11
Yesu dagɛ niaa ba si ŋaa ŋii aa chuɔlɛ Wia
Mat. 6.9-13; 7.7-11
Tapulii kubala Yesu sii a mu chuɔlɛ Wia lee kubala. U si chuɔlɛ Wia dɛrɛ, u haritooroo tuɔŋ kubala kɔ u teeŋ a bula pu a bul, “La Tiina, dagɛla ŋii la si jaŋ ŋaa a chuɔlɛ Wia, ari Jɔɔŋ fa si dagɛ u haritooroo ba si ŋaa ŋii aa chuɔlɛ Wia.” Ŋii nɛ Yesu bula piba a bul, “Ŋla nɛ ma jaŋ chuchuɔlɛ Wia: Má bul,
‘La Nyimma Wia,
leŋ di ŋ yiriŋ yirɛ,
leŋ di ŋ kuorii-la kɔ.
Pila la niiŋ kudiiliŋ tapulii-na kala.
Joŋ la haachɛba chɛla ari la ma si joŋ la dɔŋsuŋ tiŋŋaa haachɛba chɛba ŋii,
a liisɛla wii-la si jaŋ kɛŋla hɛ haachɛ tuɔŋ lɛ.’ ”
Ŋii nɛ Yesu bula pi u haritooroo a bul, “Má leŋ di la joŋ ari ma kuŋ nɛ mu u naŋdɔŋɔ dia tita-siesee, a bula pu a bul, ‘Mi naŋdɔŋɔ, chiŋmi boroboro batori. Mi naŋdɔŋɔ nɛ lii woŋbiiŋ a kɔ mi teeŋ titaŋiŋ deeŋ, ka mi bi kuŋ kɛnɛ di mi ŋaa pu duu dii.’ Ŋ biina ari ŋ naŋdɔŋ-la nɛ hɛ dia tuɔŋ aŋ bula piŋ a bul, ‘Sí mi walimu, boiŋ yaga nɛ. Ka la di mi biiriŋ piŋ doŋ. Mi bi jaŋ wuo sii a piŋ kuŋ-kala.’ Ai, u bi jaŋ bul ŋii. Bɛɛ nɛ u jaŋ ŋaa? Mi jaŋ bula pima, di ŋ nɛ china pɛsɛ, ma naŋdɔŋsuŋ wiaa dee u jaŋ sii doŋ lɛ a piŋ kudiile-la. Ama ŋ si pɛsɛ ŋii aŋ bi hiisiŋ fá nɛ tii u jaŋ sii a piŋ ku-la kala ŋ síi chɛ. Ŋii wiaa mi jaŋ bula pima, Má sul kiaa, ma jaŋ laa, má chɛ kiaa, ma ma jaŋ na. Má du̱ boro, ba jaŋ kaa suro pima. 10 Nii-la kala si sul kiaa Wia teeŋ, u yie laa nɛ. Nii-la kala síi chɛ kiaa, u yie na nɛ. Nii-la ma kala si du̱ boro, ba yie kaa suro pu nɛ. 11 Nyiŋ bɛɛ nɛ ma tuɔŋ si jaŋ joŋ dimiŋ a pi u bie duu nɛ piɛsa chichɛ cheŋfiliŋ? 12 Koo duu ka chɛ ji-haliŋ, ma tuɔŋ nyiŋ bɛɛ nɛ jaŋ joŋ nuɔmuŋ pi u bie? Ma tuɔŋ nuu-kala bi jaŋ ŋaa ŋii. 13 Ma nialiŋ ŋaa ni-bɔŋŋɔɔ nɛ, ka ma wuo joŋ ku-zɔŋŋɔɔ a pi ma biiriŋ. Ama mi Nyimma si hɛ Wia-jaŋ, u kɛŋ wu-zɔŋŋɔɔ a kiima, ŋii nɛ tii u bi jaŋ via duu joŋ u Diŋ-zɔŋ-la a pi nii-la si sulu chichɛ.”
Yesu ari Bɛlizibul
Mat. 12.22-30, 43-45; Maak 3.20-27
14 Baal kubala ma nɛ fa kɔ Yesu teeŋ. Jiŋ-bɔmuŋ kɛnu a ŋaa u taŋ. Ŋii nɛ Yesu ŋaa jiŋ-bɔŋ-la lii baal-la lɛ, ka baal-la wuo bubul wiaa. Ni-daŋ-la si hɛ dimɛ a na wii-la, u ŋaaba wu-kpuŋkpere. 15 Ŋii nɛ niaa dɔŋsuŋ ma si di jiŋ-bɔŋŋɔɔ kuoro ba síi yirɛ Bɛlizibul nɛ pu doluŋ duu kikiri jiŋ-bɔŋŋɔɔ ŋii. 16 Niaa dɔŋsuŋ ma chichɛ di ba magisu. Ŋii nɛ ba si duu ŋaa wu-magiliŋ di ba na a jiŋ ari Wia doluŋ nɛ u kaa ŋiŋaa ŋii. 17 Yesu wuo jiŋ ba tuɔbiinaa a bula piba a bul, “Di taŋ niaa nɛ hɛ dimɛ a bi nii-bala kɛnɛ, ba taŋ jaŋ tel. Di naaŋbiiriŋ ma nɛ bi nii-bala kɛnɛ, ba dia jaŋ tel. 18 Di Sitaani niaa nɛ bi nii-bala kɛnɛ, ba taŋ bi jaŋ wuo chiŋ.” 19 Ŋii nɛ Yesu bira bula piba, “Ma bula ari Bɛlizibul nɛ pimi doluŋ mi kaa kiri jiŋ-bɔŋŋɔɔ niaa lɛ. Kubɛɛ nɛ saa joŋ doluŋ pi niaa deeŋba síi to ma hariŋ ba ma kikiri jiŋ-bɔŋŋɔɔ niaa lɛ? Niaa deeŋba titia daga ari maa nyia nɛ. Ba jima ari Sitaani bi u titia wuo guraa yuo. 20 Wia doluŋ nɛ mi kaa kiri jiŋ-bɔŋŋɔɔ niaa lɛ. Wiiŋ deeŋ nɛ daga ari Wia kuorii-la paala kɔ ma teeŋ nɛ. 21 Di ni-duoŋ nɛ vɔɔ u tuɔnuŋ a hɔnɔ pɔ u dia, nuu-kala bi u dia kuŋ-kala wuo juu joŋ. 22 Ama nii-la ma si kɛŋ doluŋ a kiiu duu wuo ku kɛŋ baal-la, aŋ kɛŋ u tuɔnuŋ kala u si kaa pɔ u kiaa a kaa laa u teeŋ, u jaŋ wuo paa u kialiŋ kala kaa viiri. 23 Nuu-kala si bi mi nuu ŋaa, u lii mi hariŋ nɛ. Nii-la ma kala si bi mi lɛ pɛ di la kiri kiaa hihɛ dɔŋɔ lɛ, u kaa pisa tita nɛ.”
24 Ŋii nɛ Yesu bira bula pi niaa a bul, “Di jiŋ-bɔŋ nɛ lii nuu lɛ, u yie gɔllɛ tiŋtee-hiliŋ lɛ a chichɛ di-wiesiŋ. Di u nɛ bi lee na, u yie bul u titia lɛ a bul, ‘Mi jaŋ miira mu lee-la mi si lia.’ 25 U jaŋ miira mumu, di disinniŋ tuo dia-la lɛ, ba wasa u kala zɔŋ. 26 Ŋii nɛ u jaŋ miira lii, a kɛŋ jiŋ-bɔŋŋɔɔ balipɛ, kialiŋ si bɔmɔ kiiu, ba ma ku juu a pɛu lɛ. Ŋii hariŋ lɛ nɛ baal-la yie kperi a kii buŋbuŋ-la.”
Ŋii la si jaŋ ŋaa a kɛŋ tuɔtɔruŋ kiŋkɛŋ
27 Yesu si bul ŋii dɛrɛ, di haal kubala hɛ ni-daŋ-la tuɔŋ a faasa bula pu a bul, “Wia jaŋ pɛ haal-la si luluŋ lɛ a diɛsiŋ ari yiliŋ. U jaŋ leŋ duu tuɔŋ tɔrɛ.” 28 Ŋii nɛ Yesu miira bula pu a bul, “Nii-la si nii Wia niiŋ wiaa a tutoba, u-na tiina tuɔŋ nɛ jaŋ tɔrɛ.”
Nialiŋ chɛ di Yesu ŋaa wu-magilaa
Mat. 12.38-42
29 Nialiŋ si golli Yesu ŋii, u bula piba a bul, “Bee na, jiniŋ niaa deeŋba bɔmɔ nɛ. Ba si di mi ŋaa wu-magiliŋ di ba na a jiŋ ari mi dol-la lii Wia teeŋ nɛ. Ai, mi bi ŋaa. Wu-magiliŋ ma síi chɛ, ma bi jaŋ wuo na, see wu-magil-la Wia fa si ŋaa a tigɛ Jona lɛ. 30 Wia joŋ Jona a kɛnu ŋaa wu-magiliŋ Ninivɛ niaa teeŋ. Ŋii titia nɛ u jaŋ joŋ mi-na Nuhuobiine Bie ma a kɛŋmi ŋaa wu-magiliŋ jiniŋ niaa teeŋ.”
31 Ŋii nɛ Yesu bira bul, “Haal kubala nɛ fa hɛ dimɛ. U dii kuoruŋ tiŋtee kubala lɛ baa yirɛ Siiba. U sii lii u jaŋ lɛ a mu di-bolii duu jegile nii kuoru kubala wu-jimiŋ. U yiriŋ nɛ fa Solomɔŋ. U fa kɛŋ wu-jimiŋ kiŋkɛŋ kiŋkɛŋ. Sariya chɛ-diiliŋ, haal-la jaŋ sii a joŋ cheeriŋ a pi jiniŋ niaa woruŋ. Mi jaŋ bula pima ari nuu nɛ hɛ dimɛ, u yuga a kii Solomɔŋ, ka ma bi sɛi di ma jegile nii u wiaa. 32 Sariya chɛ-diiliŋ, Ninivɛ niaa ma jaŋ sii a joŋ cheeriŋ a pima woruŋ. Bua-la lɛ Jona ma fa si mu bul Wia wiaa pi Ninivɛ niaa, ba birima lii ba haachɛba lɛ nɛ aŋ to Wia. Mi jaŋ bula pima ari nuu nɛ hɛ ma tuɔŋ a yuga kii Jona, ka ma bi sɛi di ma jegile nii u wiaa.”
Yesu dagɛ niaa a tigɛ puluŋ-la lɛ
Mat. 5.15; 6.22-23
33 Ŋii nɛ Yesu bira dagɛ niaa a bul, “Di ŋ nɛ nyigɛ chaaniŋ aa chɛ di pulumuŋ hɛ dia tuɔŋ, ŋ bi jaŋ kɛŋ kua kɛrɛ. Ŋ bira bi jaŋ joŋ gbaŋa ma a chu tɔ. Ŋ yie joŋo daŋ kuŋ nyuŋ nɛ, di nuu-kala nɛ ku juu ŋ dia, duu wuo na pulumuŋ a ku juu dia-la. 34 Ŋ siaa nɛ ŋaa ŋ yaraa pulumuŋ. Di ŋ siaa nɛ zɔmɔ, ŋ yaraa kala kɛŋ pulumuŋ nɛ, ama di ŋ siaa nɛ bi zɔŋ, ŋ yaraa kala hɛ birimiŋ tuɔŋ nɛ. 35 Má pɔ di puluŋ-la ma si kɛnɛ sí birimiŋ birimu. 36 Di ŋ yaraa kala nɛ kɛŋ pulumuŋ aŋ ka ŋ lee-kala bi birimiŋ kɛnɛ, u jaŋ chaanɛ lee-kala, ari chaaniŋ si yie chaanɛ ŋii.”
Yesu bul Farisii tiŋŋaa ari Wia teniŋ kerichiba teeŋ woruŋ
Mat. 23.1-36; Maak 12.38-40
37 Yesu si bul wiaa deeŋba dɛrɛ, Farisii tiina kubala yiru duu kɔ u dia a dii kudiilee. Ŋii nɛ Yesu mu hɔŋ duu dii kudiile-la. U bi liiŋ sɔmɔ aŋ didii kudiile-la. 38 Farisii tiina-la si na ŋii, u ŋaau wu-kpuŋkpere. 39 Ŋii nɛ la Tiina Yesu bula pu a bul, “Ma-na Farisii tiŋŋaa, ma yie chɛsɛ ma gbaŋsiŋ ari ma nyunyualuŋ hariŋ woruŋ di ba zɔŋ aŋ bi ba tuɔŋ ka tiisi, ka ba tuɔŋ kala birisi. Ma nagɛ nyunyualuŋ ari gbaŋsiŋ deeŋba nɛ. Ma yaraa nɛ zɔmɔ, ama ma tuɔŋ lɛ ma kɛŋ yaribieriŋ ari tuɔ-bɔmuŋ. 40 Ma ŋaa ni-yaaraa nɛ. Wia-la si ŋaa ma hariŋ, u nɛ ŋaa ma tuɔŋ maa. 41 Di ma níi chɛ di ma tuɔŋ pullɛ, má kɛŋ ma tuɔŋ a cho summoo a fifába nennige.
42 Ma Farisii tiŋŋaa, ma jaŋ na hɛɛŋ. Ku-biisiŋ, ma yie kaa kpaa leree fii fii, a joŋ leriŋ kubala a pi Wia. Di ma nɛ jaa pipaari-la suɔra si sima ari pipaari-la suɔra si bi siŋ ari pipaa-diilee maa, ma yie kɛŋba kaa kpaa leree fii fii, a joŋ ba kuŋ-kala leriŋ dɔŋɔ a pi Wia, ama ma via wutitii woŋbiiŋ a bi Wia cho. U maga di ma kpaa ma kialiŋ leree fii fii, a joŋ leriŋ kubala a pi Wia, ama u bi maga di ma via wutitii woŋbiiŋ. 43 Ma Farisii tiŋŋaa, ma jaŋ na hɛɛŋ. Di ma nɛ juu Wii-chuɔlɛ diisiŋ, ma yie cho ni-balaa di-hɔnuŋ nɛ. Di ma níi gɔllɛ yɔbɔ lɛ maa, ma yie cho di nuu-kala nɛ pima jirima a chuchuɔlɛma. 44 Ma jaŋ na hɛɛŋ kiŋkɛŋ kiŋkɛŋ. Ma nagɛ vaamaa ba si kaa jɛrɛ, di ba di tiŋteeŋ kala magɛ dɔŋɔ nɛ, ka niaa bi jiŋ aŋ vivɛŋ ba nyuŋ.”
45 Yesu si bul ŋii dɛrɛ, di Wia teniŋ kerichi dɔŋɔ bula pu a bul, “Kuhiaŋ, ŋ si bul ŋla, ŋ tuusɛla ma nɛ.” 46 Ŋii nɛ Yesu bira bul, “Ma-na Wia teniŋ kerichiba, ma jaŋ na hɛɛŋ. Ma yie joŋ chuga a daŋ niaa hariŋ lɛ, ka ba bi wuo chuŋ. Aŋ ka ma titia bi jaŋ pɛba lɛ a laa chuga-la. 47 Ma jaŋ na hɛɛŋ kiŋkɛŋ. Ma naabalimaba bi woruŋ ŋaa a kpu nialiŋ fa síi bul wiaa, Wia Diŋ-zɔŋ-la doluŋ lɛ. Ma nɛ paala saa ba vaama-la. 48 Ma nɛ sɛi wialiŋ ma naabalimaba si ŋaa a bul di ba ŋaa wutitii nɛ. Ba kpu nialiŋ fa síi bul wiaa, Wia Diŋ-zɔŋ-la doluŋ lɛ, ma ma nɛ saa ba vaamaa. 49 A tiŋ wiiŋ deeŋ wiaa, ba ŋmuŋsɛ Wia teniŋ sɛmɛ dɔŋɔ ba síi yirɛ Wia wu-jimiŋ a bul, ‘Mi jaŋ ta nialiŋ síi bul wiaa, Wia Diŋ-zɔŋ-la doluŋ lɛ ari mi tiŋdaaraa di ba mu ba teeŋ. Ba jaŋ kpu dɔŋsuŋ aŋ to dɔŋsuŋ naasiŋ a dɔgisɛba.’ 50 Wia jaŋ dɔgisɛ jiniŋ niaa a tiŋ ba si kpu nialiŋ fa síi bul wiaa, Wia Diŋ-zɔŋ-la doluŋ lɛ a lii dunia di-suomuŋ, 51 a chiŋ bua-la lɛ ba si kpu Ebil a kaa mu yi bua-la lɛ ba si kpu Zakaraya. Ba kpuu Wia-dia tuɔŋ nɛ a kpagɛ koru-la nyuŋ ba si yie nyigɛ pusuŋ pipi Wia nɛ. Wutitii, mi jaŋ bula pima, Wia jaŋ dɔgisɛ jiniŋ niaa kala kiŋkɛŋ a tiŋ wiaa deeŋba kala lɛ. 52 Ma Wia teniŋ kerichiba, ma ma jaŋ na hɛɛŋ kiŋkɛŋ. Ma tɔ woŋbii-la nialiŋ síi to a yi lee-la ba si jaŋ na wu-jimiŋ nɛ. Ma titia bi chɛ di ma to woŋbiiŋ deeŋ, aŋ pɔ di nialiŋ ma síi walimɛ di ba to, di ba sí to.”
53 Yesu si lii lee-la, Wia teniŋ kerichiba-la ari Farisii tiŋŋa-la suomo bul wiaa a lilii u hariŋ a piɛsu wiaa yugɛ. 54 Baa walimɛ di ba bɛrɛ kɛnu di u nɛ bul wii chei.