SA BUKA
ZAZI
Buka tadi na Tie Varipitui pa Popoa Izireli
Sa Vinabakala
Sa Buka Zazi si na vivineidi rina tinoa tadi na tie Izireli pa kalina sa guguana sa Tamasa sipu ta huara sa popoa Kenani, meke kamoa sa totoso sapu va turua rini se Saula pude na ṉati baṉara. Koari na vuaheni hire si ta dogoro sari na guguadi rina binokaboka tadi kasa tie varane sapu ta pozae zazi meke sokudi arini si na koimata tadi na tie varipera pude harupi sari na tie. Na tie vilavilasa koasa butubutu si arini. Sa tie sapu ta gilana sisigiti koasa buka Zazi si e Samusoni, meke ta kubere koasa hinia vina manege ṉeta meke kamoa koasa hinia vina manege onomo sari nana tinavete.
Sa vinasare tadi na tinoni Izireli, si koa gua mo koasa dia kinalavarae koe Tamasa. Asa sa vina nonoga arilaena koasa buka hie, ba sa vinagugue si hoke turaṉa lani pa tinasuna si arini. Ba gua pule he sapu hola nia sapu gua asa: Be guana va gugue la koe Tamasa sa butubutu Izireli, meke be kamo sa tinasuna, si hoke koa va namanama doduru totoso sa Tamasa pude harupu puleni sari Nana tie, pana kekere pule la koa Sa si arini.
Sari na Ṉati Pinaqapaqahana sa Buka
Sari doduru ginugua pu ta evaṉa osolae kamoa sa totoso sipu mate se Zosua. Hinia 1:1 kamo hinia 2:10
Sari na koimata tadi na tinoni Izireli. Hinia 2:11 kamo hinia 3:31
Sari na tie varipitui saripu ta pozae Debora, Qitione, Abimeleki, meke sari kaiqa pule. Hinia 4:1 kamo hinia 12:15
Sa vivineina Samusoni. Hinia 13:1 kamo hinia 16:31
Sari na votivotiki ginugua pu ta evaṉa. Hinia 17:1 kamo hinia 21:25
1
Varipera koari na Tie Kenani sari na Tie Izireli
1 Pa mudina sa minate te Zosua, si nanasia ri na tinoni Izireli se Zihova, “Esei sa mami butubutu si kaqu la rapata kekenui sari na tinoni Kenani.”
2 Olaṉa se Zihova, “Sa butubutu Ziuda si kaqu kekenu la. Ele ponia Rau koa rini sa ṉiniraṉira pude vagia sa popoa,” gua si Asa.
3 Ke zama la koari na tie pa butubutu Simione sari na tie pa butubutu Ziuda, “Mae somana luli gami, mada la koasa kali popoa sapu ta poni nia gami, mada la varipera koari na tie Kenani vasina; beto asa si kote luli somanae koa gamu si gami koasa kali popoa sapu ta poni nia gamu.” Ke sa butubutu Simione 4 si la varitokae pa vinaripera. Va mataqari e Zihova si arini, koari na tinoni Kenani meke Perizaiti, meke ari ka manege puta tina tie si va matei rini pa Bezeki. 5 Dogoria rini se Adoni Bezeki meke raza ia vasina. 6 Govete si asa, ba hadua rini meke tuqe vagia, meke seke gomu betoi rini kakarutu gugulavatana*Nomana. pa limana meke nenena. 7 Meke zama se Adoni Bezeki, “Gomu betoi rau sari kakarutu lima gugulavatadi na nenedi sari ka zuapa ṉavulu puta baṉara, meke pudipudiki umumu ginani pa kauruna sa qua tevolo si arini. Kamahire si tavete nau e Tamasa, gua sapu ele tavete lani rau koa rini.” Turaṉa la nia rini pa Zerusalema meke mate vasina si asa.
Va Kilasi sa Butubutu Ziuda sari pa Zerusalema meke Heboroni
8 Rapatia ri na tie pa butubutu Ziuda si pa Zerusalema meke vagia rini pa vinaripera si asa. Va matei rini sari na tie meke sulua rini sa vasileana lavata. 9 Beto asa, si la varipera koari na tie Kenani, saripu koadi koasa popoa toqetoqere, meke pa hubidi rina toqere pa kali lodu rimata, meke pa popoa ta pozae Neqevi*Sa Neqevi si pa vari korapana sa soloso qega meke sa popoa toqetoqere pa Ziuda.. 10 La varipera si arini koari na tie Kenani saripu koadi koasa vasileana pa Heboroni, sapu ta pozae Kiriati Aba pukerane. Vasina pu va kilasi rini sari na butubutu te Sesai, Ahimani, meke Talamai.
Va Kilasia Otinieli sa Vasileana Lavata Ta Pozae Debiri
(Zosua 15:13-19)
11 Taluarae vasina sari na tie Ziuda meke la varipera koasa vasileana lavata pa Debiri. Pa totoso asa si ta pozae Kiriati Sepa sa vasileana lavata asa. 12 Keke ri kasa, pozana e Kelebi si zama, “Kaqu vala nia rau sa tuqu vineki se Akasa, pude haba ia sa tie bokabokana pa vinaripera pu vagia si pa Kiriati Sepa pude haba ia,” gua. 13 Se Otinieli sa tuna sa tasina mudina e Kelebi sapu se Kenazi, si vagia pa vinaripera sa vasileana lavata; ke vala nia Kelebi koasa sa tuna vineki sapu se Akasa pude haba ia. 14 Koasa rane vinarihaba, si tepa sisigitia Otinieli se Akasa pude tepa ia koasa tamana si keke voloso pepeso. Ke gore si asa koasa nana doṉ'ki, meke nanasia Kelebi sapu na sa si hiva nia sa. 15 Meke olaṉa se Akasa, “Hivani rau si kaiqa bukaha kolo tototolo, sina sa vasina sapu ele poni nau goi pa popoa Neqevi si popa hola.” Ke valani Kelebi koasa si karua bukaha kolo tototolo, keke pa kali sagena meke keke pa kali gorena.
Sa Minataqara Tanisa Butubutu Ziuda meke Benisimane
16 Sari na tutina e Zetoro, sapu sa hopehopena te Mosese, sapu sari na tie Kenaiti, si somana koari na tie pa butubutu Ziuda meke taluarae pa popoa Zeriko, sa vasileana lavata sapu sokua huda pamu, meke kamo la gua koasa popoa Neqevi koasa qega popana pa popoa Ziuda, tata pa vasileana Aradi. La koa si arini pa varikorapadi rina tie vasina.*Tie pa butubutu Ziuda babe tie Amaleki. Sa popoa hie pa kali gasa rimata pa Ziuda meke pa kali lodu rimata koasa kolo matena. 17 Sari na tie pa butubutu Ziuda si la somanae koari na tie pa butubutu Simione meke va kilasa betoi rini sari na tie Kenani, saripu koadi koasa vasileana lavata pa Zepata, meke poza nia Homa*Sa ginuana Homa si “va mate na huara va inete betoi”. rini sa vasileana lavata asa. 18-19 Tokani e Zihova sari na tie pa Ziuda, meke vagi rini doduruna sa popoa toqetoqere pa dia voloso, ba lopu boka hadu taloani rini sari na tie pa Qaza, Asikeloni, babe Ekoroni, meke sari na dia kali popoa pa vari likohaedi. Na tago dia totopili aeana sari na tie hire, saripu koadi pa raratana, gua asa ke lopu boka hadu taloani rini si arini. 20 Gua tugo sapu va tatara nia e Mosese koe Kelebi, si ta vala koa sa sa vasileana Heboroni, meke hadu taloani Kelebi koasa vasileana lavata sana sari ka ṉeta butubutu pu tuti gore mae gua koe Anaki. 21 Ba sari na tie pa butubutu Benisimane, si lopu hadu taloani sari na tie Zebusaiti, saripu koadi pa Zerusalema, ke lopu rizu sari na tie Zebusaiti ba koa hola mo koari na tie pa butubutu Benisimane kamoa kamahire.*Zos 15:63; 2 Samuela 5:6; 1 Koron 11:4
Va Eoṉo i rina Butubutu Iparemi meke Manase sari na Tie pa Betolo
22-23 Sari na butubutu te Iparemi meke Manase si la varipera koasa vasileana lavata pa Betolo, sapu ta pozae Luzi pa totoso asa. Tokani e Zihova si arini. Garunu la tie piko si arini koasa vasileana lavata, 24 meke dogoria rini si keke tie sapu vura mae guana vasina, meke zama la ia rini si asa, “Va dogoroni gami sa siraṉa pude nuquru la pa korapana sa vasileana, be gua asa goi, si lopu kaqu ṉoṉovaligo gami.” 25 Ke va dogoro nia sa koa rini sa siraṉa, meke va mate betoi ri na tie Iparemi meke Manase sari doduru tie pa korapana sa vasileana lavata, ba va sarea rini sa tie asa meke sa nana tatamana. 26 Beto sapu gua asa, si la si asa pa popoa tadi na tie Hitaiti, meke kuria sa si keke vasileana lavata vasina, meke poza nia Luzi sa si asa. Asa tugo sa pozana pa rane ṉinoroi.
Sari na Tie saripu Lopu Ta Hadu Taloa koari na Tie Izireli
27 Sa butubutu te Manase si lopu hadu taloa ni sari na tie pu koadi koari na vasileana lavata pa Beti Sani, Tanaka, Doro, Ibileami, Meqido, meke sari na vasileana hitekedi saripu lopu koa variseui pa vari likohaedi; meke lopu rizu sari na tie Kenani vasina.*Zos 17:11-13 28 Sipu podalae ṉiṉira sage sari na tie Izireli, si vata zukuru ni tinavete ṉiṉiradi rini sari na tie Kenani koari na dia tinavete, ba lopu hadu taloa betoni rini sari doduru.
29 Sa butubutu te Iparemi, si lopu hadu taloa ni sari na tie Kenani saripu koadi koasa vasileana pa Qeza, gua asa ke koa hola si arini pa varikorapadi rina tie Iparemi vasina.*Zos 16:10
30 Sa butubutu te Zeboloni, si lopu hadu taloani sari na tie Kenani, saripu koadi koari na vasileana pa Kitironi meke Nahalolo, gua asa ke koa hola sari na tie Kenani pa varikorapadi rina tie Zeboloni, ba vata zukuru ni tinavete ṉiṉiradi mo rini koari na dia tinavete.
31 Sa butubutu te Asa, si lopu hadu taloani sari na tie saripu koadi koari na vasileana pa Ako, Saedoni, Alabi, Akizibi, Heliba, Apeka, meke Rehobi, 32 Gua asa, ke koa sari na tie pa butubutu Asa pa varikorapadi rina tie Kenani.
33 Sa butubutu te Napitalai, si lopu hadu taloani sari na tie, saripu koadi koari na vasileana pa Beti Semesi, meke Beti Anati, ba koa mo sari na tie pa butubutu Napitalai pa varikorapadi rina tie Kenani si arini. Ba vata zukuru ni tinavete ṉiṉiradi mo ri na tie Napitalai si arini koari na dia tinavete.
34 Sari na tie pa butubutu Dani si lopu boka hadu taloani sari na tie Amoraiti pu koa pa raratana Meditareniani, ba hadui rina tie Amoraiti sari na tie pa butubutu Dani meke koa hola sari na tie Dani koari na toqere. 35 Lopu rizu taloa sari na tie Amoraiti pa Aizaloni, Sa'alibimi, meke koasa toqere pa Heresi, ba sipu ṉiṉira sage rina tie pa butubutu Iparemi meke Manase si va pinausu i rini sari na tie Amoraiti meke vata zukuru ni tinavete ṉiṉiradi rini koari na dia tinavete si arini.
36 Sa voloso tadi na tie Amoraiti, si podalae koasa siraṉa pa karovoana sa toqere sapu ta pozae Lolomo Akarabimi*Sa ginuana Lolomo Akarabimi sina siraṉa tadi na nenege. meke gore la pa vasileana Sela meke hola latu.
*1:6 Nomana.
*1:9 Sa Neqevi si pa vari korapana sa soloso qega meke sa popoa toqetoqere pa Ziuda.
*1:16 Tie pa butubutu Ziuda babe tie Amaleki. Sa popoa hie pa kali gasa rimata pa Ziuda meke pa kali lodu rimata koasa kolo matena.
*1:17 Sa ginuana Homa si “va mate na huara va inete betoi”.
*1:21 Zos 15:63; 2 Samuela 5:6; 1 Koron 11:4
*1:36 Sa ginuana Lolomo Akarabimi sina siraṉa tadi na nenege.