6
Nasalet Abiw Mutuk Fian kalo Unse em Sang te.
Beli, Yesus e aneng be iti koleweko, eso, akalem gelewkabiliw kunum iso, alik alik bi makuw akalem am dim elo unsiliw kale. Uniwi, finengdakamin ding Sabat kele ding bakate, e memen keko, Suda kawtiw im wensankabiliw am dim kel kunum waneng ilo kukuyemse kale. Kukuyemei, kawtiw banban beem kukuyemin weng be kiliko, yol fian mak angeko, bokolew bokolew kelomeliw: “Nalete kunum kale akalem kukuyembe weng kale kulabe ye? Kunum kaleem kal e nal kel nono kulabe ye? Kante kitil fian be dulewbelei, e ki keko, auk so kitil aluwbamin fian be aluwbabe ya?* Feinka! E am gemin kunum kelei, beem auk u Malia ute te. Em nenggelel im wiin e Sekow o, Yosetos* o, Saimon o, Suda o, ite kuw te. Akalem waneng aul min i kale kel nuso biliw kale eli!”, ange ange kesiliw kale. Keko beli, i desi weng keleweko, em kukuyemin kilele wosulinba kesomi, im elo “Fein!”, dangbin ibolow be net angsiliw kale. Angei, Yesus e bokoyemomele: “Feinka! Aneng aneng angom kawtiw i Sunbin-Got em bontem dim bakamin kunum mak em wiin daolewkabiliw kate, akalem awkunum kusel o, akalem am dim kasel o, ite elo ‘Fein o!’, danginba kekabiliw te!”, yangse kale.* Yangesomi, ka kel e, e ki keko, auk so kitil so eisneng banso mak kelinba kese kate, e mali wakabiliw kawtiw angin fong gel mak im dim e teing dukuyemeko, ilo okmino koyemse kale. Koyemsomi, ikalem fein danginba ibolow beem dulum elote “Ibo! Net fian keliw kai!”, angeko, yol fian keyemse kale.
Keko beli, e Nasalet abiw mutuk fian beem abiw mak abiw mak falal falal uneko, kawtiw ka kel biliw kawtiw alik ilo kukuyem kem unse kale.
Kalun kel Gelewkabiliw Kunum ilo Yemdase em Sang te.
Beli, Yesus e akalem kalun kel gelewkabiliw kunum biilo gaayemei, i akalem mit teliwi, e ilo wiin fian mak duyemei, “Yu aneng matil im kitil e mit da keyemoliwka!” yangeko, amen amen keyemeko, alew alew yemdase kale. Yemdako, weng mak so bokoyemomele: “Yu tokfol so uneko, kanelom wanin o, men o, tum win men o, beem ibolow fukuneko, aluwko, kakamokoliw te!* Beemdiw, yu yan aom mak minggilokoliw kate, yu kanelom afak ilim alew mak minggilokoliw te! 10 Yu abiw mak uneko, am mak uniw tewe, am ka kel kuw bomeliwi, kanelom am gol keemokoliw te! 11 Kate, yom abiw kawtem unokoliw ding dim bakate, abiw ka im kunum waneng i yulo kalfonginba keyemeko, yom weng e kililinba keliw tewe, yom iti abiw kolew ding kabalak e, yu yom yan dim be kukun beelo abiw ka akate kalis koleweko, unemoliwka! Yom kaneliw beem mongom ete yu kawtiw biilo kukuyemomeliw: Abiw kunum waneng yu Sunbin-Got em angin bate!’, yangboliwka!”, e ilo yangse kale.*
12 Yangei, i aneng ka kolewko, ibolow famdelin angom weng be boko yak boko yak unsomi, 13 aneng matil kawtiw im dim biliw aneng matil banban takala koyemeko, kal wakamin kawtiw banban oliw ais dem beem gom so bulok keyemiwi, im wakamin be banimyemse kale.*
Mali Kawtiw im Ibolow Fukunsiliw em Sang te.
14 Beli, beem ding dim bakate, emisik kamok fian Kelot e Yesus em wiin so auk so kitil so eisneng fian aluwkabe eisneng beem sang kilise kale. Nimtew angom? Mali kawtiw i Yesus em dulum elo bokolomeliw: “Kawtiw ok da koyemin kunum Sion ete iti fomkamin elote teinsomi, kitil auk so eisneng kale duku kebe sako?”, ange ange kesiliw kasike.* 15 Kemiwi, mali kawtiw i bokolomeliw: “Kunum be Sunbin-Got em bontem dim bakamin sua kel alenale kunum Elaisa ete sako?”, angbiwi, iti mali kawtiw mak ikati bokolomeliw: “E nanew sua em bontem dim bakamin kunum kuaneko, iti fomkamin elote teinse kunum ete sako?”, ange ange kesiliw kale. 16 Kesomeliwi, Kelot e im angbiliw weng be kiliko, bokolomele: “Feinka! Kak goto kolewsi kunum Sion bete iti fomkamin dim elote baba teinse kai!”, angse kale.
Sion elo Aliwi, Kuanse em Sang te.
17-18 Deiw mak ding mak, aneng kaleem emisik kamok Antibas Kelot e akalem fik Filiw em kalel Kelodias ulo tokoluko, kuluse kasike, ok da koyemin kunum Sion e kamok Kelot beelo bokolewomele: “Nimtew angom ete ku kukuw kiol kukuw kelinba keko, kakunum em kalel Kelodias bu kululew a?”, dangeko, kukuw wa be fein kaim dim dalewse kasike, Kelot e Sion elo gal keleweko, sok net keleweko, elo sok am tem da kolewse kale.* 19-20 Kolewei, Kelodias bu Sion beelo ibolow wa kelewsomi, alomin ibolow kesu kate, Kelot e Sion em dulum elote finganomi, elo kilele atemse kasike, u ki keko, elo alinba kesu kale. Fein! E kal kelete: Sunbin-Got e kunum beelo akalem wiin so amkoko, kolewsomelei, e akalem kiin dim e kiol kuw kunum kese kasike. Keko beli, e kunum beem weng bokolewkabe weng be kiliko, ibolow so kelewkabe kate, diking dakoung teifululin ibolow kuw kese kale.
21 Keko beli, deiw mak ding mak Kelodias u Sion elo alomin deiw mak atemsu kale. Beem ding dim bakate, Kelot e akalem auk um dukusu ding ibolow fukunsomi, akalem gawman ding dim em aluwbamin kunum so, akalem wonuk so kunum im kak kunum iso, Galili aneng fian em kamokim iso, kunum alik alik biilo gaayemei, i teliwi, eso iso makuw wanin fian mak wansiliw kale. 22 Wansiliw ding dim bakate, Kelot em mun seiw Kelodias bu kunum biim teinbiliw dim matem teleko, ka biliw kunum banban biim kiin dim e wisu kale. Wibului, Kelot so, eso biliw kunum alik alik biim ibolow daokeyembului, “Yakai! Waneng seiw ati te!”, ange ange kesiliw kale. Kesiliw kasike, emisik kamok fian be ulo bokoumomele: “Nimtew eisneng mak ku ‘Dunema!’, nangew tewe, ne kulo fein dukemoki te!”, wangse kale. 23 Wangesomi, weng fawtuk ayem weng mak bokoumomele: “Ku nomin eisneng mak bokonemomelew: ‘Nemena!’, nangew tewe, ne kulo fein kemenoki te. Feinka! Ku nelo bokonemomelew: ‘Kom aneng atebelew aneng beem mali kalat mak dunema!’, nangew tewe, ne fein kulo dukemoki te!”, wangse kale.
24 Wangei, u kut uneko, ukalem auk Kelodias ulo dakalalomelu: “Ne nimtew eisneng mak elo ‘Ku nelo dunema!’, dangeko, dakalaloki ya?”. wangui, usik bokoumomelu; “ ‘Ku Sion kawtiw ilo ok da koyemkabe kunum beelo asomelew kano, kak goto wokilewsomi, em kak be denem tala o!’, dangolewka!”, wangsu kale. 25 Wangui, u fongate akate iti Kelot em mit mewso yako uneko, bokolewomelu: “Kame kalakate, ku Sion kawtiw ilo ok da koyemkabe kunum beelo asomelew kano, kak goto wokilewsomi, em kak be denem tala o!”, dangsu kale. 26 Dangui, e ibolow ilum fian fian mak kesomi, Sion elo alominba ibolow kese kate, akalem kunum bongguko, “Wanin wanbiliw kunum biim kiin dim e, ne fawtuk ayem weng mak keyemi kai!”, angomi, wangse fawtuk ayem weng be aluweko, fein gelewse kale. 27 Fein gelewse kasike, e mali wonuk so kunum mak elo dabalalei, “Kunum beem kak de tela!”, dangei, e fein sok am tem ka uneko, Sion em kak goto keleweko, 28 awamin dim dukuko, delew teleko, waneng seiw buulo fein duumse kale. Duumei, u kak be kuluko, auk ulo deum unsu kasike, auk bu atemeko, atin kuw kal kelute: “Fein! Kame Sion e banime kai!”, angeko, ibolow ki keumei, Sion em kak sak fomdosu kale.
29 Keko beli, Sion em gelewkabiliw kunum i kililiwete: “Sion elo aliwi, e kuan kembe kai!”, angomeliwi, i uneko, em fom kulusomi, debeleko, fomkamin tem dukusiliw kale.
Kawtiw ilo Wanin Yemense em Sang te.
30 Beli, Yesus em kalan kunum bi iti em fukun teleko§, ikalem aluwbameliw sang so, mali kawtiw ilo kukuyemsiliw sang so, beem sang alik alik beelo bokolewsiliw kale.* 31 Keko beli, kawtiw banban i Yesus em mit mewso une tele kebiliw kasike, eso, akalem kalan kunum iso, i “Wanin wanomin ding banime te!”, angomi, e ilo bokoyemomele: “Yukalem kuw kawtiw banim dim mak elo uneko, ka kel finengdaloliwka!”, yangse kale. 32 Yangei, i em yangse weng be kilisomeliwi, e iso kunuw mak em dim teineko, ikalem kuw kawtiw banim dim mak kalo unsiliw kale.
33 Im unsiliw ding bakate, mali ka biliw kawtiw bi im unbiliw be yetemeko, “Yesus akalem angin so unbiliw kai!”, ange ange keko, fongate akate ikalem biliw abiw mutuk abiw mutuk bikati koleweko, imisik kawin deiw yako uneko, biliwi, i ibik ete keko, talsiliw kale. 34 Teleko, Yesus em okmun dikeko, mali elote talse ding dim bakate, e ilo yetemete: Kawtiw banban teleko, biliwi, e yetemeko, ilo kinkin ibolow fian keyemse kale. Nimtew angom? Siwsiw yetebin kunum banim imdiw kesiliw kasike. Kesiliw angomi, e ilo kukuyemin weng banban mak bokoyemse kale.*
35 Bokoyemsomelei, ataan tem dokong unomin ding mewso kele ding dim bakate, akalem gelewkabiliw kunum i Yesus em mit mewso teleko, bokolewomeliw: “Kale kel kawtiw banim dim kesomelei, aneng akal kuine kasike.* 36 Kame ku kawtiw ka biliw biilo bokoyemomelew: ‘Yu abiw mutuk mutuk aneng aneng kalo wanin fenem unina!’, yangolewka!”, dangsiliw kale. 37 Dangiwi, e yan weng bokoyemomele: “Yukalem ete ilo wanin mak yemenina!”, yangse kale. Yangei, i yan weng bokolewomeliw: “Nu on kisol fian banso banso kulusomi, belet wanin mak wenokoluw sako?”, dangeko, elo dakalasiliw kale. 38 Dangiwi, e yan weng bokoyemomele: “Yu nomin belet wanin mak aluwbiliw a? Yu uneko, atemina!”, yangse kale. Yangei, i fein uneko, atemsomi, iti teleko, bokolewomeliw: “Teingabi kel belet wanin so, takam alew so, kuw be te.”, dangsiliw kale.
39 Dangiwi, e kawtiw ka biliw biilo bokoyemomele: “Kame yu bongguko, amen amen kuw keko, balasal atite dim ka kel teinina!”, yangse kale. 40 Yangeko, i em yangse weng be fein kiliko, kawtiw 100 emdiw kesomi, kawtiw 50 emdiw kesomi, keko, ka kel teinsiliw kale. 41 Teinsomeliwi, Yesus e teingabi kel belet wanin be so, takam alew be so, mesesem mesesem be kulu aluwsomi, abiil elo atemeko, Sunbin-Got elo “Weso! Seyo!”, dangse kale. Dangesomi, belet wanin be fakal fakal kelewsomi, akalem kalun kel gelewkabiliw kunum biilo duyemei, i kunum waneng biilo yemensiliw kale. Yemensomeliwi, e takam alew akati kuluko, amen amen kuw yemense kale. 42 Yemenei, i kuluko, wanesomi, kumun so fasu angsiliw kate, 43 wanin anung e banso banso beki kuw kelei, i kalun kel men fian mak abuko, belet atuk so, takam atuk so wen dukusiliw kale.
44 Beli, wanin wansiliw kunum ite kuw banban fufu keko, teingabi kel tausen (5'000) kel kesiliw kale.
Okmun Dim Moko, Unse em Sang te.
45 Beli, Yesus e akalem kalun kel gelewkabiliw kunum biilo bokoyemomele: “Yomisik kunuw dim teineko, okmun dikeko, Betsaida abiw elo unina!”, yangeko, kunum waneng ikati ikalem am dim elo yamdase kale. 46 Yamdasomi, amgu tikin dim mak elo uneko, ka kel Sunbin-Got eso weng bokose kale.*
47 Keko beli, ataan tem une ding dim bakate, e emikel kuw ok beleng dim kel belei, akalem gelewkabiliw kunum i kunuw dim kel ok mutuk dim unsiliw kale. 48 Im unbiliw ding dim bakate, e ilo yetemete: Inim fian mak kunuw beem mutum kalote telei, i bukesomi, kunuw be de anung anung kebiliwi, e yetemse kale.
Keko beli, aneng danomin kis kese ding dim bakate, Yesus e okmun dim kel moko, akalem gelewkabiliw kunum biim mit mewso teleko, ilo bakiyemomin ibolow keko, unse kale.
49-50 Unbelei, gelewkabiliw kunum alik alik bi atemiwete: E okmun dim moko, unbelei, i atemeko, ibolow fukunomeliw: “Okmun kayak aneng matil mak talbe sako!”, angeko, fingansomi, gaanin fian mak olsiliw kale. Olbiliwi, fongate akate Yesus e bokoyemomele: “Yutaka! Yu kanelom finganbomi, walwal kemokoliw te! Nakalem ete talbi te. Yu kalaing kuw keboliwka!”, yangse kale.* 51 Yangesomi, em kue yol tem kunuw dim teine ding dim bakate, suuk inim akal goto banimse kasike, i yol yol angsiliw kale.* 52 Nimtew angom? I Yesus em belet wanin yemense eisneng be atemsiliw kate, im ibolow fukunin e kou angse kasike, i kilele dolon kelinba kesiliw kasike.
Genesalet Aneng Fian em Wakamin so Kawtiw Kilelyemse em Sang te.
53 Beli, Yesus so, akalem gelewkabiliw kunum iso, alik alik biim okmun dikeko, ok mali Genesalet aneng kalo unsiliw ding dim bakate, i ikalem talsiliw kunuw be sok so net keleweko, ge kolewsiliw kale. 54 Im kunuw koliw ding dim bakate, ka biliw kunum waneng i Yesus elo atemeko, bokolomeliw: “Kunum be Yesus ete kai!”, angomi, 55 aneng aneng angom kalo weng dabalaliwi, i wakamin kal wanin kebiliw kawtiw alik alik biilo kaung dim duku diwiko, Yesus em kakabe dim elo yemde unsiliw kale. 56 Yemde unsiliw kasike, abiw fian o, abiw fong o, naleem aneng angom be Yesus e une tewe, i wakamin so kawtiw alik alik biilo abiw beem wensankabiliw dim elo yemde unemaliw kale. Yemde unesomi, i Yesus elo kitil kuw bokolewomeliw: “Wakamin kunum waneng kali ki keko, kom ilim dim kuw teing melelewoliwka!”, dangsiliw kale. Dangiwi, fein, Yesus elo melelewsiliw kawtiw biim wakamin kal wanin be alik alik ken keyemse kale.
* 6:2 Sion 7:15 * 6:3 6:3 Mali kawtiw im fukunin e kanekote: Yosetos beem fein wiin e Yosew ete te. * 6:4 Sion 4:44 * 6:8 Iluk 10:4-11 * 6:11 Kalan Kunum 13:51 * 6:13 Sekow 5:14 * 6:14 Matyu 16:14; Mak 8:28; Iluk 3:19-20 6:17-18 6:17-18 Fut weng beem weng atuk 6:14-16 ibik ete atemokoluw te. * 6:17-18 Kunum Ayem 18:16 6:22 6:22 Kal kunum im fukunin e kanekote: Waneng seiw bu Kelodias so, um kolewsu imok Filiw so, yemkal biim mun Salome ute sako. § 6:30 6:30 Mak 6:6-13 teing bokola! Kae, Yesus e akalem kalan kunum ilo yemdalei, i fein unsiliw kasike. * 6:30 Iluk 10:17 * 6:34 Teing Bakamin 27:17; Matyu 9:36 * 6:35 Mak 8:1-9 * 6:46 Iluk 5:16 * 6:49-50 Iluk 24:37 * 6:51 Mak 4:39