2
Ri k'ij tek xka pe ri Lok'olaj Espíritu
Y tek xoka c'a ri k'ij riche (rixin) ri quinimak'ij ri israelitas ri Pentecostés rubi', quinojel c'a ri quiniman ri Ajaf Jesús quimolon c'a qui' pa jun jay. Y junan c'a quiwech quibanon. Y can majun c'a runabexic tek yari' c'o jun ri xk'ajan pe chicaj, can achi'el tek c'o jun nimalaj cak'ik' ri nik'ajan petenak. Y re' xunojsaj ri jay ri acuchi (achique) quimolon wi qui',* ye tz'uyul. Y ri yec'o c'a chiri', xquitz'et c'a chi achi'el ruxak tak k'ak' ri nujachala' ri' y jojun ri xec'oje' pa quiwi' chiquijujunal. Y xech'o anej pa nic'aj chic ch'abel ri xa ma ye quich'abel ta. Pero queri' xbanatej ruma ri Lok'olaj Espíritu xunojsaj ri cánima, y yari' ri xbano chique riche (rixin) chi xech'o pa nic'aj chic ch'abel.
Y ri chiri' pa tinamit Jerusalem ri k'ij ri', yec'o c'a ye q'uiy achi'a' israelitas ri ye petenak pa ronojel ruwach'ulef, achi'a' ri can niquiya' wi ruk'ij ri Dios. Y tek ri winek xquic'axaj ri xk'ajan, can xquimol c'a apo qui'. Y astape' ri winek ri' xa ma junan ta quich'abel, ruma ma junan ta ri ye petenak wi, pero tek ri ye tzekelbey riche (rixin) ri Jesús xebech'o pe, ri winek xk'ax chiquiwech, ruma can pa jalajoj c'a ruwech ch'abel ri xech'o wi. Ri winek xsach quic'u'x tek xquic'axaj ri'. Can xsach wi quic'u'x y xquimey c'a ri xquic'axaj y niquibila' c'a chiquiwech: ¿La ma ye aj Galilea ta cami quinojel re yech'o? ¿Y achique c'a ruma tek riyoj nikac'axaj ri niquibij? Tek riyoj xa ma junan ta kach'abel chikajujunal. Ruma yec'o chake riyoj ri ye aj pa Judea, yec'o ye petenak ri pa Partia, ri pa Media, ri pan Elam, ri pa Mesopotamia, ri pa Capadocia, ri pa Ponto, ri pan Asia, 10 ri pa Frigia, ri pa Panfilia, ri pan Egipto, y yec'o chuka' ye petenak más c'a quela' chare ri Cirene ri pa nimalaj ruwach'ulef Africa. Yec'o ye petenak pa Roma. Y chiquicojol riye' yec'o ri can ye israelitas pa calaxic y yec'o nic'aj ri ma ye israelitas ta, pero quibanon chi ye israelitas ruma chi niquinimaj ri nubij ri ley riche (rixin) ri Moisés. 11 Y yec'o c'a chuka' winek ri ye petenak ri pa Creta y ri pan Arabia. Y quinojel c'a re winek re' xquic'axaj ri nimalaj rusamaj ri Dios, y can pa tak kach'abel chikajujunal xkac'axaj wi, xecha'.
12 Y quinojel majun bey c'a quitz'eton ta chi nibanatej ta quere'. Rumari' ma niquil ta c'a achique niquich'ob, y niquibila' c'a chiquiwech: ¿Achique c'a ruma quere' nibanatej? xecha' nic'aj.
13 Pero yec'o c'a winek ri xa yetze'en apo chiquij y niquibila' c'a: La winek la' xa ye k'abarela', xecha'.
Tek ri Pedro, c'a nabey mul nutzijoj ri ruch'abel ri Dios chiquiwech ri winek
14 Y ri Pedro y ri ye julajuj chic apóstoles xebepa'e' c'a pe chiquiwech ri winek. Y ri Pedro xch'o c'a, y xubij: Achi'a' israelitas ri yix petenak pa nic'aj chic ruwach'ulef y riyix ri can yix aj wawe' pa Jerusalem, tiwac'axaj c'a ri xtinbij chiwe, y tiwetamaj 15 chi chake konojel re kamolon ki' wawe' majun ri k'abarel ta. Man achi'el ta c'a ri nich'ob riyix. Xa c'are' a las nueve, chi c'o ta jun ri k'abarel chic. 16 Re xbanatej re wacami, can tz'ibatal c'a ca ruma ri profeta Joel, ri achi ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. 17 Y chupan ri rutz'iban ca riya', ri Dios nubij:
Chupan ri ruq'uisbel tak k'ij, xtinya' pe ri Lok'olaj Espíritu§ pa quiwi' ri winek,
y ri imi'al y ri ic'ajol xtiquik'alajsaj* ri nbij chique.
Y ri c'a ye c'ajola' na, pa jun achi'el achic' xtiquitz'et ri nk'alajsaj chique.
Y ri achi'a' ye rijita'k chic, pa cachic' c'a ri c'o xquenk'alajsaj chique.
18 Y can xtintek chuka' ri Lok'olaj Espíritu pa quiwi' ri nusamajel, chi achi'a' chi ixoki',
y riye' xtiquik'alajsaj ri xtinbij chique.
19 Y chuwech ri caj xtinben chi xquebanatej ri majun bey ye tz'eton ta,
y queri' chuka' chuwech ri ruwach'ulef.
Xtinben c'a chi xtitz'et quic', k'ak', y sib ri can achi'el chic nima'k tak sutz'.§
20 Y ri k'ij ma xtitzu'un ta chic.*
Ri ic' xtoc achi'el quic'.
Quec'ari' ri xtibanatej nabey tek ma jane noka ta ri nimalaj k'ij riche (rixin) ri Ajaf,
chupan ri k'ij tek xtik'at tzij pa quiwi' ri winek.
21 Y quinojel c'a ri xquec'utun quito'ic chare ri Ajaf, can xquecolotej wi.
22 Y ya chuka' ri' tek ri Pedro xubij: Wech aj Israel, tiwac'axaj c'a jabel re xtinbij chiwe: Ri Jesús ri aj Nazaret, can ya c'a ri Dios ri banayon pe chare chi q'uiy ri xerubanala' chicojol. Xeruben c'a milagros ri majun bey ye tz'eton ta. Can c'o ri xerubanala' Riya' riche (rixin) chi retal chi can ya ri Dios Tata'ixel ri takayon pe. Riyix can iwetaman wi chi queri'. 23 Pero ri Dios xuya' c'a k'ij chi xjach ri Jesús pan ik'a', ruma can queri' ri ruch'obon pe. Y riyix xiya' pa quik'a' winek ri xa ma niquiben ta ri nubij ri ruch'abel ri Dios, riche (rixin) chi xquicamisaj chuwech cruz. 24 Pero riq'ui ri ruchuk'a' ri Dios, ri Jesús xbec'astej pe,§ y xcolotej pe ri pa ruk'a' ri camic,* ruma chi ri camic ma xcowin ta xch'acon chrij. 25 Rumari' ri rey David xucamuluj ca ri ruch'abel ri Jesús tek xubij:
Can ronojel k'ij ntz'et ruwech ri Ajaf.
Y ruma chi Riya' can c'o pe ri pa wajquik'a', rumari' majun achique ta xtibano chuwe chi xtuben ta ca'i' nuc'u'x.
26 Y rumari' niquicot ri wánima, y riq'ui chuka' quicoten yich'o.
Y astape' xquicom, can cukul el nuc'u'x chi nc'ul ri rutzil ri Dios.
27 Riyit nu-Dios, can man c'a xquinaya' ta ca chiquicojol ri caminaki',
ni man c'a chuka' xtaya' ta k'ij chi ri nuch'acul riyin, ri Lok'olaj Ac'ajol, nik'ey ka.§
28 Can ac'utun ri utzilaj bey riche (rixin) ri c'aslen chinuwech,
y sibilaj xtiquicot ri wánima tek xquic'oje' awuq'ui,
nicha' ri rutz'iban ca ri David.
29 Y yac'a chuka' ri' tek ri Pedro xubij: Wech aj Israel, riyix iwetaman chi ri katata' David ri xc'oje' ojer ca, xcom y xmuk.* Y ri panteón ri mukun wi ca, can c'a c'o na re wacami. 30 Y ri David can jun chique ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Can retaman c'a chi ri Dios xuben jurar chare tek xubij: Ri Cristo jun chique ri ye awiy amam ca, y can yari' c'a ri xtic'oje' ca pan aq'uexel, y xtoc Rey, quec'ari' xubij ri Dios chare ri David. 31 Y ri David, can achi'el xutz'et yan c'a ri xquebanatej. Xch'o chrij ri c'astajbel riche (rixin) ri Cristo, chi ri ránima ma xtic'oje' ta ca chiri' chiquicojol ri caminaki', y chi ri ruch'acul ma xtic'oje' ta chuka' ca riche (rixin) chi nik'ey ka.§ 32 Y konojel riyoj ketaman y nikatzijoj chi ya ri Dios ri xbano chare ri Jesús riche (rixin) chi xbec'astej pe.* 33 Y xuc'uex chuka' chila' chicaj ruma ri ruchuk'a' ri Dios, y xuc'ul c'a ri Lok'olaj Espíritu ri tzujun (sujun) ruma ri Tata'ixel. Y tek Riya' xuc'ul yan c'a ri Lok'olaj Espíritu, xutek c'a pe kiq'ui riyoj, y ya c'a rusamaj re' ri xitz'et y xiwac'axaj el kiq'ui re wacami. 34 Y tek ri David xch'o c'a chrij ri jun ri nic'astej pe chiquicojol ri caminaki', ma chrij ta ka riya' xch'o wi, ruma ri xc'astej el y xbe chila' chicaj, ya ri Cristo. Y ri David rutz'iban chuka' ca:
Ri Ajaf Dios xubij chare ri Wajaf ri Cristo:
Catz'uye' pe re pa wajquik'a'.§
35 C'a ya tek xquenya' na pan ak'a' pan awaken ri ye'etzelan awuche (awixin).
Queri' ri rutz'iban ca ri David.
36 Wacami riyin yich'o c'a chiwe chi'iwonojel ri can yix riy rumam ca ri Israel; riyix ri yixc'o pe y chuka' ri ma yec'o ta pe. Tiwetamaj c'a chi can kitzij wi chi ri Jesús ri xicamisaj chuwech cruz, can ya wi Riya' ri banon chare ruma ri Dios chi ya Riya' ri Cristo y chi ya Riya' ri Rajaf ronojel, xcha' ri Pedro.
37 Y tek ri winek xquic'axaj ri xubij ri Pedro, xk'axo ri cánima, y xquic'utuj c'a chare ri Pedro y chique ri nic'aj chic apóstoles: Kech aj Israel, ¿achique ri ruc'amon chi nikaben? xecha'.
38 Y ri Pedro xubij chique: Titzolin pe ri ic'u'x riq'ui ri Dios, y pa rubi' ri Ajaf Jesucristo tibana' el bautizar iwi', riche (rixin) chi queri' nicuyutej ri imac.* Y ri Dios xtuya' ri Lok'olaj Espíritu chiwe. 39 Ruma yare' ri rutzujun (rusujun) ri Dios, ma xu (xe) ta wi chiwe riyix, ni ma xu (xe) ta wi chuka' chique ri iwalc'ual, xa can chique c'a quinojel winek ri yec'o nej y ri yec'o nakaj, can chique wi c'a quinojel ri winek ri yerusiq'uij (yeroyoj) ri Kajaf Dios.
40 Y ri Pedro c'o c'a nic'aj chic ch'abel ri xerubij chique riche (rixin) chi xerupixabaj. Riya' xuya' c'a pa ruchojmil chiquiwech ri winek quiq'ui ch'abel achi'el re': Quixel pe chiquicojol ri winek riche (rixin) re tiempo re', ri xa ye sachnek pa quimac, riche (rixin) chi queri' yixcolotej c'a pe, xcha' c'a chique.
41 Y ri winek c'a ri xec'ulu ri ruch'abel ri Dios pa tak cánima chupan ri k'ij ri', xeban bautizar. Y sibilaj c'a xeq'uiyer ri yeniman riche (rixin) ri Jesucristo, ruma chupan ri k'ij ri' achi'el xa ye jun oxi' mil winek xeniman. 42 Y can majun bey c'a niquimalij ta quic'u'x chiretamaxic ri ruch'abel ri Dios ri niquic'ut ri apóstoles. Can junan quiwech niquiben y can junan niquimol qui'§ riche (rixin) chi niquitij ri caxlan wey riche (rixin) chi niquinataj ri rucamic ri Ajaf Jesús, y can junan chuka' quiwech niquiben tek niquiben orar.
Ri rubanic ri c'aslen ri xquic'uaj ri nabey tak nimanel riche (rixin) ri Jesucristo
43 Y can quinojel c'a ri winek quixibin qui'.* Y q'uiy c'a milagros ri yebanalox cuma ri apóstoles; y ri milagros ri yequibanala' riye', can ye retal chi can kitzij chi ye rusamajel ri Dios. 44 Y quinojel ri quiniman, can c'o c'a jun ach'alalri'il quiq'ui, y niquicomonij c'a ronojel ri c'o quiq'ui. 45 Y riche (rixin) chi yequitola' ri kach'alal ri nic'atzin quito'ic, yequic'ayila'§ ri achique ri yec'o quiq'ui.* 46 Y ri pa rachoch ri Dios can k'ij k'ij c'a yec'o apo, y junan c'a quiwech quinojel. Y tek niquiben c'a wa'in pa tak jay, can riq'ui c'a ronojel cánima y quicoten.§ 47 Y niquiya' ruk'ij ri Dios.* Y riye' can utz c'a yetz'et cuma quinojel ri winek y ri Ajaf ntajin nuben chique chi yeq'uiyer ri ye colotajnek, ruma can k'ij k'ij ye q'uiy chique ri can c'o wi chi yecolotej ri yetajin niquinimaj ri Jesucristo.
* 2:2 Hch. 4.31. 2:3 Mt. 3.11. 2:4 Mr. 16.17. § 2:17 Pr. 1.23; Is. 32.15, 16; Ez. 36.27; Hch. 10.45. * 2:17 Hch. 21.9. 2:17 Jl. 2.28. 2:18 Hch. 21.4; 1 Co. 12.10, 28; 14.1. § 2:19 Jl. 2.30. * 2:20 Mt. 24.29. 2:21 Ro. 10.13. 2:23 Hch. 4.28. § 2:24 Hch. 4.10; 10.40; 13.30; 17.31; Ro. 4.24; 8.11. * 2:24 Hch. 3.15. 2:25 Sal. 16.8. 2:27 Lc. 1.35. § 2:27 Sal. 16.10; Hch. 13.35. * 2:29 Hch. 13.36. 2:30 Ro. 1.3. 2:30 Lc. 1.32. § 2:31 Sal. 16.10; Hch. 13.35. * 2:32 Hch. 2.24; 3.15. 2:33 Ef. 1.19, 20. 2:33 Jn. 15.26. § 2:34 Sal. 110.1; Mt. 22.44; Ef. 1.20. * 2:38 Lc. 24.47. 2:39 Ef. 2.13. 2:42 2 Ti. 1.13. § 2:42 He. 10.25. * 2:43 Hch. 5.5, 11. 2:43 Mr. 16.17, 18. 2:44 Hch. 4.32. § 2:45 Hch. 4.34. * 2:45 Is. 58.7. 2:46 Hch. 3.1; 5.20, 21, 25, 42. 2:46 Lc. 24.53. § 2:46 Jn. 16.22. * 2:47 Lc. 24.53. 2:47 Hch. 5.14; 11.24.