WƖƖSƖ WƖWELIYE HƲ
MAAKƖ
AA SABA
1
Gyɔɔŋ Wɩɩsɩnɩɩfool hʋ basɩ Wɩɩsɩ wɩya kɩ tɩya nala
Matiwu 3.1-12; Luka 3.1-18; Gyɔɔŋ 1.19-28
Wɩɩsɩ Biye Yesu Krisita wɩweliye hʋ lipiilii rɛ nyɛ. Wɩɩsɩ tɩŋdaal Azaaya gyɩ saba nal hʋ aa sɩ laa Yesu Krisita sɩya ko wɩya rɛ, a baa dɩ Wɩɩsɩ baa,
“Deŋ na, ŋ sɩ tɩŋ ŋ tɩŋdaal dɩ ʋ laa ɩ sɩya a mʋ a marɩ ŋmanɩɩ bin-ɩ.”
A bɩl baa, “Nal lɛ sɩŋ pogo tɩyaŋ a heeli kɩ basɩ, ‘Ma ko a marɩ ma tɩsɩ anɩɩ ma aa marɩ ŋmanɩɩ a pɔ nɩbal koyi gɛɛ, dɩ ma Tɩɩna ko tɩŋa. Dɩ mamaa rɛ yaa gɛɛ dɩ ʋ ko ko, ʋ lɩvalɩɩ sɩ pɩŋ weliŋ.’ ”
Ɛɛ rɛ baal no sii, ba kɩ yɩrɩ ʋ Gyɔɔŋ, Wɩɩsɩnɩɩfool. Ʋ sii gyʋʋ pogo hʋ a heeli a kɩ basɩ, “Ma bɩrɩmɩ lɩɩ ma wɩbɔmɔ tɩyaŋ, ka dɩ ŋ fo ma wɩɩkyʋwalnɩɩ, dɩ Wɩɩsɩ kpa ma wɩbɔmɔ kyɛ ma.” Ʋ aa basɩ gɛɛ, Gyudɩya tɩmma abee Gyerusalɛm tɩmma buloŋ lɩɩ a mʋ ʋ lee, a lugisi ba wɩbɔmɔ, aŋ tuu Gyɔɔdaŋ fuwo hʋ, ʋ fo ba wɩɩkyʋwalnɩɩ. Nyɔgɩmaa pʋna gannɩ rɛ Gyɔɔŋ fa kɩ laalɩ, aŋ aa kpa tɛpɩɩŋbii vʋwa ʋ tɩŋa. Nyɩŋgɩrɩgɩsɩ abee tʋʋ rɛ fa yaa ʋ kɩdiiliye. Ʋ gyɩ basɩ Wɩɩsɩ wɩya kɩ tɩya nala rɛ a baa, “Nal kɩdɩgɩ sɩ tɩŋa ŋ hal ko. Ʋ rɛ sɩ te ŋ. Ŋ paalɩ bɩ maga dɩ ŋ kpaga ʋ a kaŋ ʋ naatɔbɔ ŋmasɩ mɛ puri. Nɩɩ dʋŋ nɛ ŋ kɛ kaŋ kɩ fo ma wɩɩkyʋwalnɩɩ, amɛ ʋ kɛ sɩ kpa Wiyesi Welii hʋ we ma tɩyaŋ.”
Gyɔɔŋ foo Yesu wɩɩkyʋwalnɩɩ
Matiwu 3.13–4.11; Luka 3.21, 22; 4.1-13
Haŋ saŋa hʋ tɩyaŋ nɛ Yesu gyɩ sii lɩɩ Nazarɛti aa we Galili paalʋʋ tɩyaŋ, a ko lee hʋ Gyɔɔŋ fa aa wee, a ko tuu Gyɔɔdaŋ fuwo hʋ Gyɔɔŋ fo ʋ wɩɩkyʋwalnɩɩ. 10 Ʋ aa mɩɩgɩ lɩɩ nɩɩ hʋ tɩyaŋ ko dɩ ʋ lɩɩ, a wil dɩ ʋ deŋ, dɩ ʋ naa wɩɩsɩnyuu pirigi lɔgɔ suri. Doŋ tɩyaŋ nɛ Wɩɩsɩ Wiyesi Welii hʋ aa kɩɩ gɛɛ anɩɩ kokomo ko tuu saga ʋ tɩyaŋ. 11 Ɛɛ hal lɛ ʋ nɩɩ taal dɩ ʋ lɩɩ wɩɩsɩnyuu a basɩ tɩya ʋ baa, “Ŋ biikyoolii rɛ yaa ɩ. Ŋ teŋ fɩyɛla rɛ ɩ tɩyaŋ.” 12 Ʋ bɩ pɩɩsa ka Wɩɩsɩ Wiyesi Welii hʋ kpa Yesu gyʋʋ pogo. 13 Ʋ we doŋ gɛɛ kyɛyɛ mɔllɩbalɩya. Ʋ bee pogo tɩyaŋ kɩna dʋŋ. Sɩtaanɩ ko magɩsɩ magɩsɩ ʋ lɔlɔ, aŋka malɩkasɩ ko tuu kɩ kyiyeli ʋ.
Yesu yɩrɩ fuwonaŋkasɩla banaa
Matiwu 4.12-22; Luka 4.14, 15; 5.1-11
14 Ʋ bɩ pɩɩsa ka ba kaŋ Gyɔɔŋ tɔ dɩya tɩyaŋ. Ɛɛ rɛ Yesu sii kpa mʋ Galili paalʋʋ, a basɩ Wɩɩsɩ wɩweliye hʋ a kɩ tɩya nala, 15 a baa, “Saŋa hʋ pele rɛ. Wɩɩsɩ koro hʋ pele rɛ. Ma bɩrɩmɩ lɩɩ ma wɩbɔmɔ tɩyaŋ aŋ laa Wɩɩsɩ wɩweliye hʋ di.”
16 Ɛɛ rɛ ʋ mʋ pele Galili fuwo hʋ, a tɩŋ fuwo hʋ nyʋwa kɩ baŋ, dɩ ʋ naa Siimɔŋ abee ʋ naabiye Aŋduru. Ba fa yaa fuwonaŋkasɩla rɛ. Ʋ aa mʋʋ dɩ ba aa yuwo ba gyoŋ a kɩ kasɩ fuwonamɩɩsɩ. 17 Ʋ yɩrɩ ba, a basɩ tɩya ba a baa, “Ma sii ko kɩ tɩŋa ŋ hal. Ŋ sɩ daga ma dɩ ma kasɩ nala anɩɩ ma aa kasɩ fuwonamɩɩsɩ gɛɛ.” 18 Ba sii kpa ba gyoŋ hʋ ta aŋ kpa tɩŋa ʋ hal. 19 Ʋ bɩl kpa mʋ sɩya mʋhʋ dɩ baala balɩya mɛ rɛ gɛɛ. Ba fene rɛ yaa Gyemsi abee Gyɔɔŋ, a yaa Zebedi balɩya. Ʋ aa mʋʋ dɩ ba hɔŋ ba nɩɩduworiboro tɩyaŋ a kɩ tɔ ba gyoŋsi bolo. 20 Ʋ aa ko na ba, ʋ yɩrɩ ba, ba leŋ ba kuwo hʋ abee nala hʋ buloŋ fa aa tʋma kɩ tɩya ba aŋ lɩɩ nɩɩduworiboro hʋ tɩyaŋ, a mʋ kɩ tɩŋa ʋ hal.
Yesu kile gyɩŋbɔŋ baal kɩdɩgɩ tɩyaŋ
Luka 4.31-37
21 Ɛɛ rɛ ba kpa kɩ mʋ, a ko pele Kapɛɛnam. Kyɛwiyesii hʋ kyɛɛ Yesu sii mʋ gyʋʋ Gyuuma wɩɩkyʋwaldɩya a kɩ daga nala. 22 Ʋ aa daga ba gɛɛ, ʋ yaa ba wɩkperii, beewɩya ʋ bee daga ba anɩɩ Wɩɩsɩ Teŋ dɩdagɩla hʋ aa kɩ daga ba gɛɛ, amɛ ʋ daga ba rɛ ba gyɩma anɩɩ ʋ kaŋ wɩɩ hʋ ʋ aa dagɩ dee rɛ.
23 Ɛɛ rɛ dɩ baal kɩdɩgɩ gyɩŋbɔŋ aa kana rɛ gɛɛ, a ko gyʋʋ wɩɩkyʋwaldɩya hʋ a kɩ kyɩɩrɩ a baa, 24 “Yesu aa lɩɩ Nazarɛti, bee rɛ ɩ kɩ kyɛ ɩ yaa ma? Ɩ ko dɩ ɩ kpʋ ma rɛ? Ŋ gyɩma ɩ rɛ. Ɩ rɛ yaa Wɩɩsɩ Tɩpʋlʋŋ Tɩɩna hʋ.” 25 Yesu aa nɩɩ wɩya no baal hʋ aa basa, ʋ nɔsɩ gyɩŋbɔŋ hʋ a baa, “Leŋ kyagɩŋsɩ aŋ ko lɩɩ baal hʋ tɩyaŋ.” 26 Gyɩŋbɔŋ hʋ kaŋ baal hʋ kɩ kyele aŋ kyɩɩrɩ yʋga aŋ lɩɩ baal hʋ tɩyaŋ. 27 Nala hʋ buloŋ mɩɩgɩ hirigi a kɩ pɩyɛsɩ dɔmɔŋ a baa, “Bee wɩɩ rɛ nyɛ? Wɩfalɩɩ rɛ ʋ kɩ daga. Ʋ paalɩ kaŋ gyɩŋbɔmɔ dee rɛ, a basɩ wɩya tɩya ba, ba kɩ tɩŋa ʋ nyʋwa.” 28 A lɩɩ gɛɛ tɩyaŋ nɛ ʋ feŋ taalɩ Galili paalʋʋ buloŋ.
Yesu tɩɩba nala yʋga
Matiwu 8.14-17; Luka 4.38-41
29 Ɛɛ rɛ Yesu sii lɩɩ wɩɩkyʋwaldɩya hʋ tɩyaŋ haŋ lagɩ lagɩ hʋ, ʋ bee Gyemsi abee Gyɔɔŋ, a kpa mʋ Siimɔŋ abee Aŋduru dɩya. 30 Ba aa mʋwa dɩ Siimɔŋ hɩɩlhaaŋ pɩna kɩ wɩɩlɩ, ʋ teŋ buloŋ nɩma. Yesu aa mʋʋ ko, ba basɩ tɩya ʋ. 31 Ɛɛ rɛ ʋ ko gyʋʋ a kaŋ haaŋ hʋ noŋ tɩyaŋ a kaŋ tarɩ ʋ sii sɩŋ. Ʋ teŋnɩma hʋ pirigi nyʋgɩsɩ, ka ʋ sii yaa kɩdiiliye tɩya ba.
32 Ʋ sɩdʋsɩya saŋa, ba kaŋ nala hʋ buloŋ aa wɩɩlɩ abee gyɩŋsɩ aa kaŋ nala hʋ buloŋ a ko Yesu lee. 33 Bee hʋ tɩmma buloŋ giri a ko laŋŋɩ Siimɔŋ dɩya dimbee nyʋwa tɩyaŋ. 34 Yesu gyɩ tɩɩbɩ nala hʋ yʋga aa wɩɩlɩ, a kile gyɩŋbɔmɔ mɛ yʋga ta nala tɩyaŋ. Gyɩŋsɩ hʋ gyɩ gyɩŋ nal hʋ Yesu aa yaa rɛ. Ɛɛ rɛ tɩŋ ʋ gyɩ bɩ leŋ ba basɩ wɩɩ buloŋ.
Yesu basɩ Wɩɩsɩ wɩya Galili paalʋʋ tɩyaŋ
Luka 4.42-44
35 Ʋ sɩgballɩnyʋwa, Yesu sii lɩɩ dɩya hʋ tɩyaŋ a mʋ lee hʋ nala aa tuwo dɩ ʋ kyʋwalɩ Wɩɩsɩ. 36 Ɛɛ rɛ ka Siimɔŋ bee ʋ kyaŋsɩ hʋ mɛ sii ko a kɩ kyɛ ʋ. 37 Ba aa ko na ʋ, ba basɩ tɩya ʋ a baa, “Nala buloŋ nɛ ko kɩ kyɛ ɩ.” 38 Ɛɛ rɛ Yesu basɩ tɩya ba a baa, “Ma leŋ dɩ á mʋ tɔnɩ hʋ mɛ aa kpaga daha, dɩ ŋ basɩ Wɩɩsɩ wɩya doŋma mɛ, beewɩya ɛɛ wɩya rɛ ŋ ko.” 39 Ʋ yaŋ sii a mʋ gbɛ Galili paalʋʋ buloŋ, a gyʋʋ Gyuuma wɩɩkyʋwaldɩɩsɩ a kɩ basɩ Wɩɩsɩ wɩya aŋ pɛ kile gyɩŋsɩ mɛ nala tɩyaŋ a ta.
Yesu tɩɩbɩ gbege
Matiwu 8.1-4; Luka 5.12-16
40 Ɛɛ rɛ gbege kɩdɩgɩ mɛ sii ko Yesu lee a tuu gbinni a sʋla ʋ a baa, “Dɩ ɩ rɛ aa kyɛ, ɩ sɩ wuwo leŋ dɩ ŋ deye.” 41 Ʋ aa basɩ gɛɛ, sikii kaŋ Yesu. Ʋ lɩɩ ʋ noŋ a dige ʋ aŋ baa, “Ŋ aa kyɛ rɛ, deye!” 42 Ɛɛ rɛ gbegisi hʋ pirigi leŋ baal hʋ, ʋ deye. 43 Ɛɛ rɛ Yesu basɩ tɩya ʋ abee sɩfɩyaŋ a baa, 44 “Kɩ mʋ aŋ ta basɩ wɩɩ no tɩya nal buloŋ. Amɛ kaŋ ɩ tɩɩ mʋ daga wɩɩkywal sɩlaala nɩhɩyawʋ hʋ, dɩ ʋ lɩɩ wɩɩsʋlɩɩ tɩya Wɩɩsɩ, a pɩɩsɩ ɩ bisiŋ ta anɩɩ Moosi fa aa daga ma gɛɛ. Dɩ ɩ rɛ yaa gɛɛ, nal buloŋ sɩ na anɩɩ ɩ bɩl bɩ kaŋ bisiŋ.”
45 Aŋka baal hʋ vɩya aŋ kaŋ wɩɩ hʋ lɩɩ basɩ a taalɩ lee buloŋ. Ɛɛ rɛ tɩŋ Yesu bɩl bɩ wuwo dɩ ʋ gyʋʋ tɔɔ buloŋ tɩyaŋ. Amɛ ʋ aa hɔŋ beye samanɩ tɩyaŋ nɛ, ka nala lɩɩ lee kɛ buloŋ a kɩ ko ʋ lee.