1 Reyes
¿Imanirtaj Israelga ishcay nasyunman raquicäcuran?
David wañushanpitanaga Israelcho ¿llapan raycunapis allichu caran?
¿Imataj caycan cay librucho? Unay Testamentucho ishcay librumi caycan Reyes jutiyoj. Ichanga mas unay ishcan libro caran jucnayllami. Samuel jutiyoj librunöpis ishcay rölluman yaycunanpämi Reyes librutapis raquiran. Cay libruchöga willacuycan David mandashan (1–2), Salomón mandashan ushacashantami. Israel nasyun ishcaymanna raquicäcuran. Norte cajman raquicaj nasyunta Israel niran. Sur cajman raquicaj nasyuntana Judá niran.
Cay librucho capítulo 3–11 Salomonpita allicunatami willapämanchi. Gallaycunallanchöga Salomón casha alli ray. Salomonga yachaytami Tayta Diospita mañacuran. Paymi Templutapis aruchiran. Ichanga alli ray caycashancho Salomón pirdicäcusha. Tayta Diospa ricay ñawincho pasaypa mana allicunatana ruraran (11.9–11).
1 Reyes capítulo 12–22 niycan Israel nasyun raquicashanta: norte caj (Israel) chunca trïbuwan, y sur caj (Judá) ishcay trïbuwan.
Cay librucho willapa ushaycan ray Acabpa willapan llaquicuypaj caycajwanmi. Chaynöpis niycan profëta Elías yurimushanta (17–22). Acab y warmin Jezabelga fiyupa juchatami ruraran. Paycunaga juc dioscunatami aduraj. Pobricunata y pïninpis mana cajcunatana ñacachej.
1
Ray David auquinna cashan
Ray David pasaypa auquinna caran. Ima-aycawan sumaj pituptinpis janay-janay jatipaptinpis mana goñurejnachu. Chaymi llapan uywaynin niran: «Tayta ray, gampäga runa yatäni japalla jipashta ashimushaj ogllar goñöchishunayquipaj.»
Chayno nir mas cuyayllapaj jipashta intëru Israel nasyunpa ashir tariran Abisag jutiyojta. Nircur pushaparan rayman. Abisag caran Sunem marcapita. Pay caran cuyayllapaj jipash. Paymi raytaga ricaj. Rayga imaypis manami cacuranchu chay jipashwanga.
Adonías ray cayta ashishan
Haguitpis caran Davidpa warmin. Paychömi wamran caran Adonías.* 2Sam. 3.4 Paymi ray cayta munar papäninpa contran jatariran. Ashiran pillyapaj carrëtacunata, muntädu purej suldäruncunata, quiquinta täpananpäpis pichga chunca (50) suldärucunata. Papänenga manami imaypis piñacushachu caran, ni tapuranpischu imanir imata rurashantapis. Adoniasga Absalonpa shullcanmi caran. Payga caran cuyayllapaj camarajlla. Sarviapa wamran Joabwan, cüra Abiatarwan parlacusha caran. Chaynöpami Adoniastaga paycuna yanaparan. Ichanga manami yanaparanchu cüra Sadoc, Joiadapa wamran Benaía, profëta Natán, ray yäracushan Simei, Rei, Davidpa mandaj suldäruncunapis.
Chay wichan Adoniasga pishtachiran achca uyshata, achca töruta, achca sëbasha besëracunata. Chaymi gayachiran llapan wauguincunata, rayta sirbiycaj Judá runacunata. Gayachiran Zohelet gaga ñaupanman. Chayga caycan Rogel yacu pashtaj läduncho. 10 Ichanga mana gayachiranchu profëta Natanta, Benaiata, Davidpa suldäruncunata, ni wauguin Salomontapis. 11 Chaymi Natanga Salomonpa* 2Sam. 12.24 maman Betsabëta willaran: «Gam ¿manachu musyashcanqui Haguitpa wamran Adonías ‹raymi cä› nir cushicuycashanta? Chayno manami musyanchu taytanchi Davidga. 12 Chaymi cananga quiquiquipis wamrayqui Salomonpis mana wañuyta munarga willapashäta sumaj wiyamay. 13 Aywarcur ray Davidta ninqui: ‹Gamga ñaupatanami aunimarayqui wamrä Salomón ray cananpaj, ruquiqui jamaycunanpaj. Chayno nimasha caycaptiquega ¿imanirtaj cananga Adoniasna ray caycan?› 14 Gam chayno parlaycaptiquimi nogaga yaycaramushaj ‹rasunpami› ninäpaj» nir.
15 Chaura Betsabé aywaran ray cuartuncho caycashanman. Ray Davidga caran pasaypa auquinna. Sunem jipash Abisag täpaycaran. 16 Betsabëga raypa ñaupanman gongurpacur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Chaura «¿Imanaycanquitaj?» nir tapuran rayga.
17 Chaura Betsabëga niran: «Tayta ray, gamga Tayta Diospa ñaupanchömi aunimarayqui wamrä Salomón ray cananpaj, ruquiqui jamaycunanpaj. 18 Cananga Adoniasnami ‹ray cä› niycan. Chaytaga gam manami musyanquichu tayta. 19 Payga pishtachisha törucunata, besëracunata, uyshacunata. Gayachisha llapan wamrayquicunata, cüra Abiatarta, suldärucunapa mandajnin Joabta. Wamrä Salomontami ichanga mana gayachishachu. 20 Cananga llapan Israelcunami shuyarpaycan pï ruquiqui ray cananpaj ninayquitapis. 21 Tayta, aunimashayquino mana captenga gam wañucuptiqui nogatapis wamrä Salomontapis wañuchimangami.»
22 Raywan parlaycaptin chayaran profëta Natanpis. 23 Chaura raytaga willaran profëta Natán chayashanta. Natannami yaycurir raypa ñaupanman gongurpacur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. 24 Nircur tapuran: «Tayta ray, ¿gamchu nishcanqui Adoniasta ruquiqui ray cananpaj? 25 Cananga pishtachisha törucunata, besëracunata, aypalla uyshata. Gayachisha wamrayquicunata, mandaj suldärucunata, Abiatar cürata. Llapan gayachishancunami micur upur ‹¡Adoniasmi ray!› nircaycan. 26 Ichanga manami gayachimashachu nogata, cüra Sadocta, Joiadapa wamran Benaiata, ni wamrayqui Salomontapis. 27 Chayno rurananpäga ¿gamchu nishcanqui? ¿Nogata mana willamayllapachu ruquiqui jamachishcanqui ray cananpaj?»
Ruquin ray cananpaj Salomonta David churashan
28 Chaura ray Davidga Betsabëta gayachiran. Ray cajman yaycurir Betsabëga ñaupanman ichicuycuran. 29 Chaymi rayga niran: «Fiyupa llaquicuycajta ñacaycajta salbamaj Tayta Diospa jutinchömi jurä. 30 Israelpa Tayta Diosninpa jutincho aunishätaga canan örami cumlishaj. Wamranchi Salomonmi nogapa ruquë rayga jamayconga. Paynami nogapa ruquë mandanga.»
31 Chaura Betsabëga raypa ñaupanman gongurpaycur umpuran urcunpis pampaman töpananyaj. Nircur sinchipa ray Davidta niran: «¡Tayta ray, gamga imaycamapis caway!»
32 Ray Davidga gayachiran cüra Sadocta, profëta Natanta, Joiadapa wamran Benaiata. Paycuna chayaptin 33 ray niran: «Wamrä Salomontana muläman muntarcachir apanqui Gihón yacu pashtajman. Yan'gäshunqui mandäshimajcunapis. 34 Cüra Sadocwan profëta Natán Israelcunapa raynin cananpaj Salomonta asëtita wiñaparcuptin gamcuna uyshapa wagranta tucanqui. Sinchipa gaparpanqui ‹¡Salomonmi rayga!› nir. 35 Paymi ñaupa-puntata shamonga jamarashä sillunman jamaycunanpaj. Paynami nogapa ruquë ray canga. Judäpawan Israelpa raynin cananpämi noga niycä.»
36 Niptin Joiadapa wamran Benaiaga rayta niran: «Tayta ray, ¡nishayquino cumlishaj! Tayta Diospis chayno cananpaj munaycuchun. 37 Gamta yanapäshushayquinölla Salomontapis Tayta Dios yanapaycuchun. Gam mandashayquipitapis mas achcata mandachun.»
38 Chaypitaga cüra Sadoc, profëta Natán, Joiadapa wamran Benaía, llapan Ceret runacuna, Pelet runacuna Salomontaga Davidpa mülanman muntarcärachir pusharan Gihonman. 39 Chaychöna cüra Sadocga Tayta Diospa toldunpita wagrawan alli asyaj asëtita charircur ray cananpaj Salomonpa umanman wiñaparan. Wiñaparcuptinnaga uyshapa wagranta tucaran. Chaura llapan runacuna gaparpar «¡Salomonnami rayga!» niran. 40 Chaypitaga guepanta aywaran pincullunta tucaraycar. Runacuna fiyupa cushicuran. Sinchipa gaparpaptin pachapis cuyuriranraj.
41 Adoniasga llapan gayachishancunawan micuyta usharcaycashancho gaparpajta wiyaran. Wagrata tucamushanta wiyar Joabga niran: «¿Imanir-raj siudächöga chay-jinanpa gaparpaycämun?» 42 Chayno parlaycaptillanna Abiatar cürapa wamran Jonatán chayaran. Chaura Adonías niran: «Yaycamuy. Gamga canqui rispitädu runami. Alli willapatachari apamushcanqui.»
43 Chaura Jonatanga Adoniasta niran: «Manami. Taytanchi ray Davidmi Salomontana ray cananpaj churasha. 44 Davidmi cachasha cüra Sadocta, profëta Natanta, Joiadapa wamran Benaiata, Pelet runacunata, Ceret runacunata Salomonta raypa mülanman muntachinanpaj. 45 Cüra Sadocwan profëta Natanmi Salomontaga Gihoncho asëtita wiñapasha ray cananpaj. Chaypitami llapan cushisha cutimusha. Chaymi cananga siudächo llapan cushicuypita gaparpaycan. Chaytachari gamcunaga wiyashcanqui. 46 Salomonga maynami jamacuycusha raypa sillunninman. 47 Ray Davidpa mandäshejnincunapis llapan aywasha chasquicoj ‹Tayta Dios Salomonta yanapaycullächun. Gampitapis mas achcata mandachun› nir. Quiquin ray Davidpis cämancho Tayta Diosta rispitar 48 nisha: ‹Alabasha cachun Israelcunapa Tayta Diosnenga. Paymi munasha juc wamrä jamanä sillunman jamaycunanta, nogapis mandajta ricanäpaj.› »
49 Chayno willaycuptin Adonías gayachishancunaga fiyupa mancharir sicsicyaran. Jatarcur munashanpa-cama aywacuran. 50 Adoniaspis Salomonta manchacushpan Tayta Diospa toldunman gueshpiran. Mana wañuchinanpaj altarpa wagrancunapita charicurcur ichicuycuran.
51 Chaypita Salomonta juc runa willaran: «Tayta ray, gamtami fiyupa manchacuycäshunqui Adoniasga. Chaymi Tayta Diospa tolduncho pacaraycan. ‹Paytaga manami wañuchishächu› nir auninayquita munaycan.»
52 Chaura Salomón niran: «Pay alli cacuptenga manami imapis päsangachu. Mana allita rurashancuna taricaptinmi ichanga wañonga.»
53 Chayno nircur jinan öra Salomonga cacharan rispitädu altarpita jorgunanpaj. Chaypitaga Adonías ray Salomonpa ñaupanman aywaycur gongurpacuran. Salomonna «wasiquiman aywacuy» niran.

*1:5 2Sam. 3.4

*1:11 2Sam. 12.24