12
Mengeꞌ Keingkutan pasal dut Eldewʼt Kepeternan
(Markus 2:23-28; Lukas 6:1-5)
1 Sene tiꞌ, seng Eldewʼt Kepeternan*12:1 Eldew et Kepeternan - Atin ikepitung na eldew et sembatung linggu na sembatung Eldew et Kepeternan dut ginsaʼt taaw. Dut mengeꞌ tawʼt Judio maya saraꞌ na diki mekedyari megkeradya dut atin eldew. Atin Eldew et Kepeternan usalan gasi supaya pemengempuꞌ Empuꞌ., nekelabay de Jesus dut ketiriguan. Pemegurapan ne iba yeng mengeꞌ pepengenaran, angkansa nemengeyg dyeʼt uheyen, pegketbes pinengaan dye ne betuen in. 2 Indyari ganang nebiriꞌ itue et mengeꞌ Pariꞌ et Pariseo, negberes dye dut ki Jesus, kwan dye, “Siyekiꞌ be, pegbuwaten et pepengenaran mu, sagkaꞌ atin baꞌ Eldew et Kepeternan.” 3 Siminambag si Jesus, kwan, “Manu kaya takuꞌ nebatsaꞌ myu binwat i Surutan Dabid tagnaꞌ in, ganang inurapan ga ya bekeꞌ kenyeng ketindegan in? 4 Siminled ya dut pengempuan neng benwaʼt Empuꞌ, indyari ampaꞌ ne nengaan et bengbang neng sinimayaꞌ dut Empuꞌ, pegketbes pinekaan ye gasi kenyeng ketindegan. Sagkaꞌ dut Keseraan na kanen dye ating bengbang sabab mengeꞌ Pariꞌ lang mekepegewla kekaan et atin. 5 Kayangga peꞌ takuꞌ nebebatsaꞌ myu dut Keseraan et Empuꞌ binggey ki Moises na kede Eldew et Kepeternan mengeꞌ Pariꞌ pegkeradya dut pengempuan neng benwa et Empuꞌ, sagkaꞌ et arat pasal et itueng Eldew et Kepeternan. Misan kwantin diki gasi atin ikesalaꞌ kedye? 6 Pegsugiren ku dimyu, tiban atue maya lebing metaas eset pengempuan neng benwaʼt Empuꞌ. 7 Diki lang teyen binetangan myu itueng mengeꞌ kaya keselaan, na baꞌ nesewran myu lang retiꞌ et mengeꞌ itueng bebresen teyeg et Kesuratan et Empuꞌ, kwaʼt Empuꞌ, ‘Ingasiꞌ gay ku, lein lang simayaꞌ.’†12:7 Oseas 6:6. 8 Indyari, itueng Eldew et Kepeternan dut seled penggewman et aku, atin Yegang et Taaw.”
Ugat et Sembelang Lengeʼt Lelaki Natey Ne
(Markus 3:1-6; Lukas 6:6-11)
9 Tinirengan i Jesus ating lungsud, ampaꞌ ne siminurung dut sinagoga, ingin bersen dut pengempuan naꞌ benwa. 10 Maya duntin sembatung lelaki na patey ugat et sembelang lengen ye. Duntin gasi maya mengeꞌ senung taaw na enukwan metulusan et ketekeran ki Jesus. Indyari nemengingkut dye, kwan, “Pegtugut be takuꞌ uyun dut kityung Keseraan na menguru dut Eldewʼt Kepeternan?” 11 Sinambag i Jesus, kwan, “Na baꞌ misan sinu dimyu na maya bibili neregdag dut kupung dut Eldew et Kepeternan, diki be takuꞌ bewinen ye itue? 12 Na lebi negang mergaꞌ itueng sembatung taaw kasga eset bibili! Angkansa uyun dut Keseraan na memuwat et ikenunga dut Eldewʼt Kepeternan.” 13 Pegketbes, sinugid ye dut taaw na patey ugat et sembelang lengen ye, kwan ye, “Iktangaꞌ dimung lengen.” Pinektang ye kenyeng lengen, megtuy selus negulinan, samat sembelang lengen ye ne in. 14 Nemengugad ne mengeꞌ tawʼt Pariseo, indyari nemegsudsugid dye ne, na baꞌ enukwan mepatey si Jesus.
Mengengeradya et Empuꞌ neng Piniliꞌ Ye
15 Sewd ne lagi i Jesus itueng paru et mengeꞌ tawʼt Pariseo, angkansa nugad ne megtuy duntin. Mekansang nememayaꞌ kenye. Indyari pinegulinan ye ginsan itueng mengeꞌ meiinglew. 16 Temed pineamay-amayan ye na pinenugiran dye ginsan na diki ne ipebunayag pasal kenye. 17 Neinabu itue apang metuman pegsugiren et Empuꞌ pebiyaꞌ i tarus Isaias, kwan,
18 “Atue ne mengengeradya ku, na aku nega piniliꞌ, pegmerganen kuʼt lebi, bekeꞌ teup ye neng kegeayan ku. Daken neng Nakem kenye Ku ibgey, bekeꞌ ipebunayag ye daken neng ketignaan dut ginsang tawʼt mengeꞌ kebangsaan.
19 Diki lang ya sumagkaꞌ eset meneyney lang memisara, kenyeng pegberes diki kekingeg dut dalan.
20 Diki lang berien ye kilulu neng perurunguk, na diki gasi pesewen ye pekepkerep neng pelitaan. Mesendalen ye sekdan mebetangan et saraꞌ na mepengindeagan ye.
21 Indyari itueng ginsang taaw dut kenye lang mengarap.”‡12:21 Isaias 42:1-4.
Si Jesus bekeꞌ si Seytan
(Markus 3:20-30; Lukas 11:14-23)
22 Maya pineuruan dye ki Jesus sembatung lelaki na beleg bekeꞌ umew sabab pegseselban et meraat neng diwata kenye. Pinegulinan i Jesus lelaki in, ampaꞌ megtuy nekebres bekeꞌ nekebiriꞌ ne. 23 Nemegliꞌliluꞌ ne ginsan, kwan, “Itue ne be takuꞌ inupuꞌ i Surutan Dabid tagnaꞌ tumagey kay ne gasi?” 24 Ganang nekekingeg itue et mengeꞌ pariꞌ naꞌ Pariseo, nesugid dye, “Diki lang! Mekepeugad et meraat neng diwata ating taaw, sabab binggeyan ya i Seytan neng surutan et mengeꞌ meraat naꞌ diwata neng mekepengdyarian nemuwat atin.” 25 Pegsesewren i Jesus kedyeng pegpipikiren, angkansa sinugid ye kedye, “Mereraag kede kelungsuran netahak et megsembelang rungrupung. Indyari mepupuhar misan embeng lelegdengan etawa benwa neng nemegtektahak pegketbes memegeatu-atu ne. 26 Megdemikian gasi dut ki Seytan. Na baꞌ si Seytan megpeugad gasi mengeꞌ diwata i Seytan, pegetuanan ye ne kenyeng diri! Enukwan nega takuꞌ mekedaran pengmilikan ye? 27 Na baꞌ pegsugiren myu na aku mekepeugad ki Seytan pebiyaꞌ kepengdyarian binggeyan daken i Seytan, sinu gasi nenggeyʼt kepengdyarian dut dimyung eenaran na mekebuwat et kwantin? Dimyung eenaren ne gasi mekepesebanar na negsalaꞌ kew! 28 Na baꞌ Nakem et Empuꞌ nenggey daken et kepengdyarian megpeugad et meraat neng diwata teyeg si Seytan, mekepesebanar na itue diminateng ne dimyu Pengmilik et Empuꞌ.
29 “Enukwan takuꞌ mesled itueng benwa et mebasag neng taaw, ampaꞌ isien artaꞌ ye, baꞌ diki lang ya pungpungen? Na baꞌ nepungpung ne, atin peꞌ kesled neʼt benwa ye ampaꞌ isien artaꞌ ye.
30 “Na baꞌ maya diki lang pesakup daken, atin pegsegkaan aku. Indyari sebarang diki menabang daken menimung taaw, atin negpeparak dye. 31 Angkansa pegsugiren ku dimyu, empunen mengeꞌ taaw misan enu negang keselaan bekeꞌ beres neng meraat, temed diki lang empunen sebarang penerwa dut Nakem et Empuꞌ. 32 Sebarang sagkaꞌ dut Yegang et Taaw atin empunen. Temed sebarang sagkaꞌ dut Nakem et Empuꞌ diki lang empunen, misan nega itueng timpu etawa misan ingyan.”
Dut Buaꞌ Mekilala
(Lukas 6:43-45)
33 “Ipebetang myu na menunga ating kayu na baꞌ menunga buaꞌ ye, indyari ipebetangaꞌ myu gasi meyaat puuʼt kayu na baꞌ meyaat buaꞌ ye. Sabab dut buaꞌ mekilala ating puun. 34 Kemyu na turubuanan et seli! Enukwan kew mekepegberes et menunungang ginis, sementaraꞌ meraat kew? Sabab baꞌ enu legtik et babaꞌ, atin gasi behanen dut seled atey. 35 Menunga itueng pegebresen et menungang taaw, sabab bahaʼt kenunganan itueng seled atey ye. Meyaat pegebresen et belingkeg neng taaw, sabab baha et keyeatan itueng seled atey ye. 36 Pegebresen ku dimyu, na dut Eldewʼt Pegukum, pemehelaan et taaw itueng kede beres na kaya lang keeturan neng pegsugiren dye. 37 Angkansa, mekedyaring empunen et Empuꞌ keselaan mu etawa dusaen ke sigun dut dimung pegebresen.”
Pegtulusan et mengeꞌ Taaw Tendaꞌ mawaꞌ dut Langit
(Markus 8:11-12; Lukas 11:29-32)
38 Binres gasi ki Jesus et tawʼt menunulduꞌ et Keseraan bekeꞌ mengeꞌ tawʼt Pariseo, kwan, “Menunulduꞌ, mekedyari be takuꞌ pebirinan mu kami et tendaꞌ mewanan dut Empuꞌ set langit?” 39 Siminambag si Jesus, “Itueng turubuanan tiban maya arat meyaat bekeꞌ diki tantu ki Empuꞌ! Penulus kew et tendaꞌ, temed lang kaya mepebiriꞌ dimyu luwas dut tendaꞌ sinupama dut neinabu ki tarus Jonas tagnaꞌ. 40 Na baꞌ enukwan kebtangan i Jonas tuꞌ telung eldew bekeꞌ telung gebi dut seled beteng et tendayag, megsepantun kwantin gasi aku, itueng Yegang et Taaw, na telung eldew bekeꞌ telung gebi ne natey dut seled lugtaꞌ. 41 Dut Eldew et Pegukum, tumyeg itueng tawʼt Ninibe atu dut itueng bangsa, indyari betangaʼt kedusaan, sabab negsusun dye ne et keselaan dye dut pemitua i Jonas, temed maya atue lebi negaʼt bantug ki Jonas. 42 Dut atin Eldew et Pegukum, tumyeg nega Dayang et Timur atu dut bangsaʼt itue, indyari mebtangaʼt kedusaan sabab minewanan ye dut yuntuk et dunyaꞌ apang mekingeg kesesewran i Surutan Solomon tagnaꞌ. Na tantu maya atue lebing bentugen eset ki Solomon!”
Pegpeuliꞌ et Meyaat neng Diwata
(Lukas 11:24-26)
43 “Pegkaꞌ lumiwan mawaꞌ dut sembatung taaw itueng meyaat neng diwata, itue pepepanew dut tuug naꞌ lugtaꞌ, megtutulus et mepeternan. Na baꞌ kaya itue mesbatan, 44 pegbersen yeʼt kenyeng diri, ‘Muliꞌ ku dut lelegdengan na dakeng minewanan.’ Peguliꞌ ye, mesiyekan ye na kaya lang itue sunuꞌ, melinas, bekeꞌ meselusay. 45 Angkansa megpelahyun nega ya bekeꞌ mengakit nega et pitung taaw na lebing meyaat eset kenye, megseled dye, indyari tumerna ne duntin. Angkansa dut ketimpusan, lebing megyaat pengrasa et ating taaw kasga nekeuna tiꞌ. Kwantin gasi meinabu dut itueng meyaat neng turubuanan.”
Mengeꞌ Ketipusdan i Jesus bekeꞌ Induꞌ Ye
(Markus 3:31-35; Lukas 8:19-21)
46 Sasat megebres nega si Jesus dut mengeꞌ taaw, diminateng kenyeng induꞌ bekeꞌ ketipusdan. Tinagey dye ne lang dut liwan sabab gay dye ya mekesudsugid. 47 Indyari maya negsugid kenye, kwan, “Megtetagey induꞌ mu bekeꞌ ketipusdan mu, gay dye na mekepegtuturan dimu.” 48 Pegketbes megberes si Jesus, kwan, “Sinu takuꞌ daken neng induꞌ bekeꞌ sinu-sinu takuꞌ itueng mengeꞌ ketipusdan ku?” 49 Indyari, pinenulduꞌ ye kenyeng mengeꞌ pepengenaran bekeꞌ negberes kwan, “Itue dakeng induꞌ bekeꞌ ketipusdan! 50 Sabab sebarang pengandel dut keirgaʼt dakeng Empuꞌ Amaꞌ dut langit, atin key induꞌ bekeꞌ ketipusdan ku.”
*12:1 12:1 Eldew et Kepeternan - Atin ikepitung na eldew et sembatung linggu na sembatung Eldew et Kepeternan dut ginsaʼt taaw. Dut mengeꞌ tawʼt Judio maya saraꞌ na diki mekedyari megkeradya dut atin eldew. Atin Eldew et Kepeternan usalan gasi supaya pemengempuꞌ Empuꞌ.
†12:7 12:7 Oseas 6:6.
‡12:21 12:21 Isaias 42:1-4.