7
Esteban huaraji cuanaja yacuaju catachiticuareque
Tumetu pae dyaque muidara bacaduracuare Esteban:
—¿Yuneridya rena quisaratiya micue ishu?
Estebanratu isaracuare dutya tuhua cuanaque:
—Tata ecana, nebacacue ique. Ecue ata cuana, nebacacue ique. Yusu Ecuanaja Etata tu dyaque casada. Tuquetu cabamereticuare ecuanaja ebaba Abraham queja, tuque Mesopotamiaju jucuare patya, Haránju anidiruma jariju. “Cuinanacue micue yahua juque. Shanacue micue ata cuana. Dirucue era yahua bamereyaju”, jadya patu Yusura Abraham acuare béru. Tumetu Abraham dirucuare Caldea yahua juque. Anidirucuaretu Haránju. Eje uma mara juatsu tujatu etataque majucuare tuhuadya. Tuque majuhuatu Yusura Abraham ihuaracuare riyaque yahuaju ecuana iyacua aniyaju. Arepa tuque rehua Canaánju anicuare ama bucha, metsenemerehua ama tujatu yahua ni riya piji buchique. Jadya ama bucha patu Yusura Abraham acuare: “Mique majuhuajutu dutya riyaque yahua jubuque mique eque juracanaya cuanaja ishu. Metsenebuque tunaja tuque”, jadyapa tujatu acuare, Abrahamja ni peadya ebacua aijama jariju. Tumebaedyatu Yusura Abraham acuare: “Mique eque juracanaya cuanaque tuna Canaánju cuinanabuque peyaja yahuaju anidiru ishu. Tsunuda eje uma mara tuna anibuque tumeque yahuaju, pushi ciento mara. Tumeque yahua metse cuanaratu mique eque juracanaya cuanaque nerecada, ijahue ijahue jadya abuque. Tsujema tunajatu ecana mere amerebuque. Jadya ama bucha tuque dyaque nerecaturabuque mique eque juranacaya cuanaque nerecaturaqui cuanaque. Tuequedyatu mique eque ejuracana cuanaque cuinanabuque tuhuaque. Junabuque tuna riyaque yahuaju; rehua tunara muinabuque”, jadya patu Yusura Abraham acuare béru. Yusuratu Abraham tsehue inime bajejecuare: “Mique, dutya mique eque juracanaya cuanaque jadya micuana ecuita huitu biti catubumeretitaqui Yusuja cuanaque jadya adebataqui juishu”, jadyatu Abraham Yusura cuatsashacuare. Tuequedya tujatu ebacuaque Isaac cuinanacuare. Cuinana huecaca catsurutiyajutu Abrahamra ecuita huitu biti tubucuare Yusura amerehua equedya. Tuequedya Isaac esiri juhuaju, tuja ebacuaque Jacob cuinanahuaju, tubunucacuaredya tura inime iyahua equedya. Jacob amena esiri juhuaju, anicuare tujatu peadya tunca beta earacana ebacua cuanaque. Dutyadya tujatu ebacua cuanaque ecuita huitu biti tububarecuare. Riya peadya tunca beta earacana ecuita cuana ri peadya tunca beta earacana cuare israelita cuana eque ejuracana cuanaque.
“Peadyatu Jacobja ebacuaque José bacani jucuare. Tuja tuatsehuequi cuanaratu José dyaque jishacuare, etataquera tunaja ejuque tuna iyuhueda baya bucha iyuhuee ama baya bucha cabatitsu. Catyati tunajatu José acuare Egiptoju cuaya cuana queja. Tunaratu dujucuare tuhua japada. Josétu Yusu tsehue junenicuare. Egiptojutu Yusura José narucuare. 10 Nime casaturacuaretu peya inime juyaju. Yusuratu dyaque bahue amerecuare. Jidatu anishacuare. Faraón Egipto juque ecuari quejatu José iyuhueda bamerecuare. Egipto naruquitu Faraónra amerecuare, tuque iyuhueda baatsu. Dutya tuja etareju aniya cuanaque tujatu narumerecuare, —jadya tuna Estebanra cuejacuare.
11 Cuejanucacuare tujatu ecana:
—Adebayadya micuana, José Egipto naruqui jucuare patya dyaque mije jucuareque. Tumebaedya Canaánju ecana mije jucuare. Daditaqui ama ecuanaja baba cuanara ara ishu cuanaque bacuare. 12 Jacobtu bahue jucuare Egiptoju trigo aniyaque. Jadya bahue juatsu tujatu cuadishacuare tuhua tuja ebacua cuanaque, ecuanaja baba cuana jucuareque. Cuadishacuare tujatu ecana trigo bacara. Cuametse juatsu tuna caadebaticuare ama tuna tuatsehuequira trigo tyayaque. 13 Tuna cuabeta ishu cuahuajutu José caadebamereticuare euji cuanaque queja. “Idya ique, José, micuana tsehuequique”, jadya tujatu ecana acuare. Faraón tujatu cuejacuare, tuja euji cuanaque adeba ishu. 14 Tuatsehuequi cuanaque Canaánju dirunucahuie tuna Joséra acuare: “Nejeticue etata tsehue rehua, dutya ecuanaja ata cuana tsehue”. Tume tuna dutya Egiptoju anieticuare. Pacarucu tunca pishica earacana tuna anisicuacuare. 15 Tuhuadyatu Jacob majuya tupu anidirucuare. Tuhua nucadya tujatu majucuare dutya tuja ebacua cuanaque, ecuanaja baba cuana. 16 Tsunuda eje uma mara cuetihuajutu ecuanaja ebaba ecanaja etsau cuana dujutanacuare Siquemju Canaán yahuaju. Eje uma mara aniya jariradya patu Abrahamra yahua icueneta quemi acuare tuhua tuja ata cuana majuya cuanaque papa ishu. Hamorja ebacua cuanaquera patu catyati acuare chipiru tsuje. Tuhuatu papatanacuare ecuanaja ebaba ecanaja etsau cuana, —jadya tuna Estebanra acuare.
17 Huecashaajecuaredya jutidya tujatu tunaja ebaba cuanaque jucuare cuanaque.
—Egiptoju aniya jariquetu ecuanaja baba cuana umanaajecuaredya jutidya dyaque umada. Ejetsunue ama tuna Egipto juque cuinana ishuque bataqui amajutu Yusura icuenetadya Abraham jadya tuque adadiya jadya acuareque. 18 Tuequedyatu peya ecuari catibuticuare Egipto naru. Iyacuaque ecuariratu jidama acuare israelita cuana, arepa tuna José eque ejuracana cuanaque ama bucha. Bama tujatu José jucuare, tuque amena tsunuda majuhuaju ecuari jucuare tibu. 19 Tumeque ecuariratu dyaque nerecaturacuare ecuanaja baba cuana. Ijahue ijahue tujatu ecana acuare. “Ebacua cuana cuinanayaju, deca baatsu, etsecueju neijehuecue maju ishu”, jadya tujatu ecana casada tsehue ijehuemerecuare ebacua cuanaque butseeju cuinana cuanaque. Jadya tujatu ecana amerecara acuare ecuanaja baba cuana umanajaca ishu. 20 Tume patyatu cuinanacuare Moisés. Tumeque ebacua nanatu Yusuja dyaque iyuhuedaque jucuare. Etataque ecatseratu etehua temusha acuare etareju quimisha badi tupu. 21 Tatseja etareju tatsejatu amena etehua naru ataqui ama bacuare. Jadya juatsu tatsejatu jitiju ishatsu enaju iyaticuare. Majucuare ama tuque. Tumetu ecuarija ebacujunaquera dadicuare. Daditsu tujatu tuja ebacuaque neri etemushau bucha temushae acuare. 22 Ecuarija yutsecuaque bucha juya tibutu Moisés Egipto juque dyaque bahue cuanara bahuityacuare. Jetiera amatu sumicuare. Dyaque jidatu quisarati bahue jucuare. Casa tsehuetu mere jucuare, —jadyatu Estebanra quisarati acuare.
23 Cuejanucacuare tujatu ecana:
—Peya huecacatu Moisés cuacuare tuja ata israelita cuana cuajira. Ecuitatu amena jucuare. Pushi tunca mara tujatu anicuare. 24 Tuque tuna tsehuera tujatu bacuare peadya egiptojura israelita ujeda nerecada ayaju, arepa tumeque jidama juma ama bucha. Jadya baatsu tujatu icueneticuare. Tsahuaticuare tuja tuque. Iyecuaretu egicio, tuja ata israelita icueneyaque. 25 “Ecue ata cuanaratu adebayadya Yusura ique tuna inajacamere ishu iyahuaque”, jadya tujatu inime tupucuare. Tunaratu adebacuare ama. 26 Huecacanucatsu piji cuitadyatu Moisés cuanucacuare israelita cuana aniyaju. Bacuare tujatu beta israelita ecatse catiyaju. Catishajacacara tujatu ecatse acuare catiyaque. “Metse taa metse ata. ¿Eje bucha juatsu jatsu metse catiya?” jadya tujatu ecatse acuare. 27 Tuja ecare ujeda aquiquetu cahuaiticuare Moisés tsehue, tura catishajacacara ayajudya jutidya. Itushacuare tuja tuque. “¿Aira jatsumi ecuanaja huaraji juishu bacanishachine? ¿Aira jatsumi iyachine ecuanaja inime jidama cuanaque bajejequi juishu? 28 ¿Ique ni taa mira iyecaradya anucaya, riyabarepa egipcio achine bucha?” jadyapa tujatu acuare Moisés. 29 Jadya bacatsutu Moisés bajida juatsu huanacuare. Dirucuaretu Madián bacani yahuaju. Tuhuadyatu caquemiticuare madianita tsehue. Ejitaju tatse acuare beta ebacua.
30 “Pushi tunca mara juatsutu peya huecaca Moisés jecuare epu cuana tsecada anitayaju, emata Sinaí bacani japadamaju. Peadya Yusu tsahuaquiratu cabamereti ishu acuare. Moisesratu bacuare acuihuija, acuihuija jujuyaju ai tiruyaque murutayaque ama. 31 Jadya tumeque baatsutu Moisés dyaque anajacatacuare. Tume tujatu jipeticuare pana peta acara aatsu. Jipetitsu tujatu Yusura isarayaju cabacaticuare. 32 ‘Ique Yusu micue baba ecanara muiyaque. Ique Yusu, Abraham, Isaac, Jacob jadyara muiyaque’ jadya tujatu Yusu quisaratiyaju bacacuare. Jadya bacatsutu Moisés dyaque bajida jucuare. Bajida juatsutu tadadatibunecuare. Petataqui ama tujatu bacuare. 33 Isaranucacuaretu Yusura: ‘Mique ecue yacuaju tibu, catacaticue zapato, mira ique muiyaque cabamereti ishu. 34 Ique taa bahue ecue cuanaque Egiptoju dyaque nerecaturatayaque. Ijahue ijahue tuna ataya. Bacajacaya ama tuque tuna payaju. Amena ique jehua tuna jida inimeju cuinanasha ishu, Egipto juque cuinanasha ishu. Iyacua mique cuadishaya tuna inajacamerera’ jadya patu Yusura acuare Moisés béru.
35 “Yusuratu Moisés cuadishanucacuare Egiptoju, israelita cuana tsahua, inajacamere jadya aishu. Barepaju Yusu tsahuaquique acui huija jujuyaque tirucuare ama eque tujatu cuadishacuare. Arepa israelita cuanara bijidamaduracuare ama bucha, arepa tuna ‘¿Aira jatsumi ecuanaja huaraji juishu bacanishachine? ¿Aira jatsumi ecuanaja inime jidama cuanaque bajejequi juishu iyachine?’ jadya acuare ama bucha, Yusuratu cuadishacuare tuna tsahua ishu. 36 Moisesdyatu ecuanaja baba cuana Egipto juque cuinanashaquique jucuare. Tunaja yacuaju tujatu acuare Yusuja casa tsehue ni ejeque ecuitaja ataquique ama. Inime tillaqui tujatu ecana amerecuare. Egipto eque diruyaque, Bei Pudedaque riquequereyaque, pushi tunca mara tsecada anitaya cuana eque juneniyaquetu Moisésra tunaja yacuaju acuare ejeque ecuitara ayaque ama. 37 Tumeque Moisesradyatu israelita cuana cuejacuare: ‘Micuana eque ejuracana cuana quejatu Yusura cuadishabuque tunaja ata, tuna Yusuja quisarati cuejara. Ique micuana cueja ishu cuadishahua bucha, jadidya tujatu tumeque cuadishabuque’ jadya tuna Moisésra cuejacuare. 38 Riyaque Moisesradyatu huidujucuare ecuanaja baba cuana epu cuana tsecada aniya eque junenicuare patya. Tuaqueja cuitadyatu junacuare quisarati cuejaquique Yusuja yacua juque. Emata Sinaíju tujatu cabamereti ishu acuare. Tudyatu barepajura cuejacuare Yusuja cacuatsashati cuana tuna eje bucha jutaquique. Moisesratu yudijidya cuejanuca acuare riyaque cacuatsashati cuana ecuanaja baba cuana. Huenecuare tujatu peadya peadya tata eque umanaetibeya cuanaque bahue amereetibe ishu, ecuana tumebaedya iyacua, —jadya tuna Estebanra acuare.
39 Cuejanucacuare tujatu ecana:
—Ecuanaja baba cuanaratu Moisésra cuejayaque bacacarama acuare. Bijidama tuna bacuare tuna naruqui juishu. Dyaque tuna inime tupuqui acuare Egipto juque ani. Yudijidya dirunucacara ebari ecana jucuare. 40 Jadya tibu tuna Moisésja eujique Aarón bacani tsehue quisaratiticuare, Moisés emataju tsurahuaju: “Acue ecuanaja yusu jiu cuanaque oro. Tume cuanara ecuana pahuiduju ecuana Egiptoju dirunucayaju. Arepa ecuana Moisésra Egipto juque huidujuhua ama bucha, baecue ecuana eje bucha tuque juchineque”, jadya tunajatu Aarón aticuare. 41 Acuare tunajatu huaca cueya cueya oro. Iyecuare tuna uhuisha cuana cueya cueya cuatsaqui. Tudya tunajatu pureama, mui jadya acuare. Chine tuna jucuare tumeque yusupa ejuu jadyaja ebacaniju. Muicuare tuna, tunaradya jutidya tunaja emetucu tsehue cueya cueya aatsu. 42 Jadya juhua baatsu tuna Yusura narujaca jipenee acuare; icuene naruhua bucha ama tujatu ecana narunucacuare, tuna cueya cueya queja nimee juhua baatsu, tuaqueja nimee ejuuque. “Paadya tuna tunara jidamaque acara ayaque”, jadya tujatu inime jucuare. Tume tunajatu muicuare ijeti, badi, purari cuana jadya. Yusura tuja quisarati cuejaqui cuana eque quisarati acuare bae cuitadyatu judadicuare:
“Israelita cuana, micuanara ique ama tyahua uu eiye cuanaque, micuana pushi tunca mara epu cuana tsecada aniyaju juneniya patya.
43 Ique emuiuque, micuanaradya jutidya cueya cueya ahuaque tuque micuana muihua.
Micuanaratu tume cuanaque yusu cuanapa jadya ahua.
Micuanaratu Moloc cueya cueya aatsu, tuque muiqui etare aatsu nityahua.
Tumeque etare tuque micuana eju micuana juneniyara aquerenihua.
Muicuare micuana purari Refán bacani.
Tume micuana tuja cueya cueya caticuare.
Jadya tibu micuana nerecaturabuque.
Micuanaja yahua juque micuana cuinanashabuque, japada.
Babilonia yahua yueque tibene micuana cuadishabuque”,
jadya patu Yusuja quisarati jucuare tuja quisarati cueja puji cuanara cuejacuareque, —jadya tuna Estebanra acuare.
44 Isaranucacuare tujatu huaraji cuana:
—Epu cuana tsecada aniyaju juneniya patyatu ecuanaja baba cuanara aquerenicuare ebiti eju judirutsu etare caca nityadiru ishu. Etare cacatu jucuare tuna Yusu mui ishuque. Educujutu anicuare beta tumu jepedaque, bejedaque jadya. Tumeque tumu ecatsejutu ehuene jucuare Yusuja cacuatsashati cuana. Icuenetadya patu Yusura Moisés bamerecuare ebiti etare caca eje bucha ataeque, ai educuju iyayaque jadya. Tume tunajatu Yusura Moisés amerecuare bae cuitadya acuare. 45 Egipto juque cuinanacuare cuanaque majuterehuajutu tunaja ebacua cuanaquera dujucuare tumeque etare caca Yusu mui ishuque Canaán yahuaju judirutsu, yahua Yusura tyaana acuareju judirutsu. Josuétu tuque tsahuaquique iyacuaque jucuare. Tuna tuhua judiruhuajutu jetiama peya anae cuanaque tuhua jucuare. Yusuratu ecuanaja baba cuana queja ecana cuinanashamerecuare, tuna cuitadya tuhua anidiru ishu. Tuhua tunajatu Yusu muicuare etare cacaju David ecuari jujacaya tupu. 46 Yusuja iyuhuedaquetu David jucuare. Dyaque jidatu jucuare tuatsehue. “Eratu acara aya etare arida, jida piji mique tuhua ani ishu. Ecuanaja ebaba Jacob tu miaqueja nimee jucuare. Ique tumebaedya miaqueja nimee nucadya. Jadya tibudya tuque micue etare aridaque acara aya”, jadya patu Davidra acuare Yusu. 47 Yusuratu David amerecarama acuare. Ebacuaque Salomonratu etare acuare, David majuhuaju.
48 “Jadya ama buchatu Yusu ecuitaja etare eauju camadya ama aniya. Dutya Iyaquiquetu aniya ama ecuanara ‘Yusuja Etare’ jadya ayaju camadya ama. Neadebacue tura tuja quisarati eque cuejahuaque:
49 “Barepa tu ique aniqui buchique.
Yahua bacue ecue ehuachi iyabutya ishu buchique.
Eje bucha anie ni ique juma ejeque etarejudya jutidya micuanaja eaju.
Eje bucha anie ni ique juma peadya etareju camadya.
50 Jutaquiju ¿ai jatsu tuque micuana eau ecue ishu?
Idya di taa dutya ai iyaquique”,
jadyatu Yusu jucuare, —jadya tuna Estebanra acuare.
51 Cuejaajecuaredya jutidya tujatu ecana:
—¡Micuana micuana cuejataqui ama! Micuanaratu Jesúsja quisarati ijacabacacarama aya. Jaraya ama tuque micuanaja iyucaju. Micuana micuana Yusu adeba baecua cuanaque bae jutidya. Yusuja Espíritu tuque micuana ijacabacaya ama. Micuanaja baba cuana baedya jutidya micuana. 52 Tunaratu nerecaturacuare Yusuja quisarati cuejaqui cuanaque. Micuanaja baba cuanaratu iyecuare quisarati cueja puji cuana, “DYAQUE JIDAQUE tu junabuque”, jadya cuejaqui cuanaque. Tumeque DYAQUE JIDAQUE tu junahua. Tuja ebacanitu Jesús jucuare. Tuque junahuaju tuque micuana inamerechine tuque ujeu baqui cuana queja. Micuanaratu curusuju tatameretsu iyemerechine. 53 Micuanaja baba cuanatu Yusura tuja cacuatsashati cuana cuejahua barepaju tuque tsahuaqui cuana eque. Micuanaratu pana adeba aya. Jadya ama bucha micuana tumeque cacuatsashati eque ama juya, —jadya tuna Estebanra acuare.
Esteban iyetanacuareque
54 Estebanra cuejahuaque bacatsu tuna dyaque cahuaiticuare. Etse tari tuna jucuare tuatsehue cahuaitiyaque. 55 Yusuja Espirituratu Esteban dyaque nime arituracuare. Ebarucue queja atucatu jucuare. Capetatiyara tujatu bacuare Yusuja hueca. Bacuaretu Jesús Yusuja jida eque amaca netiyaju.
56 —¡Nepetacue! Yusuja eaniqui tuque baya. Baya tuque Jesús ECUITA Yusuja jida eque amaca netiyaju, —jadyatu Esteban jucuare.
57 Jadya bacatsutu huaraji cuana dyaque cahuaiticuare. Tuna cuitadya tuna jebuda quiquecuare. Ijaca cani tuna catumuticuare tuque bacacarama aatsu. Casada quiquetsu tuna dutya tuaqueja tsajajatere jucuare. 58 Inacuare tunara. Inatsu tunajatu epu ebari juque cuinanashacuare, tumu tsehue iye ishu. Camisa cuana ecana catacatibarecuare. Tume tunajatu ecuita Saulo bacani queja narumerecuare camisa cuana. Tuhua tunajatu Esteban tumu tsehue iyecuare. 59 Tunara tumu tsehue marereshayajutu Esteban Jesús queja bacabacacuare:
—Ique Cuatsashaqui Jesús, batsacue ique miaqueja judiruyaju, —jadya tujatu Jesús acuare.
60 Nuyucuare tuque. Nuyutsutu quiquecuare jebuda:
—Ique Cuatsashaquique, tillacue tunaja riyaque jucha iyaja cuita tunara abuyaque, —jadya tujatu Jesús acuare.
Jadya quisarati amena aatsutu majucuare.