13
Nic'atzin chi nitzolin pe kac'u'x riq'ui ri Dios
Y yec'a k'ij ri' tek yec'o ca'i' oxi' winek ri xe'apon riq'ui ri Jesús, y riye' xquichop c'a niquitzijoj apo chare ri Jesús ri xuben ri Pilato chique nic'aj achi'a' ri ye aj Galilea, tek ri achi'a' ri' yec'o c'a pa rachoch ri Dios, y ye quic'ualon apo chicop riche (rixin) chi yequicamisaj chi yequitzuj (yequisuj) chuwech ri Dios. Y yac'a tek yetajin chutzujic (chusujic) ri chicop chuwech ri Dios, yac'ari' tek ri aj k'atbel tzij ri Pilato rubi' xutek quicamisaxic ri achi'a' ri'. Rumari' ri quiquiq'uel c'a ri chicop y ri quiquiq'uel ri achi'a', xuxol ri'.
Yac'a ri Jesús xubij chique: ¿Riyix nich'ob chi ri achi'a' aj Galilea ri', queri' xquic'ulwachij ruma más c'o quimac* que chiquiwech ri nic'aj chic aj Galilea? Ma que ta ri'. Yac'a riyix, wi ma xtitzolin ta pe ic'u'x riq'ui ri Dios, xa can xtitz'ila' chuka' iwi' chi'iwonojel riyix achi'el riye'. ¿O riyix nich'ob chuka' chi ri ye wakxaklajuj ri xecom acuchi (achique) c'o wi ri atinibel ri Siloé rubi', tek xtzak ri torre chiquij, chi más c'o quimac que chiquiwech quinojel ri nic'aj chic winek ri yec'o chiri' pa tinamit Jerusalem? Ma que ta ri'. Nbij c'a chiwe: Wi riyix ma xtitzolin ta pe ic'u'x riq'ui ri Dios, xa can xtitz'ila' chuka' iwi' chi'iwonojel riyix achi'el riye'.
Ri c'ambel tzij chrij juwi' che' ri higo rubi' ri majun ruwech
Y ri Jesús xuchop c'a rubixic jun c'ambel tzij chiquiwech, y xubij: C'o c'a jun achi ruticon juwi' che' ri higo§ rubi' pa rulef, y xapon chuxe' ri che' chutz'etic wi c'o ruwech. Y ri juwi' che' ri' xa majun ti ruwech c'o ta. Rumari' ri rajaf ri ulef xubij chare ri achi ri samajiy rulef: Oxi' yan c'a juna' re' noncanoj ruwech re che' re', y majun bey wilon ta jun ti ruwech. Rumac'ari' más utz tachoyo' el. ¿Achique nic'atzin wi chi xaxu (xaxe wi) nuq'uis ruchuk'a' re ulef? Yac'a ri samajiy riche (rixin) ri ulef xubij chare ri rajaf: Taya' na chic ca re juna' re'.* Nc'ot na ri ulef chuxe' y nya' na abono chuxe'. Wi nuya' c'a ruwech, utz. Y wi mani, tachoyo' c'a el, xcha' ri samajiy riche (rixin) ri ulef. Queri' ri c'ambel tzij ri xutzijoj ri Jesús.
Pa jun uxlanibel k'ij ri Jesús xuc'achojsaj c'a jun ixok luculic rij
10 Y pa jun uxlanibel k'ij, ri Jesús yerutijoj c'a ri winek riq'ui ri ruch'abel ri Dios, pa jun jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios. 11 Y chiquicojol ri winek ri quimolon qui' ri chiri', c'o c'a jun ixok ri c'o chic wakxaklajuj juna' ruchapon pe yabil. Ri ixok c'a ri' luculic rij, y can ma nicowin ta nipa'e' choj. Ri ixok ri' ruc'ulwachin c'a queri' ruma jun itzel espíritu. 12 Pero tek ri Jesús xutz'et apo ri ixok ri', xusiq'uij (xroyoj) apo y xubij chare: Re wacami yac'are' xacolotej chuwech ri ayabil.
13 Y xuya' c'a ruk'a' pa ruwi' ri ixok. Y ri ixok can yac'ari' xchojmir, xpa'e' jabel. Y ri ixok can yac'ari' xuya' ruk'ij ruc'ojlen ri Dios.§ 14 Yac'a ri achi ri principal chiri' chupan ri jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios, sibilaj itzel xuna' chare ri Jesús ruma xuc'achojsaj ri ixok chupan ri uxlanibel k'ij. Rumari' ri achi principal xubij chique ri winek ri quimolon qui' chiri': Ronojel semana c'o waki' k'ij riche (rixin) chi yojsamej. Y chupan c'a ri k'ij ri', quixpe riq'ui ri Jesús riche (rixin) chi yixc'achojsex,* y ma ya ta chupan jun uxlanibel k'ij, xcha'.
15 Yac'a ri Ajaf Jesús can yac'ari' tek xubij chare: Riyit xa ca'i' apalej. ¿Chi'ijujunal riyix la ma ye'iquir ta c'a el juba' ri iwáquix, ri iquiej pa jun uxlanibel k'ij, riche (rixin) chi yixbe chuya'ic quiya'? 16 C'a ta c'a re jun ixok re', ri can riy rumam ca ri Abraham. Y re ixok re' c'o chic wakxaklajuj juna' kasan chi yabil ruma ri Satanás. ¿La ma ruc'amon ta cami chi nic'achojsex chupan jun uxlanibel k'ij?
17 Tek ri Jesús rubin chic ka ri tzij ri', quinojel ri ye'etzelan riche (rixin) xeq'uix apo chuwech. Yac'a ri nic'aj chic winek sibilaj niquicot cánima,§ ruma ri Jesús ntajin chubanic nima'k tak samaj riche (rixin) ri Dios.
Ri c'ambel tzij chrij ri ija'tz riche (rixin) ri mostaza
18 Y ri Jesús xubij c'a: ¿Achique rubanic xtinbij chrij ri rajawaren ri Dios? ¿Y achoj riq'ui njunumaj wi?* 19 Riyin nbij c'a chi junan riq'ui ri ija'tz riche (rixin) ri mostaza ri nutic ka jun achi pa rulef. Tek niq'uiy, can achi'el jun ti alaj che' nuben. Rumari' ri aj xic' tak chicop ri yebe pa cak'ik', niquibanala' quisoc pa tak ruk'a'.
Ri c'ambel tzij chrij ri ch'om (levadura)
20 Y ri Jesús xubij c'a chuka': ¿Achoj riq'ui junan wi ri rajawaren ri Dios? 21 Xa can junan c'a riq'ui ri ch'om (levadura) ri nberuc'ama' pe jun ixok y nuya' ca chupan oxi' pajbel harina, y nuch'omirisaj ronojel, xcha' ri Jesús.
Quixoc pa ruchi' jay ri xa co'ol ruwech
22 Y ri Jesús xuchop chic c'a el ri rubey chi nibe pa tinamit Jerusalem. Pero nabey xbek'ax na pe pa tak tinamit y pa tak aldeas riche (rixin) chi nutzijoj ri ruch'abel ri Dios.§ 23 Y c'o c'a jun ri xc'utun chare ri Jesús, y xubij chare: Ajaf, ¿ye q'uiy cami ri xquecolotej? Yac'a ri Jesús xa chique c'a quinojel xch'o wi, y xubij: 24 Can titija' c'a ik'ij yixoc pa ruchi' jay ri xa co'ol ruwech.* Ruma sibilaj c'a ye q'uiy ri winek xticajo' xque'oc chupan ri ruchi' jay ri', pero ma xquecowin ta xque'oc. 25 Ruma tek ri Ajaf xtiyacatej pe y xtorutz'apij ca ruchi' ri jay, riyix ri ma jane yix oconek ta apo riq'ui, xquixsiq'uin (xquixoyon) c'a apo§ y xtibij: Ajaf, Ajaf, tajaka'* ri ruchi' jay chkawech riche (rixin) chi yoj-oc apo, xquixcha'. Pero Riya' xtubij pe chiwe: Ma wetaman ta acuchi (achique) quixpe wi. 26 Y riyix xtibila' c'a apo chare: Yoj c'a riyoj ri xojwa' xojuc'ya' awuq'ui. Y ya ri pa tak c'aybel ri pa tak katinamit, chiri' xac'ut wi ri ruch'abel ri Dios. 27 Yac'a Riya' xtubij pe chiwe: Xinbij yan chiwe chi ma wetaman ta acuchi (achique) quixpe wi. Quixel el chinuwech§ riyix ri xa yix banoy tak etzelal, xticha' ri Ajaf. 28 Y tek xque'itz'et ri Abraham, ri Isaac, ri Jacob* y quinojel ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca, chi yec'o pa rajawaren ri Dios chila' chicaj, yac'ari' tek xquixok' ruma bis, xtikach'ach'ej iwey ruma xixelesex ca. 29 Y xquepe c'a winek quere' pa jotol, quere' pa xulan, quere' pa relebel k'ij y quere' pa rukajbel k'ij. Winek ri quicukuban quic'u'x wuq'ui. Y ri winek ri' xquetz'uye' c'a apo ri pa mesa chupan ri rajawaren ri Dios. 30 Y c'o ri yec'o nabeyel ri xquecanaj c'a pa ruq'uisbel y c'o ri yec'o pa ruq'uisbel ri xquec'oje' pa nabey,§ xcha' ri Jesús.
Tek ri Jesús xerok'ej ri winek aj Jerusalem
31 Y chupan c'a chuka' ri k'ij ri', yec'o achi'a' fariseos ri xe'apon riq'ui ri Jesús, y xquibij chare: Ri Herodes, ri aj k'atbel tzij, nrajo' yarucamisaj. Catel c'a el wawe' chanin, xecha' chare.
32 Yac'a ri Jesús xubij chique ri achi'a' ri': Quixbiyin y tibij chare ri jun aj k'atbel tzij ri', ri achi'el jun itzel xwan, chi riyin c'a yenwelesaj na itzel tak espíritu y can c'a yenc'achojsaj na chuka' ri c'o quiyabil. Queri' xtinben re wacami, ri chua'k y c'a pa rox k'ij xtinq'uis ca rubanic re samaj re'. 33 Riyin xa can c'o wi chi nchop el nubey re wacami, ri chua'k y ri cabij. C'o chi pa tinamit Jerusalem xquicamisex wi,* ruma chi ri profetas ri yek'alajsan ri ruch'abel ri Dios, majun bey ri xquecamisex ta pa jun chic tinamit.
34 Y c'ac'ari' ri Jesús xubij c'a: Riyix aj Jerusalem, aj Jerusalem, ¿achique c'a ruma tek ye'icamisala' ri profetas ri yek'alajsan ri ruch'abel ri Dios? ¿Achique c'a ruma chuka' tek ye'icamisala' chi abej ri yerutek pe ri Dios chicojol? Y riyin can q'uiy c'a mul ri xinwajo' chi xixinmol ta wuq'ui, achi'el nuben ri quite' ec' chique ri tak ral, yerumol chuxe' ri ruxic'. Yac'a riyix ma xiwajo' ta. 35 Wacami c'a, ri itinamit xtimalix ca ruma ri Dios, xtiban c'a ca chare achi'el jun desierto.§ Y kas kitzij chuka' nbij chiwe chi man c'a xquinitz'et ta chic.* Xquinitz'et chic jun bey, c'a ya tek xtapon na ri k'ij tek xtibij chuwe: ¡Matiox chi petenak re jun achi re'! ¡Riya' can banon pe bendecir ruma ri Ajaf Dios! ¡Y can pa rubi' ri Ajaf Dios petenak wi! xquixcha' chuwe, xcha' ri Jesús.
* 13:2 Job 22.5-16; Jn. 9.2; Hch. 28.4. 13:4 Neh. 3.15. 13:5 Ez. 18.30. § 13:6 Mt. 21.19. * 13:8 Ex. 32.11; Jl. 2.17; He. 7.25. 13:12 Sal. 107.20; Mt. 8.16. 13:13 Mr. 16.18; Hch. 9.17. § 13:13 Lc. 17.15. * 13:14 Jn. 5.15, 16; Ro. 10.2. 13:15 Mt. 12.10; Mr. 3.2; Lc. 6.7; 14.3, 5; Jn. 7.21-24. 13:16 Lc. 19.9; Ro. 4.12-16. § 13:17 Lc. 18.43. * 13:18 Mt. 13.31; Mr. 4.30. 13:21 Mt. 13.33. 13:22 Hch. 10.38. § 13:22 Mt. 9.35; Mr. 6.6. * 13:24 Mt. 7.13. 13:24 Jn. 7.34; 8.21; 13.33; Ro. 9.31; 10.2, 3. 13:25 Mt. 25.10. § 13:25 Sal. 32.6; Is. 55.6. * 13:25 Mt. 25.11. 13:25 Mt. 7.23. 13:26 Tit. 1.16. § 13:27 Sal. 6.8; Mt. 7.23; 25.41. * 13:28 Mt. 8.11. 13:28 Mt. 8.12; 13.42; 24.51. 13:29 Gn. 28.14. § 13:30 Mt. 19.30; 20.16; Mr. 10.31. * 13:33 He. 2.10; 5.8. 13:34 2 Cr. 24.20, 21; Neh. 9.26; Mt. 21.35, 36. 13:34 Mt. 23.37. § 13:35 Lv. 26.31, 32; Sal. 69.25; Pr. 1.24-30; Is. 1.7; Mi. 3.12. * 13:35 Jn. 8.21. 13:35 Sal. 118.26; Mt. 21.9; Lc. 19.38; Jn. 12.13.