19
Ri Jesús y ri Zaqueo
Y yac'ari' tek ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos xoc apo ri pa tinamit Jericó,* y nik'ax c'a el. Y ri chiri' chupan ri tinamit ri' c'o c'a jun achi beyon ri Zaqueo rubi'. Ri achi c'a ri', yari' ri más nim ruk'ij que chiquiwech ri nic'aj chic c'utuy tak alcawal. Y riya' can nutij c'a ruk'ij riche (rixin) chi nrajo' nutzu' el ri Jesús, pero ruma chi sibilaj ye q'uiy ri winek y riya' xa ti co'ol oc ri rupalen, rumari' ma nicowin ta c'a nutz'et el ri Jesús. Rumari' riya' junanin (anibel) xnabeyej el y xbejote' pa ruwi' jun che' ri sicómoro rubi', riche (rixin) chi queri' nutz'et el ri Jesús, ruma c'o chi nik'ax el queri'. Y tek ri Jesús nik'ax c'a el queri', xtzu'un anej pa ruwi' ri che', y xubij c'a chare ri jotol chiri': Zaqueo, chanin caka pe chiri', ruma chi can ya re wacami c'o chi yinapon pan awachoch, riche (rixin) chi yinuxlan juba', xcha' chare.
Y ri Zaqueo can yac'ari' xka pe chanin, y riq'ui quicoten xuc'ul apo ri Jesús pa rachoch. Tek xbanatej c'a ri queri', ri winek xexebexot (xexebeloj) c'a apo chrij ri Jesús y niquibila' c'a chi ri Jesús xa pa rachoch jun achi aj mac xbec'oje' wi. Y ri Zaqueo xpa'e' c'a y xch'o apo chare ri Ajaf Jesús y xubij: Ajaf, wacami pa nic'aj chare ri nubeyomal nya' chique ri pobres. Y wi c'o winek ri can xk'ax ruwi' ri alcawal welesan chique, can caji'§ chic c'a ruq'uexel ri xtintzolij chique, y ma xu (xe wi) ta chic ri xinwelesaj chique, xcha'.
Y ri Jesús xubij chare: Wacami xoka yan ri colotajic chupan re jay re', ruma chi riya' chuka' can riy rumam ca ri Abraham.* 10 Ruma chi riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, can xipe c'a chiquicanoxic y chiquicolic ri ye sachnek pa mac, xcha' ri Jesús.
Ri c'ambel tzij chiquij lajuj mozos ri xjach ca puek chique ruma ri quipatrón
11 Y tek ri Jesús rubin chic ka ronojel ri', ri winek c'a ri ye'ac'axan riche (rixin) ri Jesús, niquich'ob c'a chi tek Riya' xtoc apo ri pa tinamit Jerusalem, xtibetz'uye' ca pa k'atbel tzij y chanin xtibek'alajin pe ri rajawaren ri Dios. Y ruma chi queri' niquich'ob ri winek, y ruma chi xa nakaj chic yec'o wi apo chare ri tinamit Jerusalem, rumari' ri Jesús xuchop c'a rubixic jun c'ambel tzij chique. 12 Y Riya' xubij c'a: Xc'oje' c'a jun achi ri nim ruk'ij. Ri achi ri' xbe§ c'a pa jun chic ruwach'ulef ri c'anej c'o wi, riche (rixin) chi ntoc pe rey. Y c'ac'ari' nitzolin chic pe. 13 Yac'a tek c'a ma jane c'a tibe, xerusiq'uij (xeroyoj) ye lajuj rumozos y xuya' ca lajuj puek chique ri nibix mina chare, y xubij chique: Tic'uaj c'a re puek re xinya' ca chiwe riche (rixin) chi c'o nich'ec riq'ui, c'a achique tiempo xquitzolin pe riyin, xcha' ca chique, y xbe. 14 Pero ri achi ri' netzelex c'a cuma ri ruwinak, rumari' tek riya' c'o chic chupan ri ruwach'ulef ri acuchi (achique) c'o chi napon wi riche (rixin) chi niya'ox (nya') pe k'atbel tzij pa ruk'a' riche (rixin) chi ntoc pe rey, ri ye ruwinak xequitek c'a el achi'a' ri xe'apon ri c'a acuchi (achique) c'o wi riya' riche (rixin) chi xbequibij: Riyoj ma nikajo' ta* chi re achi re' ntoc jun aj k'atbel tzij pa kawi', xecha'. 15 Y xc'ulwachitej c'a chi tek xbetzolin pe riya', tek c'o chic pe ruk'ij ruc'ojlen, y tek c'o chic ri pa ruruwach'ulef, xutek c'a quisiq'uixic (coyoxic) ri rumozos ri ruya'on ca puek chique tek riya' c'a ma jane tibe. Queri' xuben ruma nrajo' nretamaj janipe' puek quich'acon chiquijujunal. 16 Tek xapon c'a ri nabey mozo ri ruc'ulun ca puek ri nibix mina chare, xubij: Ajaf ri puek ri xaya' ca chuwe riche (rixin) chi c'o nch'ec riq'ui, can xinch'ec wi c'a lajuj chic riq'ui, xcha'. 17 Y ri achi, rey chic ri tiempo ri', xubij c'a chare ri rumozo: Sibilaj utz ri xaben. Riyit can yit jun utzilaj numozo ri can naben wi ri nibix chawe. Y ruma c'a chi can utz xaben riq'ui ri juba' ri xinya' ca chawe, wacami c'a nya' lajuj tinamit pan ak'a' riche (rixin) chi nak'et tzij pa quiwi', xcha' ri rey. 18 Y yac'ari' tek xapon jun chic mozo ri ruc'ulun ca chuka' puek ri nibix mina chare, y xubij: Ajaf, ri puek ri xaya' ca chuwe tek xabe, xinch'ec wu'o' puek más riq'ui, xcha'. 19 Y ri rey xubij c'a chuka' chare ri jun mozo ri': Ruma c'a chi can utz xaben riq'ui ri juba' ri xinya' ca chawe, wacami c'a nya' wu'o' tinamit pan ak'a' riche (rixin) chi nak'et tzij pa quiwi', xcha' chuka' ri rey chare. 20 Yac'a tek xapon jun chic mozo ri ruc'ulun ca chuka' puek ri nibix mina chare, xubij: Ajaf, ya c'a arajil re' nonjacha' ca chawe. Re puek re' ximpis pa jun su't riche (rixin) chi xinyec. 21 Ruma riyin nxibij wi' chawech. Ruma yit jun c'a'nlaj (c'a'elaj) achi. Riyit xa yit junan riq'ui jun achi ri nberuc'utuj pe rurajil y xa majun puek ruya'on ca chiri'. Y chuka' nawajo' nac'ul ri ntel pe chuwech ri tico'n ri xa ma riyit ta xatico ka, xcha' ri mozo chare ri rey. 22 Y ri rey xubij c'a chare ri mozo ri': Riyit xa yit jun itzel mozo. Ri tzij ri xabij§ yari' ri xtincusaj riche (rixin) chi nk'et tzij pan awi'. Ruma wi can awetaman chi riyin can yin c'a'nlaj (c'a'elaj) achi, chi riyin can nch'ojij wi nurajil ri acuchi (achique) xa majun nyacon ca, y chuka' can nwajo' nc'ul ri ntel pe chuwech ri tico'n ri xa ma yin ta riyin xitico ka; 23 wi queri' nabij riyit, ¿achique c'a ruma tek ma xaya' ta re nurajil pa banco? Riche (rixin) chi queri' nc'ul ta c'a ri puek ri can wuche (wixin) riyin y nc'ul ta chuka' ral re nurajil re wacami re xitzolin pe, xcha'. 24 Y ri rey xubij c'a chique ri yec'o chiri': Tiwelesaj c'a ca la puek pa ruk'a' re itzel mozo re', y tiya' chare ri utzilaj mozo ri c'o chic ri lajuj puek riq'ui. 25 Y ri yec'o chiri' xquibij: Ajaf, pero ri utzilaj mozo c'o chic lajuj riq'ui, xecha'. 26 Pero riya' xubij chique: Riyin nbij c'a chiwe, chi ri c'o q'uiy riq'ui,* xtiya'ox (xtya') más chare y queri' q'uiy ri xtic'oje' riq'ui. Yac'a ri xa juba' oc c'o riq'ui, hasta ri juba' ri' xa xtelesex chare. 27 Wacami c'a, que'ic'ama' c'a pe ri ye'etzelan wuche (wixin), y ri ma xe'ajowan ta chi xinoc rey, y chinuwech riyin que'icamisaj wi, xcha' ri rey. Queri' xubij ri Jesús.
Ri xbanatej tek ri Jesús xoc apo pa tinamit Jerusalem
28 Y tek ri Jesús xtane' chubixic re' chiquiwech ri winek, xuchop chic c'a el bey chi xjote' pa Jerusalem, nabeynek el chiquiwech ri ye rudiscípulos. 29 Y tek xa nakaj chic c'a yec'o wi apo chique ri tinamit Betfagé y Betania, tinamit ri yec'o chunakajal ri juyu' Olivos, ri Jesús xerutek c'a el ye ca'i' chique ri rudiscípulos. 30 Y xubij el chique: Quixbiyin apo chupan la aldea la nitzu' apo chila' y can xu (xe) wi xquixoc apo, xtiwil jun ti alaj bur ri ximil ca chiri' ri can c'a ma jane jun ch'ocolbeyon ta. Tiquira' c'a pe y nic'om c'a pe chuwe. 31 Y wi c'o c'a jun xtibin pe chiwe chi achique ruma yixtajin niquir ri ti alaj bur, riyix tibij c'a ca chare chi nic'atzin chare ri Ajaf,§ xe'uche'ex el ruma ri Jesús.
32 Ri ca'i' discípulos ri xetak el, xebe c'a, y can xquil na wi ri ti alaj bur, can achi'el ri bin el chique ruma ri Jesús. 33 Yac'a tek yetajin chuquiric, ri ye rajaf xquibij pe chique: ¿Achique ruma tek niquir el? xecha' pe.
34 Y ri ye rudiscípulos ri Jesús xquibij c'a ca chique ri ye rajaf ri ti bur: Xa nic'atzin chare ri Ajaf, xecha' ca chique.
35 Y xquic'om pe chare ri Jesús. Y riye' xquiya' c'a chuka' quitziak* chrij ri bur ri', y xquich'ocoba' c'a el ri Jesús chrij. 36 Y tek benak c'a ri Jesús, ri winek niquiriq'uila' c'a ka ri nima'k tak quitziak pa rubey riche (rixin) chi niquiya' ruk'ij. Y queri' ri niquibanala' ye benak. 37 Yac'a tek xa ye'apon yan apo acuchi (achique) nuchop nixule' wi el ri bey chuwech ri juyu' Olivos, quinojel ri ye tzekelbey riche (rixin) ri Jesús ri ye benak, ruma niquicot ri cánima, xquichop c'a niquirek quichi' chuya'ic ruk'ij ri Dios. Niquiya' c'a ruk'ij ri Dios ruma ye quitz'eton ri milagros ri ye rubanalon ri Jesús. 38 Riye' niquibij c'a: ¡Re Rey re' can banon pe bendecir ruma ri Ajaf Dios, y can pa rubi' ri Ajaf Dios petenak wi! ¡Uxlanibel c'u'x c'a ri chila' chicaj! ¡Jani' na niya'ox (nya') ruk'ij ruc'ojlen ri Dios ri chila' chicaj!§ yecha'.
39 Y chiri' chiquicojol ri winek, ye benak c'a nic'aj achi'a' fariseos. Y riye' xquibij c'a chare ri Jesús: Tijonel, que'ak'ila' ri ye adiscípulos, xecha' chare.
40 Yac'ari' tek ri Jesús xubij chique: Can kitzij c'a nbij chiwe, chi xa ta yetane' ka riye', ye ri abej* xquebech'o pe riche (rixin) chi niquiya' nuk'ij, xcha' chique ri fariseos.
41 Y tek nakaj chic c'o wi apo ri Jesús chare ri tinamit Jerusalem, xutz'et c'a apo ri tinamit ri' y xuchop nrok'ej ruwech, 42 y xubij c'a: Riyix ri yixc'o pa Jerusalem, astape' c'a ya k'ij re' nik'ax ta chiwech achique ri niya'o uxlanibel c'u'x chiwe. Pero xa ewatajnek chiwech, y rumari' ma yixcowin ta nitz'et. 43 Ruma xtapon na k'ij tek xtipe k'axon pan iwi', k'ij tek ri achi'a' ye banoy tak ch'a'oj xquebeyacatej pe chiwij, y xtiquisutij rij ri itinamit y xtiquiben achi'el jun coral chiwij. Xquixquiya' pa quinic'ajal y xquixc'oje' pa tijoj pokonal. 44 Xtiquikasaj c'a pan ulef ri itinamit iwachibilan riyix. Y chare ri itinamit majun c'a jay ri xtipa'e' ta ca. Ronojel ronojel xquewulex.§ Ruma chi can ma xiya' ta pa cuenta chi ri Dios xoka yan iwuq'ui re tiempo re', xcha'.
Tek ri Jesús xerokotaj pe ri yetajin yec'ayin y ri yelok'onaj pa rachoch ri Dios
45 Y tek ri Jesús aponak chic c'a, Riya' xoc c'a pa rachoch ri Dios ri c'o chiri' pa Jerusalem. Yac'ari' tek Riya' xerokotala' pe* ri yetajin yec'ayin y ri yelok'onaj ri chiri' pa rachoch ri Dios. 46 Y xubij c'a chuka' chique: Chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatal ca, nubij chi ri wachoch, jay riche (rixin) oración. Yac'a riyix xa achi'el jul quiche (quixin) alek'oma' ibanon chare, xcha' chique.
47 Y yac'ari' tek ri Jesús k'ij k'ij yerutijoj ri winek riq'ui ri ruch'abel ri Dios, chiri' chupan ri rachoch ri Dios. Pero ri principali' tak sacerdotes ye cachibilan ri aj tz'iba' y ri achi'a' ri can c'o wi quik'ij chupan ri tinamit, niquicanola' c'a achique ta rubanic niquiben riche (rixin) chi queri' niquicamisaj ri Jesús. 48 Y ma niquil ta c'a achique niquiben chare, ruma chi ri winek can benak cánima chirac'axaxic ri nubij ri Jesús chique.
* 19:1 Jos. 2.1; 6.26; 1 R. 16.34; 2 R. 2.18. 19:5 Jn. 14.23. 19:7 Mt. 9.11; Lc. 5.30. § 19:8 Ex. 22.1; 1 S. 12.3. * 19:9 Lc. 13.16. 19:10 Mt. 10.6; 15.24. 19:11 Hch. 1.6. § 19:12 Mt. 25.14; Mr. 13.34. * 19:14 Jn. 1.11. 19:17 Mt. 25.21; Lc. 16.10. 19:21 Ex. 20.19, 20; 1 S. 12.20; Mt. 25.24, 25; Ro. 8.15; 2 Ti. 1.7; 1 Jn. 4.18; Ap. 21.8. § 19:22 2 S. 1.16; Job 15.6; Mt. 12.37; Tit. 3.11. * 19:26 Mt. 13.12; 25.29; Mr. 4.25; Lc. 8.18. 19:28 Mr. 10.32; Lc. 9.51. 19:29 Mt. 21.1; Mr. 11.1. § 19:31 Sal. 50.10-12; Mt. 21.2, 3; Mr. 11.2-6. * 19:35 2 R. 9.13; Mt. 21.7; Mr. 11.7. 19:35 Jn. 12.14. 19:36 Mt. 21.8. § 19:38 Sal. 118.26; Zac. 9.9; Mt. 21.9; Lc. 2.14; 13.35. * 19:40 Hab. 2.11. 19:41 Os. 11.8. 19:43 Is. 29.3, 4; Jer. 6.2, 3. § 19:44 1 R. 9.7, 8; Mt. 24.2. * 19:45 Mt. 21.12. 19:46 Sal. 93.5; Jer. 7.11. 19:47 Mr. 11.18; Jn. 7.19; 8.37.