EBIJIRO BY’ENTUMWA
Enshokolezi
Omu nshokolezi y’ecitabu câge c’Emyanzi y’Akalembe, Mutagatîfu Luka arhubwîzire oku ahumbaga n’obushiru emyanzi y’ebijiro n’enderho za Mwâmi Yezu, mpu lyo Teofili amanya bwinjinjà oku ebi ayigîrizibagwa binali by’okuli. Ebi Yezu ajizire kuhika olusiku arheremeraga omu mpingu, biri biyandike omu Myanzi y’Akalembe. Mw’eci citabu câge ca kabiri, ciderhwa Bijiro by’Entumwa (Ebj), Mutagatîfu Luka arhuganîrîre oku Entumwa, erhi ziyus’ihâbwa Mûka Mutagatîfu, zalumizagya Emyanzi y’Akalembe ka Yezu Kristu n’obugo bwage omu igulu lyoshi, kulya Nyakasane y ne abarhegekaga erhi akola ashubira emw'Ishe, erhi: «Mûka Mutagatîfu ammuyandagalira, ammuhè n’emisî y’enyanya; na ntyo mu be bahamîrizi bani omu Yeruzalemu, n’omu Yudeya yoshi, n’omu Samâriya, na kuhika aha igulu lihekera» (Ebj 1, 8). Luka ayandikaga ecitabu e’Ebijiro by’E ntumwa hofi h’omwaka gwa 70.
1
Enshula-mwanzi
1 Omu citabu câni cirhanzi*1, 1 Ecitabu cirhanzi ca Luka, co citabu ca kasharhu c’Emyanzi y’Akalembe., wâni Teofili, naganîre byoshi ebi Yezu ajizire anayigîriza kurhenga omurhondêro 2 kuhika olusiku arheremeraga empingu, erhi amâyûs’iyigîriza Entumwa acîshogaga n’omunwe gwa Mûka Mutagatîfu. 3 N’erhi ayûs’ibabala, kandi bo acîyêresire oku azîne omu kubahà bimanyîso binji; ajira nsiku makumi anni ababonekera anabashambâlira eby’Obwâmi bwa Nnâmahanga.
Yezu arheremera omu mpingu
(Luk 24, 47-51)
4 Lêro anacibà adwîrhe alya haguma nabo, ababwîra mpu barharhengaga omu Yeruzalemu, ci mpu balindireyo eci Îshe abalaganyagya, erhi: «Kulya mwayumvagya nammubwîra, nti: 5 “Yowane akâg’ibatiza n’amîshi, ci mwêhe, hano kugera nsiku nsungunu, mwâbatizibwa muli Mûka Mutagatîfu†1, 5 Entumwa zahâbagwa Mûka Mutagatîfu olusiku lwa Pentekoste. Ngasi mukristu amuhàâbwa omu Bubatizo n’omu Bukomezo..”» 6 Erhi babà bacîgushire ntyo haguma, banacimudôsa, mpu: «Yâgirwa, ka buno ly’okola washub’iyimanza obwâmi‡1, 6 Abayahudi bakâg’ilangâlira mpu Mwâmi Yezu ayish’ishub’iyimanza obwâmi bwâbo, Israheli w’Abayahudi. bw’Israheli?». 7 Abashuza, erhi: «Gurhali mukolo gwinyu okumanya ensiku n’amango Larha yêne acîshozire oku bulonza bwâge; 8 ci Mûka Mutagatîfu ammuyandagalira, ammuhè n’emisî y’enyanya; na ntyo mubè bahamîrizi bâni omu Yeruzalemu, n’omu Yudeya yoshi, n’omu Samâriya, na kuhika aha igulu lihekera», 9 Erhi ayûs’iderha ebyo binwa, banacimubona amanamana emalunga; ecitù camubwîka, barhacimubonaga. 10 Erhi bâli ntyo, bamukonolîre amasù oku ajà emalunga, banacibona balume babiri babayishîre, bayambîrhe emyambalo myêru. 11 Bababwîra, mpu: «Ewe, mwe bantu b’e Galileya, cirhumire muyimanga munadwîrhe mwalola emalunga? Oyo Yezu ommurhenziremwo, arheremera empingu, kwo anânagaluke§1, 11 Mwâmi Yezu ayish’igaluka aha kuyûrha kw’igulu omu irenge n’obukuze bunene al’itwîra abantu olubanja. nk’oku mwamubwîne arheremera empingu».
I. Ekleziya y’e Yeruzalemu
Ntumwa ikumi na nguma
12 Okubundi barhenga ebw’erya ntondo y’Emizêti, bashubira e Yeruzalemu, Eyo ntondo erhali kuli n’e Yeruzalemu: luli lugendo lwankagendwa*1, 12 Olwa-Sabato Abayahudi bâli bayêmêrîrwe okugenda cilometre ciguma, magulu cihumbi. Okurhaluka aho kwàli kuhanzîbwe. olwa-Sabato, 13 Erhi bahika omu lugo, bacijira omu nyumpa y’enyanya; mwo bakâg’ibêra. Abàmuli b’abà: Petro na Yowane, Yakôbo n’Andreya, Filipo na Toma, Bartolomeyo na Mateyo, Yakôbo mwene Alfeyo na Simoni Shabushiru, na Yûda mwene Yakôbo. 14 Abo boshi bananîza emirhima haguma, bakâshenga buzira kuhusa, bo n’abakazi bàbalimwo, haguma na Mariya, nnina wa Yezu, na bene wâbo.
Matiya acîshogwa
15 Mw’ezo nsiku, Petro anaciyimanga ekarhî k’abâbo, eyo ndêko yali ya bantu nk’igana na makumi abiri, ababwîra, erhi: 16 «Bene wîrhu, lwàli lukwânîne luyunjule lulya luderho lw’Amandiko Mûka Mutagatîfu aderhaga omu kanwa ka Daudi kuli Yûda wacîjiraga cirongozi ca balya bagwârhaga Yezu, 17 “Ali wa muli rhwe, anali agwêrhe naye ecâge cikono omu mukolo gwîrhu”. 18 “Lêro oyo muntu, erhi abà amagula ishwa n’engulo y’ecâha câge, akulumbira aha k’amalanga, enda yabasha, n’eby’omu nda byoshi byashandâla”. 19 “Okwo kwamanyibwa n’abantu b’e Yeruzalemu boshi, kwanarhuma bayîrika ery’ishwa Haceldama omu lulimi lwâbo, kwo kuderha mpu Ishwa ly’Omukò”. 20 “Kwàli kuyandisirwe omu citabu c’Ennanga, mpu: Aha mwâge hayôrhe bûmu hanabule owahayûbaka, n’ecikono câge owundi acihâbwe1, 20 Lul 69(68), 26; 109(108), 8.” 21 “Kuziga kukwânîne, muli abà bantu rhwàli rhweshi amango goshi Nyakasane Yezu àli ekarhî kîrhu”, 22 “kurhenga obubatizo bwa Yowane kuhika olusiku arhurhengagamwo, murhenge muguma wâbà muhamîrizi w’okufûka kwâge haguma n’irhù”». 23 Banacilêrha babiri, Yozefu, wakâg’iderhwa Barsaba, wayîrikagwa Yusto, na Matiya. 24 Okubundi bashenga Nnâmahanga, mpu: «Yâgirwa Nyakasane, we yishi emirhima y’abantu boshi, orhuyêreke oyu ocîshozire mw’abà babiri, 25 “ahâbwe mw’obu burhumisi n’ogu mukolo, ecikono Yûda asigaga erhi agenda lwâge”». 26 Banaciyêsha ecigole, cagwârha Matiya; aganjwa muli zirya Ntumwa ikumi na nguma.
*1:1 1, 1 Ecitabu cirhanzi ca Luka, co citabu ca kasharhu c’Emyanzi y’Akalembe.
†1:5 1, 5 Entumwa zahâbagwa Mûka Mutagatîfu olusiku lwa Pentekoste. Ngasi mukristu amuhàâbwa omu Bubatizo n’omu Bukomezo.
‡1:6 1, 6 Abayahudi bakâg’ilangâlira mpu Mwâmi Yezu ayish’ishub’iyimanza obwâmi bwâbo, Israheli w’Abayahudi.
§1:11 1, 11 Mwâmi Yezu ayish’igaluka aha kuyûrha kw’igulu omu irenge n’obukuze bunene al’itwîra abantu olubanja.
*1:12 1, 12 Olwa-Sabato Abayahudi bâli bayêmêrîrwe okugenda cilometre ciguma, magulu cihumbi. Okurhaluka aho kwàli kuhanzîbwe.
1:20 1, 20 Lul 69(68), 26; 109(108), 8