Tii kà Paulo
tà
Tito
Bétapoo popai
Wàilàapà na wii tii bèeni?
Wà Paulo, pwi *apostolo.
É wii wiidà?
Nabibiu kâra *naja 62 ma 66, béaa kâra bénabwé pai tâa kà Paulo na karapuu wâ *Roma, ma pai bà kêe naawê. Munaa é tâa Macédoine wà Paulo. Côo 1 Timotéo Bétapoo popai. É wii na pàara na é wii ê pâbéaa kâra tii kêe tà Timotéo.
É wii tâî?
Tà Tito, pwi naî pwi jè *Grec, na é tâa gòropô Crète. É cèikî naa goo Iésu gée goo wà Paulo (1.4). Na naja 46, âna é pâra wiâê naa *Iérusaléma (côo Galatia naporomee 2). Duîjè naja gée na càùé, âna é pâra wiâ Paulo naa na béâracié kâra pai pâra kêe, â ru piwakè naima, ba na ru inapàpari ê *Picémara Wâdé (côo 2 Korénito naporomee 2, 7, 8, ma 12). Gée na càùé, â wà Paulo, âna é panuâê naa Crète, ba na é pitûâ naa na wâra pwapwicîri (1.3).
Cina é wii?
Nüma Paulo na é naa cè câmu tà Tito, ba na é tòimiri ê picaatâa kà tèpa cèikî na Crète.
Dà êre ê tii bèeni?
Wà Paulo, âna é taniimiri tà Tito, â é ina têe ê pai wâro kà pwina nümee na é pwi a pitûâ kâra wâra pwapwicîri. Â é naa mwara ê pupûra tà tèpa cèikî—tà tèpa ijiao, tà pa ilàri dopwa, tà tèpa âboro èpo dopwa, ma tà tèpa cèikî na rà tèpa ênawéna kîri (esclaves) kà tèpa âboro na pwa neemururà. Â é picòo tàra cè pai wâro na o wâdé tà Pwiduée.
Pai pitàgoo tii tà Tito
Ipwabwàcu (1.1–4)
Popa bwàti wâra pwapwicîri â cicara tèpa pwa pupûra na rà tèpa pwâ (1.5–16)
Pai wârori wâro na wâdé (2.1–3.11)
Pai pacâmuri na jèpapara tèpa cèikî (2.1–10)
Âmu wâro kà tèpa cèikî (2.11–3.11)
Bénabwé popai ma ipicijii (3.12–15)
1
Ipwabwàcu
1 Wâgo, Paulo, [na pwa tii tâgà, co Tito]. Go pwi ênawéna kà Pwiduée, ma pwi *apostolo kà Iésu Kériso.
[É cùruo pâ wà Pwiduée] ba na go nama pimaina too ê cèikî kà tàpé na é jèe pitòrigarirà. Â é cùruo, ba na go picòo tàra ê âjupâra goo Iésu, ba na rà wârori ê wâro na papwicîri wà Pwiduée. 2 Kolosé 1.27Â, na wàrapwiri, â rà o cèikî ba gòo pâ, o tâa târa ê *wâro dàra gòiri jaa Pwiduée. Ba béaa [kâra ê pai tòpò kêe ê gòropuu] âna é jèe mara ina pâ, na ée mwa naa tâjè ê wâro bèepwiri, â câé caa pwâ.
3 Â, na pàara na é jèe tàmara pacoo wà Pwiduée, *pwi a pa-udòjè, âna é jèe pamogòori*Pamogòori—Faire connaître. ê popai kêe bèepwiri. Â é cùruo, ba na go inapàpari.
4 Roma 1.7; 2 Korénito 8.23; Galatia 2.3; 2 Timotéo 4.10Wâgà, co Tito, âna gà pwacèwii pwi âji naîô, gée goo ê cèikî na é dànaimariju. Wâdé na tà tâgà ê *pimeaari imudi ma pinaanapô, na me gée goo Pwiduée kâjè ma *Kériso Iésu, pwi a pa-udòjè. Cidòri nyuâagà!
Popa bwàti wâra pwapwicîri
5 Na ia go picijiigà na gòropô Crète, â go ina tâgà pâ, na gà mwa tubanabwé ê wakè kâju naawê. Ba wâdé na gà tòpò cè tèpa pitûâ kâra wâra pwapwicîri, naa na pâ jèpa village.
Pitòrigari bwàti tèpa pitûâ
6-7 1 Timotéo 3.2–7; 2 Timotéo 2.24–26Napwa naa goo pwi a pitûâ kâra wâra pwapwicîri, âna cùrué, ba na é piwéaari ê wakè kà Pwiduée. Â wâdé na ê wâro kêe, âna pitòimiri na ara tèpa âboro diri. Â nye ticè cèna pâri ma pitòtié goo:
É tâa bwàti goo tô wâdèe†É tâa bwàti goo tô wâdèe—Grec: Nye caapwi co wâdèe.;
Câé caa pwi a-ipwamainaê;
Câé caa pwi a wâdo;
Câé caa pwi a putàmu, ma pwi a piokée;
Câé caa pwi a bu mwani goro ê pwina é ina na pwâ.
 wà tèpa naîê, âna rà tèpa cèikî naa goo Iésu, na rà pitêre dàra, â càra caa tèpa wâro imudi;
8 Wâdé na:
É pwi a tòpi bwàti tèpa âboro na rà tèepaa mariê;
É pwi a meaari ê muru na wâdé;
É pwi a nünüma bwàti;
É pwi a *tàrù ma pitòimiriê;
É pwi a piaabòrié.
9 Â wâdé na é pâra wiâra ê popai na tàrù, na picémara [naa na wâra pwapwicîri]. Â, na wàrapwiri, â o tàrù ê pupûra na é naa tà tèpa âboro, â ée pagòorà goo. Â o pâri ma é patùra tàpé na rà cicara ê popai.
Gà târi pwâ tèpa ipawâmi!
10 1 Timotéo 4.7Po dau wâru ê pâ âboro na càra caa pitêre dàra. Â rà ipawâmi ê pâ âboro goro ê pâ popai kàra na piticèmuru naa goo. Rà dau wâjaa tèpa *Juif na rà jèe cèikî, [ba rà tacoo goo pàra tàpé pâ, na rà pwa *kamaî]. 11 2 Timotéo 3.5–6; 1 Pétéru 5.2Wâdé na gà târi ê pwârà. Ba rà pacâmuri tèpa âboro goro ê pâ muru na càcaa âjupâra, â rà nama gù ê cèikî kâra diri kaa pâ wâao. Â jèpwi mwara, âna rà bu mwani goro pâ pwina rà ina na pwâ.
12 Ba nye pwi jè âboro tàmanga gée jaa tèpa âboro wâ Crète, na é ina goo ê âji Ba kêe, pâ:
«Pwi âboro gée Crète,
pwi âboro a pwâ;
pwi a pwa ciritàu;
ma pwi a dau ija.
Câé caa pitêre dàjè;
é pwi macii a piuti.»
13 2 Timotéo 4.2Ê popai bèepwiri, âna âjupâra. Â gée goo kaa pwiri, âna wâdé na gà pacoorà ma pwarà, ba na o tàrù ê pai cèikî kàra. 14 1 Timotéo 4.7Â gà ina tàra pâ, na rà nabwé na rà ciburà têre ê pâ jèmaa ma autûâri kà pàra tèpa Juif, na pwâ. Ba rà naa càùrà târa âjupâra. 15 [Pwa na rà papwicîri na jè uti pàra utimuru. Êco na jè tâmogòori pâ]:
Êdiri pâ muru, âna wâdé
ba kà tàpé na wâdé pwâranümarà.
Ticè na wâdé
tà tàpé na tòri pwâranümarà,
tà tàpé na tàutàra na rà cèikî.
Wàrapwiri, ba tòri ê autâmogòorimuru kàra bau *pwâratùra-nigée-goorà. [Ba càra mu caa tâmogòori na rà picâdàrù ê pwina wâdé jii pwina èpà.] 16 1 Ioane 1.6, 2.4Rà inapàpari pâ, rà tâmogòori wà Pwiduée, êco na càrarà, âna pâiti jiié. Càra caa pitêre dèe, â é miiri ê pwina rà pwa. Tapidau diri ê pâ wakè kàra, â jèe nye dau pwacoé ma rà pwa cè ji caapwi muru na wâdé.
1:2 Kolosé 1.27
*1:3 Pamogòori—Faire connaître.
1:4 Roma 1.7; 2 Korénito 8.23; Galatia 2.3; 2 Timotéo 4.10
1:6-7 1 Timotéo 3.2–7; 2 Timotéo 2.24–26
†1:6-7 É tâa bwàti goo tô wâdèe—Grec: Nye caapwi co wâdèe.
1:10 1 Timotéo 4.7
1:11 2 Timotéo 3.5–6; 1 Pétéru 5.2
1:13 2 Timotéo 4.2
1:14 1 Timotéo 4.7
1:16 1 Ioane 1.6, 2.4