12
A Bakovi Dagi na Parava Nimalo
(Markus 2:23-28; Lukas 6:1-5)
*Muri e Isu i lalaho na hania na vit na Parava Nimalo.* E huriki a murimuri vona ri vitolo, lakea ri vakatubu ni pasi ranga vit, ri kani. *Na tahuna e huriki a Pariseo ri masia, ri takia e Isu, “O mata lakea! E huriki a murimuri vomu ri rata a maki a vinara i ta pupukari vona na Parava Nimalo.”
*E Isu i koli, i ta maea, “Ra mua, i uka ma mu gi a naro i ratea hosi e Davit? Na parava tara e Davit turana tara vona ri vitolo. *Lakea e Davit i dili na roho na Vure, i bole a bret, i kani, i habi ne huriki a turana, ria ranga ri kani. A bret iea a nihabi na Vure. A vinara i taki e huriki a prister kunana ri gi kani. *I uka ma mu gi na nitana vinara? E huriki a prister ri leho na roho na Vure, ri leho na Parava Nimalo, pali ri uka ngava vona. *A taki mua, a viri i rangi a roho na Vure i made koea ngane. *A nitana Vure i ta maea, ‘I uka ma a ngaru a nihabi. A ngaru a rabu ni vadodo.’ Mua bara mu longokilalea a ngava iea, i uka ma mu gu padi virihi e huriki a bakovi mala­mala. A Tuna Bakovi, ia a Bakovi Dagi na Parava Nimalo.”
E Isu i Vakamahuri a Viri
(Markus 3:1-6; Lukas 6:6-11)
I pe a hini nga, i lokovonga i dili na roho na vaponga. 10  *A bakovi tara i made vonga, i malai a limana. Ri matakana a ngava ri gi padi virihia e Isu vona, lakea ri nanea, “I ta navai a vinara, ni gi vakamahuri a viri na Parava Nimalo, o i uka?”
11  *Lakea e Isu i koli, i ta maea, “A sipsip vomu ge boru puru na lovo na Parava Nimalo, bara o lalu talea. 12 Pali na matana Vure, a bakovi i kamumu hateka na sipsip! I mavonga, i kamumu si gi kori a viri na Parava Nimalo.”
13 Muri i takia a bakovi, “O toto talea a limamu.” Lakea i toto talea a limana i tavaga liu, i manga a limana tara. 14  *Pali e huriki a Pariseo ri pagitala, ri vapopo, ri matakanea a dala ri gi rabalakia e Isu vona.
A Vure i Rudua e Isu
15 E Isu i lohoka vona a ningaru ne huriki a Pariseo, lakea i pea a tanga iea. E huriki ala kupo ri muri vona. I vakamahuri e huriki lobo ri giloa. 16  *Pali i taki tora ria nahea ri gi vakalongo e huriki, ne ia e rei muholi. 17 I rata mavonga, ge bele muholi a ngava a Vure i ta polo na propet e Isaia, i maea:
18  * * “Mu masia a vora nau, a vulakia.
Ia a hategu, a vivi hateka vona.
Bara vakatorea na Hanugu,
ge vakalongo e huriki i uka ma ria a Iuda, na dala ga korimule ria vona.
19 I uka ma ge hehe a viri, i uka ma ge tahate.
A lohona i uka ma ni gi longo na kuru tanga.
20 A tabuka i maroro, i popote ge maputu, i uka ma ge raputua.
A lam i keri ni para, i poko kunana, i uka ma ge tutu matea.
Bara i leho i vano i harena na tahuna e huriki ri matakilaka vona a dala ge korimule e huriki vona.
21 E huriki lobo na malala bara ri pasimata vona, ge korimule ria.”
E Satan
(Markus 3:20-30; Lukas 11:14-23; 12:10)
22 Muri ni tuli valai vona a bakovi tara i dili vona a hanitu, i kepa, i ngavarubu. Lakea e Isu i vakamahuria, i ta, i mata para. 23 E huriki ri masia, ri turutu, ri vanana maea, “Ra bakovi iea, a viri si davea, a hamone Davit?”
24  *Pali na tahuna e huriki a Pariseo ri longo a ngavane huriki, ri ta maea, “Ra bakovi iea, i lili tala a hanitu na nitora ne Belsabub, a hariki ne huriki a hanitu.”
25 E Isu i lohoka na niluhoi ne ria, lakea i ta maea, “E huriki na harikianga tara, ri vaubi mule ne ria, bara ri vapida, i lobo tavula a harikianga iea. E rei a tanga, o e rei a kabu ri vaubi mule, bara ri vapida, i lobo tavula a tanga, o a kabu iea. 26 I mavonga kunana, e Satan bara i lili tala mule ia, a harikianga vona bara i lobo tavula. 27 Mu taki iau ta a lili tala a hanitu na nitora ne Belsabub. Pali e huriki a murimuri ne mua, a ni tora ne e rei ri lili tala a hanitu? Ngane e huriki a murimuri ne mua bara ri vakasiri mua mu varoru. 28  *Pali iau a lili tala e huriki a hanitu na nitora na Hanuna Vure. I vakasiri manga a harikianga na Vure i bele pali ne mua.
29 “E rei ge dili tavula na roho na bakovi hateka, ge panaho a mahala vona? Bara i kolo tata taroa a bakovi hateka, muri bara i panaho na ningaru vona. 30  *A viri i uka ma i leho turagu, i ratapilea a leho nau. A viri i uka ma i leho turagu ni tuli e huriki ri gi valai na Vure, i lili e huriki i uka ma ri gi valai na Vure. 31  *A taki mua, a Vure bara i puga vuroki a naro hale na viri i rata virihia e turana, a naro hale na viri i ta hale na Vure. Pali a viri i ta hale na Hanu Kiripiripi, a Vure i uka ma ge puga a naro hale vona. 32 E rei a viri i ta hale na Tuna Bakovi, a Vure bara i puga vuroki a naro hale vona. Pali e rei a viri i ta hale na Hanu Kiripiripi, a Vure i uka ma ge puga vuroki a naro hale vona ngane, i uka ma ge puga vuroki muri ma.
A Kai Hale, a Kai Kamumu
(Lukas 6:43-45)
33  * “A kai kamumu, a kanena i kamumu. A kai hale, a kanena i hale. A kai si matakilalea na kanena kunana. 34  *Mua e huriki a tuna mata. A narone mua i hale, lakea a ngavane mua, ria ranga ri hale. A ngava si taki i valai pololilo na hatene hita. 35 A bakovi kamumu i taki a ngava kamumu, a vuhuna a hatena i kamumu. A bakovi hale i taki a ngava hale, a vuhuna a hatena i hale. 36 A taki mua, na parava a Vure ge pelekado e huriki vona, bara i nana e huriki a bakovi a ngatavine na ngava hale lobo ri rata, lakea bara ri koli. 37 A ngavamu ge kamumu, a Vure bara i taki ioe a bakovi malamala. A ngavamu ge hale, a Vure bara i taki ioe a bakovi hale.”
A Kilakila ne Iona
(Markus 8:11-12; Lukas 11:29-32)
38  *Muri e huriki a Pariseo, a mari na vinara na lotu ri nanea, “Mari ni tovo, mi ngaru ni masia a nivakasiri go ratea.”
39  *Pali e Isu i koli, “E huriki na tahuna mona, ri hale hateka, ri ha taroa a Vure i manga a ngatavine i ha taroa e kakaina, i mole lae. Ri ngaru ni matai a nivakasiri! Pali i uka ma mu gu masia tara nivakasiri. A nivakasiri i taku kunana bara mu masia, a ni vakasiri ne Iona a propet. 40  *E Iona i made pololilo na kavutuna manu dagi na parava i tolu, a rodo i tolu. I mavonga kunana, a Tuna Bakovi bara i tabuli pololilo na bobona malala na parava i tolu, a rodo i tolu. 41  *Hosi e huriki a bakovi a ngatavine o Ninive ri longoa a vinara ne Iona, ri pulo a vilone ria. Pali iau a dagi hateka ne Iona, a vara mua, pali i uka ma mu pulo a vilone mua. I mavonga, muri ma na tahuna a Vure ge pelekado e huriki, e huriki a Ninive bara ri pesi rike, ri taki mua mu velu pali. 42  *Hosi a hariki ngatavine o Siba i havai valai ge longo a niluhoi kamumu ne Solomon. Iau a dagi hateka ne Solomon, pali mua i uka ma mu longototo a niluhoi kamumu nau. Lakea muri ma na tahuna a Vure ge pelekado e huriki, a hariki ngatavine iea bara i pesi rike, i taki mua mu velu pali.
A Hanitu i Hamule Valai
(Lukas 11:24-26)
43 “Na tahuna a hanitu i pagitala na bakovi, bara i lakea na tabeke i ngeki, i matakana a tabeke ge malo vona. Pali na tahuna i uka ma i matavisia a tabeke tara ge malo vona, 44 bara i ta maea, ‘Ga hamule lakea na ruma a pea.’ Na tahuna i bele, i masia a ruma ni kovo tala, ni rata kamumu. 45  *Muri i vano i tuli valai a hanitu ala polorua ri hale hateka, lakea ri dili, ri made vona. Muga, a nimadena bakovi i hale. Pali ngane a nimadena i hale liu. Bara i bele mavonga ne mua e huriki a bakovi hale.”
E Rei e Kinane Isu e Turane Isu?
(Markus 3:31-35; Lukas 8:19-21)
46 E Isu i tabana ni ta turane huriki, e kinana e tarina mai ri pesi polovavo, ri ngaru ni ta turana. 47 Lakea a viri tara i vakalongoa, “E kinamu e tarimu mai ri pesi polovavo, ri ngaru ni ta turamu.”
48 E Isu i koli, “E rei e nana, e rei e tarigu mai?” 49 I vakasiri lakea ne huriki a murimuri vona, i ta maea, “E huriki nga e nana e tarigu mai. 50  *A viri i muri mai a ningaru ne Tata na hunu, ia e turagu, e kurabagu, e nana.”
* 12:1 Vin 23:25 * 12:1 A Parava Nimalo ne huriki a Iuda na Sarere. * 12:2 Nim 20:10 * 12:3 1Sam 21:1-6 * 12:4 Levi 24:5-9 * 12:5 Gi 28:9-10 * 12:6 Mat 12:41-42 * 12:7 Hos 6:6; Mat 9:13 * 12:10 Luk 14:3 * 12:11 Luk 14:5 * 12:14 Ion 5:16 * 12:16 Mat 8:4; Mrk 3:12 * 12:18 Ais 42:1-4 * 12:18 Mat 3:17 * 12:24 Mat 9:34; 10:25 12:24 E Belsabub, a rana tara e Satan. * 12:28 Apo 10:38; 1Ion 3:8 * 12:30 Mrk 9:40; Luk 9:50 * 12:31 Hib 6:4-6 * 12:33 Mat 7:16-20 * 12:34 Mat 3:7; 15:18; Luk 3:7; 6:45 * 12:38 Mat 16:1; Luk 11:16; Ion 6:30 * 12:39 Mat 16:4; Mrk 8:12 * 12:40 Iona 1:17 * 12:41 Iona 3:5 * 12:42 1Ki 10:1-10 * 12:45 2Pe 2:20 * 12:50 Rom 8:29