitumi ghwake ywoki ghwa kunani kukita,
“Ghutame apa mu mbande yangu ya nnilo
mbaka panubhabhika amyanja bhako
pahi yako handa kiteho kya kulibhatila maghulu.”
14 Andumitumi bha kunani kwa Chapanga ndo aghani? Ndo mihuki yiintendela lihengo Chgapanga na bhalaghilwa na ywombe kuatangatila bhoha bhaapala kukingama ulopohi.