Maka
Bingi Dook Mata Yo Maka Iwode I
1
Yowan Ikarata Dada Pang Yesu
(Matiu 3:1-12; Luka 3:1-18; Yowan 1:19-28)
1 Bingi dook mata ke Maro Natunu yo Yesu Kirisi i, in imadit nen.
2 Mukot yege ni nga, ngan Maro koonoo yo Esai in iwodo betanga ke Maro yo iwete ngan nen.
“Kapalongo! Ole awanga tool atu ke bet imugu a ikaua bingi yong.
Inbe ye in la bet ikarata dada pong i.
3 Ole kalongo tool atu kalngana ye ni soorookoonoo, in iwete le koonoo maimai nen,
‘Kakarata dada pang Tool Mai,
inbe kayeii le dundunngana panga bet ipa ye.’ ”
4 Ngan rai alunu iman a ila, motong la betanga tina ngan kanono pombe ye kene yo Yowan pombe ye ni soorookoonoo a irriu di tooltool ye i. Ye in iwetewete pang di tooltool bet tiportak lodi ye dada dook tiap kidi yo tiyei nga, inbe irriu di a bet nen ngan Maro igiri sennene kidi.
5 Ngan le di tooltool ke tana mai Yudia le imot, inbe ke Yerusalem alunu kaiye la tidu pang ye, a du titulu lodi panga ye sennene kidi, inbe irriu di ye ran Yodan nga.
6 Ngan Yowan tani in sousoungu ki yo isousou ye nga, ngan tikarata ye asara yo ene kamel in bulbulini, inbe iwittoo galini ye bittoongoo yo tikarata ye asara kulini i. Inbe ikan sis, inbe iyin bagil surunu.
7 Inbe ye in iwetewete pang di tooltool tina nen, “Tool yo bet ole ipa mur yau a isi i, in gurana ki mai san le illosau. Ngan nen le akamatau ben au i tool dook mata ke bet aloni ben poranga ki a atur du aruku ooroo ye loningi ke kene tiap.
8 Au i arriu ang ye ran leu, bong ye in ole irriu ang ye Maro Amunu Silene.”
Yowan Irriui Yesu
(Matiu 3:13—4:11; Luka 3:21-22; 4:1-13)
9 Ye kene yo Yowan iyei urata ki ye in nga, ngan Yesu ipa ke malala Nasaret yo iken ye tana mai Galili in a isi pang ye Yowan le si irriuu ye ran Yodan.
10 Le nga bet Yesu imadit ke ran lono a ise pang ete nga, ngan pattu leu be ikamata malala ke Maro koon panganga, inbe ikamata Maro Amunu Silene iro a isi pang ye ben man utu.
11 Inbe tool atu kalngana iwetewete ye malala ke Maro a isi nen. Iyei ne, “Ong in au Natuk. Au i lok pong mai san, inbe lok ponana yong.”
12 Yesu ilongo betanga tina a imot, motong la palbe leu be Maro Amunu Silene iwanga bet ipa le la pombe ye ni soorookoonoo atu.
13 Ila le la iye di asara gok leu tinepe ye ni tani ye ke sangaul pai, inbe ye kene tani in Satan iman itoua. Bong di bangabangana ke Maro tisi matadi so a tiloni.
Yesu Di Galiunu Yo Ikiu Di Mugu Nga
(Matiu 4:12-22; Luka 4:14-15; 5:1-11)
14 Ye kene yo titara Yowan lo rumu dook tiap ke di talnga dikidiki lono ye in nga, motong la Yesu ipa le la pombe ye tana mai Galili a iwetewete bingi dook mata ke Maro nga.
15 Ngan le iwete pang di tooltool nen, “Lal ke Maro tani in pombe oo. Le mooloo tiap, inbe dada yo Maro bet matan kala di tooltool ki ye i, in ole si pombe mallangana. Ngan nanga, kaportak lomu ye sennene kiang yo kayei nga, inbe katara lomu medana ye bingi dook mata ke Maro.”
16 Motong la ye kene atu, ngan Yesu ipelele ran koonoo Galili a ila, ngan ikamata Simon iye taini Antares yo tikatte pu kidi du ran lono a bet tikap i ye, yesoo yeru ngan tiyei urata ye kaungu i bet tiyawar a tikap pat ye.
17 Le nga iwete pang di nen, “Suru nga, kaman katoo au. Ang ngan di tooltool ke kaungu i, bong ole apatomonai ang ye urata ke kaungu di tooltool.”
18 Tilongo tina yo Yesu iwete nen nga, le nga palbe leu be yeru tigege pu kidi sila ikino, inbe titoo a tiye tila.
19 Motong la bet ipa kasin mulu a ila, ngan ikamata Sebedi di natunu ru nga, Yemis iye taini Yowan yo tidau ye ookoo kidi inbe tikarata pu kidi nga.
20 Le nga ye kene yo ikamata di ye in nga, ngan palbe leu be iman tina le koonoo pang di yeru. Motong la yeru tigege tamadi Sebedi iye di tooltool yo tikap di ye urata nga, ngan sila tinepe ookoo pono, inbe titoo Yesu a tila.
Yesu Inganga So Sidi Ye Tool Atu
(Luka 4:31-37)
21 Yesu iye di galiunu tipa le la pombe malala mai Kapenam. Inbe ye kene yo lal kidi Yuda ke sungunu in pombe nga, ngan Yesu ole ilo rumu kidi Yuda ke gaongo in lono a lo ipatomonai di tooltool.
22 Ngan le di tooltool tina yo tilongo patomonaingi ki nga, ngan titakrai ye patomonaingi ki, yesoo patomonaingi ki dawa ben di pannoongoo ke wer ke Maro, ngan tiap, bong patomonaingi ki ipa ye gurana ke Maro.
23 Di ngan lodi kaua urata nen go, inbe mooloo tiap bet tool atu yo so sidi idiwidiwoo a inepe rumu tani kidi Yuda ke gaongo in lono i, in koonoo katkat pang Yesu. Iyei ne,
24 “Yesu ke Nasaret, ngan soo so bet kuyeii pam i? Nga kuman bet man kugarungam, too? Au i lok galanga yong oo, ong in tool tani yo Maro ipootoo panga ye taunu i.”
25 Bong Yesu iwete le koon mede ye betanga a ilele so sidi tani. Iyei ne, “Ai, kuwetewete dookoot! Kupas ye tool in a kusi tana!”
26 Motong la so sidi tani in itaktaka tool tani a ikatte du tana, inbe isulu katkat a igege a ikoo.
27 Le nga di tooltool le imot yo tikamata so tina nga, ngan titakrai, inbe tiwete pang di diedi nen, “Ona tiap! I soo so nen i? I patomonaingi paunu, inbe ipa ye gurana mai san, le ipas le iwete leu inbe di so sidi tilongo betanga ki a titoo.”
28 Motong la palbe leu be bingi ke Yesu idada le ingaua tana mai yo Galili in le imot.
Yesu Ikarata Di Tooltool Alunu Le Matamatenge Kidi Imot
(Matiu 8:14-17; Luka 4:38-41)
29 Yesu iye di galiunu kapala tigege rumu kidi Yuda ke gaongo in a tisi tana, motong la tiye Yemis ye Yowan tipa pang ye rumu ke Simon iye Antares a tila.
30 Tila, ngan Simon roonoo garup in matamatenge ikauu le tinin ges a ikenen moi pono ki. Ngan tiwete pang Yesu ye.
31 Le nga Yesu ipa so a ilo ye le lo itoko bene, inbe iloni a ipamaditi. Ngan le matamatenge tani in ikoo ye, inbe imadit a ikarata kaningi pang di bet tikan.
32 Ye kene tani in rrai le nga ke idu, motong la di tooltool tiyau di tooltool le imot yo matamatenge ikap di, inbe so sidi idiwidiwi di nga, ngan a timan pang ye Yesu.
33 Ngan le di tooltool alunu kaiye ke malala Kapenam la timan tigaua damadama ke rumu tani nga.
34 Motong la Yesu ikarata di tooltool alunu yo matamatenge matana matana ikap di nga, inbe inganga di so sidi alunu ye di tooltool lapau. Ngan di so sidi tina ngan lodi galanga ye ben ye in sei nga, bong ilele di le ke bet tiwetewete tiap.
Yesu Iwetewete Bingi Dook Mata Galili
(Luka 4:42-44)
35 Tiken bong le du muntu bongmai koot todotodo go, inbe Yesu imadit tina le igege rumu yo tiken ye i, inbe ila pang ye ni yo taukan tooltool i, bet la yetaleu inepe inbe ipatarau.
36 Motong la Simon iye di diene timadit a tila bet la tisere,
37 le nga ye kene yo tipusye ye in nga, ngan le tiwete panga nen, “Ai, di tooltool malala mai la tiserong ngo.”
38 Bong ngan Yesu iraua betanga kidi nen, “Nga ole tapa a tadik mulu pang ye malala kapala yo iken potai pang ye ni nga, a bet nen ngan awetewete bingi dook mata pang di tooltool ki lapau. Yesoo, ye punu naii la Maro iwangau a asi ye i.”
39 Ngan nen le Yesu imadit tina le ipa a ila ye malala le imot yo iken ye tana mai Galili nga, inbe ilo rumu kidi Yuda ke gaongo ngan lono lo iwetewete bingi dook mata ke Maro pang di tooltool, inbe inganga di so sidi ye di.
Yesu Ikarata Tool Yo Botoboto Medana Ikani I
(Matiu 8:1-4; Luka 5:12-16)
40 Tool atu yo botoboto medana ikani i, in iman pang ye Yesu man igun turunu du kene punu, inbe imangmang ye a iwete panga. Iyei ne, “Ai, kumata bet lom nen nga, ngan kuyei au le tinik igalanga mulu.”
41 Le nga Yesu lono panga, motong la isulmaia bene la itoko tool tani, inbe iwete panga nen, “Dook mata, au i lok nen, le ole tinim igalanga mulu.”
42 Ngan le pattu leu be botoboto medana tani in igege, inbe tinini igalanga dook mata.
43 Motong la bet iwanga tool tani in a ila nga, ngan le iwete betanga medana panga nen,
44 “Ken kula ngan kugasa pang di tooltool ye so tani yo ayeii yong i, in be. Bong kupa so le la ong taum kupitnai ong pang tool ke paroranga so pang Maro in mugu. Lo ngan bet kuyei paroranga ye so pang Maro ye yo tinim igalanga mulu, dawa ben tina yo wer ke Mose iwete nga, a bet nen ngan di tooltool lodi galanga ye yo tinim igalanga koot nga.”
45 Bong ngan tool tani in ila le la ikaua bingi ye so yo pombe pang ye nga. Ngan ye punu in la le Yesu ke bet ipa lo ipapos matana mulu ye tiap i, le inepe diki ye ni yo taukan tooltool i. Bong ngan di tooltool ke ni mai i le imot tipa a timan pang ye.