12
À àjàŋ yìi mə Mary à lɛ nyɔꞌɔ Yesu nɨ mɨ̀wurə a Bethany aà
(Mt. 26.6-13; Mk. 14.3-8)
Ǹjwi ɨ lɛ ntɨgə mburə aa ji ntoꞌo mbɔŋ tâ ǹjwî Passa ɨ̀ zi. Yesu à lɛ nzì a Bethany, wa adɨgə mə Lazarus wa yìi mə à lɛ nyweensə a nɨwo à lɛ sɨ tswe ghu aà. Bɨ lɛ nnaŋsə mɨjɨ ghu mbô. Lazarus bo Yesu tswê a atu atɛtə̀, Martha a tɨgə̀ m̀fa nɨ mɨ̀jɨ a mbo bo. Mary à lɛ nlɔ̀gə atɨɨ ntsɨŋ mɨghurə mì lùmtə̀ mi atɨ̀ndùù mìi mə mɨ lɛ nnaŋsə mbə tsiꞌì mì narda aa, ntswentə a mɨkòrə Yesu, ǹlɔgə ɨnǒŋtû ji ntɨgə nyɛꞌɛ ghu. Àyàꞌà mɨghurə ya a lɛ mfɛ̀ꞌɛ̀ ǹluu wa mûm ǹdâ. Judas Iscariot, ŋ̀gàŋyə̀gə̂nnù yì yî mɔ̀ꞌɔ mə à lɛ ntswe nɨ̂ m̀fèê yi aa, a swoŋ mə, “Bɨ ghɨrə waꞌà mɨghurə mù lɔgə̀ m̀fee nɨ àbaꞌatə ŋkabə silva ŋkhɨ̀ ji tarə,* ǹlɔgə ŋkabə ya ŋkwɛtə ŋgàŋə̂fumə ghu aa a ya aa ɛ?” Kaa à lɛ waꞌà ma mùu ajàŋ swoŋ aa nloŋ mə à lɛ sɨ ko mɨlə̀ŋnə̀ ŋ̀gàŋə̂mfumə, à lɛ swoŋ aa nloŋ mə à lɛ mbə nyə̀rə aà. Tsǒ mə abàa ŋkabə aa à lɛ sɨ lə̀ə̀ yu aa, à lɛ sɨ ŋeꞌesə mfiꞌitə nɨ yì mɔ̀ꞌɔ̂.
Yesu a tɨgə̀ ǹswoŋ mə, “Màꞌàtə̀ yi! Màꞌàtə̀ yi tâ à ləə mɨ̀ghurə mù a nyɔꞌɔ mə ghu a njwi yìi mə bɨ ka yǐ twiŋə gha ghu aà. Bu bɨ̀ ŋ̀gàŋə̂mfumə tswe aa tsiꞌì bɨ̀nòò bɨtsɨ̀mə̀, lâ kaa mə̀ ka yǐ waꞌa a tɨtɨ̀ɨ bù aa a ŋgɔ̀ŋ bɨ̀nòò bɨtsɨ̀m tswê.”
Ǹnɔ̀ɔ̀ bə̂ yìi mə ɨ lɛ mburə ŋghaꞌa ŋghaꞌa aa, ɨ lɛ nyuꞌu mə Yesu à lɛ ntswe a Bethany, ǹtɨgə ŋghɛɛ ghu. Kaa bɨ lɛ ŋwaꞌà ghu kâ ŋ̀ghɛɛ laà aa nloŋ tsiꞌì Yesu, bɨ lɛ ŋkɨɨ ŋghɛɛ aa a nyə Lazarus, wa yìi mə Yesu à lɛ nyweensə nɨwo aà. 10 Bɨ̀lɨ̀ɨ bɨ ŋgǎŋmàꞌa Nwì bɨ lɛ ntɨgə ntaŋtə nɨ̂ àjàŋ yìi mə bɨ ka kɨɨ zwitə Lazarus, 11 ǹloŋ mə â lɛ ŋghɨ̀rə̀ yu mə tâ baYuda bî ghàꞌàtə̀ tâ bɨ̀ ka maꞌatə nɨ̂ waa m̀bàŋnə̀ ŋghɛɛ nɨ a mbo Yesu.
À àjàŋ yìi mə Yesu à lɛ ŋkuu a Yerusalem tsǒ m̀fɔ̀ aà
(Mt. 21.1-11; Mk. 11.1-11; Lk. 19.28-40)
12 Àbɛ̀ɛ̀ a fùꞌù mə̂, ǹnɔ̀ɔ̀ bə̂ yî ghàꞌàtə̀ yìi mə ɨ lɛ nzì a njɨ̂ ɨ̀kòò Passa aa, ɨ lɛ nyuꞌu mə Yesu a kuu a Yerusalem. 13 Bɨ lɛ ntɨgə ŋghɛɛ nlɔ̀ɔ ɨjaŋ mɨghə ŋ̀ghɛɛ nɨ ju a ŋkwɛrə yu ghu. Bo lɛ sɨ tɨgə ntɔŋnə nswoŋə nɨ mə,
“Hosiana! Bìꞌinə̀ ghaꞌasə yu wa yìi mə a zì nɨ̂ Ɨ̀kǔm Mmàꞌàmbi aà!+
Bìꞌinə̀ ghaꞌasə a Mfɔ̀ baIsrael ma ghû!”
14 Yesu à lɛ lɔ̀gə jakasì ŋ̀kɔꞌɔ ghu atû, a fɛꞌɛ̀ tsiꞌì wa ajàŋ yìi mə bɨ ŋwaꞌanə a mûm àŋwàꞌànə̀ Nwî aa mə,
15 “Tsuu kɨ bɔꞌɔ mbâ, wô, ǹjɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌà Sion!
M̀fɔ̀ ghò à wiì mə a zì, ŋ̀kɔꞌɔ a atu mu jàkasì aà.”+
16 Maà noò, kaa ŋgǎŋyəgə̂nnù ji kaa ɨ lɛ waꞌǎ njiꞌì ànnù ma yu zî. Lâ nòò wa yìi mə Yesu à lɛɛ̀ ǹyweenə nɨwo ŋ̀kuu a mum nɨ̀ghaꞌà ni aa, bo lɛ ŋwaꞌatə mə àŋwàꞌànə Nwî a lɛ nswoŋ annù ma yû ǹloŋ ŋgaà yì, ŋ̀kɨ tɨgə ŋwaꞌatə ajàŋ yìi mə bɨ lɛ ŋghɨ̀rə̀ ma yû ànnù ghu nû aà.
17 Bə̀ bya bìi mə bɨ lɛ ntswe bo bɨ̀ Yesu wa noò mə à lɛ nzì twoŋə Lazarus mə tâ à fɛꞌɛ wa mum nɨ̀syɛ̀, ǹyweensə yi nɨwo aa, bɨ lɛ ŋghɛ̀ɛ̀ ǹswoŋ annù yìi mə bo lɛ nyə aà. 18 À nɨ ànnù yìi mə a lɛ ŋghɨ̀rə̀ ǹnɔ̀ɔ̀ bə̂ wa ɨ zî a mbòo Yesu aà. Bo lɛ nzì aa nloŋ àlènsə̀ ma ya mə à lɛ ŋghɨ̀rə̀ aà. 19 BaFarɨsai bìi mə bɨ lɛ ntswe ghu aa, bɨ lɛ sɨ tɨgə nswoŋə bo nɨ bo mə, “Kaa ànnù yìi mə bìꞌinə̀ ghɨ̀rə̀ aa kaa a sɨ nɨ mbìì ghɛɛ! Yə̂ nɨ̀ àjàŋ yìi mə m̀bî ǹtsɨ̀m ɨ yòŋə̀ ghu njɨ̀m liì aà!”
BaGrikia bɨ lɔɔ a nyə Yesu
20 BaGrikia bî mɔꞌɔ bɨ lɛ ntswe a tɨtɨ̀ɨ bə̀ bìi bɨ lɛ ŋkɔꞌɔ ŋghɛɛ a Yerusalem a mmii Nwì wâ noò ɨ̀kòò. 21 Bo ghɛɛ̀ ǹswoŋ a mbo Philip (wa mə à lɛ nlô a Bethsaida a Galilea aà), mə, “Taà, bìꞌi lɔ̀ɔ a nyə Yesu.”
22 Philip a ghɛɛ̀ ǹswoŋ a mbo Andrew bo bya bi baa kɨ̂ ǹghɛɛ nswoŋ a mbo Yesu. 23 Yesu a kwiꞌi a mbo bo mə, “Nòò à kùꞌù mə̂ mə Mu Ŋù à ka kwɛrə nɨghaꞌà. 24 Mə̀ swǒŋ tsiꞌǐ annù nɨ̂ŋkoŋ a mbo bù mə, m̀bə bɨ tuu mbùmə ànsaŋ a nsyɛ bweꞌe tâ ɨ̀ kwo mfəərə boŋ ɨ̀ ka tswe tsiꞌì yùyù, kaa waꞌà sɛnə̀. Bɛɛ mə ɨ kwo boŋ ɨ̀ ka tɨgə təŋ mbùmə ànsaŋ jî ghàꞌàtə̀. 25 Ŋù yìi mə a kɔ̌ŋ ntswêntɨ̀ɨ̂ yi aa à ka bàŋnə bwɛsə, lâ ŋù yìi mə a bàa ntswêntɨ̀ɨ̂ yi fàa nsyɛ aa, a bàŋnə ləə aa lə̀ə̀ ɨ yǐ tswe nɨ̂ ǹtswêntɨ̀ɨ̀ yìi ɨ̀ lwìꞌi nɨ̂koŋə aà. 26 Ŋù yìi mə a kɔ̌ŋ a ŋka mfàꞌa a mbo mə̀ aa, à tswe nɨ̀ ŋ̀ka nyòŋə̀ nɨ̂ ghâ, tâ ŋgàŋàfàꞌâ ghà a kɨ ntswe a adɨgə yìi mə mə̀ tswe ghu aà. Taà ghà à ka yǐ kɨɨ ŋentə a ŋû ǹtsɨ̀m yìi mə a fàꞌa a mbo mə̀ aà.
Ajàŋ mə Yesu à lɛ ŋghàa annù ǹloŋ annù nɨwô yi aà
27 “Ǹtɨɨ̀ gha ɨ luu nɨ̀ àjəŋnə̀, mə̀ ka swoŋ aa mə akə aa ɛ? Mə̀ ka swoŋ aa mə ‘Taà, tsee bii tâ ghuà nòò ŋ̀gɨꞌɨ à yə gha aa ɛ?’ Ŋ̀gaŋ mə̀ lɛ nzì ǹloŋ aa nòò ŋ̀gɨꞌɨ mà ghû. 28 Taà, ghaꞌasə Ɨkûm ghô!”
À swòŋ mə̂ laa, ǹjì ɨ ghaà a aburə nswoŋ mə, “Mə̀ tɛ̀ꞌɛ̀ mə̂ ŋ̀ghaꞌasə, mə̀ ka kùꞌùsə bǔ ghaꞌasə.”
29 Ǹnɔ̀ɔ̀ bə̂ wa mə ɨ lɛ ntəə maa adɨgə aa, ɨ lɛ nyuꞌu njì yâ, bǐ mɔꞌɔ swoŋ mə, a kǔm mbə̀ŋə̀, bi mɔꞌɔ bɨ swoŋ mə, “Angel à ghàa ghu mbô!”
30 Yesu a swoŋ a mbo bo mə, “Ǹjì yû kaa ɨ̀ sɨ̀ ghaà ǹloŋ aa ŋgaa yà, ɨ̀ ghaa nloŋ aa ŋgaa yùù. 31 Nòò yìi mə bɨ ka saꞌa ɨsaꞌa mbi ghu aa, à kùꞌù mə̂. Bɨ ka sɨgɨsə ŋû yìi mə a saꞌa mbi yù aa a aləŋə nɨfɔ̀, ɨ furə yi tâ à fɛꞌɛ. 32 Nòò yìi mə bɨ ka ŋɛntə ghâ a ndəŋə, ɨ lɔ̀ꞌɔ̀sə aa fàa atu nsyɛ aa, mə̀ ka swùŋ bə̂ bɨtsɨ̀m tâ bɨ̀ zi a mbo mə̀.” 33 À lɛ nswoŋ laà m̀fɨgɨtə aa ajàŋə̀ nɨwo yìi mə à lɛ ntswe nɨ̂ ŋ̀kwo aà.
34 Ǹnɔ̀ɔ̀ bə̂ wa ɨ kwiꞌi mə, “Nɔ̀ŋsə̀ yìꞌì à swoŋ mə Àyɔꞌɔ̀ Nwì wa à ka yǐ tswe aa nɨ̀ŋkoŋə̀. Ò bû ǹtsya aa la nswoŋ mə bɨ ka ŋɛntə Mu Ŋù a ndəŋ aa ɛ? Mu Ŋù ma ghû à bu mbə aa wò aa ɛ?”
35 Yesu a kwiꞌi mə, “Ŋ̀kàꞌà ɨ ka bǔ tswe bu bo aa tsiꞌǐ a atu mû àtɨɨ noò. Nɨ̀ ka ntəə a mûm ŋ̀kàꞌà fàa noò mə nɨ̀ tswe nɨ ghu aa, mə tâ ɨ̀tugə tsuu ghuu fii; ǹloŋ mə ŋù yìi mə a təə nɨ̂tugə aa kaa à sɨ̌ adɨgə yìi mə yu ghɛ̀ɛ̀ ghu aa zî. 36 Nɨ̀ nɨŋ mɨ̂ntɨɨ̀ muu a nû ŋ̀kàꞌà ghû fàa noò mə nɨ̀ tswe nɨ ghu aa, tǎ bə bɔɔ bɨ ŋkàꞌà.”
Yesu à swòŋ mə̂ laà aa, nlo yi a tɨtɨ̀ɨ bo ŋghɛɛ nlə̀ə̀ntə̀.
Ànnǔ ajàŋ mə bə̀ lɛ waꞌà nɨ̂ àbìintɨɨ tswê aà
37 Ka mə à lɛ ŋghɨ̀rə ɨ̀lènsə jî ghàꞌà ŋ̀ghaꞌa a tɨtɨ̀ɨ bo aa, kaa bo lɛ waꞌǎ mɨ̂ntɨɨ̀ myaa ghu nu nɨŋə̀; 38 mə tâ ànnù yìi mə ŋgàŋntoò Nwì Yesaiah à lɛ nswoŋ aa, tâ à fɛꞌɛ mbòòntə̀ mə,
“Taà, wò à lɛ mbii ntoo ya mə bìꞌì lɛ nswoŋə aa ɛ?
Nwì à lɛ ndɨ̀ꞌɨ̀ mɨdaꞌâ mi aa a mbo wò aa ɛ?”+
39 Maa ajàŋ kaa bo lɛ ŋwaꞌà mɨ̂ntɨɨ̀ myaa ghu nu nɨŋə̀ ǹloŋ mə Yesaiah à lɛ ŋkɨ nswoŋ mə,
40 “Nwì à màꞌà mə afə̀ꞌə̀ a miꞌi bo, ŋ̀kɨ mfɨɨ mɨtsyɛ̀ myaa,
mə tâ miꞌì myaa tsuu ɨdɨgə kɨ yə, tâ ɨ̀tû jyaa ɨ̀ tsuu ɨnnù kɨ zi,
tǎ waꞌà waa lò m̀bəŋkə̀ nzi ntsiꞌi gha tâ mə̀ ghurə waa.”+
41 Yesaiah à lɛ nswoŋ laa nloŋ mə à lɛ nyə nɨghaꞌa ni ǹtɨgə mbɔŋ swoŋə ma yuù ànnù ǹloŋə yi aà. 42 Ka mə à lɛ mbə ma mùu ajàŋ aa, bɨ̀tà bɨ alaꞌa bî ghàꞌàtə̀ bɨ lɛ nnɨŋ mɨ̂ntɨɨ̀ myaa a nu Yesu, la kaa waꞌà bàŋnə̀ ǹswoŋə nɨ a mbo bə̀ ǹloŋ mə bo lɛ sɨ bɔꞌɔ nɨ mə baFarɨsai ka furə waa a ndâŋghòtə̂. 43 Bo lɛ kɔ̀ŋ mə tâ bə̀ ka mbeentə waa, ntsyatə nlɔ̀ɔ mə tâ Nwì à beentə waa.
Nɨ̀ghàà nɨ Yesu nɨ ka yǐ saꞌa bə̂
44 Yesu a tɔŋnə̀ ǹswoŋ mə, “Ŋù yìi mə à nɨ̌ŋ ntɨɨ̀ yi a nu mə̀ aa, kaa à sɨ̀ aa tsiꞌǐ a nu mə̀ nɨŋə̀, à kɨ nnɨŋə aa a nu yu wa yìi mə à lɛ ntoo gha aà. 45 Ŋù yìi mə à yə gha aa, à yə aa yu wa yìi mə à lɛ ntoo gha aà. 46 Mə̀ zi fàa mbi aa tsiꞌì tsǒ ŋkàꞌà, mə ŋù ǹtsɨ̀m yìi mə à nɨ̌ŋ ntɨɨ̀ yì a nu mə̀ aa tâ à tsuu a mûm ɨ̀tugə lwìꞌì. 47 Ŋù yìi mə a yuꞌu ntoò ya kaa waꞌà lə̀ə̀ aa, kaa mə̀ sɨ ɨsaꞌa ghu nu nɨŋə, nloŋ mə kaa mə̀ lɛ ŋwaꞌà fàa mbi zì aa a ntsɔꞌɔtə mɨ̀saꞌà, mə̀ lɛ nzì aa a nyweensə m̀bî. 48 Ŋù yìi mə à tùu gha kaa waꞌa nɨghàâ na kwɛrə aa, à tswe nɨ̂ ànnù yii a ka saꞌa yi, nɨ̀ghàà nìi mə mə̀ swòŋə aa, nɨ ka yǐ saꞌa yi a njwî ǹlwìꞌìnjɨ̀mə̀. 49 A bə laà aa nloŋ mə ànnù yìi mə mə̀ swòŋ aa, kaa mə̀ sɨ aa nɨ̀ à yaà àdàꞌà swoŋə, a fa Taà ghà yìi mə à lɛ ntoo gha aa mfa nɨ̂ ànnu yìi mə mə̀ tswe nɨ̂ ŋ̀ghàa ŋkɨ swoŋ aà.
50 “Mə̀ zi mə ànnù yìi mə Taà a swoŋ aa, a fa ntswêntɨ̀ɨ̀ yìi mə ɨ̀ lwìꞌi nɨ̂ŋkoŋ aà. Maa ajàŋ mə swoŋ aa annù yìi mə Taà à swǒŋ mə tâ mə̀ swoŋ aà.”
* 12:5 300 denarii, ŋkabə̀ baGrikia, denarius yî m̀fùùrə̀ a lɛ mbə ŋkabə̀ ŋgàŋàfàꞌà a atû ǹjwî. + 12:13 Ps. 118.25-26 + 12:15 Zech. 9.9 + 12:38 Yes. 53.1 + 12:40 Yes. 6.10