11
Iga Qotei qa gago areqalo siŋgilatqajqa kumbra
1 Iga Qotei qa gago areqalo siŋgilateqnum di aqa utru agiende. Iga qalieonum, iŋgi bole bole Qotei a nami iga egwa marej qaji di iga oqajqa tariŋesoqnimqa a na egwas. Iga gago ŋamdamu na iŋgi di unqa keresai di uŋgum. Iga iŋgi di oqom.
2 Qotei aqa tamo uŋgasari nami soqneb qaji naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb deqa a naŋgi qa maroqnej, “Naŋgi tamo bolequja.”
3 O ijo was, iga Qotei qa gago areqalo siŋgilateqnum deqa iga endegsi poigeqnu, bole, Qotei a anjam segi marnaqa laŋ ti mandam ti brantej. Iŋgi iŋgi iga unqa keresai qaji di Qotei na eleŋosiqa dena a iŋgi iŋgi kalil iga uneqnum qaji di gereinjrej. Iga degsi poigeqnu.
Abel na Enok na Noa na naŋgi qalub
Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilateb
4 Abel a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatosiq deqa a iŋgi bei Qotei atraiyonaqa Qotei a iŋgi deqa tulaŋ arearetej. Kein a dego iŋgi bei Qotei atraiyej. Ariya Qotei a Kein aqa atraiyo iŋgi deqa arearetosai. Kumbra dena iga osorgeqnu, Abel a Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole une saiqoji soqnej. Abel a moiyej ariya a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej deqa bini a Qotei aqa anjam iga mergobuleqnu.
5 Enok a dego Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej. Deqa a moiyosai. A ŋambile sonaqa Qotei na a osiq laŋ qureq oqej. Oqnaqa tamo uŋgasari naŋgi a qa ŋamoqneb a olo unosai. Kumbra dena iga osorgeqnu, Qotei na Enok laŋ qureq osi oqosaisosiqa a Enok aqa kumbra qa tulaŋ arearetoqnej.
6 O ijo was, niŋgi Qotei aqa areq gilqa osibqa niŋgi mati a qa nuŋgo areqalo siŋgilatosib endegsib mariy, “Bole, Qotei a unu. Deqa iga a qa ŋamosim gilsim itonam a na awai boledamu egwas.” O ijo was, niŋgi degsib marqab di Qotei a niŋgi qa tulaŋ arearetqas. Tamo naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatqasai di a naŋgi qa arearetqa keresai.
7 Noa a dego Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej. Deqa Qotei na minjej, “E bunuqna awa qariŋyit bosim mandam kalil keretqas. Deqa ni qobuŋ gereiyime.” Noa a awa unosaisosiqa a Qotei aqa anjam di dauryosiqa aqa aŋgro naŋgi ti aqa uŋa a ti padalaib deqa qobuŋ gereiyej. Aqa kumbra dena a na tamo uŋgasari kalil mandamq di soqneb qaji naŋgo une babtetnjrej. A Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej deqa Qotei na a tamo bole une saiqoji qa minjej.
Abraham Sara wo naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilateb
8 Abraham a dego Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej. Deqa Qotei na Abraham metonaqa a Qotei aqa anjam dauryosiqa mandam mutu bei Qotei na a yqajqa minjej qaji deq gilej. A sawa qabitqas kiyo di a qalieosaisosiqa gilej.
9 A Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej deqa a gilsiq mandam mutu dia brantosiqa yauŋ tamo soqnej. Mandam mutu di agi Qotei na a yqajqa minjej. A di sonaqa Qotei na minjej, “Mondoŋ e na ino moma naŋgi mandam mutu endi enjrqai.” Onaqa Abraham a mandam mutu dia laqnsiqa jagwa oqajqa tal gereiyoqnsiqa di ŋeioqnej. A na Aisak Jekop wo naŋgi joqsiqa koba na soqneb. Qotei na naŋgi aiyel dego minjrej, “Mondoŋ e na nuŋgo moma naŋgi mandam mutu endi enjrqai.”
10 Abraham a laŋ qureq oqsim dia sqajqa deqa are qaloqnsiq tariŋoqnej. Laŋ qure di bati gaigai sqas. Laŋ qure agi Qotei a segi na gereiyej unu.
11 Abraham aqa ŋauŋ Sara a dego Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej. Deqa a tulaŋ qeliosiqa marej, “Bole, e aŋgrotqai. Anjam Qotei na merbej qaji di a uratqasai. A dauryqas.” Sara a degsi marej deqa Qotei na aqa miligi gereiyetonaqa a gumaŋej.
12 Abraham a dego qeliosiqa a moiqajqa bati jojomonaqa Qotei na a siŋgila yonaqa a aŋgro mel qujai ŋambabtej. Onaqa bunuqna aqa moma naŋgi tulaŋ gargekobaeb. Bongar tulaŋ gargekoba unub dego kere Abraham aqa moma naŋgi ulul bul tulaŋ gargekobaeb. Deqa sisiyqa keresai.
13 O ijo was, Abel na Enok na Noa na Abraham na Sara na naŋgi kalil Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatesosib moreŋeb. Naŋgi mandamq endi sosibqa iŋgi bole bole Qotei a nami naŋgi enjrqa minjrej qaji di naŋgi osai. Naŋgi iŋgi di oqajqa tariŋesosibqa isaq na iŋgi di unsib deqa areboleboleinjrej. Deqa naŋgi maroqneb, “Iga mandamq endi so boleiyqasai. Iga mandamq endi yauŋ tamo bulosim sokiñala sosim bunuqna iga mandam endi uratqom.”
14 O ijo was, iga qalieonum, tamo uŋgasari anjam degsib mareqnub qaji naŋgi naŋgo segi sqajqa sawa boleq oqwajqa are qaleqnub.
15 Naŋgi naŋgo qure utruq olo aiqajqa deqa are qaleb qamu naŋgi puluosib aiyeb qamu.
16 Ariya naŋgi naŋgo qure utruq olo aiqajqa are qalosaieqnub. Naŋgi sawa tulaŋ boledamu agi laŋ qureq di unu qaji deq oqwajqa are qaleqnub. Tamo uŋgasari naŋgi dena Qotei endegsib minjeqnub, “Ni gago Qotei.” Yeqnaqa Qotei a naŋgo Qotei sqajqa jemaiyosaieqnu. Naŋgi a qa naŋgo areqalo siŋgilateqnub deqa a naŋgo qure agi laŋ goge dia gereiyetnjrej unu.
17 Abraham a Qotei qa aqa areqalo bole siŋgilatej kiyo sai kiyo di Qotei a tenemtqa osiqa endegsi minjej, “Ni ino segi aŋgro qujai Aisak qalsim e atraibe.” Onaqa Abraham a Qotei aqa anjam di uratosai. Bole, Qotei na nami minjej, “E na ino moma naŋgi mandam mutu endi enjrqai.” Ariya a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej deqa a Aisak osiq Qotei atraiyqa gilej.
18 Agi Qotei a nami Abraham minjej, “Aisak aqa leŋ na ino moma naŋgi bumbraŋyqab.”
19 Abraham a Aisak qalqa osiqa endegsi are qalej, “E Aisak qalitqa, uŋgum, Qotei na a olo subq na tigeltqa kere.” Abraham a degsi are qalsiq sonaqa Qotei na saidyej, “Ni Aisak qalaim.” Deqa iga yawo anjam endegsi marqom, Qotei na Aisak subq na tigeltobulosiq olo Abraham yej.
Aisak na Jekop na Josep na naŋgi qalub Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilateb
20 Aisak a dego Qotei qa aqa areqalo siŋgilatosiqa Jekop Iso wo naŋgo gateq di aqa baŋ atetnjrsiqa naŋgi qa pailyosiqa kumbra bunuqna naŋgoq di brantqas qaji deqa naŋgi minjrej.
21 Jekop a dego Qotei qa aqa areqalo siŋgilatosiqa Josep aqa aŋgro aiyel naŋgo gateq di aqa baŋ atetnjrsiqa naŋgi qa pailyej. A tulaŋ qeliosiqa moiqa jojomosiq deqa a na aqa walwelqa toqoŋ ojsiq siŋga pulutosiq Qotei qa louej.
22 Josep a dego Qotei qa aqa areqalo siŋgilatosiq deqa a tulaŋ qeliosiq moiqa jojomosiqa a na aqa was naŋgi endegsi minjrej, “Niŋgi na nuŋgo moma agi Israel naŋgi minjribqa bunuqna naŋgi Isip sawa uratoqnsibqa bati deqa naŋgi ijo tanu osi gilqab.”
Moses a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej
23 Ariya Moses aqa ai abu naŋgi dego Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilateb. Deqa Moses a ŋambabonaqa naŋgi a osib bai qalub a ulitonab soqnej. Naŋgi qalieeb, Moses a aŋgro tulaŋ bolequja. Naŋgi Isip naŋgo mandor koba ulaiyosai deqa naŋgi aqa anjam gotraŋyosib Moses ulitonab soqnej.
24 Sosiqa tamo kobaqujaonaqa Isip tamo uŋgasari naŋgi na minjoqneb, “Ni Isip naŋgo mandor koba aqa asi aqa aŋgro.” Onaqa Moses a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatosiq deqa a aqa segi ñam aguq atsiqa naŋgo anjam di quqwa uratoqnej.
25 A endegsi are qalej, “Qotei aqa tamo uŋgasari agi Israel naŋgi gulbe ti unub. Deqa uŋgum, e naŋgi koba na sosiy gulbe oqnqai. Une qa arebolebole a sokiñalayosim koboqas. Di e uratqai.”
26 Osiqa olo endegsi are qalej, “E Kristus aqa ñam qa jemai oqai di kere. Mondoŋ e awai tulaŋ boledamu oqai. Awai dena silali ti ñoro ti kalil Isip sawaq endi unu qaji di tulaŋ buŋyejunu.” Moses a awai boledamu di oqa marsiq deqa a degsi are qalej. Osiqa Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej.
27 Moses a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatosiq deqa a tigelosiq Isip sawa uratosiq gilej. Isip naŋgo mandor koba a Moses qa minjiŋ oqetej ariya Moses a deqa ulaosai. Qotei agi iga unosaieqnum qaji di Moses na unobulosiq deqa a siŋgila na tigelosiq Isip sawa uratosiq gilej.
28 Moses a Qotei qa aqa areqalo siŋgilatosiq deqa a na Israel tamo uŋgasari naŋgi minjrnaqa naŋgi kaja du du ñumsib naŋgo damu uyeb. Uysib kaja du du naŋgo leŋ ainaqa di osib Qotei na aqa laŋ aŋgro bei qariŋyim bosim Israel naŋgo aŋgro matu naŋgi ñumaim deqa leŋ di naŋgo siraŋmeq di liyeb.
Tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi
Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb
29 Israel naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatosib deqa naŋgi Yuwal Lentq di gentosib mandam boleq aisib walwelosib gileb. Gileqnab Isip naŋgi na naŋgi daurnjrsib yuwal ambleq aisib ya uysib moreŋeb.
30 Bunuqna Israel naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatosib deqa naŋgi Jeriko qure agutosib kalilyo bati 7 yonabqa qure aqa dadaŋ kalil ululoŋeb.
31 Sambala uŋa Rahap a dego Qotei qa aqa areqalo siŋgilatej. Deqa Israel tamo aiyel naŋgi lumu na Jeriko qure unqa bonabqa a na naŋgi aiyel osiqa lawo na gereinjrsiqa ulitnjrej. Qure deqaji tamo uŋgasari naŋgi Qotei aqa anjam gotraŋyoqneb deqa Qotei na naŋgi kalil padaltnjrej. Rahap a segi Qotei na uratonaq bole soqnej.
32 Gideon na Barak na Samson na Jepta na Devit na Samuel na Qotei aqa medabu o qaji tamo kalil naŋgi dego Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb. E naŋgi qa olo niŋgi saiŋgwajqa bati keresaiibqo.
33 Naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb deqa naŋgi na mandor kokba naŋgi qoto itnjroqnsib qoto buŋyoqneb. Osib kumbra bole tiŋtiŋ yoqneb. Iŋgi bole bole Qotei na nami naŋgi enjrqa minjrej qaji di naŋgi eleŋoqneb. Laion naŋgi boqnsib naŋgi uyqa laqnab naŋgi na naŋgo medabu getentetnjroqneb.
34 Ŋamyuwo na naŋgi koitnjrqa laqnaq naŋgi olo ŋamyuwo mosotoqneb. Jeu tamo naŋgi boqnsib serie na naŋgi ñumqa laqnab naŋgi jaraiyoqneb. Naŋgi segi siŋgila saiqoji sonab Qotei na olo naŋgi siŋgilatnjroqnej. Naŋgi siŋgilaoqnsib qotoqnsib sawa bei bei qaji naŋgi teteinjroqneb.
35 Uŋgasari qudei naŋgo aŋgro naŋgi moreŋeqnab Qotei na olo subq na tigeltnjroqnej. Jeu tamo naŋgi na Qotei aqa tamo qudei naŋgi tonto talq di breinjroqnsib jaqatiŋ koba enjroqneb. Osib minjroqneb, “Niŋgi Qotei qoreiyib iga niŋgi uratŋgim niŋgi tonto talq dena oqedqab.” Onaqa naŋgi na saidosib minjroqneb, “Sai. Mondoŋ iga olo subq na tigelosim ŋambile tulaŋ boledamu oqom. Deqa uŋgum, bini iga jaqatiŋ oqnsim unum di kere.”
36 Jeu tamo naŋgi na Qotei aqa tamo uŋgasari qudei naŋgi misiliŋnjroqnsib kumbaiŋnjroqneb. Osib naŋgi tonto talq di breinjroqnsib sil siŋgila kokba na naŋgi tontnjroqneb.
37 Osib Qotei aqa tamo uŋgasari qudei naŋgi meniŋ na ñumoqnsib moiyotnjroqneb. Osib olo qudei naŋgi serie na giŋgeŋnjreqnab moreŋoqneb. Osib olo qudei naŋgo jejamu qaja na qametnjroqneb. Naŋgi qudei gara bolesai deqa naŋgi kaja naŋgo juŋgum na gara gereiyoqnsib jugoqneb. Naŋgi iŋgi iŋgi tulaŋ saiinjrej deqa naŋgi laŋa soqneb. Jeu tamo naŋgi na naŋgi gulbe enjroqnsib tulaŋ ugeugeinjroqneb.
38 Tamo uŋgasari naŋgi di tulaŋ ugeosib soqneb deqa naŋgi wadau sawaq di, manaq di, meniŋ kokba miligiq di, sub miligiq di laqneb. Naŋgi Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb deqa naŋgi kumbra bole yoqneb. Naŋgi tamo uŋgasari kalil mandamq di soqneb qaji naŋgi bul sai. Naŋgo kumbra tulaŋ bolequja.
39 Naŋgi kalil Qotei qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb deqa naŋgi aqa ŋamgalaq di tamo uŋgasari tulaŋ bolequja soqneb. Ariya iŋgi bole bole Qotei na naŋgi enjrqa minjrej qaji di naŋgi osaioqneb.
40 Di kiyaqa? Qotei na olo iŋgi tulaŋ boledamu bei iga egwajqa marsiqa gereiyej unu. Mondoŋ a na iga ti naŋgi ti turtgosim iga kalil koba na iŋgi boledamu di egwas. Osim dena a na iga kalil torei boletgwas.