5
O Yeesu kàránna ɓa nùpua le ɓúee wán
(Luki 6.20-23)
Ká a Yeesu mɔn bán minka nì-kúii so, ó o yòora le ɓúee yòó kará. Ó o nì-kenínia wà ɓueé ɓó a yi. Ó o wã́a lá le bíonì ò o wee kàrán ɓa kà síi:
«Bìa zũ le mí khon mí yiwa bán ɲúná sĩ,
lé bìo le Dónbeenì bɛ́ɛnì á ɓa níní wi yi.
Bìa wee wá, bán ɲúná sĩ,
lé bìo le Dónbeenì khíi hĩ̀í ɓa sĩa.
Bìa wayika bán ɲúná sĩ,
lé bìo ho tá na le Dónbeenì dó mí ɲii le mí ì na, á bìo á à sĩ̀ ɓa yi.
Bìa le Dónbeenì sĩi bìo wéró poni wee ɓúe, bán ɲúná sĩ,
lé bìo á bìo ɓa wee ca á ɓa à yí á mu ɲii ì sí.
Bìa zũ mí ninzàwa màkárí bán ɲúná sĩ,
lé bìo le Dónbeenì mún khíi zũń ɓa màkárí.
Bìa hácírí bò le Dónbeenì bìo mí dòn wán bán ɲúná sĩ,
lé bìo ɓa khíi mi le Dónbeenì.
Bìa wee wé à ho hɛ́ɛrà kɛń bìa làa ba páanía wi pã̀ahṹ bán ɲúná sĩ,
lé bìo le Dónbeenì khíi ve ɓa le mí zàwa.
10 Bìa ɓa wee beé lò lé bìo ɓa wee wé bìo le Dónbeenì sĩi vá yi bán ɲúná sĩ,
lé bìo ho wáayi bɛ́ɛnì bìo sã̀ ɓa yi.
11 Ká ɓa nùpua wee là mia, á wee beé mi lò, á wee fũ̀aa hã sabíoní lè mi sìíwà mi dã́ní yi ĩnɛ́n bìo yi, se mi ɲúná sĩ. 12 Mi zã̀maka, mi le mi sĩa wa làa sòobɛ́ɛ, lé bìo le Dónbeenì bũ̀iá beenì pan mia ho wáayi mu bìo yi. Mu bon, lé kà síi á ɓa beéraráa le *Dónbeenì ɲi-cúa fɛɛrowà na dú mi yahó lò.
(Maaki 9.50; Luki 14.34-35)
13 «Minɛ́n ka lòn yámú ho dĩ́míɲá nùpua tĩ́ahṹ. Ká mu yámú yonyoró ló mu yi, á ɓa à wé kaka á mu ù bĩní ì zoráa. Mu cũ̀nú máa kɛń ká mu yínɔń à lée yénní mu kúia à ɓa nùpua wé yonka.
14 «Minɛ́n ka lòn khoomu ho dĩ́míɲá nùpua tĩ́ahṹ. Ho lóhó na son le ɓúee wán wé dĩ̀n dɛnkhɛɛn. 15 Ɓa máa wé dé fĩ̀ntã́ní à ɓún yi làa láahó. Ɓa wé dé le bàrá hen na le ko le bàrá yi, à bìa wi le zĩi yi ɓúenɓúen kɛń mu khoomu yi. 16 Minɛ́n mún ko mi kɛń lòn khoomu ɓa nùpua yahó, bèra a na ká ɓa mɔn mu bè-tentewà na mi wee wé, à ɓa ɓùaaní mìn Maá na wi ho wáayi.
O Yeesu kàránna ɓa nùpua ho làndá bìo dã́ní yi
17 «Mi yí leéka le ĩ ɓuara á wà ɓueé ɓúe o *Mɔyiize làndá lè ɓa ɲi-cúa fɛɛrowà kàránló ɲúhṹ dɛ́. Ɓùeé. Ĩ wà ɓueé tií mu ɲii lé bìo. 18 Le ĩ mì ho tũ̀iá na mia: Hàrí ho wáayi lè ho tá à mía kaka, á ho làndá ɓàn bín-za na khúekhúe á máa fá ho ɲii, fúaa mu bìo ɓúenɓúen véró. 19 Lé bṹn nɔn ká yìa wó khon hã làndáwá mu ɓàn dà-za ɓúi dã́ní yi, á wee kàrán ɓa nùpua le ɓa wé wé làa bṹn, wón ɓànso khíi kɛń cĩ́inú ho wáayi bɛ́ɛnì yi. Ká yìa ɓɛ̀n wee tà bè ho làndá yi, á wee kàrán ɓa nùpua le ɓa wé wé làa bṹn wón ɓànso khíi wé o nì-beenì ho wáayi bá-zàmu yi. 20 Le ĩ bío mu na mia: Ká mi yí máa bè bìo le Dónbeenì le mi wé yi á yí po ho *làndá bìo zéenílowa lè ɓa *Farizĩɛwa, á mi máa dàń máa kɛń ho wáayi bá-zàmu yi.
Ho hɛ́ɛrà kɛńló minɛ́n lè ɓa nùpua na ká pã̀ahṹ bìo
21 «Mi ɲá à ɓa bía bìo kà nɔn wàn ɓùaawa yi: ‹Yí ɓúe nùpue.›* Yìa wó nì-ɓúe á ɓànso ɓa à ɓua á à varáa le cítíi fĩ̀iníi. 22 Ká ĩnɛ́n màhã́ à bío á à na mia: Yìa sĩi cã̀ mín za yi, wón ɓa à ɓua á à varáa le cítíi fĩ̀iníi. Yìa bía le mín za lée bɔ̃́nbú, wón ɓànso á ho làndá tũ̀iá fɛɛrowà ko ɓa cítí. Á yìa bía le mín za lé o khéero, wón ɓànso ko ò o dé le Dofĩ́ní dɔ̃hṹ yi. 23 «Ká fo wà ɓueé wé mu hãmu á à na le Dónbeenì yi mu hãmu cĩ̀íníi lahó yi, ká ũ hácírí ɓuara le fo wó khon lè mi ninza ó o sĩi wee cĩ̀ foǹ, 24 à ũ bàrá ũ hãmu mu hãmu cĩ̀íníi lahó yi, ká ũ lɛ́n va a cɔ̃́n à mi vaá véení mu. Ká bṹn wó vó, à ũ màhã́ ɓuee wé ũ hãmu à na le Dónbeenì yi.
25 «O ɓúi lá le fo wó khon làa mí síi, ó o von fo le cítíi fĩ̀iníi, à ũnɛ́n na wó khon à fèn wé le ɲii dà-kéní làa wo ho wɔ̃hṹ wán ká mi dĩǹ yí vaá dɔ̃n. Ká bṹn mía á wón vaá dé fo o cítí-fĩ̀ níi yi, á wón ɓɛ̀n á à yèrèmá khíi dé fo o paro níi yi o ò dé ho kàsó yi. 26 Le ĩ mì ho tũ̀iá na foǹ: Ho kàsó mu á fo máa lé yi hùúu, ká ũ yí wã́ le wárí na á fo ko à ũ na ɓúenɓúen á yí tiíra ɲii.
Mi yí le mi sĩa vá nùpue ɓàn hã́a yi
(Matiye 18.8-9; Maaki 9.43, 47-48)
27 «Mi ɲá à ɓa bía bìo kà: ‹Yí wé hã́-fé tàá bá-fé.› 28 Ká ĩnɛ́n màhã́ à bío bìo kà á à na mia: Yìa lora mín za ɓàn hã́a á sĩi vá a yi, se ɓànso fó a vó mí yilera yi. 29 Ká mu lé ũ nín-tĩánì yère wee dé fo mu bè-kohó wéró yi, à ũ còkon le lèe día. Mu sṹaaní à ũ sãnía bìo ɓúi yí kɛń bĩ́n, á po bìo hã ɲii sú à ɓa lèera dó le Dofĩ́ní dɔ̃hṹ na máa hí lùe yi. 30 Ká mu lé ũ nín-tĩánì níi wee dé fo mu bè-kohó wéró yi, à ũ kúii le lèe día. Mu sṹaaní à ũ sãnía bìo ɓúi yí kɛń bĩ́n á po bìo hã ɲii sú á fo ò zoráa le Dofĩ́ní dɔ̃hṹ na máa hí lùe yi.
O ɓúi yí dĩ̀ndĩ̀n ɲa mín hã́a
(Matiye 19.7-9; Maaki 10.11-12; Luki 16.18)
31 «Mu túara: ‹Yìa le mí ì ɲa mín hã́a, á ɓànso ko ò o wé mu yaamu fáaró vũahṹ à na a yi.› 32 Ká ĩnɛ́n màhã́ wee bío mu na mia: Báa na día mín hã́a, à ɓàn hã́a mu ɲɔn yí fó báa, ká a wà vaá yan bá-veere, se lé ɓàn báa mu dó a ho bá-fénló yi. Á yìa mún fó a hã́a na ɓàn báa día wo á yan, wón mún lé o hã́-fé.
Mi wé yí báa bìo hùúu
33 «Mi mún ɲá à ɓa bía nɔn wàn ɓùaawa yi: ‹Bìo fo báa le Dónbeenì yahó le fo ò wé à ũ yí khíní yi. Wé mu.›§ 34 Ká ĩnɛ́n màhã́ wee bío mu na mia: Mi yí báa hùúu. Mi yí báa lè ho wáayi, lé bìo á bĩ́n lé le *Dónbeenì bɛ́ɛnì lùe. 35 Mi yí báa lè ho tá, lé bìo á hón lé le Dónbeenì zení bèeníi. Mi yí báa lè ho Zeruzalɛɛmu, lé bìo á hón lé ɓa bá-zàwa bɛ́ɛ lóhó. 36 Yàá mún pá yí báa lè ũ ɲúhṹ, lé bìo le ɲún-vãní dà-kéní mí dòn ɓàn cemu lè le ɓàn bímú á fo yí dà máa wé. 37 Mi wé le ũuu, à mi dĩ̀n bṹn wán. Ká mi le ɓùeé, à mi dĩ̀n bṹn wán. Ká bìo mi wee bĩní báa à bè mu wán bṹn wee lé o *Satãni yi.
Mi wé yí dì yúaa mín wán
(Luki 6.29-30)
38 «Mi ɲá à ɓa bía: ‹Ká yìa fía mí ninza yère á ɓa mún ǹ fío ɓànso yère. Yìa kéra mí ninza ɲin-kéza á ɓa mún kén ɓànso ɲin-kéza.›* 39 Ká ĩnɛ́n màhã́ wee bío na mia le ká a nì-sũmúi wi ò o wé mu bè-kora làa mia, à mi día le o wé. Hen ká a ɓúi dó ũ nín-tĩánì sáahó yi, ũ ɲì mu yi ká ũ yèrèmá hìa so dá a yi. 40 Hen ká a ɓúi le mí ì cítí làa fo á à féráa ũ báká, ũ bè ũ kánɓun ho wán na a yi. 41 Ká ho pànká ton-sá ɓúi kĩ̀kã́a foǹ le ũ sè bìo ɓúi à varákaráa ho kilomɛɛtere dà-kéní, à ũ sè mu à varákaráa hã kilomɛɛterewa bìo ɲun làa wo. 42 Yìa fìora bìo ũ cɔ̃́n, à ũ na mu wo yi. Yìa le mí ì ke bìo ũ cɔ̃́n à ũ yí pĩ́.
Mi wé wań mi zúkúsa
(Luki 6.27-28, 32-36)
43 «Mi ɲá à ɓa bía: ‹Fo ko à ũ wań mí ninza ká ũ ɲin ũ zúkúso.› 44 Ɛ̀ɛ ká ĩnɛ́n wón wee bío mu na mia: Mi wań mi zúkúsa. Mi wé fìo na bìa wee beé mi lò yi, 45 lé bṹn á à zéení le mi lé mìn Maá na wi ho wáayi zàwa. Orɛ́n lé yìa wee wé à le wii hà ɓa nì-sũmáa lè ɓa nì-tentewà wán. O wee wé à ho viohó tè bìa térénna làa bìa yí térénna cɔ̃́n. 46 Ká bìa wa mia lé bán mí dòn á mi wa, á mi wee leéka le mi so pá à bĩní ì yí cũ̀nú mu mɔ́n le? Hàrí ɓa *lànpó féwá wee wé kà síi. 47 Ká mìn zàwa lè mìn hĩ́nni lé bán mí dòn mi wee tɛ̀ɛní yi, se mi so pá yú bìo wó lé? Hàrí bìa yí zũ le Dónbeenì wee wé kà síi. 48 Mi wé ɓa nùpua na ɲii tun làa bìo á mìn Maá na wi ho wáayi tentemu ɲii tunnáa bìo síi.»
* 5:21 Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 20.13; Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 5.17 5:27 Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 20.14; Làndá zéeníló (Deutéronome) vũahṹ 5.18 5:31 Mi loń Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 24.1 § 5:33 Mi loń Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 19.12; Mìló vũahṹ (Nombres) 20.3; Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 23.22-24 * 5:38 Mi loń Léró vũahṹ (Exode) 21.24; Levii nùwã vũahṹ (Lévitique) 24.20; Làndá zéeníló vũahṹ (Deutéronome) 19.21