19
Jac'ari' tok ri gobernador Pilato xujach-e ri Jesús richin nich'ay.* Jac'a ri soldados xquibach'uj rakan tak xic'a'y c'o quiq'uixal; achel jun corona xqui'en che, y xquiya-ka pa (rujolon, ruvi') ri Jesús. Xquiya' jun tziek morado chirij, y niqui'ij che: ¡Caquicot rat ri rat Rey quichin ri israelitas! yecha'. Y niquiyala' k'a' che. Jac'ari' tok ri Pilato xel chic pe jun bey richin xuch'o chiquivech ri vinak, y quire' c'a xu'ij chique: Titz'eta' c'a, yin ja ninvelesaj-pe ri achi chivech, richin tivetemaj chi rija' man jun ch'o'oj ninvil chirij,* xcha'. Jac'ari' xel-pe ri Jesús rucusan-pe ri corona banon riq'uin q'uix y ri tziek morado. Y jari' tok ri Pilato xu'ij: ¡Jare' ri achi! xcha'. Tok ri nima'k tak quik'ij sacerdotes israelitas y ri yechajin racho ri Dios xquitz'et ri Jesús, riq'uin cuchuk'a' quire' niqui'ij-apu: ¡Tirip chuvech cruz! ¡Tirip chuvech cruz! yecha'. Jac'ari' tok ri Pilato xu'ij chique: Tu'ic'ama-e rix y tiripa' chuvech cruz, roma yin man jun ch'o'oj ninvil chirij, xcha'. Pero ri achi'a' israelitas c'o quik'ij xqui'ij-apu che ri gobernador: Rija' can nubananej chi Ruc'ajol ri Dios,* y ri ka-ley roj israelitas nu'ij chi jun ri quiri' nu'on, nic'atzin chi nika camic pa ruvi', xecha'. Ri Pilato xa ruxi'in-ri', y tok xrac'axaj ri xqui'ij ri vinak chi ri Jesús Ruc'ajol ri Dios, más xuxi'ij-pe-ri'. Jari' tok rija' xoc chic apu chupan ri nimajay ri nic'uje-vi y xuc'utuj che ri Jesús: ¿Achique lugar rat petenak-vi? xcha' che. Jac'a ri Jesús man xutzolij ta ruvech rutzij ri Pilato.* 10 Jari' tok ri Pilato xu'ij che: ¿Achique roma man yach'o ta pe? ¿La man aveteman ta chi pa nuk'a' yin c'o-vi richin nin-ij chi yabajix chuvech cruz y richin nin-ij chi yacol-e? xcha'. 11 Quire' c'a xu'ij ri Jesús: Rat man jun ak'a' chuve si man ta ri Dios chicaj ruyo'on lugar chave.* Roma c'a ri', rat navakalej mac si yinatak pa camic, pero más c'o rumac ri xjacho vichin pan ak'a', xcha' ri Jesús.
12 Ja hora ri' xtiquer-e chi ri Pilato nutij ruk'ij richin nucol-e ri Jesús. Pero ri israelitas riq'uin cuchuk'a' xech'o-apu, y xqui'ij: Si xtacol-e, k'alaj chi man junan ta avánima riq'uin ri rey César. Roma xa achique na ri ruyon nucusaj-ka-ri' chi rey,* xa enemigo chirij ri César, xecha'. 13 Tok ri Pilato xrac'axaj ri xqui'ij, xu'ij chi teleses-pe ri Jesús. Jac'ari' xtz'uye' ri Pilato ri achique lugar nuya-vi rutzij pa quivi' ri ni'an sujunic chiquij, ri lugar ri ni'ix Empedrado che, y pan hebreo ni'ix Gabata che. 14 Ri k'ij ri', jari' nitiquer-ka ri nimak'ij pascua, y ri israelitas niquibanala' chic rubanic ri xtic'atzin chique. Y pa nic'aj k'ij cami chiri' ri Pilato xu'ij chique: ¡Jare' ri i-Rey! xcha'. 15 Jac'a rije' más riq'uin cuchuk'a' xesiq'uin-apu y xqui'ij: ¡Taq'uisa' ruk'ij! ¡Taq'uisa' ruk'ij! ¡Taripa' chuvech cruz! xecha-apu. Ri Pilato xu'ij-pe chique: ¿Ja ri i-Rey* nijo' chi ninrip chuvech cruz? Jac'ari' xech'o-apu ri nima'k tak quik'ij sacerdotes israelitas y xqui'ij: ¡Roj xaxe ri César ka-rey! xecha'. 16 Jac'ari' xujach-e pa quik'a', richin nebajix chuvech cruz, y rije' xquiq'uen c'a e ri Jesús.
Ri rucamic ri Jesús chuvech cruz
(Mt. 27:32-50; Mr. 15:21-37; Lc. 23:26-49)
17 Ri Jesús ruc'amon-e ru-cruz* xel-e pa tinamit richin ni'e chupan ri lugar ri ni'ix lugar richin rubakil (rujolon, ruvi') ámna che. Pa quich'abel ri israelitas, Gólgota rubi' ri lugar ri'. 18 Chiri' xquibajij-vi ri Jesús chuvech cruz, y xequibajij chic eca'i' chic* chuvech qui-cruz junan riq'uin. Chi tak rutzalanen xequiya-vi, y pa quinic'ajal xc'uje-vi ri Jesús. 19 Ri gobernador Pilato quire' xutz'ibaj chuvech jun pedazo tabla ri xuya-e chutza'n ri cruz: JESUS AJ-NAZARET, QUI-REY RI ISRAELITAS.* 20 Eq'uiy c'a israelitas ri yebano can leer ri tz'iban chuvech ri tabla, roma ri lugar ri xbajix-vi ri Jesús chuvech ri cruz, xa nakaj c'o-vi che ri tinamit Jerusalem. Pan oxi' ch'abel tz'iban-vi; pan hebreo, pa griego y pa latín. 21 Jac'a ri nima'k tak quik'ij sacerdotes israelitas quire' xqui'ij che ri Pilato: Man ta xatz'ibaj ri nu'ij: Qui-Rey ri israelitas; más utz tajala', y tatz'ibaj chi xa ja rija' x-in chi qui-rey ri israelitas, xecha'. 22 Jac'a ri Pilato quire' xu'ij chique: Ri xintz'ibaj yan, nutz'iban chic; man jun roma xtinjal, xcha'.
23 Tok ri soldados quibajin chic ri Jesús chuvech ri cruz, xequic'ama-pe ri rutziak ri quich'ilon can chirij richin xquijach chiquivech. (Caji', quiji') tanto xqui'en che, jujun quichin chiquijununal. Jac'ari' xequic'ama-pe ri jun chic rutziak ri manak rut'isel roma xaxe jun quemoj banon che. 24 Roma c'a ri', ri soldados quire' xqui'ij chiquivech: Man tikaretz ri jun tziek re'. Xa kujetz'an chirij, richin quiri' achique na xtich'acon-e, xecha'. Ronojel ri xbanataj riq'uin rutziak ri Jesús, can richin nibanataj ri tz'iban can chupan ruch'abel ri Dios ri nu'ij:
Xquijachala' ri nutziak chiquivech,
Y c'o che ri xe'etz'an chirij.*
Romari' can quiri' vi xqui'en ri soldados.
25 Chiri' chirakan ri cruz ri bajin-vi ri Jesús c'o-apu ri rute', c'o-apu ri María rixayil ri Cleofas, c'o-apu ri María Magdalena, y jun chic ixok quichak'-quinimal qui' riq'uin rute' ri Jesús.* 26 Ja jun ri discípulo ri can (nojovex, nojo'ox)* pa'el-apu chiri'. Y quire' c'a xu'ij-pe ri Jesús che ri rute' tok xutz'et-pe: Nte', vacami ja discípulo la' ntoc can aval, xcha'. 27 C'ajari' xu'ij-pe che ri discípulo: Vacami ja la' ntoc can ate', xcha'. Roma c'a ri', ja hora ri' ri discípulo ri' xuc'uaj ri María chiracho.
28 Ri Jesús roma reteman chi ronojel xc'achoj yan y richin nibanataj ri tz'iban can chupan ruch'abel ri Dios, quire' xu'ij: Can nichakij nuchi', xcha'. 29 Chiri' c'o jun xára nojnak riq'uin jun ch'amilaj vino.* Ri soldados xquimuba-e jun esponja chupan, xquiya-e chutza'n jun che' hisopo, y xquijelesaj-apu chiruchi' ri Jesús. 30 Tok rutz'ubun chic can ri ch'amilaj vino, rija' xu'ij: Xc'achoj c'a ronojel, xcha'. Jac'ari' xulucuba-pe ri (rujolon, ruvi') y xujach c'a ránima pa ruk'a' ri Dios.
Jun soldado xuju' rutza'n ru-lanza chuc'alc'a'x ri Jesús
31 Ri k'ij ri', conojel ri israelitas niquibanala' chic rubanic ronojel ri nic'atzin chique, roma ja tok nika-ka ri k'ij,* jari' nitiquer-ka ri nimak'ij pascua. Ri na'ey k'ij richin ri nimak'ij, jun nimalaj k'ij y k'ij richin uxlanen. Romari' ri achi'a' israelitas c'o quik'ij nicajo' chi cha'anin (yecom, yequen) ri achi'a' ebajin chuvech cruz, richin quiri' yekases-pe y yemuk na'ey chuvech ri nimak'ij. Roma c'a ri', riq'uin quemelal xquic'utuj che ri Pilato chi tik'ajlo'x cakan ri ebajin chuvech cruz. 32 Xepe c'a ri soldados, xquik'aj rakan ri na'ey y quiri' mismo xqui'en riq'uin ri jun chic ri ebajin chutzalanen ri Jesús. 33 Jac'a tok xejel-apu riq'uin ri Jesús y xquitz'et chi xa caminak chic, man xquik'aj ta ri rakan. 34 Pero jun chique ri soldados xuju' rutza'n ri ru-lanza chuc'alc'a'x ri Jesús, y xel-pe quic'* y ya'. 35 Ri xtz'eto ri xbanataj, jari' nitzijon richin, y ri nutzijoj can kitzij vi. Rija' reteman chi can kitzij* ri nutzijoj chupan ri vuj re', richin quiri' can ta chi'ivonojel rix ninimaj. 36 Ronojel re' xbanataj, richin nitzakon ri tz'iban can chupan ruch'abel ri Dios ri nu'ij: Nis-ta jun rubakil xtiquik'aj.* 37 Y juc'an chic quire' nu'ij: Xtiquitz'et ri Jun ri xquitek'a' ri ru-cuerpo.*
Ri Jesús xmuk
(Mt. 27:57-61; Mr. 15:42-47; Lc. 23:50-56)
38 Tok xbanataj ronojel re', c'o jun achi rubinan José aj pa tinamit Arimatea, ri riq'uin quemelal xuc'utuj ru-cuerpo ri Jesús che ri gobernador Pilato, y ri Pilato xu'ij chi utz. Ri José jun tzekle'ey richin ri Jesús, pero man ruk'alajrisan ta ri' coma ri achi'a' israelitas c'o quik'ij. Xpe c'a, xukasaj-pe ru-cuerpo ri Jesús y xuq'uen-e. 39 Ja jun c'a ri Nicodemo (xapon, xebos), ruc'uan-apu mirra ri yo'on sábila riq'uin.* Juba' ma jun quintal ri ak'on ruc'uan-apu. Ri Nicodemo re', jare' ri xch'o riq'uin ri Jesús pa jun xok'ok'a'.* 40 Ri José y ri Nicodemo, xquibolkotij c'a ri ru-cuerpo ri Jesús pa tak tziek, y xquiya' jubulaj ak'on chirij. Rije' quiri' xqui'en che ru-cuerpo ri Jesús, roma ri israelitas can quiri' vi niqui'en chique ri qui'anima'i'. 41 Chunakaj ri lugar ri xbajix-vi ri Jesús chuvech cruz, c'o jun juyu' ticon ruvech. Chiri' c'o jun quijul anima'i' ri c'a juba' tic'ot ri man jani tiyo'ox jun ámna chupan. 42 Chiri' xquiya-vi ri Jesús, roma ri jul ri' nakaj c'o-vi, y roma ri israelitas niquitij quik'ij niquibanala' can rubanic ronojel ri nic'atzin chi niqui'en na'ey chi nitiquer-ka* ri nimak'ij pascua.
* 19:1 Is. 50:6; Mt. 20:19; 27:26; Mr. 15:15; Lc. 18:32, 33. * 19:4 Jn. 18:38; 2 Co. 5:21. * 19:7 Jn. 5:18. * 19:9 Is. 53:7. * 19:11 Sal. 62:11; Dn. 4:17, 25; Hch. 2:23. * 19:12 Lc. 23:2. * 19:15 Gn. 49:10; Ez. 21:26, 27. * 19:17 Lc. 14:27. * 19:18 Is. 53:12. * 19:19 Jn. 1:49; 18:33; 19:3, 12. * 19:24 Sal. 22:18. * 19:25 Mt. 27:55, 56; Mr. 15:40; Lc. 23:49. * 19:26 Jn. 13:23; 20:2. * 19:29 Sal. 69:21. * 19:31 Lv. 23:5; Mr. 15:42. * 19:34 1 Jn. 5:6, 8. * 19:35 Jn. 21:24. * 19:36 Ex. 12:46; Nm. 9:12. * 19:37 Zac. 12:10. * 19:39 2 Cr. 16:14. * 19:39 Jn. 3:1, 2; 7:50. * 19:42 Jn. 19:14, 31.