Si Mabistan Patanda' Maipa'ka' kona ni Jesu-Cristo Sigon kona ni
JUAN
Say Maipa'ka' konan Sitin Libro
Si'no ya si Jesus? Si nanurat, nisurat nayaytin libro ta pigaw nin matandaan tamoy maipa'ka' kona ni Jesus. Wana sa 20:31, “Ket say naisurat iti, naisurat anaod ta pigaw nin mamper kamo a si Jesus, syay Criston nipangako' nan Dios, a sya a Anak nan Dios, tan mangibwat sa sain nin pammemper moyo, magkamain kamo nin byay a mangibwat kona.” Ket, abaw a mabasadti maipa'ka' sa nikaDios na ni Jesus a Anak nan Dios, no ani nin talaga a pammemper, tan say maipa'ka' sa byay a iti konan Dios. Naiduma a mabasadti maipa'ka' sa byay na ni Jesus sa nibarita' itaw konran saray tuloy mu'nan ibanghilyo. Anro anamaet lamang a maipa'ka' sa no si'no ya tan no ani a nakaibakian na ni Jesus.
Si nanurat konan siti ket si Apostol Juan nin anak ra ni Zebedeo tan ni Salome, nin sarayti ket taga sara sa Galilea. Mataman no say linaman nan libro ket para sa sarba, ma'kit nin sin nisurat naya ket saray ambo' nin Judio a iti sa kaisipan na ni Juan bana' ta nipapalaway nay kukaugalian ran Judio a kai ra nin tanda' nin saray ambo' nin Judio (2:13; 4:9; 19:31). Man'ipa'ka' ran saray mampangadal konan Biblia a nisurat yayti nin libro sin A.D. 85, o masusuyot et.
Sa tarana' nan sitin libro, mapalaway nin matandaan sa nisurat na ni Juan a si Jesus ket sya a Kabalikasan nan Dios, a nag'in ya nin tawo ta pigaw nin ma'kit rayan tutawo tan matandaan ray nikaDios tan say kanakman nan Dios a Ama. Sumunor, nisurat na ni Juan a maipa'ka' konran saray tutawo nin nagmatalek kona ni Jesus tan nag'in nin tumutumbok na tan maipa'ka' konran saray tutawon andi' nin nagmatalek tan kuntra sara kona. Nibarita' na sa saytin parti nan libro a pito nin makapaka'ngap nin paka'kitan a ginwa' na ni Jesus, ta pigaw nin patutu'wan na a nikaDios na. Sayti: pinagbaliw nan arak a ranom (2:1-11), pinaanda' nayay anak nin nasrepan nin ispiriton duka' (4:46-54), pinaanda' nayay tawon main nin masakit itaw sa Betsata (5:1-18), pinakan nasaray abaw a tutawo (6:5-13), tinambar nayay sayay bulag (9:1-11), pinasubli' nayan mabyay si Lazaro (11:1-45), tan linmalako ya sa babo nin ranom (6:16-21). Lima ra sa saytin paka'kitan nin ginwa' na a iti tamo' nin ma'kit konan sitin libro. Sa kapitulo 13–17, nisurat na ni Juan a maipa'ka' sa adanin pakikalamo' na ni Jesus konran tumutumbok na sin yabin dinakep ya tan say maipa'ka' sa nibarita' na konra ta pigaw nin liwaliwawen nasara. Sa masusuyot nin kukapitulo nan sitin libro (18–21) ket nisurat na a maipa'ka' sa patiti na ni Jesus, isusubli' na nin mabyay, tan sa nipa'kit ya konran tumutumbok na kayadi' na nin sinmubli' nin mabyay.
Abaw lamang a nibarita' na ni Jesus nin iti tamo' madumog konan sitin libro bilang say pakiirgo na kona ni Nicodemo a si sayay tawo ket matkap a paitawo yan uman (3:1-21), say pakiirgo na konan babayin taga Samaria maipa'ka' sa ranom a mami nin byay (4:1-28), say pangangakay na sa Pistan Abung-abong (7:2-52), si alimbawa' maipa'ka' konan sayay maong nin mammastor konran karniro (10:1-30), tan say nidasal na konan Ama na (kapitulo 17).
Inusar na ni Jesus a ka'bawan a bubagay ta pigaw nin ipapalaway nay maipa'ka' sa nikaDios na, say gugawa' na, tan say byay a iti konan Dios. Bilang wadi', inusar nay ranom (4:14), ikabyay (6:35), palaway (8:12; 9:5), dadalanan (10:7), pastor ran karniro (10:11,14), dalan (14:6), tan puon nin ubas (15:1). Bale' say gagara nan talaga ni Juan ket si tepren tamo nin, si Jesus, syay Anak nan Dios ket, no wanin, maga'muran tamo a byay a iti konan Dios.
Say Linaman nan Sitin Libro
Nipadar nan Dios a kabalikasan na ta pigaw nin pagmatalkan tamoya (1:1-18)
Say paka'kitan a si Jesus ket Dios ya (1:19–12:50)
Say nipamatutuo ran tutawo a si Jesus, sya a pinili' nan Dios (1:19-51)
Say pammatutuo nin gawa' na ni Jesus a syay Anak nan Dios (2:1-12)
Say pammatutuo nin sarita' na ni Jesus a syay Anak nan Dios (2:13–4:54)
Main nin pakatuga' sa pammemper konan si syay Anak nan Dios (5:1–6:71)
Say pammemper nin peteg ket pangibwatan nin pisisyay (7:1–12:50)
Say pangliwaliwa na ni Jesus konran tutawo a mampamper kona (13:1–17:26)
Say pangliwaliwa na ni Jesus konran tumutumbok na (13:1–16:33)
Si dasal nan Pangulon Padi' tamo (17:1-26)
Say sangkabistawan a pirat'anan na ni Jesus (18:1–20:31)
Naipata'gay ya si Jesus sa patiti na (18:1–19:42)
Say pammatutuo a mabyay ya si Jesus (20:1-29)
Si gagara nin nipanurat konan sitin libro (20:30-31)
Say nangyadi' et (21:1-25)
Nipa'kit yaynaet si Jesus konran tumutumbok na (21:1-14)
Pagsenen na ni Jesus a nakem na ni Pedro (21:15-23)
Say pammatutuo nan nanurat (21:24-25)
1
Si Jesu-Cristo, Syay Kabalikasan nan Dios
1 Sin saytaw sin ba'yo et nin pinarsa a animan, main yayna a si Kabalikasan*Kabalikasan: Sitin sarita' sa Griego, say rabay nan ibarita' ket mangibalikas nin say iti sa kanakman nan sayay tawo. Ipapalaway na no ani a iti sa kanakman na tan ipa'kit na no ani a pigagawa' na. Ket, no maipa'ka' kona ni Cristo a syay Kabalikasan nan Dios, say rabay nan ibarita' ket syay mangipa'kit konan Dios kontamo ta pigaw nin tanda' ran tutawo no ani a iti sa kaisipan nan Dios tan no si'no yan peteg a Dios. nan Dios.
Kalamo' naya nin Dios,
tan si syay Kabalikasan, Dios yaynamaet.
2 Ba'yo et nin pinarsa a animan, kalamo' nayaynan Dios.
3 Pinarsa nan Dios a sarba nin nipadalan kona,
ket kasan animan a pinarsa nin kai nin dinmalan kona.
4 Si syay Kabalikasan, pangibwatan yan byay,
ket syay byay a palaway para konran tutawo.
5 Ket mampalawayan nay dedlem iti konra, bale' kai rayan lamang nin maipurok nin saray iti sa dedlem.
6 Sawanin, main nin sayay tawon nibaki' nan Dios a say ngaran na ket Juan*Sitin Juan, sya si Juan a Mammawtismo, ambo' yay nanurat konan siti. Si nanurat, sitaw si Juan a saya konran apostoles na ni Jesus.. 7 Nibaki' nayan Dios nin patutu'wan nay maipa'ka' konan siti nin palaway ta pigaw nin say sarban tawo, pagmatalkan rayayti bana' sa ipatutuo na ni Juan. 8 Ambo' ya si Juan ti si palaway no kai edet, nibaki' ya ta pigaw nin patutu'wan nay maipa'ka' konan si palaway. 9 Siti si palaway nin tutuo ket syaytaw si nipadles nin rumate' iti sa luta' nin palawayan nay kaisipan ran sarban tawo.
10 Ket mataman no rinmate' yaynadti sa mundo tan
sya ket pinarsa na a sarban iti sa mundo,
kai ra nin inalilbi' nin tutawo a kinasi'no na.
11 Nako ya konran kapada nan Judio sa nasyon nan diri,
bale' kai raya nin inako'.
12 Wanin man, main a lamang nin nangako' kona. Ket, konran sarba ran nangako' kona,
saray mampagmatalek kona,
binyan nasaran kanepegan nin mag'in nin a'nak nan Dios.
13 Nagkamain saran peteg nin byay
mangibwat sa gawa' nan Dios,
ambo' nin mangibwat sa urdinaryo nin padalan bana' sa karabayan nin lalaman tan sa kanakman nan sayay lalaki.
14 Ket si syay Kabalikasan, nag'in yan tawo tan niikap ya sa busel mi ket naadal mi a kata'gayan na nin maikana' kona nin sya tamo' a kapada na nin Ama, ta kawa'nan nan liso a tutawo tan patutu'wan nan liso a maipa'ka' konan Dios. 15 Pinatutu'wan na ni Juan a maipa'ka' kona a wanan nipatanda', “Siti yaytaw si man'irgwen ko a wangko, ‘Siin si sumubray kongko, mas ata'gay ya dyan si'ko ta sya, main yayna sin saytaw et nin nu'na ya dyan si'ko.’ ”
16 Say katutu'wan, si'tamo nga'min, mangibwat sa main na nin si syay Kabalikasan, mangkaga'muran tamoynan mangkaga'muran a pangangawa'nan na 17 ta mataman no nibi nan Dios a Gugan-gan na nin nipadalan kona ni Moises, si Jesu-Cristo bale' a nangipadalanan na a maga'muran tamoy pangangawa'nan na tan say katutu'wan maipa'ka' kona. 18 O', mataman no kasa et gapo ni saya nin naka'kit konan Dios abirno ana sa maka'numan, si Anak, a syan diri ket Dios ya tan kalamo' nayan pirmi, syay nangipapalaway nin maipa'ka' kona nin Dios.
Say Pammatutuo na ni Juan a Mammawtismo a Ambo' yay Cristo
Mateo 3:1-12; Marcos 1:1-8; Lucas 3:1-18
19 Sawanin, wanti e a pammatutuo na ni Juan: Main nin pupadi' tan kukatulungan*katulungan- Sa Griego:puri na ni Levi. Mabasa a maipa'ka' konran sarayti sa Glusaryo. ra nin nako kona ni Juan. Nibaki' rasarayti nin pupangulo ran Judio itaw sa syudad nin Jerusalem nin mako mangusisa' kona a wanra, “Ani a nakaibakian mo?” 20 Kai na nin nibudi' ni Juan a katutu'wan no kai edet, mapala-palaway nan nibarita' a wana, “Ambo' ako a Cristo*Si Mesias (sa irgo ran Judio) o Cristo (sa irgo ran Griego), titulo ya. Say rabay nin ibarita' nin saytin rwa, si tinudo' nan Dios nin mag'uray..”
21 Ket wanra kona, “Si'no ka edet? Si'ka para si Elias*Mabasa et a maipa'ka' konan sitin tepet ra sa Malakias 4:5,6. a wanran sumubli' iti?”
Ket wana, “Kai, ambo' ako.”
“Si'ka para edet taw si Prupita*Mabasa et a maipa'ka' konan sitin tepet ra sa Deuteronomio 18:15,18. a man'irgwen na ni Moises?” nitepet ra anamaet kona.
“Kai,” wana nin inumbat.
22 Wanra anamaet kona, “Si'no ka edet anaod? Ibarita' mo pa ta matkap a main nin ibarita' mi konran saray namaki' komi. Ani a magwa' min maibarita' maipa'ka' sa kinasi'no mo?”
23 Ni'bat na ni Juan,
“Si'koy pakatukidan nin say nipadles na ni Prupita Isaias a
‘Marnge' ya li' a sayay mampangita'wa-ta'way nin mampangipatanda' itaw sa lugar a ambo' nin matawo a wana,
Patu'riren moyoy dalanan nan Catawan.’*Isaias 40:3; Mateo 3:3; Marcos 1:3; Lucas 3:4. Say rabay nan ibarita' nin siti ket pakandaen moyoy pagkabyay moyo ta pigaw nin alinyado no rumate' yay Catawan. ”
24 Main nin Pariseo*Mabasa a maipa'ka' konran sarayti saray Pariseo sa Glusaryo. konran sarayti saray nibaki'. Ket konan siin, wanra, 25 “No wanin a ambo' ka a Cristo tan ambo' ka anamaet si Elias o si Prupita nin inirgo na ni Moises, mayin edet a mampamawtismo*mampamawtismo- O:mampaminyag. ka?”
26 Inumbat ya si Juan a wana, “Si'ko, main nin kanepegan kon mamawtismo sa ranom. Main anamaet nin iti sa busel moyo nin, si'kamo, kai moya nin mangkaalilbi'. 27 Rumate' yaynan kasunor ko ket bana' sa kata'gayan na, kai ako gapo nin maikana' nin mataman tanan mangwarwar nin kurdon nin sandalyas na.”
28 Sayti, nangyadi' sa Betania sa rubari' nan Ilog Jordan nin mampamawtismwan na ni Juan.
Say Nipamatutuo na ni Juan a si Jesus, Sya a Pinili' nan Dios
29 Sin sumunor nin awro, na'kit naya ni Juan si Jesus nin man'umarak kona ket wana, “Sya e a pa'sar karniro nin nibi nan Dios a maida'ton ta pigaw nin maglat a kasalanan ran tutawo! 30 Syaytaw si man'irgwen ko sin wangko a si rumate' nin kasunor ko ket mas ata'gay ya dyan si'ko ta main yayna sin saytaw et nin nu'na ya dyan si'ko. 31 Mataman nin si'ko nin diri, kai ko tanda' a sya anayti sin saytaw. Wanin man, nako akodti nin lamang nin mamawtismo sa ranom ta pigaw nin matandaan ko no si'no ya ket maipatandaan koya komoyo nin puri na ni Israel.”
32 Sawanin, sayti a nipamatutuo na ni Juan. “Si'kon diri, na'kit koya anaod a Ispirito nan Dios nin mangkumayupa' nin ibat sa langit nin bilang sayay kalapati tan nisyon ya konan siti. 33 Kai koya kumon nin tanda', bale' si nangibaki' kongko nin mamawtismo sa ranom, wana kongko, ‘Si ma'kit mo nin dupaan na nin Ispirito tan pisyunan naya, sya a mamawtismo sa Ispirito.’*Mabasa et a maipa'ka' sa pisyon nan Ispirito kona ni Jesus sa Isaias 11:1,2; 42:1; 61:1. 34 Ket si'ko, na'kit koyti anaod kanya' nin mampatutu'wan ko komoyo a sya a Pinili' nan Dios*Isaias 42:1. Pinili' nan Dios- Sa raruman nikaisurat nan siti sa Griego ket wanti a wana:Anak nan Dios..”
Pinatutu'wan ran Tumutumbok na ni Juan a si Jesus, Syay Cristo
35 Sin sinmunor nin awro, itaw ya anamanaet si Juan tan rwa ran tumutumbok na. 36 Na'kit nayan manlumabas si Jesus ket wana, “Sya in e a karniro a nibi nan Dios!” 37 Narnge' ra nin rway tumutumbok a wana ni Juan ket tinmumbok sara kona ni Jesus.
38 Ket nibring ya si Jesus tan sin na'kit nasaran mantumumbok wana konra, “Ani a rabay moyo?”
Ket wanran ni'bat kona, “Adti kamo nin mampiikap, Rabbi?” (Say katarusan nan sarita' a “Rabbi” ket Maistro.)
39 “Para, ta kikiten moyo,” wana. Kanya' nin nayi sara kona tan na'kit ra a mampiikapan na, ket nikipagtuloy saradtaw ta mag'alas kwatro ana.
40 Si saya konran sarayti saray rwan nakarnge' kona ni Juan tan tinmumbok kona ni Jesus ket si Andres. Main nin angkay na a si Simon Pedro. 41 Ket kina' naya yapo' nin tiningkap a busat nan si Simon tan wana kona, “Nadumog miya a Mesias.” (Say rabay nan irgwen nin Mesias ket Si Sinuyo' nin Magadi'.) 42 Ket, ni'ras naya si Simon kona ni Jesus.
Pinastang nayan maong ni Jesus mi'sa wana, “Si'ka si Simon a anak na ni Juan*Sakalako yayti nin Juan kona ni Juan a Mammawtismo o Juan a apostol., ngaranan kata nin Cefas.” (Sitin ngaran sa Griego ket Pedro tan say katarusan na ket bato.)
Pinatutu'wan ra ni Felipe tan ni Natanael a si Jesus, syay Adi'
43-44 Sin sumunor nin awro, nidisisyon na ni Jesus a mako sa Galilea. Na'kit naya si Felipe a taga Betsaida a kababalyan ra ni Andres tan ni Pedro ket wana kona, “Kikalamo' ka kongko.”*Kikalamo' ka kongko.- Sa Griego:Tumbuken nako. Say rabay nan irgwen ket kikalamo' ya kumon kona ni Jesus nin arigen nay akay tan pigagawa' na.
45 Sawanin si Felipe, kina' naya nin tiningkap si Natanael tan wana kona, “Nadumog miya! Syaytaw si man'irgwen na ni Moises sa nisurat na tan say nisurat ra et nin prupita. Sya si Jesus a taga Nazaret nin anak na ni Jose.”
46 Konan siin, wana ni Natanael, “Nazaret! Main para nin maabig a mangibwat itaw?”
“Para, kikiten mo,” wana ni Felipe.
47 Sin na'kit naya ni Jesus nin man'umarak kona si Natanael, wana maipa'ka' kona, “Sya e a tutuon puri na ni Israel. Kasa gapo nin sinisirib kona.”
48 Tinepetan naya ni Natanael si Jesus a wana, “Pa'no rako nin nakatanda'?”
Ket wana nin ni'bat ni Jesus, “Na'kit kata sa sirong nin kayon igos sin ba'yo naka nin tinawag ni Felipe.”
49 Konan siin wana ni Natanael, “Maistro, si'kan page' a Anak nan Dios! Si'kay Adi' nan Israel!”
50 Wana nin ni'bat ni Jesus, “Kai para a magmatalek ka kongko bana' ta wangko ket na'kit kata sa sirong nan kayon igos? Maka'kit ka li' nin mas makapaka'ngap et nin mangyadi' dyan siin.” 51 Mi'sa wana konra, “Isipen moyoyti nin maong: Ma'kit moyo li' nin miabri a langit tan saray uanghil nan Dios ket muli'-manaoy*Bilang itaw sa taynep na ni Jacob (Genesis 28:10-19), ma'kit ra li' nin saray tumutumbok na a inabryan naya nin Dios a kami'nan na nin pangipa'kit a itya kona ni Jesus. sara nin mako kongko a si'kon si Pinaitawo.”
*1:1 Kabalikasan: Sitin sarita' sa Griego, say rabay nan ibarita' ket mangibalikas nin say iti sa kanakman nan sayay tawo. Ipapalaway na no ani a iti sa kanakman na tan ipa'kit na no ani a pigagawa' na. Ket, no maipa'ka' kona ni Cristo a syay Kabalikasan nan Dios, say rabay nan ibarita' ket syay mangipa'kit konan Dios kontamo ta pigaw nin tanda' ran tutawo no ani a iti sa kaisipan nan Dios tan no si'no yan peteg a Dios.
*1:6 Sitin Juan, sya si Juan a Mammawtismo, ambo' yay nanurat konan siti. Si nanurat, sitaw si Juan a saya konran apostoles na ni Jesus.
*1:19 katulungan- Sa Griego:puri na ni Levi. Mabasa a maipa'ka' konran sarayti sa Glusaryo.
*1:20 Si Mesias (sa irgo ran Judio) o Cristo (sa irgo ran Griego), titulo ya. Say rabay nin ibarita' nin saytin rwa, si tinudo' nan Dios nin mag'uray.
*1:21 Mabasa et a maipa'ka' konan sitin tepet ra sa Malakias 4:5,6.
*1:21 Mabasa et a maipa'ka' konan sitin tepet ra sa Deuteronomio 18:15,18.
*1:23 Isaias 40:3; Mateo 3:3; Marcos 1:3; Lucas 3:4. Say rabay nan ibarita' nin siti ket pakandaen moyoy pagkabyay moyo ta pigaw nin alinyado no rumate' yay Catawan.
*1:24 Mabasa a maipa'ka' konran sarayti saray Pariseo sa Glusaryo.
*1:25 mampamawtismo- O:mampaminyag.
*1:33 Mabasa et a maipa'ka' sa pisyon nan Ispirito kona ni Jesus sa Isaias 11:1,2; 42:1; 61:1.
*1:34 Isaias 42:1. Pinili' nan Dios- Sa raruman nikaisurat nan siti sa Griego ket wanti a wana:Anak nan Dios.
*1:42 Sakalako yayti nin Juan kona ni Juan a Mammawtismo o Juan a apostol.
*1:43-44 Kikalamo' ka kongko.- Sa Griego:Tumbuken nako. Say rabay nan irgwen ket kikalamo' ya kumon kona ni Jesus nin arigen nay akay tan pigagawa' na.
*1:51 Bilang itaw sa taynep na ni Jacob (Genesis 28:10-19), ma'kit ra li' nin saray tumutumbok na a inabryan naya nin Dios a kami'nan na nin pangipa'kit a itya kona ni Jesus.