28
Anbi puru Malta
Oras hai mtea mrair nok ao-minaꞌ mbi meot ee te, naꞌ hai mihiin mak bare naan, puru Malta. Abitan puru naan antoup kai nok reko. Natuin oras naan naꞌuur, ma mainiikn ii kah een, onaim sin nahuup ein ai, rarit sin nak kai he mraar. Naiꞌ Paulus nsiun nok hau metoꞌ msaꞌ. Oras in npaan hau ngguin neu ai, nok askeken ate, kaun araut es anpoi neem, natuin in ka nabeiꞌ fa maputuꞌ. Onaim kaunaꞌ naan, anrau ma naꞌkiiꞌ anbi naiꞌ Paulus in aꞌniman.
Oras abitan Malta niit kaunaꞌ naan naꞌkiiꞌ anbi naiꞌ Paulus in aꞌniman ate, sin naꞌuab ein es nok es am nak, “Of oniꞌ atoniꞌ ia, aroor atoniꞌ. Maski tais je feꞌ nafeitn ee te, in uan ii on naan. Etun es in ka bisa fa he nmoin. Sekau es reꞌ anmoeꞌ reꞌuf te, of in nseu fuan.” 5-6 Atoin ein naan nateenb ein nak, of akreoꞌ goes anteniꞌ te, naiꞌ Paulus in aꞌniimn ee of anfuꞌun. Ma nok askeken ate, of in nmaet.
Mes naiꞌ Paulus antekar kaunaꞌ naan neu ai. In ka nnaben fa menas saaꞌ-saaꞌ. Rarit sin npaon aꞌkreoꞌ goes ate, mes naiꞌ Paulus ka saaꞌ-saaꞌ fa. Onaim sin nateenb ein nak, “Kais-kaisaꞌ atoniꞌ ia, pah tuaf!”
Ka naꞌroo fa naꞌko bare naan, gubernur ee in soonf ein ma in auf mainuan ein. Gubernur puru naan, kaan ee naiꞌ Publius. In neem anseun kai nbi tais je ninin, rarit in naskau kai he hai mitua mok ne nbi in sonaf. Anbi naan, in nꞌurus kai neno teun.
Oras naan, gubernur ee in aam hoinf ee nameen. In nkuan on. Onaim naiꞌ Paulus annao nkius goe nbi in keꞌen. Rarit in npooh goe, ma anꞌoen ee. Onaim in nareok nain. Oras sin niit gubernur ee in aamf ee nareok on naan, amenat bian amsaꞌ neman neu naiꞌ Paulus. Sin ntotin he narekoꞌ sin. Onaim in narekoꞌ sin imsaꞌ. 10a Rarit sin nseun banin kai, neik ein bareꞌ amfaun.
Naiꞌ Paulus sin nbokan naꞌkon puru Malta neun Itali
10b-11 Hai mitua mtahan mbi puru Malta funan teun, tar antea ain koꞌu ma oik koꞌu naan nasnaas. Oras naan, abnao goes naꞌko kota Aleksandria reꞌ in nhaek nain anbi puru Malta. Abnao naan kaan ee, Riꞌaan Koen,* natuin anmuiꞌ naan pah tuaf ankoe, reꞌ bnao tuaf ee nmoeꞌ sin naꞌko hau, rarit anpasan nakfirit sin anbi bnao naan in matan. Onaim hai he msae bnao naan, ma mnao mkoon meu kota Roma. Onaim oras hai msae meu bnao naan, abitan Malta neik kai betiꞌ ma bareꞌ bian reꞌ hai mperluu sin ambi bnao.
12 Hai mnao kreꞌo-kreꞌo, tar hai mtea kota Sirakusa et puru Sisilia. Hai misnaas ambi naan neno teun. 13 Miꞌko naan, hai mnao mteniꞌ mibnono haa Sisilia in ninin, rarit hai mtea kota Regium. Nokaꞌ te, anin naꞌko pasaꞌ haaꞌ-nuaꞌ nfuu nok maꞌtaniꞌ, onaim hai mnao mkoon ma bnao naan in nanapaꞌ. Anmeu te, hai mtea kota Putioli. 14 Anbi naan, hai msaun misaitan abnao naan. Rarit hai mnao maim Naiꞌ Yesus in apirsait ein anbi bare naan. Oras hai miteef mok sin, sin ntotin he hai mitua mok sin. Onaim hai mitua mtahan mok sin neno hiut. Rarit hai mnao raan metoꞌ meu kota Roma. 15 Oras apirsait ein abitan kota Roma nnenan nak hai he iim meu kota Roma, sin neman nseun kai nbi raan atnanaꞌ. Bian nateef kai nbi ꞌmasaꞌ Apius; bian nateef kai nbi baer jes, kaan ee Ropo Teun. Oras naiꞌ Paulus niit sin on nai te, in nboꞌis Uisneno, ma in neekn ee natea.
Naiꞌ Paulus antea Roma
16 Oras hai mtea kota Roma, [soraurs ein nataam atoin bui ngguin neu bui.] Mes naiꞌ Paulus, sin ka nataam ee fa. Sin nkoon ee, he in nseeb kuun umi. Anbi naan, in natua nok soraurs es, reꞌ npao goe fai-manas. Sin aꞌniimk ein nua sin anmatopub sin nok korenit.
17 Neno tenu nkono te, naiꞌ Paulus naskau atoni mnasiꞌ Yahudi nbi bare naan, he neem nateef nok ne. Oras sin nabuan, in natoon neu sin am nak, “Aok-bian arki! Au ꞌuum aꞌtea ia, natuin atoin Yahudis sin anheek kau anbi Yerusalem. Rarit sin nanaꞌat kau neu anaaꞌ aprenat pah Roma. Te kaah, au ka ꞌmuiꞌ fa sanat. Au ka ꞌmoeꞌ fa sanat saaꞌ-saaꞌ reꞌ anraban neu hit atoin Yahudis. Au ka ꞌmoeꞌ fa sanat saaꞌ-saaꞌ amsaꞌ reꞌ anraban hit atoran harat, reꞌ hit ttoup tain sin taꞌko hit beꞌi-naꞌi sin. 18 Anaaꞌ apreent ein anparikas anrair au rais ji nbi nee. Mes sin ka niit fa au sanat meseꞌ msaꞌ, reꞌ anmatoom nok hukun aꞌmaten. Etun sin he nafetin kau. 19 Mes aꞌnaet ein atoin Yahudis ka ntoup fa rasi tfekaꞌ naꞌko anaaꞌ aprenat reꞌ nak he nafetin kau. Es naan ate, au usaeb ukonob au rais ji ꞌeu pah Roma in uun ia. Au ꞌmoeꞌ on naan, mes au ka ꞌmuiꞌ fa tenab he utraak au atoin Yahudis sin. 20 Rasi naan, es reꞌ anmoeꞌ kau tar au uskau he hit tabua tbi ia. Maut he hit bisa taꞌuab saaꞌ reꞌ hit atoin Yahudis atpa-pao goe: etun hit tharap Usif reꞌ Uisneno he nreek Ee neem, he nfee ꞌhonis neu kit too Israelas. Rasi reꞌ ia, in kakain tar sin nfuut kau nok korenit reꞌ ia, tua.”
21 Rarit sin natahan am nak, “Antea oras ia, hai ka mtoup miit fa suurt es naꞌko Yudea reꞌ he natoon kai nok ho rasi. On naan amsaꞌ, reꞌ amneemt ein naꞌko naan, sin ka naꞌuab niit fa ho rais ji, tua. 22 Mes hai mroim he mneen saaꞌ reꞌ ho mpirsai mrair je, natuin hai mneen amrair ambi mee-mee, nak too mfaun ein anpenan pukan Kristen sin noniꞌ. Mes amneon ii, on mee te, hai ka mihiin maan ee fa. Onaim ho muretaꞌ miit kai, tua.”
23 Onaim sin akoran he naim nanan oors es, he nateef anfanin. Antea in oors ate, too gui mfaun ii kah een neem nabuan anbin naiꞌ Paulus in umi. Onaim in nmurai naretaꞌ sin Uisneno In aprenat. In nait kaꞌo Musa in tuis ein, ma Uisneno In mafefa kniunꞌ ein bian sin tuis ein, he nheer sin he npirsain neun Naiꞌ Yesus. In naꞌuab naꞌko nok-nokaꞌ antea maans ii nmaeb.
24 Oras sin nneen anrair naiꞌ Paulus in uaban, bian anpirsain, mes bian kahaf. 25 Sin nasurin es nok es, tar tuaf bian he nfanin. Mes naiꞌ Paulus naꞌuab am nak, “Tebe! Hi surin reꞌ ia, natai nok saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee natoon nain sin neu kaꞌo Yesaya 26 mnak,
‘Ho mnao mutoon meu pah reꞌ ia mmak,
“Of hi mneen ma mitniin Au uabk ii piut,
mes ka mihiin je fa mnuut es!
Hi mkius mifan-fain saaꞌ reꞌ Au ꞌmoeꞌ ma ꞌtao,
mes hi ka mfairoir je fa.”
27 Natuin atoniꞌ reꞌ pah ia, sin neek ein ro fatu.
Sin ruik ein ka nroim he nnenan fa goen!
Ma sin maatk ein ee, nahuum on reꞌ he nforon nrarin!
Anparaak he sin kaisaꞌ nnenan nai;
Ma nparaak he sin maatk ein anforon.
Ma nparaak he sin neek ein naꞌteme nkonon.
Tar antea sin ka nahinin fa ranan he ntebin nfain neman neu Kau ntenin,
Onaim Au bisa urekoꞌ sin, on mee?’ ”
28 Onaim naiꞌ Paulus natuꞌub in retaꞌ naan, ma naꞌuab am nak, “On nai, aok-bian arki! Hi ro he mihiin mak, oras ia, Uisneno nabarab anrair he nsoi nafetin neu atoniꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ ka atoin Yahudis fa, natuin sin nromin he nneen ma natniin Ee.” 29 [Naiꞌ Paulus naꞌuab anrair on naan ate, too mfaun ein naan ansisaꞌen. Mes sin nteenb ein ii ka natefan fa, natuin sin nasurin es nok es.]§
30 Naiꞌ Paulus natua nbi uim sebaꞌ naan, antea toon nua. In ntoup sekau-sekau reꞌ neman neu ne, nok neek marine.
31 Nok ranan naan, in napein mainuan he naretaꞌ Uisneno In aprenat, ma nanoniꞌ Usif Yesus In Raan Aꞌhonis neu sin. In naꞌuab nok neek abrain, ma ka tiit fa ꞌekaꞌ msaꞌ.
Aam Teofilus. Au retaꞌ ia naꞌtuuk ma naꞌpaar on reꞌ ia, tua.
Naꞌko au,
naiꞌ Lukas kau, tua
* 28:10b-11 Tatuin rais pirsait abitan bare naan, riꞌaan koen naan, sin kaank ein es reꞌ naiꞌ Kastor ma naiꞌ Poluks. Sin nua sin, es reꞌ pah tuaf neu atoniꞌ bnao ngguin. 28:15 ꞌMasaꞌ Apius in aꞌroon ii of oniꞌ kiru boꞌ hiut (70) naꞌko kota Roma. Ropo Teun in aꞌroon ii of oniꞌ kiru boꞌ niim am teun (53) naꞌko kota Roma. 28:16 a: Anmuiꞌ tuis uab Yunani ahunut bian, reꞌ ka npaek fa tuis anbi kurung. 28:16 Haef ein sin Retaꞌ 28:20 28:19 Haef ein sin Retaꞌ 25:11 28:27 Naiꞌ Yesaya 6:9-10 § 28:29 Eraꞌ reꞌ ia, ka matuꞌi fa et tuis uab Yunani ahunut bian.