14
Rernem angkerreyel Jesus renh anterrkwetyek, atwetyek
(Matthew 26:1-5; Luke 22:1-2; John 11:45-53)
1-2 Jew-rnem akarrirrenh, amern alerrkw arlkwetyek, Anperarl Alhek “Passover” tyenkerr atnyenetyek, Akngeyek inkwerelhemel. Arlta atherr-inger ayntek tyenkerr-anem arlkwey-alenty. Moses-kenh-rnem-then Atyetyart Jew-rnem-kenh-then, tyaty-areny ilkwernem-then angkerrenh, Jesus renh anterrkwemel, renh ipmek atwetyek, “Alerl-antey ra anayntey, akngerrel anwenhantherr atwekerr, ahelirremel ikwer-they.”
Jesus apmer Bethany-itwel aneyel
Jesus apmer Bethany-itwel anenh, Simon-kenh warlel, kwertengerl ikwerenh-rnem-akert, Simon-arl anenh awank tywen-akert apmer ikwerenhel, ra mwerr-anem aleyan. Rernem anenh-itwek, arelh anyentel anter mwerr-angker thelek, akapwert Jesus renh apernemel, arelh rarl anter renh payemelek man akngerrel. Ingwer-rnemel arek, anterel ra Jesus akapwert apernek. Rernem angkerrenh, “Ilek ra anter mwerran arimpeyel? Ilek-ketyarl ra anwenhantherr anthey-angenh? Anwantherr tharlemiletyek, man akngerr inetyek, man-weny-rnem irrepern-rnem anthemel.”
Jesus-el ilek, “Arrantherr ahelirreyang ikwer, mwerr-angkwarr ayenh anterel apernek. Mwerr-angkwarr arrantherr man-weny-rnem arntarnt-arem. Aleth man-weny-rnem anayntem arrekantherr-itwel. Ayeng nthakenh aleth aney-angenh ahern nhel. Lyert arrantherr atyeng iterretyek. Mareny-angkwarr arelh ra anterel apernek, ingwer-rnemel ayenh awenng-warl akwernetyek.” Jew-rnemel arrewaly anterel apernenh awenng-warl akwerney-alenty. “Atyenh-rnem apmer arrpanenh-warl alhentyel, angka atyenh ilayntetyek, rernem ingwer-rnem ileyenh arelh anyentelarl ayenh anterel akapwert apernek mareny-angkwarr.”
Judas Atyetyart-rnem-warl alheyel
(Matthew 26:14-16; Luke 22:3-6)
10 Kwertengerl anyent, Judas, apmer Iscariot-areny alhek Atyetyart ilkwa tyaty-areny-rnem-warl Jesus renh ahayiwetyek, rernem Jesus renh anterrkwetyek, rernem renh ipmek atwetyek. “Atha arrenhantherr atnwenhey Jesus-warl, arrantherr renh anterrkwetyek.” Artwa ilkwel-rnem Judas renh man alhelek. Judas ra ament-anem iterrek artwa ilkwa renh-rnem ra irrtyertel atnwenhetyek artwa akngerr-kety, Jesus kwertengerl ikwerenh-rnem-akertarl anenh-warl. 11 Atyetyart-rnem inkwerelhek, angkarl rernem awek, rernem renh ilek man anthetyek, rarl Jesus ahayiwem ikwer-rnem-warl, rernem renh atwetyek. Judas iterrenh, artwa irrpetyap irrentyelant Atyetyart-rnem-warl Jesus renh ahayiwetyek, rernem renh anterrkwetyek, atwetyek.
Jesus-el tyenkerr arlkweyel kwertengerl ikwerenh-rnem-akert
(Matthew 26:17-30; Luke 22:7-23; John 13:21-30)
12 Arlta impen anyent ikwerel, Jew-rnem akarrirrek amern tyenkerr arlkwetyek. Rernem yep-yep akwerrk-rnem atwek, arlkwetyek. Jesus-kenh kwertengerl-rnem apetyek. Rernem renh ayernek, “Nthenh-itwek anwantherr ingkerrenh akarrirrem, anwantherr tyenkerr arlkwetyek?” 13-14 Jesus angkek kwertengerl ikwerenh-atherrek, “Mpwelanth arey-alhenherr-atherr tawenek, artwa anyentel kwatyarl tyampetel akngeyneyel. Mpwelanth renh apenteynenherr-atherr, warl kwen-warl. Artwa renh iley-alhenherr-atherr, ‘Ingkartel aylernenh thwenek, apmerek-artwey ngenh awetyek, nthekek anwantherr tyenkerr arlkwem.’ 15 Apmerek-artweyel mpwelekanth iylparrerney, room irrwerl-ampeny anwantherr tyenkerr arlkwetyek.”
16 Kwertengerl ikwerenh-atherr alhek apmer Jerusalem-warl. Ratherr arey-alhek artwa anyent renh, kwaty ra akngeyn-anenty tyampetel. Ratherr renh apentek, warl kwen-warl. Ratherr kel tyenkerrek atyenhilek arrwekel, Jesus-elarl renh-atherr ilek-angkwarr. Ikwer-penhan ratherr angkep alpek Jesus-warl.
17-18 Ingwel, Jesus kel alhek kwertengerl ikwerenh-rnem-akert amern tyenkerr arlkwetyek. Ra kwertengerl 12 ikwerenh-rnem ilek, “Artwa anyentelan amern arlkweyel nhenhey arrpemarl anwekantherr-itwek, rarl ayenh ahayiweyenh artwa ahelengkw-rnem-warl, rernem ayenh ipmek atwetyek.”
19 Kwertengerl ikwer-rnem amperrngirrek Jesus ikwer, renharl awekel rarl ilelhek ikwer-rnem. Anyentel-anyentel rernem ilelhek, “Ayengan arrangkwarl! Atha ngenh ahelengkw-rnem-warl ahayiwey-angenharl!”
20 Jesus-el renh-rnem ilek arrpemarl, “Artwa anyentel anwekantherr-itwek amern arlkweyel, artwa anyent rarlap ayenh ahayiwem artwa ahelengkw-rnem-warl. 21 Angka Akngey-kenh alakenh aynteyel: ‘Akngey-kenh Artwa Anyent Impen ra ilwem. Artwa anyentel ayenh ahayiwem artwa ahelengkw-rnem-warl, ayenh atwetyek.’ Artwa anyent rarl ayenh ahayiwem-penh, rap irrkngerney-weny-anemarl aneyenh. Ayenh ahayiwek ahelengkw-rnem-warl, Akngeyel renh atwem. Artwa ilenh rarl apmwangkwarr alkenhirrek, rernem renh alkenhilek apmwangkwarr.”
Tyenkerr Ingkart Jesus-kenh
22 Jesus-el-anem amern inek, Akngeyek angkemel inkwerelhemel, rarl amern renh anthek. Ikwer-they, Jesus-el amern renh rlweth-akek. Ra kwertengerl ikwerenh-rnem anthek, angkemel, “Amern nhenhan arlka atyenharlap ran.”
23 Tyampet wayn-akert inek-penh, ra Akngey angkek inkwerelhemel, rarl wayn renh anthek. Ikwer-penhan ra renh-rnem anthek antywetyek. Ingkerrenhel antywek. 24 Jesus angkek, “Wayn nhenhan arrknga atyenharlap ran. Arrknga thelelhentyel ayeng ilwem, ingkerrenh-they apmwa irrarlkeyek. Akngeyel arrenhantherr alhelek, apmwa arrekantherrety iweyek, arrenhantherr anyentelhiletyek ikwerenh-rnem-warl. 25 Nthakenh atha wayn antywey-angenh arrekantherr-itwek, ahern nhenh-itwekan. Ingwer-ingerant, atha ngkwarl wayn lyerteny antywem, Ingkart Akngey-kenh apmer-itwekant.” 26 Rernemap aylelherrek-anem, Ingkart Akngey-warl-athek, inkwerelhemel. Rernem warl ikwer-they Apwert Alip-warl alhek.
Peter ilelheyel
(Matthew 26:31-35; Luke 22:31-34; John 13:36-38)
27 Jesus angkek, “Akngey-kenh angka alakenh aynteyel: ‘Yep-yep arntarnt-arey-angker atwenty, yep-yep-rnemarl ingkerrenh arlperrtyirremel alhem.’ Ingwel lyert arrantherr alhem, arlperrtyirremel, yep-yep-rnem arlperrtyirremel alhem, weth-apeny.
28 Akngeyel ayenh itethelenty-penhant, ayeng arrwekel alhem apmer Galilee-warl.”
29 Peter ilelhek, “Kwertengerl ingwerel-rnem ngenh menty iwerl-alhenty, athan nthakenh ngenh iwerl-alhey-angenh.”
30 Jesus-el Peter renh ilek, “Atha ngenh arraty ileyel, tywek-tywek irrwey ingwepenh arlkey-ayntekerrem-awaty, nga ilelhetyek irrpety-inger ntwa ayenh iterl-arey-angenh akwerrp.”
31 Peter-el Jesus renh ilek, “Menty! Ayeng alakenh ilelhey-angenh ikwer-rnem-warl. Atha ngenh iwerl-alhey-angenh, aylernanth-atherr-antey ahelengkw-rnemel atwetyek.” Kwertengerl ikwerenh-rnem ilelhek arrpemarl, renh-rnem ingkerrenh atwetyek ahelengkw-rnemel.
Jesus Akngey-warl angkeyel
(Matthew 26:36-46; Luke 22:39-46)
32 Rernem apmer arwerl-angketyarr-warl alhek, artna inngewarl, itnan apmer ran Gethsemane. Jesus kwertengerl ikwerenh-rnem ilek, “Artna nhel arrantherr anayntenherr-arey, ayeng alhey-kety Ingkart Akngey-warl angketyek.”
33-34 Jesus-el atnwenhek artwa irrpety ikwerenh-rnem, Peter-akerr, James-akerr, John-akerr, renh-rnemant ra atnwenhek. Jesus ilelhek, “Ayengarl artewentyel iterremel ilwetyek-anem irreyel-kety, arrantherr atyek anayntenherr-arey.”
35 Jesus ilperr-ayntemel ayntenh, Ingkart Akngey-warl angkemel, “Akngeyay, ayeng ilkelheyel artwa ahelengkw ilenh-rnem ntwa anterrkwetyek atyengety ayenh atwekerr. Ntwa atyengety renh-rnem anterrkwa, nga arlkwententyarlan.” 36 Ikwer-penhan, Jesus angkek arrpemarl, “Akngey, ngarl rlterrk inngan, ngarl arlkwentem ikwer-rnem ayenh menty arntety ilkwa anthetyek, ipmek atwetyek. Mwerr ayenh menty rernem arntety ilkwa anthey, ayenh ipmek atwey, ngarl arlkwenteyel-angkwarr. Ayeng ngkweng awelheyel.”
37 Jesus apey-alpek kwertengerl ikwerenh-rnem-warl. Ra arey-alpek renh-rnem ankwantey aynterl-anenty. Ra Simon Peter renh ilek, “Ilekekarl arrantherr ankwantey aynteyel? Arrantherr atyek-anem anerl-anenty, atha arey-alpemer, ngwang ywerrey-angenh ayeng anamerl-antey arrekantherr-warl apey-alpek. 38 Arrantherr atyeng atyek arntarnt-arelherl-anemer. Arrenhantherr ingwerentyel arrkernem, arrantherr apmwangkwarr apentetyek. Arrantherr Akngey renh ayernetyek kwenirremel, arrantherr apmwangkwarr apentekerr.”
39 Jesus alhek Ingkart Akngey-warl angketyek irrkaty-angkwarr arrpemarl. 40 Jesus kwertengerl ikwerenh-rnem-warl apey-alpek. Ra arey-alpek renh-rnem ankwantey aynterl-anenty arrpemarl. Rernem atyek-anem aney-angenh, renh-rnem ankwel intem-antey itnatwenh. Jesus-el renh-rnem akwentelhilek, rernem akater-anem ingkerrenh anenh, nyerrirremel.
41 Jesus alhek Ingkart Akngey-warl angketyek arrpemarl. Jesus kwertengerl ikwerenh-rnem-warl apey-alpek, ra arey-alhek renh-rnem ankwantey aynterl-anenty arrpemarl. Jesus-el renh-rnem ilek, “Arrantherr ankwantey arrpem intem aynteyel. Kel, anyent-inger arrantherr ankwayntek. Artwa ahelengkw-rnemarl Akngey-kenh Artwa Anyent Impen ayenh rlengk anterrkweyenh. 42 Ingkerrenh akwentenherr-arey, anwantherr alhetyek. Artwa anyent ilenh arrantherr areyel? Ilenhel-anyem ayenh ahayiwek, artwa ahelengkw-rnem-warl, ayenh rernem anterrkwetyek.”
Ahelengkwel-rnem Jesus renh anterrkweyel
(Matthew 26:47-56; Luke 22:47-53; John 18:3-12)
43-45 Apmwernem Judas ikwer-angkwarr apetyek, Jesus renh iylparrernetyek. Ra ikngwerl-alpek ahelengkw-rnem Jesus ikwer-warl. Apmwernem ayen arlpenty-akert apetyek, walth-then-akert. Atyetyart ilkwernem-then Atyetyart Moses-kenh-rnem-then, rernem ahelengkw renh-rnem thwenek. Judas-elarl renh-rnem ilek arrwel, ikwer-rnem iylparrernetyek, “Athan artwa weth renh arrwantyem, arrantherraw renh anterrkwenherr-areyarl.” Ahelengkw-rnemel Jesus renh alhengk-arek, Judas-elarl ilek-penh. Judas Jesus ikwer-warl apetyek angkemel, “Atyetyartay.” Ra angkek alakenh Judas, renh ra anterrkwemel arrwantyek. Jew-rnemel artwa ingkerrenh rlwatirremel, rernem arrwantyirremel. 46 Kel ahelengkw-rnemel renh anterrkwek, Judas-elarl arrwantyek-warl.
47 Kwertengerl anyent Jesus-kenhel Atyetyart ilkwekenh warrkenh renh iylpa rlweth-akek. 48 Jesus-el renh-rnem ilek, “Ilekekarl arrantherr apetyek irrtyertelan, ayenh arrantherr anterrkwetyekan? Ayen arlpenty-rnem-thenan, walth-rnem-thenan arrantherr akngetyek, ayenh atwetyek, ayeng apmwa atwey-angker-arrpantey! 49 Athan angka Jew-rnem-kenh apmweley-angenharl. Akngerr-inger atha arrenhantherr akalty-anthenh angka Akngey-kenh, ilerl-anemel, Jew-rnem-kenh tyaty ilkwitwek. Arrantherr ayenh anterrkwemer ikwer-antey artwa akngerrel arenty-angkwarr. Arraty-wenyarl alakenh arrantherr ayenh anterrkwek. Alakenh Akngey-kenh angka nhenharl pipel aynteyel-angkwarr, mwerran ayenh arrantherr anterrkwemer.”
50 Kwertengerl ikwerenh-rnem aterel anterrek, arlperrtyirremel. 51-52 Artwa anyent arnkweweny ra pantyelant artelhek. Ahelengkw-rnemel renh anterrkwenh panty-they, ra tyerrelhemel anterrek arnkweweny-anem.
Atyetyart ilkwernemel Jesus renh arrkerneyel
(Matthew 26:57-68; Luke 22:55, 63-71; John 18:13-14, 19-24)
53 Jesus renh anterrkwek ahelengkw-rnemel, warl Atyetyart ilkwekenh-warl akngeynemel. Atyetyart alkenh ingwer-rnem akarrirrek Moses-kenh-rnem ikwer-itwel. 54 Peter-el ingkern-they apentek ahelengkw-rnem Jesus-arl rernem atnwenheynek. Peter aney-alhek ahelengkw-rnem-itwel, warl ilkwa Atyetyart-kenh arrerenty. Rwel-anem rernem ingkerrenh anek, arlterrngirremel. 55 Atyetyart ilkwernem rernem angkerrenh, “Angwenharl ikwer akaltyan rarl renh awek-penhan, Jesus rarl law anwekantherrenh apmwel-areth angkekan? Angwenhel anwenhantherr arraty-antey, rarl awek-penhel? Anyent ingwerel anenhantherr ileyek arraty-antey, rarl Jesus renh awek-penhel. Intem-antey rernem renh-rnem ayernenh, rernem arraty iletyek.” 56 Angka ingkerrenhel ilenh ingwerek-ingwer irrtywerremel. 57 Ingwer-rnemel ilenh irrtywerremel, “Tyaty Jew-rnem-kenh ilkwa aketyek angkenty-arrpantey ra ilek, renh arlta irrpety-inger-penh tyaty ingwer-anemarl artetyek angkenty-arrpantey.” 58 Alakenhaym, angka ingwerek-ingwer rernem ilenh irrtywerremel. 59 Atyetyart ilkwel-rnem iterl-arey-angenh ingwerek-ingwer artwa ingwerel-rnem angkan ilenh, Jesus angkenty-arrpanteyarl angka amentew-ament ingkerrenh. Rernem apatek Jesus renh atwekerr.
60 Atyetyart ilkwel Jesus renh ayernek, “Nthakenh rernem ngkweng angkerreyel? Ntwa anwernekantherr arraty ilay!” 61 Jesus akater anek, tyerney-angenh. Atyetyart ilkwel ayernek arrpemarl, “Nga arraty-antey atyeng ilelha! Ngenhang Christ Akngeyel anwernenhantherr alhelek, ngenh thwenetyek anwernekantherr-warl, ahern nhewarl?”
62 Jesus ikwer ilelhek, “Ya, arrantherr areyenh, ayeng iteth alpenty Ingkart Akngey-warl intem ayeng aney-alpeyenh ikwer-itwel. Ayeng Atyetyart ilkwa aneyenh intem-antey, Akngey-apeny. Arrantherr ayenh areyenh, Ingkart Akngey-kenh apmer-they apey-alpenty.”
63 Artwa Atyetyartel arnkwa ikwerenh ilterrek angkemel, “Nhenhey apmwel-areth angkeyel Akngeyek. Ran nhenhey Atyetyart Akngey-apeny-arrpanteyarl ilelheyel! 64 Arrantherr renh awek rarl angkek Akngeyek. Nthakenh arrantherr iterreyel, nthakenh rarl apmwel-areth Akngeyek angkek?” Rernem angkerrenh, renh ipmek atwetyek.
65 Artwa ingwer-rnemelan apelharl iwek, Jesus ikwer irrpelthirremel. Ahelengkw-rnemel renh annga rag-el artek aparrng ilemel, renh atwemel. Artwa ahelengkw-rnemel renh ayernek, “Angwenhel ngenh atweyel?” Kel ahelengkwel Jesus renh atwek arrpemarl.
Peter irrtywerremel ilelheyel
(Matthew 26:69-75; Luke 22:56-62; John 18:15-18, 25-27)
66 Peter-an rwelarl anenh, arlterrngirremel irrernt-kety. 67 Kwey warrkenh Atyetyart tyaty-areny-kenhel Peter renh alhengk-arek ayernemel, “Ngan alhenhap Jesus Galilee-areny-angkwarr. Atha ngenh weth arekan, ngay?”
68 Peter ilelhek, irrtywerremel, “Inpa, atha iterl-areyangarl renh.” Peter anperl-alhek keyt-warl rtney-alhemel keyt-itwel. Tywek-tywek irrwey ra awek. Anyent-inger ra arlkek.
69 Kwey warrkenh ra Peter renh arek arrpemarl. Ra ilek artwa ingwer-rnem-warl-anem, “Nhanyemarl ran Jesus-angkwarrarl alhenhan, atharl renh alhengk-arekan.”
70 Peter irrtywerremel ilelhek arrpemarl, “Arrangkw, atha iterl-arey-angenh renh.” Artwa ingwer-rnemel Peter renh ayernek, “Inngarl nga alhenh Jesus-angkwarr apmer Galilee-elan. Galilee-areny-apeny nga angkeyelan.”
71 Peter-el irrtywerremel ilelhek arrpemarl, “Ingkartel arem, arraty inngay ayeng angkem. Ayeng akwerrp, atha renh iterl-arey-angenh.”
72 Peter-el renh tywek-tywek irrwey awek, rarl ingwepenh arlkey-ayntek. Peter ra iterl-arek, renharl Jesus-el ilek-angkwarr, “Tywek-tywek irrwey ntwa ingwepenh arlkey-ayntekerr-awaty ntwa atyeng irrtywerremel irrpety-inger iletyek.” Kel Peter artnenh-anem.