14
1 Ang matalinong babae ay nagtatatag ng kanyang bahay,
ngunit winawasak ng isang mangmang ang sariling tahanan.
2 Ang gumagalang at sumusunod kay Yahweh ay lumalakad sa katuwiran,
ngunit ang nagwawalang-bahala sa kanya ay nasa likong daan.
3 Ang bawat salita ng mangmang ay may katumbas na parusa,
kaya ang matalino'y nag-iingat sa mga salita niya.
4 Kung saan walang baka, ang kamalig ay walang laman,
datapwat sa maraming baka, sagana ang anihan.
5 Ang tapat na saksi'y hindi magsisinungaling,
ngunit pawang kabulaanan ang sa saksing sinungaling.
6 Ang mangmang ay nag-aaral pero hindi matuto,
ngunit madaling maturuan ang taong may talino.
7 Iwasan mong makisama sa mga taong mangmang,
pagkat sa kanila ay wala kang mapupulot na kaalaman.
8 Nalalaman ng matalino ang kanyang ginagawa,
ngunit ang mangmang ay inaakay ng mali niyang unawa.
9 Kinukutya ng mga hangal ang handog na pambayad sa kasalanan,
ngunit nalalasap ng matuwid ang mabuting kalooban.
10 Walang makikihati sa kabiguan ng tao,
gayon din naman sa ligayang nadarama nito.
11 Ang bahay ng masama ay sadyang mawawasak,
ngunit ang tolda ng matuwid ay hindi babagsak.
12 May daang matuwid sa tingin ng tao,
ngunit kamatayan ang dulo nito.
13 Sa gitna ng ligaya maaaring dumating ang kalungkutan,
ngunit ang kaligayaha'y maaaring magwakas sa panambitan.
14 Pagbabayaran ng tao ang liko niyang pamumuhay,
ngunit ang gawa ng matuwid ay gagantimpalaan.
15 Pinaniniwalaan ng mangmang ang lahat niyang mapakinggan,
ngunit sinisiyasat ng may unawa ang kanyang pupuntahan.
16 Ang taong may unawa ay lumalayo sa kasamaan,
ngunit ang mangmang ay napapahamak dahil sa kapabayaan.
17 Ang taong mainit ang ulo ay nakagagawa ng di marapat,
ngunit ang mahinahon ay lagi nang nag-iingat.
18 Ang taong hangal ay nag-aani ng kamangmangan,
ngunit ang matalino'y nagkakamit ng karunungan.
19 Ang makasalanan ay gumagalang sa mabuting tao,
at makikiusap na siya'y tulungan nito.
20 Ang taong mahirap kadalasa'y tinatalikuran,
ngunit ang mayaman ay maraming kaibigan.
21 Ang humahamak sa kapwa ay gumagawa ng masama,
ngunit ang matulungin, ligaya ang tinatamasa.
22 Ang gumagawa ng masama ay mapapahamak,
ngunit ang nag-iisip ng mabuti'y pagkakatiwalaan at igagalang.
23 Ang bawat pagsisikap ay may pakinabang,
ngunit ang puro salita, ang bunga ay kahirapan.
24 Ang putong ng matalino ay ang kanyang karunungan,
ang kuwintas ng mangmang ay ang kanyang kahangalan.
25 Ang tapat na saksi ay nagliligtas ng buhay,
ngunit ang salita ng sinungaling ay pawang kataksilan.
26 Ang paggalang at pagsunod kay Yahweh, dulot ay kapayapaan,
may hatid na katatagan sa buong sambahayan.
27 Ang paggalang at pagsunod kay Yahweh ay bukal ng buhay,
at ang taong mayroon nito'y malayo sa bitag ng kamatayan.
28 Ang karangalan ng hari ay nasa dami ng nasasakupan,
ngunit walang kabuluhan ang pinunong walang tauhan.
29 Ang hinahon ay nagpapakilala ng kaunawaan,
ngunit ang madaling pagkagalit ay tanda ng kamangmangan.
30 Ang isip na tiwasay ay nagpapahaba ng buhay,
ngunit ang kapusukan ay nagbibigay ng kapahamakan.
31 Ang umaapi sa mahirap ay humahamak sa Maykapal,
ngunit ang matulungi'y nagdudulot ng karangalan.
32 Ang masama ay ibinabagsak ng sariling kasamaan,
ngunit ang kanlungan ng matuwid ay ang kanyang kabutihan.
33 Sa isip ng may unawa ang nananahan ay karunungan,
ngunit ang mangmang ay walang kaalaman.
34 Ang katuwiran ay nagpapadakila sa isang bayan,
ngunit ang kasalanan naman ay nagdudulot ng kahihiyan.
35 Sa matalinong alipin, ang amo ay nalulugod,
ngunit sa utusang walang isip siya ay napopoot.