E Rut
A Nita Vakalohoka
A puhu na raukea iea i uka ma i taki tala na viri i herea. E huriki a Israel hosi ri taki ta e Samuel a propet i herea. E huriki a bakovi na lohokanga ranga ri taki ta a mari ni here ne David a hariki i herea.
E Rut i made na pida i 1150 BC muga ne Kristo i bele. Na tahuna iea e Gideon i matakaria a robo e Israel. E Rut a ngatavine o Moab. A robo e Moab i tabuli na tabeke tara na Dari Mate, na nirikena haro. E huriki a Moab ri valai na kabu ne Lot, re tune tarine Abraham.
A viri i herea, i uka ma i taki tala a ra vuhuna i herea. A rane huriki a gare ne Davit a hariki ni here puru na nilobona puhu. Ma ge herea, ge vakasiri manga e Davit a hariki muholi ne Israel.
A naro na parangia
A vinara ne Israel i taki a bakovi tara i parangi, pali i uka ma i vakabele ranga koma, i mate, e tarina bara i parangi vona e girihina, ge vakabele vona a hamone tarina. A vinara iea ni gale na nita Hibru, “a vinara na levire,” o a vinara na turana a bakovi i parangi. A koma ru vakabele bara i bole polo a malala na bakovi i parangi vona muga e kinana. E huriki lobo bara ri masia i manga e tuna bakovi i mate. Na naro iea a kabuna bakovi i mate i uka ma ge lobo. O matai ne Vinara 25:5-10.
Nikorimule
Hosi o Israel, a kabu takutaku ri tahoka a Nikorimule ne ria. A leho na nikorimule i maea:
1) Bara i koli, i rabalaki a bakovi i rabalakia a viri vona. (Gi 35:6-28)
2) Bara i kona mule a viri vona i matasia. E huriki a matasia, bara ri habi a malala ne ria ni gi kona, ri gi tahoka a moni. O bara ri habi mule ria ni gi kona, ge ria a vorakato. A korimule bara i kona mule a malala, o a bakovi, ra i bele manga a vorakato.
3) A bakovi tara i parangi, i uka ma i vakabele e tuna, pali i mate, a korimule bara i parangi vona a havuri, i vakabele a hamona bakovi i mate.
Poi a masigo
E BAKOVI DAGI i vakuku e huriki a Israel maea: Na tahuna ri mirio na hania, i uka ma ri gi mirio lobo a maki ni kani. Bara i tabuli ranga, i valai e huriki a matasia, ri poi a masigo, ri gi tahoka a maki ni kani. (Levi 19:9-10; 23:22; Vin 24:19-22)
1
E Rut, e Naomi
1 Na tahuna e huriki a mari ni pelekado a ngava ri matakari e Israel, a pago i bele. Lakea a bakovi tara na tanga e Betlehem o Iuda i mariu lakea na malala ne huriki a Moab, turana e girihina, e tuna bakovi ala rua.
2 A bakovi iea a rana e Elimelek. A rane girihina e Naomi. A rane tune rua e Malon, e Kilion. Re huriki nga, a kabu ne Epreti, na tanga e Betlehem o Iuda. Na tahuna ri bele o Moab, ri made vonga.
3 Pali e Elimelek i mate vonga, lakea e girihina e Naomi i made kikeri turana e tuna rua.
4 Muri e tuna rua ru parangi a ngatavine o Moab. A rane girihine rua e Orpa, e Rut. Ri made palupu na pida i ravulu.
5 Muri i mate tabu e Malon rua e Kilion. Ngane e Naomi i uka e girihina, i uka e tuna, i made kikeri.
6 Na tahuna i tababana ni made o Moab, e Naomi i longo a velengane huriki a kabu vona, e BAKOVI DAGI i rata kamumu ria i habi a kinani ne ria. Lakea ia, turane kana ala rua, to ngaru ni hamule lakea na tanga ne Naomi.
7 Lakea i vano turana e kana ala rua, to laho hamule lakea o Iuda.
8 Pali na bokona dala e Naomi i ta rike, i ta maea, “Muru hamule mai e kinane marua. A ngaru e BAKOVI DAGI ge rata kamumu marua, a vuhuna muru rata kamumu iau, muru rata kamumu e girihine marua ra ru mate pali.
9 E BAKOVI DAGI ge habi tabu a bakovi ne marua, bara muru tahoka a nimalo kamumu turana e girihine marua na tanga ne rua.”
Muri i nguru rua, lakea ru haloho dagi.
10 Ru takia ru ta maea, “Maria miri gi hamule turamu, miri gi made turana e huriki na kabu vomu.”
11 Pali e Naomi i uka ma i longo ne rua, lakea i taki rua i ta maea, “Muru hamule lakea na tanga marua. I navai muru gu valai turagu? Iau i uka ma ga poda tabu a koma bakovi muru gu parangi ne rua.
12 Muru hamule. Iau a gare hateka, i uka ma ga parangi tabu. Pali iau ngane ga parangi tabu, ga poda tabu a koma bakovi,
13 muru gu dava navai rua ru gu dagi, muru gu parangi ne rua? Kagu rua, ge a ra? A dodo marua, pali iau bara matasia liu, a vuhuna e BAKOVI DAGI i rata hale hateka iau.”
14 Muri ru tangi tabu, lakea e Orpa i tarulu purua e kana, i hamule. Pali e Rut i ege hateka ne Naomi.
15 Muri e Naomi i ta maea, “E mahurumu i hamule mai a kabu vona, a maka vure vona. O hamule turana.”
16 Pali e Rut i ta maea, “Naha ni tono iau ga hamule, ga ngalahere vomu. A hini o lakea vona, bara lakea vona. A hini o made vona, bara made vona. A kabu vomu, ga kabu nau. A Vure vomu, ga Vure nau.
17 Iau ga mate na tanga o mate vona, ni gi tanu iau vonga. Iau a ta muholi vomu, i uka ma ga pe ioe, ge harena na matenga ge kalipida tarua. Iau bara pe ioe, a ngaru e BAKOVI DAGI ge ratapile iau.”
18 Na tahuna e Naomi i masia i ta hinituhana, i uka ma i taki tabua ge hamule mai a viri vona.
E Naomi, e Rut Ru Lakea o Betlehem
19 Lakea ru vano, ru bele o Betlehem. Na tahuna ru bele, e huriki lobo ri turutu ni matai rua. Lakea e huriki a ngatavine ri vanana, “E rei a viri iea? E Naomi muholi?”
20 Pali e Naomi i ta maea, “Naha ni gale iau e Naomi. Mu gale iau ge iau e Mara, a vuhuna A Vure Tuhaka i ratea a nimade nau i hale hateka.
21 Hosi, na tahuna a malaga koea a lakea o Moab, a tahoka a maki lobo. Pali na tahuna e BAKOVI DAGI i tuli hamule valai iau koea, a uka liu tara maki. Naha ni gale iau e Naomi. A Vure Tuhaka i rata hale iau.”
22 A ngava iea a nuverei ne Naomi rua e kana e Rut, ra ngatavine o Moab. Ru pea e Moab, ru hamule o Betlehem. Na tahuna iea e huriki ri vakatubu ni mirio a hania na barli.