12
Àbetə̀ ǹloŋ njwîŋgɔ̀ŋ
(Mk. 2.23-28; Lk. 6.1-5)
1 Tsiꞌì maa nɨ̂ àtɨɨ noò, Yesu bo bɨ̀ ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù jɨ lɛ ŋghɛ̀ɛ̀ ŋ̀ka ntsya a mûm ǹsòo ansaŋ a njwîŋgɔ̀ŋ; ǹjì lɛ sɨ yaŋə nɨ̂ ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù ji jya, bo lɔgɨ̀nə̀ ŋ̀ka ntɨɨ nɨ̂ ànsaŋ wa yì mɔꞌɔ ŋkurə.
2 Bɨ kà mə aa ŋghɨrə aa baFarɨsai yə̂ waa, nswoŋ a mbo Yesu mə, “Yə̂, ŋ̀gǎŋyəgə̂nnù jo ɨ ghɨ̀rə annù yìi kaa a sɨ̀ kuꞌùnə̀ a ŋghɨ̀rə a njwîŋgɔ̀ŋ aà!”
3 A swoŋ a mbo bo mə, “Nɨ̀ lɛɛ̀ ŋ̀waꞌǎ annù ya mə David à lɛ ŋghɨ̀rə̀ aa twoŋə aa ɛ? Wâ noò yìi mə njì lɛ sɨ yaŋə nii bo bɨ̀ bə̀ bìi bo bo lɛ ntswe aa.
4 Mə à lɛ ŋkuu a ndânwì bo bɨ̀ bə̀ bi bya ŋkurə àbaa ya mə bɨ lɛ nlə̀ə̀ a mbo Nwì, ka mə nɔ̀ŋsə̀ à lɛ ndɨ̀ꞌɨ mə kaa mbə bo waꞌà kurə aà, ǹloŋ mə a abaa mà yu aa a lɛ sɨ kurə tsiꞌì ŋ̀gǎŋmàꞌa Nwì aà.
5 “Kə̀ nɨ̀ lɛɛ̀ ŋ̀waꞌà kɨ̀ ǹtwoŋə a mûm àŋwàꞌànə̀ mə, a yi mbə a njwîŋgɔ̀ŋ aa, tsiꞌì ŋgǎŋmàꞌa Nwì ɨ wô nɨ̂ nɔ̂ŋsə̀ la kaa bɨ waꞌà lɔ̀gə̀ nɨ mə bo wò aa annù aa ɛ?
6 Lâ mə swoŋ a mbo bù aa mə wa àyoo yi mɔꞌɔ a tswe faà mə a tsyatə ndâmàꞌanwì.
7 Nɨ̀ lɛ mbaa kɨɨ zi yuà ànnù mə, ‘Wa mə kɔ̀ŋ aa annǔ ŋko mɨ̀lə̀ŋnə̀ ǹtsyatə a annǔ ntɔ̀ɔ njoo mmàꞌanwì,’ boŋ kaa nɨ sɨ ɨsaꞌa a nu bə̀ bìi bɨ sɨ̌ annù wô aa nɨŋə.
8 Wa Mu Ŋù à nɨ Mmàꞌàmbi yìi a saꞌa ǹjwîŋɔ̀ŋ aà.”
Àjàŋ yìi mə Yesu à lɛ ŋghùrə̀ ŋû yìi mə àbô yi a lɛ ŋkwo aà
(Mk. 3.1-6; Lk. 6.6-11)
9 Yesu a tɨgə̀ mbu nlò ŋ̀ghɛɛ ŋkuu a ndâŋghòtə bo.
10 Ŋ̀û yì mɔꞌɔ yìi mə àbô yi a lɛ ŋkwo aa, à lɛ ntswe ghu. Bɨ tɨgə̀ m̀betə Yesu mə, “Nɔ̀ŋsə̀ à dɨ̀ꞌɨ mə mbə bɨ ghurə̀ ŋû a njwîŋgɔ̀ŋ aa ɛ?” Bɨ lɛ mbetə laa aa a ŋkwàꞌànə yu tâ tsyà ghu ɨ nɨŋ ɨsaꞌa ghu nû.
11 Yesu a kwiꞌi mə, “M̀bə ŋù nɨ̀ bù a tswe nɨ̀ m̀bî yì, ɨ wô a mûm nɨ̀bɨrə a njwîŋgɔ̀ŋ, a waꞌà swùŋ m̀fiꞌisə aa ɛ?
12 Ŋù à sɨ mbi tsyàtə̀ aa ɛ? Tsǒ mə a bə laa aa, nɔ̀ŋsə à dɨ̀ꞌɨ mə, tâ bìꞌinə̀ ka ŋghɨrə ɨbɔ̀ŋ a njwîŋgɔ̀ŋə̀.”
13 A tɨgə̀ ǹswoŋə a mbo ŋù wa mə àbô yi ya a lɛ ŋkwo aa mə, “Sèntə abô yo yâ.” Ŋù wa à lɛ sèntə abô yi ya a tɨɨ̀ ǹtɨgə mbə tsǒ yi mɔꞌɔ yâ.
14 BaFarɨsai lɛ mfɛ̀ꞌɛ̀ ŋ̀ghɛɛ ntɨgə ntaŋə mɨnàŋ a jàŋə mbə bɨ zwitə̀ yi aà.
Ŋ̀gàŋàfàꞌa Nwì yìi mə à tsɔ̀ꞌɔ aà
15 Yesu à yùꞌù mə̂ mə bɨ taŋə mɨnàŋ a atu yu aa nlò maa adɨgə ŋghɛɛ yi. Ǹnɔ̀ɔ bə̂ yî ghàꞌàtə̀ ɨ lɛ nyòŋə̀ yi. A ghurə̀ bə̀ bɨ̀tsɨ̀m bìi bɨ lɛ sɨ ghɔ̀ɔ̀ aà,
16 ǹswoŋə a mbo bo mə tâ bo tsuu lǒ ghɨ̀rə tâ bə̀ zi.
17 À lɛ ŋghɨ̀rə̀ ma yuà ànnù aa a lwensə ànnù yìi ŋ̀gàŋntoònwì Yesaiah à lɛ nswoŋ aa mə:
18 “Yə̂ nɨ̀, àâ ŋ̀gàŋàfàꞌâ ghà yìi mə mə̀ tsɔ̀ꞌɔ aa à ghuà,
yìi mə mə̀ kɔ̀ŋə, ǹtɨɨ̀ gha ɨ kɨɨ ndorɨtə ghu nû aà.
Mə̀ ka nɨŋ Azwì ya ghu nû,
tâ à ka ŋkɛꞌɛnə annù Nwî yìi mə a zì nɨ̂ ànnù yî tsìnə̀ aa a mbo bɨ̀tɨ̀zî Nwî.
19 Kaa à ka yi waꞌà bo bɨ̀ bə̀ ka nyɔŋə, kə̀ ka ŋghaa nɨ̂ tɨ̀ɨ̀,
kə̀ tâ ŋù tsù à yuꞌu njì yì a mfâŋnə̀;
20 Kaa à ka yǐ waꞌǎ ŋkɨ̀ŋkàꞌà yìi ɨ yə̀ŋnə aa bəgə̀;
kə̌ fəꞌə a lâm yìi a tɨgə mbwɛnə aa ɨ bwɛtə,
ǹyweꞌe a noò yìi mə annù a tsinə aa a ka yǐ fɛ̀ꞌɛ laa;
21 Bɨ̀tɨ̀zî Nwî bɨtsɨ̀m ka yǐ tɨgə tɛꞌɛ atû yaa kɨ bɛ nii.”
Yesu bo m̀fɔ̀ bɨ̀demon
(Mk. 3.20-30; Lk. 11.14-23)
22 Bə̀ bî mɔꞌɔ lɛ nzì nɨ ŋù yìi mə demon à lɛ nghɨ̀rə̀ a fəꞌə̀, kaa a waꞌà kɨ̀ɨ̀ ŋ̀ghaa aa a mbo Yesu mə tâ à ghurə yi. À lɛ ŋghùrə̀ a tɨgə̀ ŋ̀ghaa ŋkɨɨ nyə nɨ̂ ɨ̀dɨ̀gə̀.
23 Bə̀ bɨ̀tsɨ̀m lɛ nyɛrə nloŋ annù ya yìi à lɛ ŋghɨ̀rə̀ aà. Ǹtɨgə mbetə nɨ mə, “M̀bə a bə mə àa Mu David wa à ghuà aa ɛ?”
24 Nòò yìi baFarɨsai lɛ nyuꞌu ma yû ànnù aa, bɨ lɛ ŋkwiꞌi mə, “Mbâ ghû a fiꞌi nɨ bɨ̀demon aa nɨ̂ àdàꞌa Beezebul, mfɔ̀ bɨ̀demon wa.”
25 Yesu à lɛ nzi annù yìi mə bo lɛ sɨ mɔ̀ɔ̀ntə̀ aa, ǹswoŋə a mbo bo mə, “Àtoo yìi mə a yatə a akùrə kùrə, ntɨgə nto nɨ̂ waa bo bɨmbɔŋ aa, kaa a ka waꞌà tɨ̀gɨ̀tə̀ a mbwɛ̂. Ǹjɔ̀ꞌɔ̀ àlaꞌa kə̀ ŋ̀gwɛ̀ꞌɛ̀ yìi ɨ̀ kɨ nyàtə̀ ǹtɨgə ntonə bo nɨ bo aa, ɨ̀ ka jàꞌànə̀.
26 “M̀bə a bə mə a mûm ànnù nɨfɔ̌ Satan, Satan à tɨ̀gə̂ m̀furə nɨ yì mɔꞌɔ, bəə boŋ ànnù nɨfɔ̌ yi ya a yàtə̀ mə mbɛ̀ɛ̀ ji baa; m̀bə Satan a bû ǹtəə aa mə akə aa ɛ?
27 M̀bə a bə yìi mə mə fiꞌi nɨ̂ bɨdemon aa nɨ̂ àdàꞌa Beezebul, bəə boŋ bɔɔ̀ buu bàŋnə̀ m̀fiꞌi aa nɨ̀ àdàꞌa wo aa ɛ? Maa ajàŋ tâ ànnù yìi mə bɔɔ̀ buu ghɨ̀rə̀ aa tâ à tɨgə ntsɔꞌɔtə̀ ɨsaꞌà ghuu.
28 M̀bə mə̀ ka mfiꞌi bɨ̂demon aa nɨ̂ àdàꞌa Azwì Nwî, a dɨꞌɨ̀ aa mə ànnù nɨfɔ̀ Nwî à zì mə̂ ǹtswe a tɨtɨ̀ɨ bù.
29 “Mbə ŋù a kuu mfuꞌu ndâ ǹtɨ̀ɨ̀ ŋù tɨ ghə̂ à foo ntswa ntɨ̀ɨ̀ ŋù wa ŋkwerə aa ɛ? À bə kwerə boŋ à ka bɔ̌ŋ fuꞌu ndâ yì yâ.
30 “Ŋù yìi à sɨ̀ biꞌiyu tswê aa, à bə aa ŋùkɨ̀bàâ ghà, ŋù yìi à sɨ biꞌiyu ghotə aa, a jàꞌà aa jàꞌà.
31 Mə̀ swoŋ a mbu bù mə, bɨ ka yǐ lìꞌìnə ɨbɨ̂ tsɨ̀m bo bɨ̀ m̀bə̀gɨ̀tə̀ yìi bə̌ bə̀gɨ̀tə̀ Nwî ghu aa, la kaa bɨ ka yǐ waꞌǎ mbə̀gɨ̀tə̀ yìi bɨ bəgɨtə Azwì Nwî ghu aa lìꞌìnə̀.
32 Bɨ ka yǐ lìꞌinə ɨbɨ ŋû yìi mə à swòŋə annù yì bɨ a atu Mu Ŋù aà; la kaa bɨ ka yǐ waꞌa ɨbɨ ŋù yìi mə à swòŋə annù a atu Azwì yî Làà aa lìꞌìnə̀, kə̀ bə fàa mbi, kə̀ nɨ̂ m̀bi yìi ɨ̀ ka bǔ yǐ zì aà.
Àtì bo mɨ̀ntà mìi a koonə aà
(Lk. 6.43-45)
33 “Ghìrə tâ àtì tâ à bɔŋ, tǎ tâ mɨ̀ntà mi kɨ mbɔŋə; kə̀ ò ghɨrə̀ àtì ya a bɨꞌɨ, mɨ̀ntâ mi kɨ̂ m̀bɨꞌɨ; ǹloŋ mə bɨ zi ati nyoŋə aa nɨ mɨ̀ntà mìi mə a koonə aà.
34 Bǔ bɔɔ bɨ nô! M̀bə nɨ̀ kâ ŋ̀ghaa ɨnnù jî sɨgɨ̀nə̀ aa mə akə tsǒ mə nɨ̀ bə aa bə̀ bî bɨ aa ɛ? Ŋǔ ghàà aa ànnù yìi a luu ghu ntɨɨ aà.
35 Ŋù yî ǹsɨgɨ̀nə̀ a fiꞌisə aa ɨ̀nnù jî sɨgɨnə̀ jìi ɨ lò nɨ̂ àtǎ ɨnnù ji jî sɨgɨ̀nə̀ jya aà, ŋù yì m̀bɨ a kɨɨ̀ m̀fiꞌisə aa ɨnnù jì bɨ jìi ɨ lò nɨ̂ àtǎ ɨnnù jî bɨ ji jya aà.
36 “Mə̀ swoŋ a mbo bù mə, à ka yǐ bə wa njwî ǹtsɔ̀ꞌɔ̀tə mɨ̀saꞌa tâ ŋù ǹtsɨ̀m à swoŋə annù ǹloŋ mɨghàà mɨ adàŋə̀ dàŋə̀ mɨtsɨ̀m mìi à lɛɛ̀ ŋ̀ghaa aà.
37 Bɨ ka yǐ lɔ̀gə̀ aa mɨ̀ghàâ muu ɨ tsɔꞌɔtə mɨsaꞌà muu ghu. A ka yǐ ghɨ̀rə̀ mɨghàa muu mə tâ nɨ̀ jɨ ɨsaꞌa kə̀ ŋ̀kɨ ŋwo ɨsaꞌà.”
Àjàŋ mə bɨ lɛ sɨ betə mə tâ Yesu à ghɨrə annù yî yɛ̌yɛrə aà
(Mk. 8.11-12; Lk. 11.29-32)
38 Ŋ̀gǎŋndɨ̀ꞌi ɨ̀nɔ̀ŋsə̀ bo bɨ̀ baFarɨsai bî mɔꞌɔ lɛ ntɨgə mbu nswoŋ ghu mbo mə, “Ǹdɨ̀ꞌɨ̀nnù, bìꞌi lɔ̀ɔ̀ mə tâ ò ghɨrə alènsə̀ bìꞌì yə.”
39 A kwiꞌi a mbo bo mə, “Àa tsiꞌì nɨ̀wàà nɨ bə̂ bìi bɨ ghɨ̀rə ɨbɨ ŋkɨ mmeꞌe Nwî aa mə bɨ lɔ̀ɔ̀ ɨlènsə̀; la kaa mbə bɨ waꞌǎ alènsə̀ a mbo bo fa ntsyatə ya nloŋ ŋgàŋntoò Nwì Jona.
40 Tsǒ àjàŋ yìi mə Jona à lɛ ntswe njwi ji tarə, nɨtugə nɨ̀ àsìꞌìnə̀, fya mum àtòꞌo fɨ̀bwɛ̀ fî wè fya aa, àa ajàŋ mə Mu Ŋù à ka yǐ kɨɨ tswe njwi ji tarə, nɨ̂tugə nɨ̀ àsìꞌìnə̀, a nɨbǔm nsyɛ̂.
41 Àa yǐ bə a njwî ǹtsɔ̀ꞌɔ̀tə mɨ̀saꞌa tâ baNineveh bɨɨnə nnɨŋ ɨsaꞌa a nu bù, nɨ̀wàà nɨ mbi nulà, ǹloŋ mə bo lɛ nyuꞌu annù Nwî yìi mə Jona à lɛ nswoŋ aa mbəŋkə mɨ̂ntɨɨ̀ myaa, mmeꞌe ɨbɨ̂ waa. La tsɨtsɔ̀ŋ, àyoo yǐ mɔꞌɔ yìi a tsyatə Jona aa, a tswe faà!
42 Àa yǐ bə a njwi ǹtsɔ̀ꞌɔ̀tə mɨ̀saꞌa tâ m̀fɔ̀ màŋgyɛ̀ yìi mə à lǒ a Sheha aa, tâ à bɨɨnə bo bɨ̀ nɨ̀wàà nɨ bə̂ bulà ǹnɨŋ ɨsaꞌa a nu bo; ǹloŋ mə à lɛ nlǒ a alaꞌa yu ǹzi a nyuꞌu annù ǹloŋ mɨtsyɛ̀ mɨ Solomon aà. Lâ tsɨtsɔ̀ŋ àyoo yǐ mɔꞌɔ a tswe faà mə a tsyatə Solomon!
Ànnù ǹloŋ Azwì yî bɨ yìi mə mbə a fɛꞌɛ̀ a ntɨɨ ŋù m̀bu mbɨ̀ɨ̀ ŋ̀kuu ghu aà.
(Lk. 11.24-26)
43 “Àzwì yî bɨ a yi mfɛ̀ꞌɛ̀ a nu ŋù aa a, təə̀ ŋ̀karə a ɨdɨgə jìi mə kaa ŋ̀kì sɨ̀ ghu tswe aa, ǹlɔɔ nɨ̂ àfwɛtə̀ kaa waꞌà yə̂.
44 Ǹtɨgə nswoŋ mə, ‘Mə̀ ka bɨɨ ghɛ̀ɛ̀ wa nda mə mə̀ ghɨ̀rə mfɛ̀ꞌɛ̀ ghu aà.’ A bu mbɨɨ nyə nda ya ɨ tswe ŋɛꞌɛ, bɨ yɛꞌɛ ŋkɨ naŋsə ntaŋntə,
45 boŋ à ka bǔ ghɛ̀ɛ ɨ lɔ̀ɔ ɨzwì jî mɔꞌɔ ji sàmbaa, jìi ɨ bɨꞌɨ ǹtsyàtə yi aa, tâ bo bo yi ŋkuu ntswe wa ndâ. Bɛɛ a ghɨrə laa, ànnù ŋû wa a tɨgə̀ m̀bɨꞌɨ ntsyatə ajàŋ yìi a lɛ mbə a mbìì aà. Àa ajàŋ yìi a ka yǐ kɨɨ fɛ̀ꞌɛ̀ a nu nɨ̀wàà nɨ bə̂ bî bɨ nulà aà.”
Ǹdè bɨ̀ Yesu bo bɨ̀ bɔɔ bɨmaà yì
(Mk. 3.31-35; Lk. 8.19-21)
46 Nòò yìi mə Yesu à lɛ mburə ka kɨ ghàà bo bɨ̀ bə̀ bya aa, ǹdè yì bo bɨ̀ bɔɔ bɨmaà yì lɛ nzì, ǹtəə a abɛɛ, ǹlɔɔ nɨ mə tâ à zi bo bo ghaanə. [
47 Ŋù wa yì mɔ̀ꞌɔ à lɛ ntɨgə nswoŋ ghu mbo mə, “Yə̂, ǹdè gho bo bɨ̀ bɔɔ bɨmaà ghò təə a abɛɛ, nlɔɔ nɨ mə bǔ bo ghaanə.”]
48 A kwiꞌi ghu mbo mə, “Ǹdè ghà aa wò aa ɛ? Bɔɔ bɨmaà aa bɨ̀wò aa ɛ?”
49 Ǹtɨgə nnansə abô yi, ǹdɨꞌɨ ŋgǎŋyəgə̂nnù ji nswoŋ mə, “Àâ ǹdè ghà bo bɨ̀ bɔɔ bɨmaà ba bɨ buà!
50 Ŋù ǹtsɨ̀m yìi mə a ghɨ̀rə annù yìi mə Taà ghà a aburə a lɔ̀ɔ̀ aa, àa mumaà yî m̀bâŋnə̀, nɨ yì màŋgyɛ̀, nɨ ǹdè ghà.”