6
Yesu Iyei Tool Mai Pang Lal Kidi Yuda Ke Sungunu Lapau
(Matiu 12:1-8; Maka 2:23-28)
Ye lal kidi Yuda ke sungunu atu in, ngan Yesu iye di galiunu tipa a titoo dada, ngan le tilo kumu lono ke dingding patunu ke kaningi. Motong Yesu di galiunu tikap dingding patunu tina pattu a tiwuluwulu ye bedi a kulini du tana, inbe tikan kanono. Ngan di Paresi pattu tikamata di, le nga tipasak pang di nen, “Ai, nga gelei a kayei dada yo wer kiam Yuda igunkalam bet amyei ye lal ke sungunu tiap nga?”
Motong la Yesu iraua betanga kidi Paresi tina nen, “Ang nga kakinkata rau yo igasa so yo Dawiti iyeii ye kene yo iye di tooltool ki pitolo di ye i, in pitiap, too? Ye in idewe a ilo rumu ke Maro lono, lo ikap porong yo tiyei paroranga ye nga. Ngan porong tina, ngan di tooltool ke paroranga so leu la bet tikan nga, bong di tooltool sorok, ngan tiap. Bong Dawiti ikap porong tina a ikan, inbe ikap pang di tooltool ki a tikan lapau.” Motong la Yesu iwete pang di nen, “Tool Moolmool ke Maro, in ye la iyei Tool Mai pang lal kidi Yuda ke sungunu i.”
Yesu Ikarata Tool Atu Yo Bene Ikap Rama
In Le Dook Mata Mulu
(Matiu 12:9-14; Maka 3:1-6)
Ke kapala iman a ila, motong la lal kidi Yuda ke sungunu san mulu pombe. Le nga Yesu ilo rumu kidi Yuda ke gaongo a ipatomonai di tooltool. Ngan le ipusye tool tamoto atu yo bene oonoo ikap rama i. Ngan di Paresi pattu, inbe di pannoongoo ke wer ke Maro nga, ngan tisere dada yo bet tikaua Yesu pang ye di kuto maimai ke karatanga betanga a tiweteweta ye urata ki yo iyei nga. Le nga matadi kenen ye bet tikamata, ole ikarata tool tani yo ikap rama in ye lal kidi Yuda ke sungunu, too tiap. Bong Yesu ikamata di tina yo lodi wetewete nen nga, le nga iwete pang tool tani yo bene ikap rama in nen, “Oi, kumadit a se kukodo dama kidi tooltool nga.” Le nga tool tani imadit lo ikodo ye ni tani in.
Motong la Yesu iwete pang di nen, “Oo, nga bet atorang. Wer ke Maro iwete balai ye lal kidi Yuda ke sungunu? Iwete bet tayei dada dook mata pang di tooltool, too bet tayei dada dook tiap pang di? Too, iwete bet talon di tooltool a tinepe dook mata, too bet tagarung di a timmata?”
10 Yesu matana pang ye di tooltool tina le imot, motong iwete pang tool yo bene ikap rama in nen, “Oo, kupadunu bem in.”
Le nga tool tani ipadunu bene, ngan bene tani in dook mata mulu. 11 Bong di kuto maimai ke wer ke Maro tiye di Paresi katedi malmal dook tiap pang Yesu, le di tapdi tiwetewete ye soo so yo bet tiyeii pang Yesu i.
Yesu Ipootoo Di Aposol Sangaul Be Ru
(Matiu 10:1-4; Maka 3:13-19)
12 Ke kapala iman a ila, motong la ye ke atu in Yesu inau a ilo pang ye kawal atu a bet nen ngan lo ipatarau pang Maro. Le ye bong tani in ipas le ipatarau pang Maro le du muntu. 13 Muntu ke se, motong la ikiu di galiunu tina a timan ye, ngan le ipootoo di sangaul be ru la itar di bet tiyei aposol panga nga. 14 Ngan di tooltool tina ngan atu ene la Simon yo Yesu ikiui ene san ye Pita i. Inbe ipootoo Antares yo Simon tani in taini i, inbe Yemis ye Yowan ye Pilip, inbe Batolomiu, 15 inbe Matiu ye Tomas ye Yemis yo Alpias natunu i, inbe Simon yo tiwete ene san ye Selot i,* 16 inbe Yuta yo Yemis natunu i, inbe Yuta Iskariot, tool tani yo bet pang dama ni ngan itara Yesu la di koi ki bedi i.
Yesu Ikarata Di Tooltool Alunu Yo Matamatenge Ikap Di Nga
(Matiu 4:23-25)
17 Motong Yesu iye di aposol ki tina sangaul be ru, ngan tipa ke kawal a tisi a si tikodo ye tana lolowo atu. Ngan di galiunu tina alunu kaiye tinepe nangan. Inbe di tooltool alunu kaiye tipa ke tana mai Yudia, inbe malala mai Yerusalem a tisi, inbe kapala tipa ke tiek ye malala maimai yo Taia le Saidon, ngan tise a se tinepe lapau. 18 Di ngan timan pang ye Yesu a bet man tilongo betanga ki, inbe ikarata di ye matamatenge kidi a nen ngan tinidi dook mata mulu. Inbe di tooltool kapala yo so sidi tinepe ye di nga, ngan inganga so sidi ye di a tinidi dook mata mulu. 19 Inbe di tooltool alunu tina tikapge bet titoko Yesu tinini, yesoo gurana mai san iken ye, le ikarata di tooltool le imot yo matamatenge ikap di, ngan le tinidi dook mata mulu.
20 Motong la Yesu matana pang ye di galiunu tina, inbe iyei ne,
“Ang di tooltool yo ballingamu tiap nga, ngan lomu ponana, yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang a matan kalang.
21 Ang di tooltool yo dookoot ngan kakana pitolo nga, ngan lomu ponana,
yesoo ole Maro iyei urata dook mata pang le kakan kapo sung.
Ang di tooltool yo dookoot ngan katangtang nga, ngan lomu ponana,
yesoo ole Maro iyei urata dook mata pang le kangele.
22 Ang di tooltool yo di tooltool tikamatang katoo Tool Moolmool ke Maro, a lodi dook tiap pang inbe tingangang nga, ngan lomu ponana.
Inbe ang di tooltool yo tiwete betanga dook tiap pang, inbe tigarung emu a tiwete bet ang ngan di tooltool dook tiap nga, ngan lomu ponana lapau,
yesoo ole Maro iyei urata dook mata pang.
23 “Kumata le bet tiyei urata nen pang nga, ngan lomu ponana a kapases, yesoo balingi ke urata kootoonoo kiang la inamang a iken ye malala ke Maro ngo. Awete nen nga, yesoo mugu ngan di tiudi tiyei urata gaongo nen ngan pang di Maro koonoo lapau.
24 Bong atoo, ang tooltool yo ballingamu nga, ngan ken kakamatang dook leu,
yesoo so yo lomu ponana ye nga, ngan nangan leu la kakap koot nga.
25 Atoo, ang di tooltool yo dookoot ngan kakan kapo sung nga, ken kakamatang dook leu,
yesoo pang dama ni, ngan ole kakana pitolo.
Atoo, ang di tooltool yo dookoot ngan lomu ponana a kangele nga, ngan ken kakamatang dook leu,
yesoo pang dama ni nga, ngan ole lomu madoko a katang.
26 Atoo, ang di tooltool yo di tooltool kapala tiyitmak emu nga, ngan ken kakamatang dook leu,
yesoo in dada tani yo mugu ngan di tiudi tiyeii pang di tooltool kaplungunu yo tiwete di ye Maro koonoo, in nain.”
Kayei Dada Dook Mata Pang Di Koi Kiang
(Matiu 5:38-48; 7:12)
27 Yesu iwete mulu nen, “Bong ang di tooltool yo katar talngamu a kalongo betanga kiau nga, ngan awete pang nen, lomu pang di koi kiang mai san, inbe kayei dada dook mata pang di tooltool yo tigarungang, ngan lapau. 28 Inbe di tooltool yo tiwete betanga dook tiap a bet tigarungang ye nga, ngan kapatarau pang Maro bet iyei urata dook mata pang di. Inbe di tooltool yo tiyei dada dook tiap pang nga, ngan kapatarau pang Maro ye di, a bet nen ngan ilon di. 29 Kumata bet tool atu ipodo pangam nga, ngan kuportak le kupasanga pangam san pang ye lapau. Inbe kumata bet tool atu ipinau sousoungu matolene kiong nga, ngan ken kulele be, bong kumalum panga a ikaua sousoungu mannipunu kiong in lapau. 30 Inbe kop so pang di tooltool le imot yo titorong ye so nga. Inbe kumata bet tool atu ikap so kiong nga, ngan ken kuwete katkat panga a ipamulu be. 31 Ngan nanga, dada dook mata yo lomu bet di tooltool tiyei pang nga, ngan ang ole kayei dada gaongo leu pang di nen lapau.
32 “Kumata bet lomu mai san pang di tooltool yo lodi mai san pang, ngan leu nga, ngan ole sei bet ikamatang a iyitmak emu bet ang nga tooltool dook mata i? Ngan di tooltool ke geingi sennene, ngan lodi mai san pang di tooltool yo lodi mai san pang di, ngan lapau. 33 Kumata bet kayei dada dook mata pang di tooltool yo tiyei dada dook mata pang, ngan leu nga, ngan ole sei bet ikamatang a iyitmak emu bet ang nga tooltool dook mata i? Ngan di tooltool ke geingi sennene, ngan tiyei dada gaongo leu nen lapau. 34 Inbe kumata bet kakap so ye bun pang di tooltool yo lomu tar di bet ole tirau, ngan leu nga, ngan ole sei bet ikamatang a iyitmak emu bet ang nga tooltool dook mata i? Ngan di tooltool ke geingi sennene, ngan lapau, tikap so ye bun pang di diedi tooltool ke geingi sennene, yesoo lodi tar di nen bet ole tirau bun tina dook le imot. 35 Bong lomu mai san pang di koi kiang, inbe kayei dada dook mata pang di. Inbe kakap so ye bun pang di tooltool yo lomu tar bet di ngan ke bet ole tirau bun kootoonoo kiang tiap nga. Kumata le bet kayei nen nga, ngan la bet pang dama ni nga, ngan ole Maro ikap balingi maiyoko pang ye urata kootoonoo kiang, inbe kanepe ben Tool Mai Maro yo inepe ete in di natunu. Yesoo, ye in iyei dada dook mata pang di tooltool yo lodi ponana panga tiap nga, inbe pang di tooltool yo ke geingi dada dook tiap, ngan lapau. 36 Le lomu mulumulu ye di tooltool a lomu dook mata pang di ben yo Tamamu lono mulumulu yang a lono dook mata pang nga.”
Dada Yo Bet Kayei Pang Di Diemu Nga
(Matiu 7:1-5)
37 Yesu iwete mulu nen, “Ken kakamata dada kidi diemu yo tiyei, ngan kawete bet di ngan tooltool dook tiap, ngan be. Ole nen ngan Maro ikamatang ben ang nga tooltool dook tiap lapau. Inbe ken kakamata dada kidi diemu yo tiyei, ngan kawete bet di ngan tooltool ke geingi sennene le dook mata ngan nen bet Maro iyemenai di ye. Ole nen ngan Maro ikamatang ben ang nga tooltool ke geingi sennene le dook mata bet iyemenai ang lapau. Inbe kumata le bet kagiri sennene kidi diemu yo tiyei pang nga, ngan ole Maro igiri sennene kiang nen lapau. 38 Kakap so pang di tooltool ngan ole Maro ikap so pang lapau. Moolmool, ole Maro ikap so dook mata alunu kaiye pang a ipaponang le idu lopo bet ise a ipon takataka le bet imasukurai. Le dada yo kayei pang di diemu nga, ngan Maro ole iyei nen pang lapau.”
39 Motong la Yesu ikatte betanga pang di nen, “Ke bet tool mata kis atu irara ene mata kis san, too? Tiap! Ngan ole yeru timol du gomo lono. 40 Ngan kase yo inepe ye ni ke patomonaingi i, in o ke bet illoso pannoongoo ki le ilo ete ye, ngan tiap. Bong kumata bet itar talngana dook a ikap betanga ke pannoongoo ki le lon galanga ye dook nga, ngan ye in ole dawa ben pannoongoo ki.
41 “Nga gelei bet kumata tidi maitiap yo iken ye taim matana i, e lom tutu kai palini maiyoko yo iken ye matam, in tiap nga? 42 Bet ong taum kumata kai palini maiyoko yo iken ye matam, in tiap nga, ngan gelei bet kuwete pang taim ne, ‘Taik, au i lok bet apaia tidi maitiap yo iken ye matam in.’ Ona, ong in tool ke kaplungunu! Lom bet nen ngan ong taum kukulu kai palini maiyoko yo iken ye matam in mugu a kumata ni dook, lo ngan bet kupaia tidi maitiap yo iken ye taim matana i.”
Kai Dook Tiap Ipu Ngan Kanono Dook Tiap
(Matiu 7:16-20; 12:33-35)
43 Yesu ikatte betanga san mulu nen, “Kai yo dook mata i, in bet ipu ngan kanono dook tiap, ngan tiap. Inbe gaongo leu, kai yo dook tiap i, in bet ipu ngan kanono dook mata, ngan tiap lapau. 44 Ngan la kai tina bet takamata puadi, ngan ole lod galanga ye di bet in kai dook mata, too kai dook tiap. Le di tooltool ke bet tila ye kai marini, a la tikaut kun puana ye tiap. Inbe di tooltool ke bet tila ye ooroo kaudangdang, a la tigogo oodoo puana ye tiap lapau. 45 Ngan gaongo leu, tool yo dook mata i, in lon kaua urata ye so yo dook mata ngan leu, le ye dada le betebetanga ki nga, ngan ole ipapos so yo iken lono nga. Inbe tool yo dook tiap i, in lon kaua urata ye so yo dook tiap ngan leu, le ye dada le betebetanga ki nga, ngan ole ipapos so yo iken lono nga. Yesoo, so yo iken tool lono nga, ngan la iwete a ipas ye koonoo si mallangana nga.”
Dada Ru Ke Renge Rumu
(Matiu 7:24-27)
46 Yesu iwete mulu nen, “Nga gelei bet kakiu au ye ‘Tool Mai, Tool Mai,’ bong katoo betanga kiau tiap nga? 47 Ngan tool yo iman potai yau a ilongo betanga kiau a itoo i, in tool balai? Ole awete nini tool tani in pang. 48 Ye in dawa ben tool atu yo lono bet ire rumu ki i. Bong kulkulunu ngan ikele tana le idu lopo san, lo ngan bet ipe sawa du, inbe ikatete pat le du iparama sawa punu. Motong la ire rumu ki lo sawa tina ngan pono. Le kene yo bet ki imol a oongoo mai ipot le bet itaktaka rumu ki tani ye in nga, ngan iduku tiap, yesoo tool in ire rumu ki le imede san. 49 Bong tool yo ilongo betanga kiau le itoo tiap i, in dawa ben tool atu yo ire rumu ki, bong ikele tana du lopo tiap, inbe ikatete pat le du iparama sawa punu tiap. Bong ipe sawa du sorok, inbe ire rumu ki lo sawa tina ngan pono. Yeiso bet ki imol a oongoo mai ipot, inbe itaktaka rumu ki tani, ngan le pattu leu be rumu ki tani iduku le imassoroko.”
* 6:15 Di tooltool yo tiwete di ye di Selot nga, ngan di tooltool ke sorringi di Rom ye tana kidi Yuda.