Tataroha Diana I Sulie A Jisas Kraes Nge A
Luk
E Uusue
?A tei ni e uusue uusu-uusu ienini?
A Luk ingeie nga mwane kure-kure (leesie Kolosi 4:14) nge e uusue Tataroha Diana ienini. Ingeie nga mwane ha'ike aana aawalai na'ohai pwaarongoisuli mwana rue a Jisas, na ingeie nga mwane ni Jiu ha'ike, ta'e ingeie e hute aana mo Aapoloa Aaopa. Ta'e ma'alana e urine, a Luk e sai diana aana walu ola i sulie a Jisas aana e hikusie a Pol Hurula'aa, na e lae-lae no'one pe'ie huni taroha'inie a Jisas. Ngaeta mo maholo a Luk e lae-lae no'one i Jerusalem, na e leesie mo leu nge walu ola e rau-reu eeni aana pongine a Jisas. A Luk e uusue no'one Palonga, nge ngaeta uusu-uusu i sulie nga taa mo hurula'aa kire au'esuie i purine a Jisas e ta'ela'i mwaanie maenga. Leesie Palonga 16:10, na 2 Timoti 4:11.
?E uusue uusu-uusu ienini hunie kira tei?
A Luk e uusue Tataroha Diana ienini hunie ngaeta poro paine satana a Tiofilas. Poro paine ngeena ingeie ngaeta mwane ni Krik, na nga taa a Luk e uusue ienini a lae no'one hunie ahutana mo Krik na oto ahutana mo Aapoloa Aaopa nge ikire nga mo Jiu ha'ike. Satai Tiofilas ngeena, ne'isaenga aana uuri “Iini e manata diana hunie a God.”
?Nga taa e rau-reu maholo e uusue uusu-uusu ienini?
A Luk e lae pe'ie a Pol Hurula'aa na e ii'o oto pe'ie aana eetana nga maholo mo Rom kire aasie i laona nume ni ho'o i Rom. E lio mala a Luk e uusue e ro uusu-uusu ingeie aana maholona, ola mala oono aawalai helisi i purine hutelana a Jisas (60 A.D.). Oto ma'alana mo Rom kire ho'osie a Pol, ta'e walana God e ka'a ii'o ho'o-ho'o ike.
?E uusue uusu-uusu ienini huni taa?
A Luk e haitalenga'inie walu ola i sulie a Jisas Kraes na e uusu samanga'inie mo eehu'i laladonga i sulie hunie mwala ke sai diana aana uri nga moi taa nge soihaada'inge e ha'a-uusulire aani mo ola to'ohuu oto.
?Nga taa ni mo pweu ni wala i laona uusu-uusu ienini?
Li'oa Maa'i, aarenga'inge, Kale Ni Iinoni, manata-diananga, kira ooraha'aala
?Nga taa ni ngaeta mo eehu'i tatala i laona uusu-uusu ienini?
Luke 19:10, Na mo tatala nge e ere diana liutaa i sulie aarenga'inge nge Luk 11:1-13
?Nga taa ni mo eehu'i ne'isaenga i laona uusu-uusu ienini?
Mo ola ni pangata'inge kire rau maholo a Jon Loto Maa'i na a Jisas kire hute.
(1:1—2:52)
A God e dau aakau aana mo ola loosie asunge a Jisas.
(3:1—4:13)
A Jisas e dau esunge aana po'o ni henue i Kalili.
(4:14—9:9)
A Jisas e dau esunge i matolana mo Aapoloa Aaopa mwaanie i Kalili.
(9:10—9:50)
A Jisas e dau esunge aana mo po'o ni henue e liu eeni maholo e lae-lae hunie i Jerusalem.
(9:51—19:27)
Wiki ooreta a Jisas e ii'o i Jerusalem.
(19:28—21:38)
A Jisas e mae na e mauri eeliho'i lo'u.
(22:1—24:53)
1
Mei Wala Ni Saediananga
Hunie A Tiopilas
1 Mwala hunge kire dau-deu aahonga huni uusu-uusu i sulie nga moi taa nge kire oa i saakaelu.
2 Kire uusue mo ola kire rongo'i mwaanie mo iini e lae-laeliwala nameelu aana nga taa kire leesie oto aana maada, uure mai aehotalana laladonga i sulie a Jisas.
3 Oto ineu maraaku no'one, poro paine Tiopilas, aena aana nou heitalenga'inie na nou sai diana aana walu olana uure oto mai aehotalana, nou lo'onga'inie uri ne ke uusu samanga'ini'i oto namue.
4 No ko uusu'i urine hunie o ke sai diana aana uri nga moi taa nge ha'a-uusulilemu e lae aani mo ola to'ohuu.
Ensel Gebrel E Haata'i
Aana A Sekaraea
5 A Sekaraea ingeie ngaeta pris aana maholo nge a Herod e aalaha haahie i Israel. Ingeie aana po'o ni iinoni a Abaeja aana komu ni pris. Na satana hu'e ingeie a Elisabet. Ingeie no'one e uure mwaanie komu a Eron, ikire mo pris.
6 Tolahadarue e tohungei oodota'i na kirerue hele i sulie ahutana mo ha'atolanga God.
7 E ro mau'ana ngeena kirerue ka'a to'o mwela ike, aena aana a Elisabet e amara. Na kirerue ko meni repo oto hiito'o.
8 Oto aana ngaeta maholo e hule oto lo'u hunie po'o ni iinoni a Sekaraea huni esu mala pris i laona Nume Maa'i Peine a God i Jerusalem.
9 Oto mala tolahana mo pris, kire inie daes huni leesie iini uri taa aada nge a God e lio hilisie huni uunue dango wau-wesu i lengine ora ni uunu-uunu aana Hahu'ana Leu Maa'i i laona Nume Maa'i a God. Oto aana hai dingena, lio-hilisilana a Sekaraea e lae.
10 Na aana maholo a Sekaraea ko uunue dango wau-wesu, ahutana mwala mola po'oi sinaha pe'i aarenga'inge.
11 Oto ensel a God e haata'i aana a Sekaraea, e uure kara'inie pwalo-pwalona ora ni uunu-uunue dango wau-wesu.
12 Maholo a Sekaraea e leesie ensel ngeena, ko si teipu'o-pu'o na ko tohungei me'u oto hiito'o.
13 Ta'e ensel e te'uri hunie, “!Mwaanie o me'u-me'u Sekaraea! A God e rongoa oto aarenga'inge i'oe, na hu'e i'oe a Elisabet kei ha'ahutaa oto kele mwela mwane, na o ke haara'inie satana aana a Jon.
14 O kei ile-ilenimwa'e na o kei sae-saediana oto liutaa haahie. Mwala hunge no'one kire kei ilenimwa'e haahie aana kei hute.
15 A Jon kei ne'ie tohungei iinoni peine a God. Niilana kei lae hunie a God, na huni haata'inie urine aana mwala, e sa'a roro'a ni inu waen ike wa nga mei wei ni mehiri. Kei honu oto aana Li'oa Maa'i uure i iiana nikana.
16 Kei pe'ie mo iini hunge aana mwala ni Israel huni ha'a-aali'ure takoie a God, Aalaha ikire.
17 Ingeie maraana kei lae i na'ona a Aalaha huni deu aakau aana mwala loosie laenga ingeie mai. A Jon kei tohungei a'aila'a na kei nanama aani Li'oa mala a Propet Elaeja. Ingeie kei da hanuelamanga i matolana mo he'i aamana, na kei ha'a-aali'ue kira haitohe takoie tala ni lo'onga'inilana oodota'inge.”
18 Oto a Sekaraea ko te'uri hunie ensel, “?Uri ne kei manata'inie leu o ko unuena uri e to'ohuu uri taa? Aana ineu nou repo oto, na hu'e ineu e repo oto no'one.”
19 Ensel ko aalamie uuri, “Ineu a Gebrel, na nou uure i na'ona God. Na ingeie oto ni e uusunge'inieu mei huni ere pe'i'o, na ni ha'arongo'o aana tataroha diana ie.
20 Na nga taa no ko unue ie kei saro lae taane mai oa, aana maholo hunie. Ta'e i'oe aena aana o ka'a hiiwalaimoli ike aana walaku, o sa'a ere-ere ike, lai hule aana hai dinge walu ola ienini kei oa.”
21 Aana maholona na mwala ko maa-maa'oohie ue a Sekaraea ta'i sinaha. Kire ko papangata'i oto aana ko ii'o tewa oto wau i Nume Maa'i.
22 Maholo a Sekaraea e iisitaa poi sinaha, na e ka'a sai ere oto pe'ire, ta'e ko ha'a-ha'amalaa ola mola aana nimana. Oto kire si saie uri e leesie oto nga aanoa wau i Nume Maa'i.
23 Maholo mo dinge ingeie huni deu esunge i Nume Maa'i mala pris e haro mango, nge e si eeliho'i ta'au i nume ingeie.
24 E ka'a tewa ike lo'u i purine leune e rau, na hu'e ingeie a Elisabet ko hi'e-hi'e oto. Na e ii'o hahuroto mola i nume ikirerue hunie e lime waro-waro. Oto a Elisabet ko te'uri,
25 “Leesie ka'u nga taa a Aalaha e da hunieu. Mwala ineu kire maa-masa ka'u i tehula'aku aana nou amara, ta'e ie a Aalaha e aamasieu na e ta'aasie oto mei masanga ngeena mwaanieu.”
Ensel Gebrel E Haata'i
Aana A Meri
26 Aana oonona nga waro-waro i purine a Elisabet ko hi'e-hi'e oto, a God e uusunge'inie ensel Gebrel hunie huilume i Nasaret aana po'o ni henue i Kalili.
27 Ensel ngeena e toolea mai tataroha hunie nga keni raori'i, na a keine e ere ruru oto huni to'o aana mwane satana a Josep aana komu a Deved Inemauri. Satana a keine a Meri.
28 Oto ensel e sili mei saana ko te'uri, “Saediananga a God huni'o. A Aalaha e ii'o oto pe'i'o.”
29 Oto a Meri saena ko si liki i tehula'ana walana ensel ngeena, na ko lo'onga'i hiito'o i sulie uri nga taa ni lo'onga'inge aana mo wala ngeena.
30 Oto ensel ko te'uri hunie, “Mwaanie o ma'u-me'u Meri. A God ko tohungei ilenimwa'e oto hiito'o haahi'o.
31 Na o kei hi'e-hi'e aani mwela, oto o kei ha'ahutaa kele mwane, na o ke haara'inie satana aana a Jisas.
32 Ingeie kei ne'i mwane paine, na mwala kei haara'inie uri ingeie Kalena iini e Paine Liutaa. Na a God Aalaha ikie kei ha'a-aalahaa no'one mala weuwana, a Deved Inemauri.
33 Oto ingeie kei aalaha tara'asi oto haahie mwala ni Israel, na aalahanga ingeie e sa'a mango oto oo'oo.”
34 Oto a Meri ko unue hunie ensel uuri, “?Mo ola ienini ke si reu uri taa eena, na nou ka'a saie ike nga mwane?”
35 Oto ensel ko aalamie uuri, “Li'oa Maa'i kei siho i lengimu, na nanamanga iini e Paine Liutaa kei melusi'o. Na aena ngeena kele wee-wee i'oe kei maa'i na sailana kei lae uri ingeie Kalena a God.
36 O ke leesie ka'u keni tekihemu a Elisabet, e tohungei repo aaela oto. Ta'e ingeie no'one ko hi'e-hi'e aani mwela. Ahutana mwala kire mani lo'onga'i uri e sa'a to'o mwela lo'u, ta'e ko hi'e-hi'e oto na e oono waro-waro e mango oto aana.
37 Aana ta'e-ta'ena nga mei ola e sa'a aasaie ike a God huni esuie.”
38 Oto a Meri ko si unue hunie ensel uuri, “Ineu oto koni-konihe a Aalaha. Leune ke oa oto hunieu mala o ko unuena.” Oto ensel e si lae mwaanie.
A Meri E Lae
Huni Leesie A Elisabet
39 Oto lo'u mola i purine, a Meri e taule'i, oto ko tolana lae oto hunie ngaeta huilume ta'au i lengine mo uuwo i Jiudia.
40 E lae ta'au i sili i nume a Sekaraea, oto ko ere ni saediananga hunie a Elisabet.
41 Maholo a Elisabet e rongoa mola mei wala ni saediananga a Meri, oto kele mwela i iiana ko esule'i na ko lalaa'i sape oto. Na maholona Li'oa Maa'i ko siho oto i lengine a Elisabet,
42 na ko unue oto uuri, “A God ke ha'adiana'a'o liutaa aana ahutana mo keni, na ke ha'adiana'aa kele wee-wee o ko hi'e-hi'e aana ngeena.
43 I'oe oto nikana a Aalaha ineu, na o lae mai seeku. ?Aana e ue ka'u mei ola diana urini ko reu eeku?
44 Maholo nou rongoa walamu, oto kele wee-wee e si lalaa'i sape oto pe'ie ilenimwa'enga i iieku.
45 Deidehi'o keine, aana o hiiwalaimoli uri nga taa a Aalaha e unue huni'o kei oa oto.”
A Meri E Kana Ni Soi Ha'amanikulu'aa God
46 Oto a Meri ko te'uri,
“Saeku ko soi ha'amanikulu'aa Aalaha,
47 Na mauriha'aku ko ilenimwa'e aana God, a Ha'a-uurileku,
48 aana a God e lo'onga'inieu mei iinoni reu ingeie.
Uure si'iri pwau weu ahutana mwala kei saieu uri keni deidehie,
49 aana a God, iini e nanama na e maa'i, e da mo ola e hi'e hunieu.
50 A God e aamasie mo iini kire ha'ama'u aana,
uure oto aana mo pweunge i na'o lae mai hule si'iri na mo pweunge ue mai.
51 E haata'inie ramolana aana nimana,
aana e tatanga'inire mwala e sai tooha'inire aani lo'onga'inilada maraada.
52 E ha'asihoa mo aalaha mwaanie mo neunekume ikire,
na e sulu ala'a aana mo mei iinoni reu.
53 E niie mo ola diana hunie mo iini kire hiolo,
ta'e mo iini e to'o-to'o e uusunge'i mwaakule mola aada.
54 E hule oto mai huni pe'ie mwala ingeie mo Israel, mo koni-konihe ingeie.
E ka'a pulongosie ike haiholota'inge ingeie huni aamasie mwala ingeie,
55 aana e da oto nga taa e haiholota'inie hunie mo weuwaka,
hunie a Ebraham na hunie mo kalena, uri kei aamasire oto tarau.”
56 A Meri e ii'o pe'ie a Elisabet hunie ola mala e oolu waro-waro, oto e si eeliho'i lo'u i henue ingeie.
Hutelana A Jon Loto Maa'i
57 Oto e hule aana pongine a Elisabet, ko si ha'ahutaa kele mwela mwane.
58 Mo euhenue ingeie na mo tekihana kire rongoa uri a Aalaha e ha'a-oaie aamasinge ingeie hunie a Elisabet urine, kire si meni ilenimwa'e pe'ie.
59 Oto wiki e ahu i purine kele wee-wee e hute, kire si meni loko hunie torilana na hunie kire ke haara'inie aana aamana, a Sekaraea.
60 Ta'e a nikana e unue uuri, “Ha'ike, omu ke haara'inie satana aana a Jon.”
61 Oto mwala a nikana ko te'uri hunie, “Ta'e more ka'a to'o aana ike nga satai ola urine aana komu i'omore'i.”
62 Oto kire ko si ha'amalaa hunie aamana uri e sare haara'inie satana aana a tei.
63 Oto a Sekaraea e sukaa ola ni uusu-uusu, ko si uusue uuri, “Satana a Jon.” I leune kire ko si meni pangata'inie oto hiito'o.
64 Oto mola aana maholoi satona, a Sekaraea ko si aehota ere-ere oto lo'u, na ko paalahea God.
65 Oto mo euhenue ikirerue kire ko si me'u oto hiito'o, na tataroha aana mo olana e si tarohie ahutana mo henue ta'au i lengine mo uuwo i Jiudia.
66 Na ahutana mo iini e rongoa mo olana, kire ko si lo'o-lo'onga'i i suli'i na kire ko unue uuri, “?A mwa'u ie kei ue taane? Aana e lio mala uri nanamanga a Aalaha oto aana.”
A Sekaraea
E Soi Ha'amanikulu'aa God
67 Oto a Sekaraea, aamana a Jon, e honu aana Li'oa Maa'i, e si ere rarangana walana God uuri,
68 “Kolu ke paalahea God, Aalaha ikie mo Israel,
aana e lae mai huni pe'ikie mo iinoni ingeie, na e tapa-oolisikie.
69 Na uure mwaanie komu a Deved koni-konihe ingeie,
e niie iini nanama huni ha'a-uurikie.
70 Uure oto mai na'o, e unue ka'u aana mo propet maa'i ingeie
71 uri kei ha'a-uurikie mwaanie mo maelonga ikie,
na mwaanie nimada kira ngiduupu hunikie.
72 E unue kei haata'inie aamasinge hunie mo weuwaka,
huni aamasito'o aana haiholota'inge maa'i ingeie,
73 nge e haiholota'inie hunie a Ebraham aamaka.
74 Aana e haiholota'i uri kei ha'a-uurikie mwaanie mo maelonga ikie, mwaanie kie ma'ute'inire.
Ta'e kie ke asu mamanuto'o mola nana,
75 uri hunie kie ke ii'o maa'i na ii'o oodota'i i na'ona, i suli hei dinge aana mauriha'aka.
76 “Na i'oe wee-wee ineu, sailemu kei lae uri nga propet nana iini e Paine Liutaa, aana o kei lae i na'ona Aalaha huni salea tala ingeie loosie.
77 Na huni ha'arongoa mwala ingeie uri ingeie kei ha'a-uurire aani sae'aasilana mo roro'anga ikire.
78 Aena aana aamasinge a God ikie mone, ingeie kei siho mai uure ta'au i Lengi mala sato ko pwaa,
79 huni raangie mo iini kire ii'o i laona rodohono na i mamalutana maenga, na huni ha'a-oodohie ae'aeka i sulie tala ni henuelama.”
80 Oto kele mwelana e paine ta'e, na ko manata pe'i lo'onga'inge diana. E talei o'o'o mola i laona hanuesala, lai hule aana hai dinge e aehotaa asunge ingeie i matolana mwala ni Israel.