☰ SAN MARCOS 1
Ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic ri tz'ibatal ca ruma San Marcos
Ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic ri tz'iban ca ruma San Marcos, nuk'alajsaj chkawech chi tek ri Kajaf Jesús xerutijoj ri winek riq'ui ri ruch'abel ri Dios, xuc'ut chi Riya' can Dios wi y can ya wi Riya' ri c'o pa ruwi' ronojel, ruma can c'o wi ri ruchuk'a' pa quiwi' ri itzel tak espíritu, xerubanala' q'uiy ruwech milagros y xucuy chuka' quimac ri winek.
Chupan re wuj re' nubij chi ri Kajaf Jesús q'uiy mul xch'o ka chrij Riya' mismo y xubij re ch'abel re': “Riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol”. Y riq'ui ri queri' xubij, xuc'ut ri' chi can ya wi Riya' ri tzujun (sujun) pe ruma ri Dios (Dn. 7.13 y Ap. 14.14).
Ri San Marcos nubij chuka' chi ri Jesús xpe riche (rixin) chi ya Riya' ri xniman xilin quiche (quixin) ri winek, y can xuya' chuka' ri' pa camic riche (rixin) chi xerucol ri winek pa ruk'a' ri mac (Mr. 10.45).
1
Ri Juan ri Bautista nutzijoj ri ruch'abel ri Dios
1 Quec'are' rubanic tek xtiquir pe rutzijoxic ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic, ruch'abel ri Jesucristo ri Ruc'ajol ri Dios.*
2 Ri profeta Isaías, ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca, rutz'iban c'a ca ri xbix chare ri Jesucristo ruma ri Dios. Y quec'are' ri xutz'ibaj ca riya':
Xtintek c'a ri nutako'n ri ninabeyej chawech,
riche (rixin) chi nuchojmirisaj apo ri abey.†
3 Ri achi ri' xtic'oje' pa jun desierto.
Y riya' can xturek c'a ruchi' riche (rixin) chi xtubij chique ri winek ri xque'apon riq'ui:
Tichojmirisaj apo rubey ri Ajaf y can choj tibana' chare.‡
4 Ri achi ri xunataj c'a ri Isaías chi xtipe nabey, ya ri Juan ri Bautista. Y riya' xc'oje' c'a pa jun desierto, y xubij c'a chique ri winek ri xe'apon riq'ui, chi titzolin c'a pe quic'u'x riq'ui ri Dios y tiquibana' bautizar qui', riche (rixin) chi queri' ri Dios nucuy ri quimac. Y ye q'uiy ri xeruben el bautizar. 5 Y sibilaj c'a ye q'uiy ri winek ri xe'apon riq'ui ri Juan ri Bautista. Yec'o aj Jerusalem, ri tinamit ri c'o chiri' pa rucuenta ri Judea. Y yec'o riche (rixin) ri nic'aj chic tinamit ri yec'o chuka' pa rucuenta ri Judea. Ri winek c'a ri' xeban c'a el bautizar ruma riya' chiri' pa raken ya' Jordán. Y can xequik'alajsaj wi c'a ri quimac.
6 Ri rutziak c'a ri Juan banon riq'ui rusmal camello, y rucusan jun tz'um ri oconek ximibel xerupan. Y ri ruway, yec'a ri sac' y ri cab§ ri niquiya' ri tak chicop pa tak juyu'. 7 Ri Juan nuk'alajsaj c'a chique ri winek: C'o jun achi ri xtipe re chkawech apo ri man achi'el ta oc riyin. Ri jun achi ri' can nim wi ruk'ij y nim chuka' ri ruchuk'a'; rumari', astape' riyin yiwuque' ka riche (rixin) chi nquir ri ruximbel ri ruxajab, hasta ri' ma yin ruc'amon ta (takal ta chuwij) chi nben ruma nim ruk'ij y nim ruchuk'a'.* 8 Y riyin, ya' ri ncusaj riche (rixin) chi yixinben bautizar. Pero ri jun achi ri xtipe,† riq'ui ri Lok'olaj Espíritu xquixruben wi bautizar.‡
Tek xban bautizar ri Jesús
9 Ye k'ij c'a ri' tek ri Jesús elenak pe pa tinamit Nazaret ri c'o chiri' pa rucuenta ri Galilea y xapon riq'ui ri Juan. Y Riya' chuka' xban c'a bautizar ruma ri Juan ri pa raken ya' Jordán.§ 10 Y tek ri Jesús ntel c'a pe pa ya', xutz'et chi ri caj xjakatej, y ri Lok'olaj Espíritu nika c'a pe pa ruwi' achi'el jun palomax.* 11 Y yac'ari' tek c'o jun ch'abel ri xpe chila' chicaj y xubij: Yit c'a riyit ri Nuc'ajol† y can sibilaj yatinwajo', y can nucukuban wi nuc'u'x awuq'ui, xcha' ri ch'abel ri'.
Tek ri Jesús xtojtobex ruma ri itzel winek
12 Can yac'ari' tek ri Jesús xban chare ruma ri Lok'olaj Espíritu riche (rixin) chi xbe pa jun desierto.‡ 13 Y can xc'oje' pa desierto y ri chiri' can yec'o apo ri itzel tak chicop. Chiri' c'a xc'oje' wi cawinek k'ij. Y tek ri Jesús c'o c'a chiri', ri Satanás nutij c'a ruk'ij chrij ruma nrajo' chi nitzak pa ruk'a', pero ma xcowin ta. Y ri ángeles xquichop niquinimaj niquilij ri Jesús.§
Tek ri Jesús xuchop rutzijoxic ri ruch'abel ri Dios
14 C'o chic c'a ri Juan pa cárcel, tek ri Jesús xbe pa Galilea. Ri Jesús nutzijoj c'a ri lok'olaj ch'abel ri nich'o chrij ri rajawaren ri Dios,* 15 y nubij c'a: Xtz'aket yan c'a ri tiempo, ri rajawaren ri Dios xa nakaj chic c'o wi pe. Titzolin c'a pe ic'u'x y tinimaj ri lok'olaj ch'abel ri niya'o colotajic, nicha' chique.
Tek ri Jesús xerusiq'uij (xeroyoj) ye caji' chapoy tak car
16 Y tek ri Jesús benak c'a chuchi' ri choy Galilea, xerutz'et c'a ye ca'i' achi'a' cach'alal qui'; Simón rubi' ri jun y Andrés rubi' ri jun chic. Ri ca'i' c'a achi'a' ri' ye chapoy tak car, rumari' tek yetajin niquiq'uek ka ri quiya'l chapabel car chupan ri choy.† 17 Y tek ri Jesús xch'o quiq'ui ri ye ca'i' chapoy tak car ri', xubij chique: Quinitzekelbej y xtinc'ut chiwech achique rubanic ye'ich'ec pe winek riche (rixin) chi yinquitzekelbej.
18 Ri ca'i' achi'a' ri', can yac'ari' xquiya' ca ri chapoj car y xquitzekelbej el.‡
19 Y xa c'a juba' c'a quebiyin apo, tek ri Jesús xerutz'et c'a ri Jacobo y ri Juan, ri ye ruc'ajol ri jun achi Zebedeo rubi'. Ri ye ca'i' achi'a' ri' pa jucu' c'a yec'o wi, yesamej. Riye' yequic'ojoj ri quiya'l chapabel car.§ 20 Xpe c'a ri Jesús xerusiq'uij (xeroyoj) riche (rixin) chi niquitzekelbej. Y ri Jacobo y ri Juan can xu (xe wi) chuka' xquic'axaj queri', xquitzekelbej el ri Jesús y xquiya' ca ri quitata'. Ri tata'aj y ri mozos xec'oje' c'a ca chiri' pa jucu'.
Jun achi ri c'o jun itzel espíritu riq'ui
21 Ri Jesús y ri ye benak riq'ui, xe'apon c'a pa tinamit Capernaum.* Y chupan ri uxlanibel k'ij, ri Jesús xbe c'a pa jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios chupan ri tinamit ri'. Riya' nutzijoj c'a ri ruch'abel ri Dios chique ri winek.† 22 Y ri xe'ac'axan riche (rixin), can xquimey‡ ruma chi ri ch'abel ri xuc'ut can nik'alajin chi achi'el ruch'abel jun ri c'o k'atbel tzij pa ruk'a' y man achi'el ta oc ri niquic'ut ri aj tz'iba'. 23 Y ri chiri' pa jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios, ri k'ij ri' c'o c'a apo jun achi ri c'o jun itzel espíritu riq'ui. Y ri itzel espíritu ri c'o riq'ui ri achi ri', xuchop nurakala' ruchi'.§ 24 Y xubij c'a chare ri Jesús: ¡Ah! ¿Achique c'a ri nawajo' chake, riyit Jesús aj Nazaret? ¿Xape c'a riche (rixin) chi naq'uis kak'ij? Riyin wetaman yit achique c'a riyit y rumari' wetaman chi riyit can yit lok'olaj wi y yit petenak riq'ui ri Dios,* xcha' chare.
25 Yac'a ri Jesús xchapon chare ri itzel espíritu y xubij: Ma cach'o ta chic. Catel el.
26 Y ri itzel espíritu nurek ruchi' xel el. Y xuquiyica' ca† ri ruch'acul ri achi ri achoj riq'ui xel wi el. 27 Y ri winek ri quimolon qui' chiri', xsach quic'u'x tek xquitz'et ri xuben ri Jesús, y niquibila' c'a chiquiwech: ¿Achique c'a rubanic re'? Ruma re tijonic re ye ruc'amon pe Riya', majun bey kac'axan ta riyoj. Ruma ri ruch'abel can nuc'ut c'a chi Riya' can c'o k'atbel tzij pa ruk'a'. Y hasta ri itzel tak espíritu can niquinimaj rutzij, yecha' c'a ka chiquiwech.
28 Y chanin c'a xbe rutzijol ri Jesús, y rumari' ri winek ri yec'o pa tak tinamit ri yec'o pe chunakajal ri Galilea, chanin c'a xquic'axaj ri yerubanala' ri Jesús.
Tek ri Jesús xuc'achojsaj rujite' ri Simón Pedro
29 Tek ri Jesús, ri Jacobo y ri Juan xe'el c'a pe ri chiri' pa jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios, riye' xebe c'a chcachoch ri Simón y ri Andrés. 30 Yac'a tek xe'apon, xbix chare ri Jesús chi ri rujite' ri Simón kajnek pa ruch'at, ruma c'o jun nimalaj c'aten chrij.‡ 31 Y ri Jesús can yac'ari' xjel apo riq'ui, xuchop c'a ruk'a' y xuben chare chi xyacatej. Y can xu (xe) wi c'a queri' xuben chare, can yac'ari' tek xq'uis el ri nimalaj c'aten chrij.§ Y ri ixok ri' can yac'ari' xuchop yerunimaj yerilij apo ri Jesús y ri ye benak riq'ui.
Tek ri Jesús xeruc'achojsaj c'a ye q'uiy yawa'i' tek xka ka ri k'ij
32 Y yac'a tek xka yan ka ri k'ij y xoc c'a pe ri ak'a' chupan ri k'ij ri', yac'ari' tek quinojel ri winek ri c'o yawa'i' quiq'ui xequic'uala' apo chuwech ri Jesús.* Chiquicojol ri yawa'i' c'a ri', yec'o ri relic yabil ri ntoc chique y yec'o c'a ri ye yawa'i' pa quik'a' itzel tak espíritu. 33 Y quinojel ri winek ri yec'o chupan ri jun tinamit ri' xbequimolo' qui' chuchi' ri jay ri acuchi (achique) c'o wi ri Jesús. 34 Y ri Jesús can xeruc'achojsaj wi el ri yawa'i'. Ri yawa'i' ri' can jalajoj c'a ruwech chi yabil ri chapayon quiche (quixin). Chuka' Riya' xerelesala' el† ri itzel tak espíritu ri yec'o quiq'ui ri winek. Ri Jesús can ma xuya' ta c'a k'ij chique ri itzel tak espíritu riche (rixin) chi xech'o ta, ruma riye' quetaman ruwech Riya'.‡
Tek ri Jesús xbe pa ronojel tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Galilea chuk'alajsaxic ri ruch'abel ri Dios
35 Nimak'a' yan ri ruca'n k'ij, can c'a mukmuj na, ri Jesús xyacatej el y xbe pa jun lugar ri acuchi (achique) majun winek c'o, riche (rixin) chi xberubana' orar.§ 36 Y ri Simón y ri ye rachibil xebe c'a chucanoxic ri Jesús. 37 Tek xquil c'a, xquibij chare: Quinojel ri winek yatquicanoj, xecha'.
38 Y ri Jesús xubij c'a chique: Jo' pa nic'aj chic tinamit ri yec'o pe nakaj, riche (rixin) chi ntzijoj chuka' ri ruch'abel ri Dios* chiri', ruma chubanic ri samaj ri' tek xipe wawe' chuwech re ruwach'ulef,† xcha'.
39 Y Riya' xbe c'a chutzijoxic ri ruch'abel ri Dios pa ronojel tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Galilea. Xabachique c'a tinamit ri xapon wi, Riya' xutzijoj ri ruch'abel ri Dios ri pa tak jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios.‡ Y chuka' can xerelesala' c'a ri itzel tak espíritu.
Tek ri Jesús xrelesaj el ri jun itzel yabil lepra rubi' chrij jun achi
40 Xpe c'a jun achi ri c'o jun itzel yabil chrij, y ri yabil ri' lepra rubi'. Ri achi ri' xuc'utuj c'a utzil chare ri Jesús, xxuque' ka chuwech y xubij c'a chare: Wi riyit nawajo'§ yinac'achojsaj chare re nuyabil, can yic'achoj wi c'a ri', ruma riyin wetaman chi can yacowin wi, xcha'.
41 Ri Jesús sibilaj c'a xujoyowaj ruwech ri achi ri ruc'ulwachin ri yabil ri'; rumari' Riya' can yac'ari' tek xuchop apo y xubij chare: Nwajo' chi yac'achoj. Tiq'uis c'a el re yabil re' chawij,* xcha' chare.
42 Y can xu (xe) wi xubij queri' ri Jesús, can yac'ari' xq'uis el ri lepra chrij ri achi y xc'achoj ca. 43 Y ri Jesús, can yac'ari' tek xubij chare ri achi chi tibe el, pero can xuchilabej c'a el chare ri achique rajawaxic chi nuben. 44 Ri Jesús xubij c'a el chare ri achi ri': Majun achoj chare tatzijoj wi ri xbanatej awuq'ui, xa choj jac'utu' awi' chuwech ri sacerdote. Y can taya' c'a ri ofrenda ri rajawaxic chi naya', achi'el nubij chupan ri rutz'iban† ca ri Moisés, riche (rixin) chi queri' nak'alajsaj c'a awi' chiquiwech chi yit ch'ajch'oj chic,‡ xuche'ex el.
45 Yac'a ri achi xaxu (xaxe) wi xuya' ca ri Jesús, can yari' xuchop rutzijoxic chique ri winek ri achique xbanatej riq'ui riya'. Y queri' ri Jesús chanin c'a xel rutzijol, y rumari' xa pan ewel chic tek ntoc apo chupan ri tinamit, y ruma c'a chuka' ri' tek nic'oje' ca ri pa tak juyu' ri acuchi (achique) majun winek c'o. Y ri winek c'a ri ye'apon riq'ui ri Jesús sibilaj ye q'uiy,§ y chuka' q'uiy lugar yepe wi.
* 1:1 Sal. 2.7; Lc. 1.35; Jn. 1.34; Ro. 8.3; 1 Jn. 4.15. † 1:2 Mal. 3.1. ‡ 1:3 Is. 40.3; Lc. 3.4; Jn. 1.23. § 1:6 Re' nich'o chrij ri colmena. * 1:7 Hch. 13.25. † 1:8 Hch. 19.4. ‡ 1:8 Hch. 11.16. § 1:9 Mt. 3.13. * 1:10 Jn. 1.32. † 1:11 Sal. 2.7. ‡ 1:12 Mt. 4.1. § 1:13 Mt. 4.11; 1 Ti. 3.16. * 1:14 Mt. 4.23. † 1:16 Mt. 4.18. ‡ 1:18 Mt. 19.27; Lc. 5.11. § 1:19 Mt. 4.21. * 1:21 Mt. 4.13. † 1:21 Lc. 4.31. ‡ 1:22 Mt. 7.28, 29. § 1:23 Lc. 4.33. * 1:24 Lc. 4.34. † 1:26 Mr. 9.20. ‡ 1:30 Mt. 8.14; Lc. 4.38. § 1:31 Sal. 103.3. * 1:32 Lc. 4.40. † 1:34 Mt. 8.16. ‡ 1:34 Mr. 3.11, 12; Lc. 4.41. § 1:35 Mr. 6.46. * 1:38 Is. 61.1. † 1:38 Lc. 4.43; Jn. 16.28. ‡ 1:39 Mt. 4.23. § 1:40 Mt. 8.2; Lc. 5.12. * 1:41 Jer. 32.17. † 1:44 Lv. 14.2-32. ‡ 1:44 Lc. 5.14. § 1:45 Mr. 2.13; Lc. 5.15.
☰