5
El Sermón del monte
Jinq'uin aj Jesús u chäni cache' q'uen gente u te tu pat, t'äbi tu pam ump'e noj tz'ic tä chumtä. De ya'i u yajcänt'anob c'oti u natz'änob bajca chumca. Aj Jesús u täq'ui u ye'benob u t'an Dios, u yälbenob ca'da:
Quiénes son los felices
(Lc. 6.20‑23)
―Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac yuwi tan u pixan cache' mach u che vale cua' tu jut Dios, uc'a tubajob chich bajca u chen manda ni Dios ya'an tä cieloba.
’Ayan ump'e u ch'a'aljin machcatac u chen uq'ue, uc'a unejobba Dios u xe u yäc'ben jini u ch'a'aljinob.
’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac sis u c'ajalinobba, uc'a unejob u xe tä äc'binte ni cab que Dios u yäli u xe u yäc'benobba.
’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac tä' yojob u chenob tu toja, ca' a wälä tä' jitz' y tä' tiquin u ti'ob, uc'a Dios u xe chich u c'ac'a' äc'ben u chenob tu toja ca' chich yo u chenobba.
’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac u ch'ämben yajin u lot, uc'a Dios täcä u xe chich u c'ac'a' ch'ämbenob yajin.
’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac poco an u pixan, uc'a unejob une u xe u chänen Dios.
’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac u yäc'ben u lot ajnic sis u c'ajalin, uc'a Dios u xe u yälbenob cache' u ch'ocob chich.
10 ’Ayan ump'e u ch'a'aljinob machcatac u tz'ibajtescan uc'a u chen tu toja, uc'a tubajob chich bajca u chen manda ni Dios ya'an tä cieloba.
11 ’Ayan ump'e a ch'a'aljinla jinq'uin a lotla u cäräx älbenetla uc'a a tz'ombenonla cä t'an. Ayan a ch'a'aljinla jinq'uin u tz'ibajtesanetla y u chenob jop'ojti' u yäle'ob que a chenla cua' chichca mach utz. 12 Ajnic a ch'a'aljinla y tä' ch'a'alac ajinla jinq'uin a cherbintela ca' jini, uc'a tä' utz ni a matänla que a xe tä äc'bintela tä cieloba. Ca' chich jini täcä u tz'ibajtesijob ajt'anob ta Dios jini ajnijob oniba.
Sal y luz para el mundo
(Mr. 9.50; Lc. 14.34‑35; 11.33)
13 ’Anelaba ca' atz'ametla pancab. Atz'am u yäq'ue' mach sätic we'e. Anelaba ca' atz'ametla uc'a mach säticob gente pancab. Si ni atz'am sätic u ch'och'an, ¿cua' t'oc u ch'och'escan cua' chichca? Mach ni' utz tuba niump'e cua' une. U chojcan päti tuba xac'äjte'cac.
14 ’Anelaba ca' a wälä ni junch'äcniletla tuba u pancab. Ump'e caj ajnic tu pam ump'e noj tz'ic isquiba, mach u ch'ä ajnic mucu. 15 Mach u tz'äbca täcä ump'e candil tuba äc'cac tu yaba p'et. U yäc'can tu chumliba tuba u chictan upete machcatac an tan otot. 16 Ca' jini täcä mach a muque'la ni a tz'onänlaba. C'änä u chictan ni junch'äcni ya'an ta'wac'olaba, uc'a u chänen otrosjob cache' a chenla tu toja. Ca' jini u xe chich u ch'u'ul c'ajti'inob ni cä Papla ya'an tä cieloba.
Jesús enseña sobre la ley
17 ’Mach a wäle'la que aton tuba cäq'ue' mach ni' tz'onintic ni ley taj Moisés y ni u tz'ibijob ajt'anob ta Diosba. Mach jin tuba aton. Aton tuba cä ye'benetla cache' a chenla upete tu toja ca' chich u yäle' ni ley. 18 Totojtoj cälbenetla, ya'to ajnic cielo y u pancabba, mach uxin tä colescan niump'e letra y niump'e punto tuba ni ley sin que mach laj utic ca' chich u yäle'ba. 19 Machca chichca jiq'uin que u yäctan tz'ita' ni manda jini que mach u laj tz'onä y si u ye'ben otrosjob u chen ca' jini täcä, u xe tä älbinte cache' más ajch'och'oca bajca u chen manda ni Dios ya'an tä cieloba. Machca chichca u tz'onän chich upete ni ley y che' chich u ye'ben otrosjob täcä, ni jiniba u xe tä älbinte cache' más ajnoja que u lotob bajca u chen manda ni Dios ya'an tä cieloba. 20 Cälbenetla jiq'uin, si mach ajniquetla más tu toja que jini tä' yuwijob ni ley y jini aj fariseojob, mach uxet tä ochela bajca u chen manda ni Dios ya'an tä cieloba.
Jesús enseña sobre el enojo
(Lc. 12.57‑59)
21 ’A'utet a ubinla cache' älbinti machcatac cuxlijob oni ca'da: “Mach a chen tzämsala. Machca chichca que u chen tzämsa, u xe tä äc'binte u toje' u tanä”. 22 Ni cälbenet no'onba, jinda une: Machca chichca u cäräx'an t'oc u lot, u xe tä äc'binte u toje' u tanä. Machca chichca u yälben u lot cache' ajsen u xe tä päycanob tu pänte' ajt'äbälajob tuba caj. Machca chichca u yälben u lot cache' choco an, u xe tä julcan tama noj c'ac' tä infierno.
23 ’Jin uc'a si a täsben u matän Dios tuba a subben tu pänte' uneba, y tic ta' c'ajalin cache' cäräx untu a lot t'oc ane, 24 äctan jini matän ya'i, y xiquet a wiran cache' u ch'e' a sis'esben u c'ajalin jini a lot t'oc ane. De ya'i, cuanta asis'i u c'ajalin t'oc aneba, suti' subben jini u matän Dios.
25 ’Iran cache' u ch'e' a sis'esben u c'ajalin machca cäräx t'oc aneba, jinq'uin mu'to a bixe t'oc tä juez, mach me'ixto jini cäräx t'oc aneba u yäq'ue'et tu c'äb juez, y juez u yäq'ue'et tu c'äb ajcänäncárcejob, y ni jinijob u yäq'ue'et tama cárcel. 26 Totojtoj cälbenet que mach uxet tä pase ya'i ixta que mach a laj toje' ni multa que a'binte a toje'ba.
Jesús enseña sobre el adulterio
27 ’A'utet a ubinla cache' älbintijob oni täcä ca'da: “Mach a chen a tanäla t'oc cherajtz'ijte'”. 28 Ni cälbenet no'onba, jinda une: Machca chichca u chänen untu ixic y u c'upän, san chich u chi ni tanä jini de cherajtz'ijte' tan u pixan.
29 ’Jin uc'a jiq'uin, si a jut ta' nojba u yäc'benet a chen a tanä, pa'sen y choco. Más utz a säte' unxim a jut, y mach julcaquet entero untu tama noj c'ac' tä infierno. 30 Si a c'äb ta' nojba u yäc'benet a chen a tanä, chunjätz'ä y choco. Más utz a säte' untz'it a c'äb y mach julcaquet entero untu tama noj ticäw c'ac' tä infierno.
Jesús enseña sobre el divorcio
(Mt. 19.9; Mr. 10.11‑12; Lc. 16.18)
31 ’Älbintijob oni täcä ca'da: “Machca chichca u waläctan jit'oc, c'änä u yäc'ben ump'e jun bajca u yäle' que mach ni' jin jit'oc”. 32 Ni cälbenet no'onba, jinda une: Machca chichca que u waläctan jit'oc y mach uc'a jini tanä de cherajtz'ijte'ba, ca' jini une chich u xe u yäc'ben u chen jini tanä de cherajtz'ijte' si lotojac tä cha'num. Machca chichca que u lotojan t'oc jini ixic que waläctintiba, u chen täcä u tanä de cherajtz'ijte'.
Jesús enseña sobre los juramentos
33 ’A'utet a ubinla täcä cache' älbintijob machca cuxlijob oni ca'da: “Mach a wäle' tu jut Dios cache' a xe a chen cua' chichca y de ya'i mach a che. C'änä chich a chen ca' chich a wäli a xe a chen jinq'uin a c'ajti'bi u c'aba' Dios tuba tz'ombintiquet a t'an”. 34 Ni cälbenetla no'onba, jinda une: Mach a c'ajti'ben u c'aba' Dios jinq'uin a wäle' a chen cua' chichca jini tuba tz'onintic cache' toj a t'an. Mach a c'ajti'in niump'e cua' täcä tuba tz'onintic a t'an. Mach a c'ajti'in cielo, uc'a jin u yajlib une ni Cajnojala Dios. 35 Mach a c'ajti'in u pancab, uc'a jin ca' a wälä u läclib yoc une. Mach a c'ajti'in Jerusalén, uc'a jin ni noj caj tuba ni mero Rey. 36 Mach a c'ajti'in a pam täcä tuba tz'onintic a t'an, uc'a ane mach a che trebe a wäc'ben sujlec säc ni ic' niuntz'it a tzuc. 37 C'änä ajnic tomp'e a t'anla ca'da: “toj” si toj chich; “mach” si mach toj. Uc'a si a c'ajti'in cua' chichca másba tuba tz'onintic a t'an, mach utz une.
Jesús enseña sobre la venganza
(Lc. 6.29‑30)
38 ’A'utet a ubinla cache' älbintijob oni täcä ca'da: “Machca u pa'säben u jut u lot, c'änä pa'säbintic u jut täcä. Machca u quecben yej u lot, c'änä quecbintic tuba täcä”. 39 Ni cälbenetla no'onba, jinda une: Mach a sutatz'ben u jelo cua' chichca mach utz a cherbinte. Si untu u cune' a choj, tax u cune'et cha'num, sin que a t'äbsen aba ane. 40 Si untu yo u päye'et tä juez tuba u jajbenet a buc, äc'ben u ch'e' täcä a noj jeli' sisi. 41 Si untu u cocoj äc'benet a bisben u cuch ump'e legua u nät'an, nonoj bisben chap'e legua u nät'an. 42 Machca u c'atbenet cua' chichca, äc'ben. Machca u c'atbenet q'uex cua' chichca, mach a wäle' que mach a wäc'be.
El amor para los enemigos
(Lc. 6.27‑28, 32‑36)
43 ’A'utet a ubinla cache' älbintijob oni ca'da: “Yajna'tan a lot y cräxna'tan machca mach yo u chänenet”. 44 Ni cälbenetla no'onba, jinda une: Yajna'tanla machcatac mach yo u chänenetla y chenla tu toja t'oc unejob. C'atben Dios que u ch'u'ul chenob machcatac u cäräx älbenetla. Chen c'änti'yala tuba a c'atbenla Dios que u yäc'ben u yutzi jini machca u xiq'ue'etla y u tz'ibajtesanetlaba. 45 Si a chenla ca' jiniba, u xe chich tä chectan cache' mero u ch'ocobetla ni cä Papla ya'an tä cieloba, jini u yäq'ue' pasic q'uin tuba u chictan machcatac mach u che utz y machcatac u chen utz. U yäq'ue' u yäc'ben ja' bajca ayan machcatac ayan tu toja y machcatac mach'an tu toja. 46 Uc'a si a yajna'tan sec' machca u yajna'tanet namásba, ¿u xe quira u yäc'benet a matän Dios uc'a a chi ca' jini? Mach une. Ixta ajcojtaq'uinob täcä, ni mäx malojobba, ca' jini u chenob täcä. 47 Si a wäc'ben u c'aba' Dios sec' jini machca a bisan bij t'oc, mach'an niump'e cua' a chenla jiq'uin que otrosjob mach bay u chejob. Uc'a ixta ni gente que mach u totoj ch'u'ul c'ajti'i Diosba che' chich u chenob ca' jini täcä. 48 C'alin chenla tu toja jiq'uin, ca' chich u chen tu toja cä Papla ya'an tä cieloba.