Bafut Lukas 1

Ǹtoo yì Ǹsɨgɨ̀nə̀ yìi

LUKAS

à lɛ ŋŋwàꞌànə̀ aà

ǸJIꞌÌNNǓ AŊWÀꞌÀNƏ̀ YÛ

A aŋwàꞌànə̀ yû aa a lɛ ŋŋwàꞌànə Lukas, mə à lɛ mbə docta aà. Kaa à lɛ ŋwaꞌà ŋû yî mɔ̀ꞌɔ a tɨtɨ̀ɨ ŋgǎŋtoo Kristo jya bə̂, kaa ŋ̀kɨꞌɨ ŋù baYuda kɨ mbə. À lɛ mbə ŋû àkòrə Paul, Paul a kɨ̂ naŋsə ŋkɔŋə yi, bo yu karə̀ ŋ̀ghɛɛ nɨ a nɨtəə a ɨdɨgə jî ghàꞌàtə̀ (Ɨ̀fàꞌà 16.10-17; 20.5-15; 21.1-18; 27.1-28).

Lukas à swòŋ mə yu ŋwàꞌànə aa a mbo Theophilus tǎ tâ à naŋsə nzi annù nɨ̂koŋ yìi mə bɨ dɨ̀ꞌɨ̀ ghu mbo, bo bɨ̀ àjàŋə mə ɨ̀nnù ma jû ɨ lɛ mfɛ̀ꞌɛ̀ aà. Ànnù nɨ̂koŋ ma yû a bə̂ ǹtoo yì ǹsɨgɨ̀nə̀ ya nloŋ Yesu Kristo, yìi mə Àzwì Nwî a lɛ ntsɔꞌɔ yì mə tâ à zi nswoŋə ntoo ma yû a mbô ŋ̀gàŋə̂fumə, ŋ̀kɛꞌɛnə ajàŋə mə Nwì à ka yweensə bə̂ aà (4.18-19). Lukas a dɨꞌɨ̀ nɨ̂ àjàŋə mə annǔ ŋgàŋə̂mfumə, à yì bə̂ bî kə̀gə, bo bɨ̀ à yì bə̂ bî bɨ, a lɛ naŋsə ntswe a nu Yesu aà. Yesu à lɛ ntwoŋ Mateo ŋ̀kàŋkwɛrə bɨ̀tax, ǹswoŋ mə kaa yu lɛ ŋwaꞌǎ aa a ntwoŋ bə̀ bìi annû yaa a tsinə aa zì, yu lɛ mbàŋnə̀ ǹzi aa a twoŋ ŋgǎŋghɨ̀rə̂ ɨ̀nnù jî bɨ̂ (5.32); ǹtwoŋə a Zacchaeus aa nloŋ mə yu lɛ nzì aa nlɔ̀ɔ bə̀ bìi mə bɨ bwɛ aa, ɨ yweensə waa (19.10). Ŋ̀gàn mûŋgwàꞌà wa mə à lɛ mbwɛ aa, ɨ dɨꞌɨ̀ nɨ̂ ɨ̀bɔ̀ŋ Nwî bo bɨ̀ ŋ̀ko mɨ̀lɨ̀ŋnə Taà yìꞌinə̀ a mbo bɔɔ̀ bi (15.11-32).

Lukas à dɨ̀ꞌɨ tsiꞌà ànnù nɨ̂ŋkoŋ mə ǹtoo yì ǹsɨgɨ̀nə̀ ya kaa ɨ̀ sɨ aa tsiꞌì a mbo baYuda tswê. Ɨ̀ tswe aa a mbô m̀bî ǹtsɨ̀mə̀, m̀bə “ŋ̀kàꞌà...a mbo bə̀ bɨ atoo dàŋə̀” (2.32). Yesu à zì aa a ŋghɨ̀rə “tâ mu ŋù ǹtsɨ̀m à yə ajàŋ mə Nwì a yweensə bə̂ aà” (3.6).

Lukas a kɨ̂ ǹdɨꞌɨ abwarə bâŋgyɛ̀ a nsi miꞌi Yesu; ŋ̀ghaa nloŋə Mary ǹdè yì, Elizabeth, Martha bo Mary, bɨ̀subɨkaꞌà bi (10.38-40), bàŋgyɛ̀ bî ghàꞌàtə̀ bìi mə bɨ lɛ sɨ kwɛtə nìi, m̀faꞌa ghu mbo aà (8.2-3). Ŋ̀kɨ ndɨꞌɨ ajàŋə mə Yesu à lɛ mbəŋkə yi ŋghaa a mbo bàŋgyɛ̀ bya bìi mə bɨ lɛ sɨ yə̀ꞌə̀ ǹyoŋə nìi a mânjì Golgotha aà (23.27). Bàŋgyɛ̀ bî ghàꞌàtə̀ lɛ sɨ yòŋə̀ Yesu, ǹlɔgɨnə a Galilea, ǹtswe bo bo a Yerusalem, ǹtəə nyə ajàŋə mə bɨ lɛ sɨ kwèèntə̀ yi aa (23.40), bo bɨ̀ àdɨgə yìi bɨ lɛ ntwiŋə yi ghu aà (23.55-56), ǹyi mfòò ŋ̀ghɛɛ nyə mə Yesu à ywèènə̀ mə̂ nɨ nɨ̀wo (24.1-80) ǹtɨgə ŋghɛɛ nswoŋ a bô ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji jya nɨ̀ghûm ǹtsò mɔ̀ꞌɔ̂ (24.9-10).

Lukas à naŋsə ŋkwèè fɨ̂mfaa a nɨ̂ ànnǔ ntsàꞌàtə Nwì (3.21; 5.16; 6.12; 11.1; 22.32; 23.34,46). Ka mə Yesu à lɛ mbə Mu Nwì aa, à lɛ sɨ lɔ̀gə̀ nɨ̂ noò ǹtsaꞌatə nɨ̂ Nwî ghu tǎ zi annù yìi mə Taà yì a lɔ̀ɔ̀ aa, ɨ kɨɨ kwɛrə mɨtsyɛ̀ bo bɨ̀ mɨ̀dàꞌà a mfàꞌa ɨfàꞌâ yi ghu. Bìꞌinə yə mə, m̀bɔŋ tâ à tsɔꞌɔ ŋgǎŋntoò ji jya a tɨtɨ̀ɨ ŋgǎŋyəgə̂nnù ji jì ghàꞌàtə̀, a lɛ ŋghɛ̀ɛ̀ ǹlɛ ŋka ntsaꞌatə Nwî àbɛ̀ɛ̀ fuꞌù (6.12).

Lukas a ghɨ̀rə bɨ yə nɨdorə nìi mə ǹtoo yì ǹsɨgɨ̀nə̀ ǹloŋə Yesu Kristo ɨ̀ zi nɨ nu aà, ǹlɔgɨnə a nɨ ɨkòò baangel wa a noò yìi bɨ jwe yi aa (2.14) ŋ̀ghɛɛ nyweꞌe a noò yìi mə Yesu à màŋsə̂ ɨ̀fàꞌâ yi ntɨgə ŋkɔꞌɔ ŋghɛɛ nɨ a aburə fu a mbɛ̀ɛ Tà aà. Ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji ɨ “tɨgə̀ ŋ̀ghaꞌasə nìi, ǹtɨɨ̀ waa ɨ luu nɨ̀ nɨ̀dorə, bo tɨgə̀ m̀bu mbɨ̀ɨ̀ waa fu a Yerusalem. Ǹtɨgə ntswe nɨ a ndâmàꞌanwì a ŋgɔ̀ŋ bɨ̀nòò bɨtsɨ̀m, ŋ̀ghaꞌasə nɨ̂ Nwî.” (24.52-53).

Bɨ yatə̂ àŋwàꞌànə̀ yû aa laà:

1. Ǹjiꞌì ànnù àŋwàꞌànə̀ yû 1.1-4

2. Àjàŋ mə bɨ lɛ njwe Yesu bo bɨ̀ Jɔn Ŋgàŋmùrə bə̌ ŋkì bo bɨ̀ nòò yìi bo lɛ mburə bôŋkhə aà 1.5—2.52

3. Ɨ̀fàꞌa Jɔn Ŋgàŋmùrə bə̌ ŋkì 3.1-20

4. Àjàŋ mə bɨ lɛ mmurə Yesu ŋkì bo ajàŋ mə bɨ lɛ ŋkwàꞌànə̀ yi aà 3.21—4.13

5. Ɨ̀fàꞌa Yesu a Galilea 4.14—9.50

6. Ǹlǒ a Galilea ŋkɔꞌɔ ŋghɛɛ nɨ a Yerusalem 9.51-19.27

7. Ŋ̀gyà yî ǹlwìꞌìnjɨ̀m a Yerusalem bo bɨ̀ maa mbɛ̀ɛ̀ àlaꞌà 19.28—23.56

8. Àjàŋ mə Mmàꞌàmbi à lɛ nyweenə nɨ nɨ̀wo, ǹdɨꞌɨ ɨbɨɨnû yi a mbo bə̀ ǹtɨgə ŋkɔꞌɔ ŋghɛɛ a aburə aà 24.1-53

Ɨ̀nnǔ ntsyàmbìì

1 Taà Theophilos, bə̀ bî ghàꞌàtə bɨ gaansə mɨ̀tɨ̀ɨ̂ myaa a ŋŋwàꞌànə ɨnnù jìi mə ɨ lɛ mfɛ̀ꞌɛ̀ a tɨtɨ̀ɨ bìꞌì aà. 2 Bo ŋwaꞌanə aa ajàŋ mə bə̀ bìi mə bɨ lɛ nyə ɨnnù ma jû ǹlɔgɨnə a noò ǹlɔ̀gɨ̀nə ŋkɨɨ nsɛɛnsə nɨ̂ ǹtoo ya aa, bɨ swoŋ a mbo bìꞌì aà. 3 Àjàŋə mə a bə laa aa, Taà, mə̀ nàŋsə̀ mə̂ ǹlɔgə noò ǹyəgə ɨnnù ma jû m̀beꞌenə a lɔ̀gɨ̀nə, ŋ̀waꞌatə mə a kuꞌunə mə tâ mə̀ naŋsə ntsisə ŋŋwaꞌanə ajàŋ mə ɨnnù ma jû ɨ lɛ mfɛ̀ꞌɛ̀ aa a mbo wò. 4 Mə ghɨ̀rə̀ mùu ajàŋ aa mə tâ ò naŋsə nzi annù nɨ̂koŋ yìi mə a tswe ghu nloŋ ŋgɔ̀ŋ ɨ̀nnù tsɨ̀m jìi bɨ swoŋ a mbo wò aà.

Àjàŋ yìi mə bɨ lɛ ŋkɛ̀ꞌɛ̀nə ànnù ǹloŋ ŋgaa Jɔn Ŋ̀gàŋmùrə bə̀ a ŋkì aà

5 Nòò yìi mə Herod à lɛ mbə mfɔ̀ a alaꞌa Yudea, ŋ̀gàŋmàꞌa Nwì yî mɔ̀ꞌɔ à lɛ ntswe ghu, mfɛꞌɛ aa a tɨtɨ̀ɨ àkhɨ̀rə̀ bə̂ bìi mə bɨ̀ lɛ sɨ fàꞌà bɔ bɨ̀ bə̀ bɨ ŋ̀gǎŋmàꞌa Nwì Abija aà, ɨ̀kǔm ŋgwɛ̂ yì ɨ lɛ mbə Elizabeth, ŋ̀kɨ mfɛꞌɛ aa a ŋgwɛ̀ꞌɛ Aaron ŋ̀gàŋmàꞌa Nwì wa. 6 Àkòrə̀ nɨzì yaa bo bɨtsɨm a lɛ ntsinə a nsi miꞌi Mmàꞌàmbi, kaa bo waꞌà nɨ̂ àlɔ̀ꞌɔ̀ tswê ǹloŋ mə bo lɛ sɨ lə̀ə̀ bɨ̀nɔ̀ŋsə̀ bɨ Nwî ŋ̀kɨɨ nyuꞌunə nɨ̂ ǹdɨꞌɨ̂ ji tsiꞌì tsɨ̀mə̀. 7 La kaa bo lɛ ŋwaꞌà nɨ mu bàŋnə̀ tswe nloŋ mə Elizabeth à lɛ mbə afɨrə, bo kɨ̂ ǹtɨgə bɨlwèn aà.

8 À lɛɛ̀ m̀bə a njwi yì mɔ̀ꞌɔ, a bə̂ ǹjwi yìi mə ŋ̀gǎŋmàꞌa Nwi Abija ɨ tswê nɨ̀ m̀fàꞌa a mûm ǹdâmàꞌanwì, Zechariah a kâ m̀faꞌa ɨfàꞌâ yi a mûm ǹdâmàꞌanwì, 9 ǹyoŋə nɨ nɔ̀ŋsə̀ ŋ̀gǎŋmàꞌa Nwì maa noò, bɨ lɛ mmàꞌa ɨbìrə̀ ǹtsɔꞌɔ yi mə tâ à tɔɔ alùmtə̀ a nɨkentə nɨ mɔꞌɔ nɨ màꞌa Nwì. A tɨgə̀ ŋ̀kuu ŋghɛɛ a mûm ǹdâmàꞌanwì. 10 Ǹnɔ̀ɔ̀ bə̂ bɨ̀tsɨm bìi lɛ ntswe a abɛɛ aa bɨ lɛ sɨ tsàꞌàtə̀ Nwî maà noò yìi mə à lɛ mbə noò ntɔ̀ɔ̂ àlùmtə̀ aà. 11 Angel Mmàꞌàmbi à lɛ ŋwìꞌìkə̀ m̀fɛꞌɛ ghu nsi, ntəə a mbɛ̀ɛ̀ àbô amàꞌa nɨ̀kèntə̀ nɨ mɔꞌɔ nɨ alùmtə̀ nyâ. 12 Nòò yìi mə à lɛ nyə angel wa aa, mɨ̀bɛ̂ mi lɛ nsyənə, nɨ̀bɔꞌɔ tswâ yi. 13 Angel wa a swoŋ ghu mbo mə, “Tsùu bɔꞌɔ mbâ Zechariah. Wa Nwìŋgɔ̀ŋ à yùꞌù mə atsàꞌàtə̀ yô. Ŋ̀gwɛ̂ ghò Elizabeth à ka jwe mûmbâŋnə̀ tâ ò tswe ɨkûm yi nɨ Jɔn.

14 À ka yǐ bə annù nɨ̂dorə a mbo wò tâ nû yò ɨ̀ naŋsə mbɔŋ,

bə̀ bî ghàꞌàtə̀ kɨɨ ndorɨtə nloŋ mə bɨ jwe yi aà.

15 Ǹloŋ mə à ka yǐ bə ŋû yî ŋ̀wè a nsi miꞌi Mmàꞌàmbî,

kaa waꞌǎ mɨlùꞌù ka nno, kə̀ mî bɔ̀nə̀ kə̀ mî tɨ̀ɨ̀.

Àzwì Nwî a ka yǐ lwensə yi lɔgɨnə a atoꞌo ǹdè yì.

16 À ka yǐ ghɨ̀rə tâ baIsrael bî ghàꞌàtə̀ tâ bɨ̀ bǔ mbɨ̀ɨ̀ fu a mbo Mmàꞌàmbî Nwìŋgɔ̀ŋ wàà.

17 À ka yǐ tsyǎ a mbìi Mmàꞌàmbi nɨ̂ àzwǐ ǹtoò Nwì Elijah bo bɨ̀ mɨ̀dàꞌâ mi.

À ka yǐ bòònsə bɨtà bo bɨ̀ bɔɔ̀,

ɨ bəŋkə ŋgǎŋatɨɨ atu tâ bo tswe nɨ mɨ̀tsyɛ̂ tsǒ bìi ɨ̀nnù jyaa ɨ tsinə aà.

À ka yǐ taŋtə bə̂ tâ bɨ̀ kuꞌunə a mbô M̀màꞌàmbî.”

18 Zechariah a betə̀ Angel wa mə, “Mə̀ ka zi aa mə akə mə ma yû ànnù a ka fɛ̀ꞌɛ̀ aa ɛ? Ǹloŋ mə mə̀ tɨgə nlwèn ŋù, ŋ̀gwɛ̂ ghà a kɨ̂ ǹlwen lwen aa ɛ?”

19 Angel wa a kwiꞌi ghu mbo mə, “Mə̀ nɨ Gabriel yìi mə a təə nɨ a nsi miꞌi Nwì, yu wa yìi mə à too gha mə tâ mə zi ŋkɛ̀ꞌɛ̀nə ntoo yì ǹsɨgɨ̀nə̀ ma yû a mbo wò aà. 20 Lâ, tsǒ mə kaa ò sɨ ntoo yì ǹsɨgɨ̀nə̀ yû mə ɨ̀ ka yǐ fɛ̀ꞌɛ nɨ nòò yìi mə à kùꞌùnə aa biì aa, kaa ò ka waꞌà bù ŋ̀ghaa. Ò ka ghɛ̀ɛ nɨ tɨ̀ghàà ɨ yweꞌe wa noò yìi mə ɨ̀nnù ma jû ɨ ka yǐ fɛ̀ꞌɛ laa aà.”

21 Bə̀ bya mə bɨ lɛ ntəə a abɛɛ aa, bɨ lɛ nyuꞌutə Zechariah kɨ kaŋ ntɨgə ŋwaꞌa nɨ mə a ghɨ̀rə̂ àkə a tɨgə̀ ǹtɨgə a mûm ǹdâmàꞌanwì ǹtɨgə aa ɛ? 22 Nòò yìi mə à lɛ mfɛ̀ꞌɛ̀ aa, kaa à lɛ ŋkɨꞌɨ̀ a ŋghàa a mbo bo bû ǹzi. Bo tɨgə̀ ǹzi mə ǹjə̀ə̀ təə təə ɨ̀ lɛ yi wa mûm ǹdâmàꞌanwì. À lɛ ntɨgə nsɛɛnsə waa nɨ̂ m̀bo, ǹtɨgə ntswe nɨ tɨ̀ghàà.

23 Nòò yìi mə à lɛ mmàŋsə afàꞌâ yi a mûm ǹdâmàꞌanwì aa, a tɨgə̀ ǹlo mbɨɨ yi a ndùgə yu. 24 À tɨ̀ mə bə nɨ mû àtɨɨ noò, ŋ̀gwɛ̂ yì Elizabeth a tswê nɨ mû, ǹtɨgə tswe tsiꞌǐ a nda mə bɨ̀ tsuu yi lǒ yə atu bɨ̀sàŋ bintaà. 25 Ǹtɨgə nswoŋ nɨ mə, “M̀màꞌàmbî à lèntə̀ mə̂ ŋ̀ghɨrə ma yû ànnù a nu mə aa, a mfiꞌi ǹdɨ̀rə̂ atu a atu mə̀ a tɨtɨ̀ɨ bə̀.”

Àjàŋ yìi mə bɨ lɛ ŋkɛ̀ꞌɛ̀nə̀ a mbo Mary mə à ka jwe Yesu aà.

26 Bɨ̀sàŋ bɨ lɛ ntsyà bi ntoꞌo ajàŋ yìi mə Elizabeth à lɛ ntswe nɨ mu aà, Nwì a too angel Gabriel a njɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌa Nazareth a alaꞌa Galilea. 27 À lɛ ntswe nɨ̂ ŋ̀kɨ̀ɨ̀ a mbo mûŋgɔ̀ɔ̀ màŋgyɛ̀ yìi mə ŋù yî mɔ̀ꞌɔ yìi mə ɨ̀kǔm yi ɨ lɛ mbə Joseph, ǹlo a atsə M̀fɔ̀ David aa, à lɛ ŋkosə. Ɨ̀kǔm mûŋgɔ̀ɔ̀ màŋgyɛ̀ ma ghû ɨ lɛ mbə aa Mary. 28 Angel wa à lɛ nzì ghu mbo nswoŋ mə: “Mə tsàꞌàtə̀ ghô! M̀màꞌàmbî à tswe bu yu, à kɨ̀ mə̂ ǹnɨŋ mbɔɔnə yì ŋ̀wè a nu wò.”

29 Mary à lɛ mbɔꞌɔ tsiꞌì ànnù nɨ̂ŋkoŋ a ajàŋ yìi mə à lɛ nyuꞌu annù ya mə angel wa à lɛ nswoŋ aà, ǹtɨgə ŋwaꞌa nɨ mə ma yû m̀buu atsàꞌàtə a dɨꞌɨ aa àkə̀ lɛ. 30 Angel wa a swoŋ ghu mbo mə: “Tsuu bɔꞌɔ mbâ Mary, wa ɨ̀bɔ̀ŋ Nwìŋgɔ̀ŋ ɨ̀ tswe a mbo wò. 31 Ò ka tswe nɨ mu ɨ jwe mûmbâŋnə̀ ɨ tswě ɨkûm yi nɨ Yesu.

32 À ka yǐ bə ŋû yî ŋ̀wè tâ bɨ̀ ka twoŋə nii nɨ Mu Nwìŋgɔ̀ŋ Àkɔꞌɔ̀ntsɨrə.

Yaweh Nwìŋgɔ̀ŋ à ka yǐ ghɨ̀rə̀ yi nɨ̂ m̀fɔ̀ tsiꞌì tsǒ ta bɨ̀ taà yì David.

33 À ka yǐ bə Mfɔ̀ a ŋgwɛ̀ꞌɛ Yacob, ɨ lwìꞌì nɨ̂ŋkoŋ,

kaa tâ ànnù nɨfɔ̂ yi tâ waꞌà nɨ̂ ǹlwìꞌi tswê.”

34 Mary a betə̀ angel wa mə: “Mə̀ bùrə nɨ mûŋgɔ̀ɔ̀ màŋgyɛ̀, kaa mə̀ lɛɛ̀ ŋ̀waꞌà ŋûmbâŋnə̀ zi, m̀bə ma yû ànnù a fɛ̀ꞌɛ̀ aa mə akə lɛ?”

35 Angel wa a kwiꞌi ghu mbo mə,

“Wa Àzwì Nwî a ka kusə gho

tâ àdàꞌa Akɔꞌɔ̀ntsɨrə tâ à kuu a nu wò.

Ma mùu ajàŋ, mu wa mə ò ka jwe aa, wa yìi mə à làa màŋsə̀ aa, bɨ ka yǐ tɨgə twoŋə yi nɨ Mu Nwì.

36 Waꞌatə ŋû ŋ̀gwɛ̀ꞌɛ̀ ghùù, Elizabeth. Bɨ swoŋə nɨ mə kaa mbə a waꞌà bɔɔ jwê. La tsɨ̂tsɔ̀ŋ, yumbɔŋ à tswè mə̂ nɨ mu a nɨ bɨ̀sàŋ bi ntoꞌo, ka mə à lwèn mə̂ siꞌi siꞌi aà. 37 Kaa ànnù yî tsu sɨ̀ ghu tswê mə mbə Nwì a waꞌà ghɨ̀rə̀.”

38 Mary a kwiꞌi mə, “Yə̂, mə̀ laa mbə abùꞌu Mmàꞌàmbî, tâ a fɛꞌɛ a nu mə̀ wa ajàŋ mə ò swòŋə aà.” Angel wa a tɨgə̀ m̀maꞌatə yi ŋghɛɛ yi.

Àjàŋ mə Mary, à lɛ ŋghɛ̀ a ŋghantə Elizabeth aà

39 Tsiꞌì maa noò Mary a burə̀ ǹtaŋtə njoò ji mmàꞌàtə̀ ŋ̀ghɛ̀ɛ̀ a njɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌà yì mɔ̀ꞌɔ yìi mə ɨ̀ lɛ ntswe a atu ntaꞌa a Yudea aà. 40 À ghɛ̀ɛ̀ mə̂ aa, ŋghɛ̀ɛ̀ ŋ̀kuu a nda Zechariah ntsaꞌatə Elizabeth. 41 Mary à yùꞌù mə atsàꞌàtə Elizabeth aa, mu wa a lɨtə̀ ǹnaŋ ghu nɨbùm, Àzwì Nwî a lwensə Elizabeth 42 a tɔŋnə̀ ǹswoŋ mə, “Nwì à nàŋsə nnɨŋ mbɔɔnə a nu wò a tɨtɨ̀ɨ bàŋgyɛ̀, m̀bɔɔnə ɨ kɨ̂ ǹtswe a nu mu wa yìi mə ò ka jwe aà! 43 Ma yû ànnù yî wè, ajàŋ mə ndè bɨ̀ M̀màꞌàmbî ghà à zi ŋghantə gha aa, a fɛꞌɛ a nu mə̀ aa a ya aa ɛ? 44 Ǹloŋ mə ajàŋ mə mə̀ ghɨ̀rə nyuꞌu atsàꞌàtə̂ yo aa, mu ghù a nɨbǔm m1ə à ghɨ̀rə nlɨtə nnaŋ nɨ nɨ̀dorə̀. 45 M̀bɔɔnə a nu wò m̀bâ mâŋgyɛ̀, yìi ò lɛ mbii mə ànnù ya yìi mə Mmàꞌàmbi à lɛ nswoŋ a mbo wò aa, mə a ka fɛ̀ꞌɛ̀ tsiꞌì maa ajàŋ aà.”

Ɨ̀kòò yìi mə Mary à lɛ nyəə aà

46 Mary a swoŋ mə,

“Ɨ̀bɨɨ nû gha tsɨ̀m ɨ ghaꞌasə Mmàꞌàmbî;

47 ǹtɨɨ̀ gha ɨ dorɨtə nloŋ Nwîŋgɔ̀ŋ ŋgàŋnyweensə̂ gha

48 ǹloŋ mə à wàꞌàtə̀ mə̂ gha, àbùꞌû yi yìi mə à nɨ tɨ̂kùm aà.

Ǹloŋ mə, ǹlɔgɨnə tsɨ̂tsɔ̀ŋ, bə̀ bɨtsɨ̀m ka tɨgə twoŋ nɨ̂ gha nɨ ŋù yìi mbɔɔnə ɨ̀ tswe ghu nu aà,

49 ǹloŋ ɨnnù jî wè jìi mə Mmàꞌàmbî yìi à nɨ̂ Ǹtɨ̀ɨ̀ aa à ghɨ̀rə a nu mə̀ aà, ɨ̀kǔm yi ɨ laa màŋsə̀ aà.

50 A ko mɨlɨ̀ŋnə̀ bə̀ bìi mə bɨ bɔꞌɔ nìi aa mɨwaa mɨwaa.

51 À nàsə̀ mə̂ nɨkwɛɛ ǹdɨꞌɨ adaꞌa yi,

ǹsɛɛnsə ŋgǎŋŋee nu bo bɨ̀ ɨ̀nnù jìi mə bo mɔ̀ɔ̀ntə̀ a mûm ǹtɨɨ bo aà.

52 À sɨ̀gɨ̀sə̀ mə̂ bɨfɔ̀ bî wè a ɨ̀bə̀rə bo,

ŋ̀ŋentə bɨ̂tɨ̀kùmə̀.

53 À jɛ̀ꞌɛ̀ mə ŋgǎŋnjì, ǹlwensə waa nɨ̂ ǹjoo jì sɨgɨ̀nə̀,

m̀baŋnə mfurə bə̂ bìi mə bɨ tswe nɨ̂ ǹjoo aa bɨ kwɛɛŋkə̀ nɨ̂ àbo ŋɛꞌɛ.

54 À zì mə̂ a ŋkwɛtə ŋ̀gàŋàfàꞌâ yì Israel,

ŋ̀waꞌatə ŋko mɨ̀lɨ̀ŋnə̀ yìi mə à lɛ kàꞌà ǹloŋ ŋgaà yàà

55 ǹswoŋ a mbo bɨ̀taà biꞌinə̀,

a mbo Abraham bo bɨ̀ ŋgwɛ̀ꞌɛ̀ yì, ǹlwiꞌi nɨ̂ŋkoŋə̀.”

56 Mary à lɛ ntswe bo Elizabeth bɨsàŋ bi tarə mbu mbɨ̀ɨ̀ yi fu.

Àjàŋ mə bɨ lɛ njwe a Jɔn Ŋ̀gàŋmùrə bə̀ a ŋkì aà

57 Nòò njwe Elizabeth à lɛ ŋkùꞌù, a jwe mûmbâŋnə̀. 58 Ŋ̀gǎŋmbɛ̀ɛ ndugə jyaa nɨ̂ ŋ̀gwɛ̀ꞌɛ̀ yàà bɨ lɛ nyuꞌu ànnù yî wè yìi mə Nwìŋgɔ̀ŋ à lɛ ŋghɨ̀rə̀ ghu nu aa, bo bo bɨtsɨ̀m tɨgə̀ ǹdorɨtə.

59 À bə̀ mə̂ nɨ̂ ǹjwi ji nɨfwaa aa, bɨ zî a ŋŋètə mu wa, ǹlɔɔ mə bɨ tswě ɨkǔm yi nɨ Zechariah, nɨ yì taà yì, 60 lâ ǹdè yì a tuu tsiꞌì nɨ̀tɨ̀ɨ̀, ǹswoŋ mə, “Ŋ̀gaŋ, ɨ̀kûm yi à nɨ Jɔn.”

61 Bə̀ bya swoŋ ghu mbo mə, “kaa ŋù tsù a ŋgwɛ̀ꞌɛ bù kaa à sɨ̀ nɨ̂ ɨ̀kùm ma ghû tswê.” 62 Bo tɨgə̀ ŋ̀ghaa a mbo Zechariah nɨ̂ m̀bô m̀betə yi mə à kɔŋ mə bɨ tswe ɨkum mu wa nɨ̂ wò aa ɛ?

63 Zechariah à lɛ mbetə taafɛ̀rə̀ ŋ̀ŋwaꞌanə ghu mə, “Ɨ̀kǔm yi à nɨ Jɔn.” Ànnù a lɛ ŋghaꞌa waa bo bɨtsɨ̀mə̀. 64 Tsiꞌì maa noò, ǹtsù Zechariah ɨ ŋaꞌanə, àləə̀ yi a fɛɛ̀ŋkə̀, à bû ŋ̀ka ŋghaa fu, ntɨgə ŋghaꞌasə Nwî. 65 Nɨ̀bɔꞌɔ lɛ ntswa bambɛ̀ɛ̀ ǹdùgə̂ bi bya, ŋ̀gàn ya ɨ sɛɛ̀nə̀ fya alaꞌa ntaꞌa Yudea tsiꞌì tsɨ̀mə̀. 66 Ŋù ǹtsɨ̀m yìi mə à lɛ nyuꞌu ŋgàn ya aa, a lɛ sɨ mɔ̀ɔ̀ntə atû yi ghu ntɨgə mbetə nɨ mə, “Mu mà ghû à ka yǐ bə aa àkə̀ aa ɛ?” Ǹloŋ mə a lɛ nlaa mə àdàꞌa Mmàꞌàmbi a lɛ ntswe ghu nû.

Ǹtoo yìi mə Zechariah à lɛ ŋkɛ̀ꞌɛ̀nə̀ aà

67 Àzwì Nwî a lɛ nlwensə Zechariah ta bɨ̀ Jɔn, a tɨgə̀ ǹswoŋə nɨ̂ ǹtoò Nwì mə,

68 “Tâ bìꞌinə̀ ka ŋghaꞌasə a Mmàꞌàmbi Nwìŋgɔ̀ŋ baIsrael,

nloŋ mə à zì mə̂ ŋ̀kwɛtə bə̂ bi, ntsuꞌu atû yaa.

69 À fìꞌìsə̀ mə̂ a Ŋ̀gàŋywèènsə bə̀ yìi mə à tɨ̀ɨ̀ aa a mbo bìꞌinə̀,

a bə ŋù àtsə ŋgàŋàfàꞌâ yi David

70 tsiꞌǐ ajàŋ yìi à lɛ ŋkàꞌà ǹtsya a njɨ̌m ŋgǎŋntoò ji jìi laa aa a ŋguꞌu,

71 mə yu ka yǐ yweensə yiꞌinə̀ a mbô ŋ̀gǎŋkɨ̂bàâ jiꞌinə̀,

ɨ kwɛrə yiꞌinə̀ a mbo bə̀ bìi mə bɨ naa yiꞌinə̀ aà,

72 ɨ dɨ̀ꞌɨ ɨbɔ̀ŋə̂ yi yìi mə à lɛ ŋkàꞌà a mbo bɨ̀tà bɨ bɨtaà biꞌinə̀ aà,

ɨ kɨɨ waꞌatə a akàâ yi yî làà yâ,

73 làꞌa akàà ya mə à lɛ ŋwàrə̀ bo taà yiꞌinə̀ Abraham aà.

74 À lɛ ŋkàꞌà mə yu ka kwɛrə yiꞌinə̀ a mbo ŋ̀gàŋkɨ̂bàâ jiꞌinə̀,

tâ bìꞌinə̀ tɨgə mfaꞌa ghu mbo kaa waꞌà bɔꞌɔ̀,

75 nɨ mânjì yìi à laa mmaŋsə ŋkɨ ntsinə a nsi miꞌi yu a nɨ nòò yiꞌinə̀ ntsɨ̀m faa atu nsyɛ̂.

76 Wò, mû ghà, bɨ ka yǐ tɨgə twoŋə nɨ̂ gho nɨ ŋgàŋntoò Nwìŋgɔ̀ŋ Àkɔꞌɔ̀ntsɨrə.

Ǹloŋ mə ò ka yǐ ghɛ̀ɛ a mbii Mmàꞌàmbi, a nnaŋsə mânjì yì.

77 Ɨ tɨgə ghɨ̀rə tâ bə̀ bi zi mə bo ka yǐ yweenə aa

mə mbə bɨ liꞌinə ɨfansə ɨnnù jyaa,

78 ɨ tsyà aa a njɨ̌m ŋko mɨ̀lɨ̀ŋnə̀ Nwìŋgɔ̀ŋ yiꞌinə̀,

a ajàŋ mə àbɛ̀ɛ̀ a ka yǐ lǒ a aburə ɨ fuꞌu sɨgə a nu bìꞌinə̀,

79 a mfa ŋ̀kàꞌà a mbo bə̀ bìi mə bɨ tswe a mûm m̀fii ɨ̀dɨ̀gə̀,

a adɨgə àlɨləŋə nɨwo aa,

ɨ kɨ tsisə mɨ̀kòrə̂ miꞌinə̀ tâ mɨ̀ ka ntəə nɨ mânjì m̀bɔɔnə̂.”

80 Mu wa à lɛ ŋkwe, ntɨɨ a mûm Àzwì Nwî, ǹtswe nɨ a ntaꞌa mɨwɛ̀ɛ̀ mɨwɛ̀ɛ̀, ǹyweꞌe a noò yìi mə bɨ lɛ ndɨ̀ꞌɨ̀ yi a mbo baIsrael aà.