☰ Yohana 1
Mbui Yedi inga yekuandikwavyo ni
Yohana
Uwoongoezi
Mbui Yedi inga yekuandikwavyo ni Yohana ni mwenga ya vitabu vine he agane dihya ambado datamwiiza wekazi wa Yesu Klistu. Kiya kimwe gatigati ya vitabu ivyo vyetangwa Injili mana yakwe, Mbui Yedi, viandikwa ni Matayo, na Maliko, Luka, na Yohana bada ya ufe wa Yesu. Mbui Yedi yekuandikwayo ni Yohana yadahika kiandikwa ni mwagiiwa Yohana, mwe myaka makumi kenda bada ya ufe wa Klistu. Etiho kitabu khakigombeka inga Yohana nee mwekuandika, akini viya chekuandikwavyo chaigana na bauwa ya bosi ya Yohana, bauwa ya kaidi ya Yohana, na bauwa ya ntatu ya Yohana, yamwe ya maandiko yagombeka kuwa Yohana nee akekaa mzi wa Efeso he kisingi icho, kwa ivyo yadahika kitabu kiandikwa uko Efeso.
Yohana kaika pwii kuwa nia ya kitabu ni kuwaambiza wantu kuzumiia kuwa Yesu nee Klistu na Mwana wa Muungu mwenye ugima 20:31. Kwa kuzumiia ivi tinao ugima kwembokea zina dakwe. Kitabu iki nee kiandikwa ili kisomwe na Wayahudi wose na wesao kuwa Wayahudi. Mbui Yedi ya Yohana kwasia ntuhu iandikwa khaigana na vitabu vituhu vitatu vya Mbui Yedi, Yohana katamwiizia muno vihii vyekugosolwavyo ni Yesu, akini khekuandika misimo mingi ekugosoayo Yesu. Mbui khuu ntuhu za Yesu inga viya ubatiizo wa Yesu na kugeezwa kwa Yesu he kiwawe navyo khavyekuandikwa mwe Mbui Yedi inu.
Yeumondani
Yohana avoka kuandika Mbui Yedi, mwe chando cha 1:1-18.
Naho aandika vihii ekugosoavyo Yesu, mwe chando cha 1:19, 12:50.
Akatongea kutamwiiza yekulawiiayo mangi yahusuyo wekazi wa Yesu adi ufe wakwe na kuyuyuka kwakwe, mwe chando cha 13:1, 20:31.
Yohana abindiizia kuandika kitabu cha Mbui Yedi inu mwe chando cha 21 atamwiiza he kisingi ambaho Yesu eaviiza kwa wantu bada ya kuyuyuka kwakwe naho atamwiiya nia yakwe ya kuandika kitabu iki.
1
Mbui ya ugima
1 Aho bosi inusi khaizati kuubwa, nee kuwa na Mbui, naye Mbui nee akawa kwa Muungu, naye Mbui ni Muungu. 2 Kuvokea aho bosi uyo Mbui nee kawa hamwe na Muungu. 3 Kwembokea yee vintu vyose viumbwa, khahana ata kintu kimwe chekugosokacho kwesiho yee. 4 Na Mbui nekawa vokeo da ugima na ugima unu ueta ung'azi kwa wantu. 5 Ung'azi uwo waangaza mwe kiza, naho kiza khachekudaha kuuvota.
6 Muungu akamwaagiiya mntu yumwe etangwaye Yohana. 7 Uyo keza kuwavuhuzia wantu kuusu uwo ung'azi kuwa kia mtu adahe kutegeeza mbui iyo na kuzumiia. 8 Yohana khekuwa uwo ung'azi, iya keza kuwavuhuzia wantu kuusu uwo ung'azi. 9 Unu nee ung'azi wa kwei, ung'azi wezao mwe inusi na kuwaangaza wantu wose.
10 Naho iyo Mbui ekuwaho mwe inusi, kwembokea yee inusi igosolwa, akini wantu wa inusi khawekummanya. 11 Yee keza he si yakwe mwenye, akini wantu wekuawo wa kwakwe khawekumhokea. 12 Akini wada wekumhokeao, na kumzumiia, akawekha udaho wa kuwa wana wa Muungu. 13 Awa nee wekuvyaigwao khio kwa phome nawala kwa mwii hambu akundavyo mntu iya kwaakundavyo Muungu.
14 Naye uyo Mbui kawa mntu akekaa hamwe na swie, swie tiona ukuu wakwe, ukuu ekuuhokeao inga mwana wa ikedu, ekulawaye kwa Tate kamema wedi na ukwei.
15 Yohana kawavuhuzia wantu mbui zakwe, akagombeka kwa mgutio, “Uyu nee yuda nekumtamwiiaye mbui zakwe nikigombeka, ‘Yee ezae hemgongo wangu ni mkuu kusima mie, kwaviya kawa aho kisingi khizati kuvyaigwa.’ ”
16 Kulawana na wingi wa wedi wakwe swie wose, tihokea majaiwa uwanga ya majaiwa. 17 Muungu katekha miagiiyo kwembokea Musa, akini wedi na kwei vitezea kwembokea kwa Yesu Klistu. 18 Khahana mntu mwekumuona Muungu katu iya Mwana ikedu mwekuigana na Muungu, yee ekuwae hehi na Tate, nee mwe kutigubuiya mbui za Muungu.
Mbui ya Yohana Mbatiiza
Matayo 3:1-12; Maliko 1:1-8; Luka 3:1-18
19 Ivi nee ekuvuhuziavyo Yohana kisingi waongoezi wa Kiyahudi kuda Yelusalemu wekuwagiiyaho waviki, na Walawi, wamuuze Yohana Wee u ndai?
20 Yohana khekuemea kutambaisa mbui iyo, akini akatamwiiya pwii akamba, “Miye khio Klistu mwekusagulwaye ni Muungu.”
21 Wakamuuza, “Wee u ndai? Wee ni Eliya?”
Yee akawatambaisa, “Aaha miye khiye.”
Wakamuuza vituhu, “Wee ni yuda muoni?”
Yohana akawatambaisa, aaha miye khiye.
22 Nawo wakamwamba, asa wee u ndai? Takundigwa tivuze ntambaisi kwa wada wekutiagiiyao, isasa tambie wee u ndai?
23 Yohana akawatambaisa miye ni yuda ambae Muoni Isaya kagombeka mbui zakwe.
“Mgutio wa mntu wetanga mwenyika ‘Mgosoeyani Zumbe sia yakwe Nyooshani myemboko yakwe.’ ”
24 Awo wantu nee waagiiwa ni Mafalisayo, 25 naho wakamuuza Yohana, “Ati wee khiwe Klistu, wala khiyo Eliya, wala khiyo yumwe wa muoni, kwa mbwai wabatiiza?”
26 Yohana akawatambaisa, “Miye nabatiiza kwa mazi, akini gatigati yenu hana yumwe mwesae kummanya. 27 Miye khiongoa iya endaye eze miye khifaa katu kumchopoa sigi za sabana yakwe.”
28 Vintu ivi vyose vigosoka uko Besaniya he phande za awiyo da zua he zigizigi da mazi ya Yolodani aho ekuwaho Yohana nee abatiizaho.
Mwanangoto wa Muungu
29 Kioi yakwe Yohana kamuona Yesu akimwezea akagombeka, “Kauwani, uyu nee mwanangoto wa Muungu, adoaye mavigaviga ya wantu wa mweinusi. 30 Uyu ni yuda nekumtamwiiaye nekugombekaho, ‘Kuna mntu mwezae he mgongo wangu, akini ni mkuu kusima miye kwaviya kawa aho kisingi miye khizati kuvyaigwa.’ 31 Miye ncheekummanya eivyo, akini ncheza kubatiiza kwa mazi ili wantu wa Isilaeli wadahe kummanya.”
32 Naho Yohana akawekha uvuhuzi na kugombeka, “Kimwona Muye ukaseeya inga sua kulawa uwanga kwa Muungu na kwekaa uwanga yakwe.” 33 Miye ncheekummanya kuwa ni yee, akini Muungu ekuniagiiyae kubatiiza wantu kwa mazi nekanamba, “Mntu yuda wendaeumwone Muye wa Muungu akaseeya kulawa uwanga kwa Muungu na kwekaa uwanga yakwe uyo nee endaeabatize kwa Muye wangu miye Muungu.” 34 Yohana akaendeea kugombeka, “Miye khivuhuzia na nawamba kwei uyu ni Mwana wa Muungu.”
Wahina wa bosi wa Yesu
35 Kioi dakwe, Yohana kagooka hada vituhu hamwe na wahina wakwe waidi. 36 Ekumuonaho Yesu emboka akamba, “Kauwani! Uyu ni Mwanangoto wa Muungu.”
37 Wada wahina waidi wekutegezaho akigombeka ayo wakambasa Yesu. 38 Yesu ekuhitukaho, na kuwaona wada wahina wambasa, akawauza, “Mwaondeza mbwai?”
Wakamtambaisa, “Labbi” mana yakwe Mhinyi, wekaa kuhi.
39 Nee iwa inga saa kumi guoni Yesu akawamba “Sooni mkauwe.” Aho wahina wakambasa, wakoona hantu ekuwaho akekaa wakasinda naye msi uwo wose.
40 Yumwe yao nee kawa Andulea nduguye Simoni Petulo, nee kawa wao wa wada waidi wekumtegeezao Yohana akagombeka ivyo na wakamtongea Yesu. 41 Ahoaho Andulea akaita kumwamba nduguye Simoni, “Timuona Masiya mana yakwe Yesu Klistu.” 42 Naye akamwegaa Simoni kwa Yesu.
Yesu akamkauwa Simoni akamwamba, “Wee zina dako ni Simoni mwana wa Yohana. Isasa wendawetangwe Kefa” Kigiiki ni Petulo mana yakwe “Iwe.”
Yesu awetanga Fiipo na Nasanaeli
43 Msi wekutongeao Yesu akaamua kuita si ya Galilaya, akamwona Fiipo na akamwamba “Nitongee.” 44 Fiipo nee akawa akalawa Betisaida, mzi wekuwao wakekaa Andulea na Petulo. 45 Na Fiipo akambwiiya Nasanaeli akamwamba, Timuona mntu ambae Musa kaandika mbui zakwe mwe kitabu cha miagiiyo, na ambae waoni waandika mbui zakwe. Yee ni Yesu Mwana wa Yusufu kulawa mzi wa Nazaleti.
46 Nasanaeli akauza, “Yadahika viivihi vihi kintu chedi kilawe mzi wa Nazaleti?”
Fiipo akatambaisa, “Soo na ukauwe”.
47 Yesu ekumuonaho Nasanaeli amwezeya akamba, “Kauwani uyo ni Muisilaeli wa kwei khana dosali umo mwakwe.”
48 Nasanaeli akamuuza kudaha vivihi kunimanya?
Yesu akatambaisa khikuona wekuwaho asi ya mti wetagwaho mtini, kisingi Fiipo khazati kukwetanga.
49 Nasanaeli akamtambaisa, “Labbi wee nee Mwana wa Muungu, wee nee Seuta wa Isilaeli.”
50 Yesu akamwamba, “Kuzumiiya kwa kuwa kikwamba khikuona asi ya mtini? Wendauone mbui khuu kusima izi.” 51 Yesu akawamba, “Nawamba ukwei mwendamuone uwanga kwa Muungu kuvuguka na wandima wa uwanga kwa Muungu wakakwea na kuseeya heuwanga ya Mwana wa Mntu.”
☰