Dónbeenì páaníi fĩnle vũahṹ Matiye 13

O dìro wàhiire

(Maaki 4.1-9; Luki 8.4-8)

1 Bṹn zoǹ ó o Yeesu hĩ́nɔn le zĩi yi ló, à wà vaá kará ho vũ-beenì ɲii, á wee kàrán ɓa nùpua. 2 Ɓa minka zã̀amáa kĩ́nía wo yi, ó o wó san zon ho woohṹ á zoó kará, à ɓa zã̀amáa bán dĩ̀n mu ɲumu ɲii.

3 O wee wà hã wàhio à kàránnáa ɓa nùpua làa bìo cɛ̀rɛ̀ɛ. O bía: «Nìi ɓúi ló van mí mɔhṹ yi, á wà vaá dé mí bè-dà. 4 Bìo ó o wee dé mu á mu ɓúi lion ho wɔ̃hṹ nìsã́ní, á ɓa ɲínzàwa sèekaa bṹn vã̀. 5 Mu ɓúi lion ho ɓúaahó na le tĩ́ní wi wán ká le yí lì, á mu dɛ̀ɛnía ló, lé bìo le tĩ́ní yí boo bĩ́n. 6 Bìo le wii ɲá lè mí sòobɛ́ɛ, á ho dĩ́nló na ló wĩ́níwĩ́ní á hon, lé bìo ho naní yí vá yí lion. 7 Mu ɓúi lion hen na hã kíkara bia hɛ́ra yi, á mu ló, á hɔ̃́n kíkara so hĩ́nɔn yòó pà mu. 8 Mu ɓúi bṹn lion ho tá na se yi, á mu ló, á yòó han mí bia. Hã ɓúi yú khĩmàni khĩmàni, hã ɓúi yú ɓúará-tĩn tĩn, hã ɓúi yú ɓóní làa pírú pírú.»

9 O Yeesu pá bĩnía bía bò mu wán: «Yìa wi ò o ɲí bìo, á wón ɲí bìo bía sese.»

Lée webio nɔn ó o Yeesu wee wàráa hã wàhio

(Maaki 4.10-12; Luki 8.9-10)

10 Ó o nì-kenínia vá ɓueé ɓó a yi, á wee tùa wo yi. «Lée webio nɔn fo wee wàráa hã wàhio na ɓa yi?» 11 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Le Dónbeenì wó á le bɛ́ɛnì bìo na sà yi á mi yú zũna, à ɓa nì-vio yí zũna mu. 12 Lé bìo á yìa bìo wi á ɓa khíi bĩní yòó bè mu ɓúi wán á à na a yi, ó o bìo á à wé boo. Ká yìa dɛ̀ɛ ɓúi mía, wón á hàrí mu bè-za na ó o wee leéka le mu wi mi cɔ̃́n á ɓa pá à fé. 13 Lé bṹn nɔn á ĩ wee wàráa hã wàhio na ɓa yi. Ɓa wee loń coon, ká ɓa yí máa mi. Ɓa wee ɲí mu bìo ká ɓa yí máa ɓua mu à zũń kúará. 14 Lé kà síi á le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro *Ezayii bìo na ó o bía ɓa dã́ní yi á ɲii súráa. O bía bìo kà:

‹Mi khíi wee ɲí mu bìo

ká mi máa zũń mu kúará.

Mi khíi wé è loń coon

ká mi máa mi hàrí dɛ̀ɛ.

15 Mu nìpomu na kà ɓɛ̀ntĩ́n bɔ̃́nbúra.

Ɓa tun mí ɲikɔ̃nna,

á muunía mí yìo.

Ɓa yí wi à ɓa mi bìo.

Ɓa mún yí wi à ɓa ɲí bìo.

Ɓa yí wi à ɓa zũń mu bìo

à yèrèmá ɓuen ĩnɛ́n Dónbeenì cɔ̃́n à ĩ wɛɛ́ ɓa.›*

16 «Ɛ̀ɛ ká minɛ́n bán ɲúná sĩ. Mi yìo wee mi, á ɲikɔ̃nna mún wee ɲí mu bìo. 17 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Le Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà cɛ̀rɛ̀ɛ lè ɓa nùpua ɓúi na térénna á sĩa hĩ́a vá à ɓa mi bìo minɛ́n wee mi, à ɓa yí mɔn mu. Ɓa sĩa hĩ́a vá à ɓa ɲí bìo minɛ́n wee ɲí, à ɓa yí ɲá mu.

O Yeesu zéenía o dìro wàhiire kúará

(Maaki 4.13-20; Luki 8.11-15)

18 «Mi wã́a ɲí yìa wee dé mu bè-dà wàhiire kúará. 19 Bìa wee ɲí le *Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo á ɓa yí zũ mu kúará á ka lè ho wɔ̃hṹ nìsã́ní na mu bè-dà lion yi. O *Satãni wee ɓuee lén mu ɓa sĩa yi. 20 Ɓa ɓúi ka lòn ɓúaahó. Ɓa wee ɲí le Dónbeenì bíonì, à tà le yi fùafùa, à zã̀maka le bìo yi. 21 Ká ɓa màhã́ yí máa día à le zo ɓa. Ɓa wee tà le bìo ho pã̀ahṹ na cĩ́inú yi mí dòn. Ká le lònbee, tàá ho kúará lénló yú ɓa le Dónbeenì bíonì bìo yi, à ɓa dɛ̀ɛní pĩ́ le Dónbeenì bìo. 22 Ɓa ɓúi ka lè ho tá na hã kíkara bia hɛ́ra yi á mu bè-dà lion yi. Ɓa ɲá le Dónbeenì bíonì, ká ho dĩ́míɲá bìo yilera, lè ho nàfòró poni na wee khà ɓa nùpua, á wee hè le bíonì mu, à le máa wé bìo ɓa yi. 23 Ɓa ɓúi ɓɛ̀n ka lè ho tá na se bìo, na mu bè-dà lion yi. Ɓa wee ɲí le Dónbeenì bíonì, à zũń le kúará, á ɓa ɓɛ̀n wee ha hã bia. Ɓa ɓúi khĩmàni khĩmàni, ɓa ɓúi ɓúará-tĩn tĩn, ɓa ɓúi ɓóní làa pírú pírú.»

Le ɲí-kohó wàhiire

24 O Yeesu bĩnía wà le wàhiire ɓúi nɔn ɓa yi: «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín làa bìo kà: Nìi ɓúi dó mu bè-dà tente mí mɔhṹ yi. 25 Á ho tĩ́nàahṹ ɓúi ká ɓa nùpua ɓúenɓúen dũma, ó o nìi mu zúkúso ɓuara, á ɓueé dó le ɲíní bia ho mɔhṹ mu yi, ò o bĩnía wà. 26 Pã̀ahṹ na ho dĩ́nló ló á yòó wee te yi, á le ɲíní mún lií ló. 27 Á ho mɔhṹ ɓànso ton-sáwá bía nɔn wo yi: ‹Ɲúhṹso, fo yí dó mu bè-dà tente ũ mɔhṹ yi le? Á le ɲíní ɓɛ̀n ló wen bĩ́n.› 28 Ó o bía nɔn ɓa yi: ‹Lé ĩ zúkúso wó mu.› Ó o ton-sáwá bía: ‹Fo wi à wa vaa dɛɛ le ɲíní mu le?› 29 Á ho mɔhṹ ɓànso bía nɔn ɓa yi: ‹Ɓùeé. Mi día, lé bìo ká mi le mi ì dɛɛ le ɲíní ká mi yí wó sese á mi ì dɛɛ le á à lɛɛ́ lè ho dĩ́nló. 30 Mi día le mu páaní dã fúaa ho dĩ́nló láró pã̀ahṹ. Hón pã̀ahṹ so yi, ká ĩ bío ò na ɓa ton-sáwá na à lá ho dĩ́nló yi le ɓa dɛɛ le ɲíní vé, à kúia lè mí kúnkúwá à cĩ̀í. Bṹn mɔ́n à ɓa màhã́ lá ho dĩ́nló kúee ĩ nání yi.›»

Ho mútáàdè bɛɛre lè le ɲa-fĩni wàhio

(Maaki 4.30-34; Luki 13.18-19)

31 O Yeesu tĩ́n bĩnía wà le wàhiire ɓúi nɔn ɓa yi: «*Le Dónbeenì bɛ́ɛnì bìo ɓonmín lè ho mútáàdè bɛɛre na ó o nìi ɓúi vaá dù mí mɔhṹ yi. 32 Lé ka cĩ́inú po hã bia na ká ɓúenɓúen. Ká le màhã́ ló, à le dã poń ho zen-ɓuahó bè-vànii ɓúenɓúen, à wé mí vĩ̀ndɛ̀-kùure, à ɓa ɲínzàwa wé ɓuee tá mí lɛnna lakara wán.»

(Luki 13.20-21)

33 O Yeesu bĩnía wà le wàhi-veere ɓúi nɔn ɓa yi: «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín lè le ɲa-fĩni na ó o hã́a ɓúi zúnzúio kúaa mu dũmu kiloowa ɓóní làa hònú yi á khan bàrá á mu ló.»

O Yeesu wee wà hã wàhio á zéenínáa mu bìowa yara

(Maaki 4.33-34)

34 Bṹn ɓúenɓúen ó o Yeesu wee wà lè hã wàhio à na ɓa zã̀amáa yi. O hĩ́a yí máa wé kàrán ɓa ká a yí wà wàhio. O hĩ́a wee wé kà síi, 35 bèra a na à le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro bìo na ó o bía à ɲii sí:

«Ĩ khíi wé è bío làa ba

lè hã wàhio.

Mu bìo na sà yi

hàrí ho dĩ́míɲá ɲúhṹ ɓúɛɛníi

á ĩ khíi zéení yara làa ba.»†

O Yeesu zéenía le ɲí-kohó wàhiire kúará

36 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu wà vaá zon le zĩi yi ò o día ɓa zã̀amáa. Ó o nì-kenínia wà zon o cɔ̃́n, á zoó bía làa wo: «Le ɲíní na ló ho mɔhṹ yi wàhiire kúará á ũ zéení làa wɛn.» 37 Ó o Yeesu bía nɔn ɓa yi: «Yìa wee dé mu bè-dà tente lé o *Nùpue Za. 38 Ká ho mɔhṹ lé ho dĩ́míɲá. Mu bè-dà tente lé bìa bìo sã̀ le Dónbeenì bɛ́ɛnì yi. Ká le ɲí-kohó lé bìa bìo sã̀ o *Satãni yi. 39 O zúkúso na dó le ɲí-kohó bia lé o Satãni. Ho dĩ́nló láró wee zéení ho dĩ́míɲá véró bìo. Ká ɓa ton-sáwá na wee lá ho dĩ́nló lé le Dónbeenì wáayi tonkarowà. 40 Bìo ɓa wee dɛɛráa le ɲíní à kúee ho dɔ̃hṹ yi, lé bṹn ɓàn síi mu khíi wéráa ho dĩ́míɲá véró pã̀ahṹ. 41 O Nùpue Za khíi tonka mí wáayi tonkarowà, á ɓa ɓueé lén bìa wee khà bìa ká dé mu bè-kora wéró yi, làa bìa wee wé mu bè-kora. 42 Ɓa khíi kúee ɓa ho dã-sũmúi yi, hen na le minka yi vɛ́ɛ wi yi, á ɓa à wá bĩ́n. 43 Ká bìa térénna bán á à ɲuiíka lè le wii bìo síi mín Maá Dónbeenì bɛ́ɛnì yi. Yìa wi ò o ɲí bìo, à ɓànso ɲí bìo bía sese.

Ho nàfòró na sànkaa lè ho lóró wàhio

44 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín lè mu bè-senì ɓúi na ɓa lú ho mɔhṹ yi. Ó o ɓúi zũna mu dã́ní vaá khɛ́ra á bĩnía sã̀ vaá lú. O sĩi wan wan, á vaá yɛ̀ɛ́ra bìo wi o cɔ̃́n ɓúenɓúen, ò o ɓueé yà ho mɔhṹ mu.

45 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɓonmín là a duanlo ɓúi na wee cà ho lóró na yàwá here. 46 Bìo ó o yú ho ɓúi na yàwá here, ó o vaá yɛ̀ɛ́ra bìo wi o cɔ̃́n ɓúenɓúen, ò o yà ho lóró mu.

Ho zùán wàhiire

47 «Ho wáayi bɛ́ɛnì bìo pá bĩnía ɓonmín lè ho zùán na ɓa wee lèe dé ho muhṹ yi à vĩnáa ɓa cewà lè mí sìíwà. 48 Ká ho sú, à ɓa ce-pawà vá ho léráa mu ɲumu ɲii, à lée kɛɛní ká ɓa hueeka ɓa. Á bìa se ɓa wee kúee mí sàkíwá yi, ká bìa yí se bán ɓa wee kúia. 49 Lé bṹn ɓàn síi khíi wé ho dĩ́míɲá véró pã̀ahṹ. Le Dónbeenì wáayi tonkarowà á ɓueé lén bìa yí térénna bìa térénna tĩ́ahṹ, 50 á à kúee ho dã-sũmúi yi, hen na le minka yi vɛ́ɛ wi yi, á ɓa à wá bĩ́n.»

51 Bṹn mɔ́n ó o Yeesu tùara ɓa yi: «Bìo kà ɓúenɓúen mi zũ kúará le?» Á ɓa le ũuu. 52 Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «*Làndá bìo zéenílo lée làndá bìo zéenílo na kenía míten á zũ ho wáayi bɛ́ɛnì bìo ɲúhṹ á ka lòn zĩi ɓànso ɓúi na nàfòró á mu bè-fĩa lè mu bè-kĩ́a wi yi.»

Ho Nazarɛɛte lóhósa yí tà a Yeesu bìo

(Maaki 6.1-6; Luki 4.16-30)

53 Bìo ó o Yeesu wà hɔ̃́n wàhio so vó, ó o ló bĩ́n, 54 á wà van ho lóhó na ó o dɔ̃n yi. O wà vaá wee kàrán ɓa nùpua ɓa *zúifùwa kàránló zĩní yi. Á ɓa nùpua na wi bĩ́n ɓúenɓúen wó coon á ɓa wee bío: «Bṹn bè-zũńminì so ó o yú wen? O wó kaka wee wéráa mu yéréké bìowa na kà? 55 Yínɔń o ɓùɛn-khɛ̀ɛro te mí za le? Á ɓàn nu yínɔń o Mari le? O Zaaki là a Zozɛɛfu là a Simɔn là a Zude so yínɔń ɓàn zàwa le? 56 Á ɓàn hĩ́nni so làa wɛn yí wi mín wán hen le? Á lé wen ó o yú hón pànká so ɓúenɓúen yi?» 57 Lé bṹn bìo yi á ɓa yí wi à ɓa dé mí sĩa wo yi. Ó o Yeesu wã́a bía nɔn ɓa yi: «Le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛro wé yí le kɔ̃̀nbii hã lùa ɓúenɓúen yi. Ká ɓa lóhósa lè ɓàn kùrú zĩi nùpua bán máa wé kɔ̃̀nbi o.» 58 O Yeesu yí dàńna yí wó yéréké bìo cɛ̀rɛ̀ɛ bĩ́n lé bìo ɓa sĩadéró wo yi fòora.

* 13:15 Mi loń Ezayii vũahṹ 6.9-10 † 13:35 Mi loń Lení vũahṹ (Psaumes) 78.2