Ng'oong'uutyēēt
Nyēē /kikiiboorchi Yoowaana
Taayta
Siriintēēt, yēē /kikēēsirē āk wōlēē /kikēēsirēē: Kiitiil ꞉Chuustiinō nyoo kichāmtooy kume kubo kāāyēnēēnyii ānkiming'iisyē yu kikiikukeeyta ꞉kēnyiisyēk chēē kimāchē kuyitē bokolwookik āyēēng' KK, kule lēbkēēyiintēēt Yoowaana nyoo ki ng'eetaabkaametiitaab Yāākōbō ꞉nyēē kisirē kitaabuuni bo Ng'oong'uutyēēt. Tinyē ꞉kitaabuuni ng'oong'uutēk āk tukuuk chēē /kikiiboor chēē kinyōōru ꞉Yoowaana kurataat ām Baatmo wōloo kikiikwēēn ꞉bēy. /Kiisōōtē kule /kikēēsirē kēnyiitaab 95 KK, kubāytooyiisyē Toomiityaan ām kiriinkēētaab Rooma. Tākwoomē biiko mēt bēsyōōsyēchu kule wuu nyēē kimā lēbkēēyiintēēt Yoowaana ꞉nyēē kisirē kitaabuuni. Ānkoo kuwuu nyooto, kerkeey ꞉ng'aleek chēē chaang' chēē mii kitaabuutaab lōkōōywēk chēē kāroomēch kuu wōloo kisirta ꞉Yoowaana, chēbo bārōōnōōkyii āk nyi bo Ng'oong'uutyēēt. Sālu ꞉ng'aleekaab kitaabuuni kuutiit nyoo bo Iburaneek, ng'ālyoo nyēē ibooru kule imuuchē /kikeesiree kurook kuutiitaab Iburaneek nto nyēbo Araameek nto yityo /bokēēwēēkyi nyēbo Kirikiik. Imuuchē ku man kule kisiree ꞉Yoowaana ng'oong'uutēkyii kuutiitaab Kirikiik kōōwuruurē ꞉ng'aleekaab kuutiinyii bo Iburaneek.
Kiyēē mii āriit āk nyēē āmu: Kubāytooyiisyē ꞉Nēērō, /kikēēwus biikaab Kiriistō nyēē ‑/mākyoomu nto miisin ām kēnyiitaab 64-68 KK. Ki kēnyiisyēchuutēchu yoo /kikēēbākāchē lēbkēēyiintēēt Bāwulō āk Bētērō. Nteenee kiyēk ꞉kōōrēēt murō ām kēnyiisyēk chēē kibāytooyiisyē ꞉Fasbaasyaan āk Tiitō. Nto yu kachokunam ꞉Toomiityaan bāytooyiisyēēt, kutoow subak ꞉wusiisyēēt. Kimāchāmchiintōōs ꞉bāytooyiintooni āk yoo kiyibē ꞉biikaab Kiriistō kule bāytooyiintēēng'waa ꞉Yēēsu, kunyoo kitay ꞉icheek kukutunkyi Toomiityaan. /Kikēēsirē kitaabuuni ām bēsyōōsyēchooto bo wusiisyēēt.
Kikēēbchēwunēē kitaabuuni āyēēng'. Tinyē ꞉komosta nyēbo taay (kur. 1-3) ng'aleek chēē /kikēēsirchinē kanisoosyek tisab ām Eesya nyoo Mining' (Uturuki). Nto komosta nyoo bo āyēēng' (kur. 4-22), kutinyē ng'oong'uutēk āk tukun chēē chaang' chēē /kikiiboor kurubta keey āk bēsyōōsyēk choo kwoonii, chēē /kikēēmwoowunēē ng'al chēbo kitōōntōyēēn. Iliiwu keey ꞉ng'oong'uutēk nyēē mārōōbu keey kurubta keey āk bārooyinto nyēē yēyāktōōs, kurub kuu wōloo rāruntooy ꞉kuutiitaab Iburaneek ng'aleekwaa. Kunyoo, mākyinē chiito nyoo sumānē kōōnkēt wōlēē rōōbuntooy keey ꞉ng'aleek sukukas kule nkōnō ꞉nyēē ikēērē nyiin ake. Nteenee wuuyiityinē ꞉yuutēyu biiko choo ywooyē ng'aleek cheekwaa kōōnkēt kule nkōnō ꞉nyēē kiyēyāktōōs āyu.
Irābchinē ꞉ng'oong'uutēchu chuunnyēētaab rōkōs nyēē /kikēēyēchi Yēyiin, nyēērunēētaab Yēyiin kōōng'woonchi kibrōkōsiis, /kikiibēl Buunyoontēēt āk kāāmuukēywēēkaab rōkōs, chōōnēētaab Kiriistō /kēēkāsē, ng'aleekaab kēnyiisyēk kisyeereet akeenke, yēē yitu ꞉tabantaab kōōrēēt ankookeer ꞉yēē /kēēyēyēē kōōrēēt ng'wēny āk barak nyēē lēēl wōlēē māmii ꞉rōkōs āk nyalil ānku wōlēē ‑/mābokēēkāsē subak meet, ng'woonin āk lōōkyoo (kur. 21:4).
1
Ārōōrunēēt
1 Ng'oong'uutyēēt ꞉nyi nyēē kiikoochi ꞉Yēyiin Yēēsu Kiriistō kōōboorchi biikyii ng'aleek chēē māchāktōōs kuyēyākiis ām lēēkitō. Kiiyookto ꞉Yēēsu malayikeenyii wokōōboorwoo anii motwooriintēēnyii Yoowaana, ng'aleechu.Ng'oong'. 22:6 2 Āmwooyē kiyēē kyāākāsē, ng'ālyoontēētaab Yēyiin āk ng'aleek kurubta keey Yēēsu Kiriistō. 3 Ibēruuroot ꞉chii nyoo kasuman ng'aleechu ānkōōbēruurootiin ꞉choo kāyēbchi yiit ankooywey kiyēē siraat kuuyu lēēkit kuyēyākiis ꞉ng'aleechuutēchu.Ng'oong'. 22:10
Kāāsubooyiisyēēt
4 Anii ꞉nyoo Yoowaana. Āsubooyē kanisoosyek ām kiriinkōōsyēk tisab chēbo yēēmēētaab Eesya. Miitē ꞉Yēyiin ānkimii ānku nyoo mākuchō. Kōōbēruurook ꞉inee kuboonto keey tāmirmirookyii tisab choo miitē taayeetaab ng'echereenyii bo bāytooyiisyēēt ānkukōōnook kaalyeet.Ng'oong'. 1:8; 4:8; 11:17; 16:5; 3:1; 4:5; 5:6 5 Kōōbēruurook ꞉nkinee Yēēsu Kiriistō ānkukōōnook kaalyeet. /Kiikoosēē keey ng'aleekyii, inee nyēbo taay /kiing'ēētēē meet ānku inee ꞉nyēē bāwu bāytooyik ām kōōrēēt. Itōrōōroot ꞉nyoo chāmēēch ankiwasta korotiikyii sukootyaakteeneech ng'ōōkiswookikyoo.Kolos. 1:18; 1Yoowa. 1:7 6 Kikōōnēēch ꞉Yēēsu kēēbāytooyiisyē āk inee ānkēēyēchinē yiisyēēt Yēyiin nyoo Kwaan. Kutōrōriit ꞉Yēēsu nyoo boonto kāāmuukēywēēk ākookoy. Kuwuuyiit nyooto.Chuy. 19:6; Isa. 61:6; Room. 5:17; 1Bēt. 2:5, 9; Ng'oong'. 5:10; 7:15; 20:4, 6; 22:3, 5
7 Okas baa, chōōntooy ꞉inee boolik ankumakukas ꞉chii ake tukul ānkoo mbo choo kibārē inee. Yooto mākuriiryo ꞉biikaab kōōrooni tukul. Aay, kuwuuyiit nyooto.Seka. 12:10; Mat. 24:30; Yoowa. 19:34, 37
8 Mwooyē ꞉Mokoryoontēēt Yēyiin nyoo mii, ānkimii ānku nyoo mākuchō ānkubāwu kiy ake tukul kule, “Anii ku *Alfa āk Omeeka, nyēē ātoowu ānkāāwoong'tooy.”Isa. 44:6; Ng'oong'. 1:17; 2:8; 21:6; 22:13
Toowunēētaab ng'oong'uutyēēt
9 Anii nyoo ng'eetaabkoomēt Yoowaana nyoo kēēnyāliiltōōsii ꞉tukul kubo yiisyēētaab Yēēsu. Kiikukōōno nkanii ꞉Yēēsu muytaayeet ānkēēboontē keey ām bāytooyiisyēēnyii. /Kikēēkwēryootoo ākoy Baatmo kōōroonoo kiikwēēn ꞉bēēko kuuyu kyāā-āmtootē ng'ālyoontēētaab Yēyiin ānkāāng'āloolootēē Yēēsu. 10 Kichōōnchoo ꞉Tāmirmiryēētaab Yēyiin ām bēsyēētaab Mokoryoontēēt,*Bēsyooni ku nyoo bo Chumābiili. nto yooto, akas kuutiit ām lētuunyuu nyēē kichēy kuu aryeembuut.Yēyuut. 20:7; 1Kōōr. 16:2; Ng'oong'. 4:2; 17:3; 21:10 11 Kimwooy kule, “Isir kiyēē ikāsē ānkiiyookyi kanisoosyechu tisab: nyēbo Ēfēēsō, Simiirna, Beerkamoon, Tyaatiira, Saarti, Filateelfya ākoo Laawotikeeya.”
12 Yooto, aweech keey akas kule ki ng'oo ꞉nyooto king'āloolwoo. Nto ābērē ālē, akas tukuuk tisab chēbo *ta-aabuut choo /kiitōōrē taariinek. 13 Kimii ꞉kiy nyēbo kwōng'uut nyēē wuu chii kwēēnuutaab tukuuchooto, nyēē kikiilaach sireet nyēē kooy nyēē kitiinyē ng'wēny /ānkikēēmurēē tekeenyii kiy nyēē wuu anwa nyēē kiboonto tōōntaab ta-aabuut.Tān. 7:13-14 14 Kiilēkēchēēchē ꞉mētit anki leelach ꞉buutēēkyii kuu chēēko ānkichōōnēē ꞉maata koonyekyii nyēē kiirikitiitē. 15 Kiilēkēchēēchtōōs ꞉kērēēnkōōk kuu syaabeet nyēē /kātākiinēmunēē ma. Kiiruumē ꞉kuutiinyii kuu bēēkaab chēēsuruur. 16 Kikinamee āwunyii nyēbo taay kookeelik tisab ankichuwunee kuutiinyii ꞉chōōkiit nyēē litaat wook tukwaay. Kiwuu ꞉tokochnyii asiista nyoo kēēluuw.Ibu. 4:12; Ng'oong'. 2:12, 16; 19:15, 21
17 Yu kaakas chiichoo, āryookyi keey kērēēnkōōkyii taay wuu nyēē kaameey. Yooto kutiinyēēnoo ꞉chiichoo āwunyii nyēbo taay ānkumwoowoo kule, “‑Mēēmuy, anii ꞉taayta āk lētuut.Tān. 8:17; Ng'oong'. 1:8 18 Āsoboot ꞉anii! Kikyaameey, nteenee ikas āsoboot ākookoy. Āboontē yootēywēēkaab meet āk *kāābkwoombiich.Room. 14:9; 1Kōōr. 15:25-26
19 Kunyi, isir nanyuun tukuuk choo keekas kunam wōlēē mii ꞉choo mii āk choo mākuyēyākiis lētuunoo. 20 Kany ā-ārōōru ng'ālyoo kurubta keey āk kookeelichaa tisab choo kēēkāsyinē āwunyuu nyēbo taay āk tukuuchoo bo *ta-aabuut choo /kiitōōrē taariinek. Kookeelik tisab ku malayikaanik chēbo kanisoosyechaa tisab nto tukuuchooto tisab choo /kiitōōrē taariinek ku kanisoosyechaa tisab.
1:1 Ng'oong'. 22:6
1:3 Ng'oong'. 22:10
1:4 Ng'oong'. 1:8; 4:8; 11:17; 16:5; 3:1; 4:5; 5:6
1:5 Kolos. 1:18; 1Yoowa. 1:7
1:6 Chuy. 19:6; Isa. 61:6; Room. 5:17; 1Bēt. 2:5, 9; Ng'oong'. 5:10; 7:15; 20:4, 6; 22:3, 5
1:7 Seka. 12:10; Mat. 24:30; Yoowa. 19:34, 37
1:8 Isa. 44:6; Ng'oong'. 1:17; 2:8; 21:6; 22:13
*1:10 Bēsyooni ku nyoo bo Chumābiili.
1:10 Yēyuut. 20:7; 1Kōōr. 16:2; Ng'oong'. 4:2; 17:3; 21:10
1:13 Tān. 7:13-14
1:16 Ibu. 4:12; Ng'oong'. 2:12, 16; 19:15, 21
1:17 Tān. 8:17; Ng'oong'. 1:8
1:18 Room. 14:9; 1Kōōr. 15:25-26