Luka Kam Boingua
Ena Yesu goiro kamundi tei mora fungua okome Luka yaromi bei moiro Yesu kam waiyom i boime. Koma Luka yaromi furo ari nupi fainga yokamai marasin erere kai boi erere akire di erome. Te yaromi ama furo Pauro kon wanungui ama wanume. Yaromi Yura yai moikemba yaromi Giriki yai moingua iran i yaromi bei moiro “Giriki ari Yesu kam waiyom firaime,” diro kam i boi erome. Giriki ari yokamai “Yai ta yo tongua mapunom bengua yaromi mun fi topune,” epe diro inokore einga ena Luka Yesu yo tongua yai kawom moingua kam i boi erome. Te Luka yaromi bei moiro Yesu ewi dongua finga yokamai kokonan beinga kam i ama boime.
1
Ka di koma dongua
1-2 O, yai ori Tiofirasiyo, ne mora fingai no yokamai moipungi suna tawa tai ta ta u mari fungua ena ari tai kanere Yai Gumam kam mapunom di mari deinga yokamai ka nuwi si noreingamere epe ari munmane mapunom u mari fungua fire munom boime.* * 3-4 Ena iran nanan ama kam i boraiye. Ne “Ka i na nuwi si nareingai kawom dume,” di firanga ena na tai koma fuka dungua faingua mere ari kaningai mapunom mina wako fi erere mapunom towane towane boire mai nen moingi tei dowaiye.
Yoane kui nowangua kam nuwi kokonan gan di mari dome
Ena Eroti yaromi Yura ari kiapam bei erongua kakom fi mun ei teinga yai ta moime. Yaromi kam Sekaraia. Yaromi fi mun ei teinga yai Apiasa ariyom moingua ena ariyoma suwo tai Yai Gumam towaro beinga yaromi ama tome. Te yaromi efem biyai i Aron ariyom moime. Oparomi kam i Erisapeti.* Surai ka di guwo dungua te Ari Wanopanom kam gore dipika te tai ta ta niki dongua beikeipika ena Yai Gumam okom muromdi yo tere moipire. Te oparomi douwom gawo daingua kemine tongua ena gan kui nekemie. Te surai mora dumanom eipire. Ena kakom ta Sekaraia ariyoma fi mun ei teinga kokonan ingoro yaromi ama fure Yai Gumam okom muromdi kokonan bei tome. Te kakom kakom ari fi mun ei teinga yokamai “Era kokonan tai ta ta benapune,” di fire munom ganom sire firainga mapunom beimie. Ena kakom i yokamai mapunom epe beire Sekaraia opom di teime. Yaromi Ari Wanopanom fi mun ei teinga ikom ikai tei fure “Tai garaika enuku kipom suwangua uname,” diro fungoro * 10 te kakom tei ari yai opai munmane wom mena moire ka make ei moingoro 11 ena Sekaraia fi mun ei teinga ikom ikai tei moiro kanungua Ari Wanopanom nuwi kokonan gan ta u fi mun ei teinga iki ikai ure garainga enuku kipom sungua akaiyom okom womdi tei arire moingoro 12 kanero gam nouro diro kuri fingoro 13 te “Sekaraiayo, ne kuri fikeyo! Yai Gumam ne ka make enga fingoro ena ne efenum biyai Erisapeti wam kui erowangoro ganom i kam Yoane do! 14 Ena ne denum minum mun ori wom firanie. Te gan kui erowangua ari yai opai munmane ama mun firaimie. 15 Te gan erowai towangua kamundi Ari Wanopanom bei moiro ‘Ne yai ori ama moinie,’ di towame. Yaromi nuwi wain te gikenangua nuwiyom nekenamie. Te yaromi mam maramdi tei yo morangua kakom Murom Sumuna si di tere te morangua kakom kakom si di towamie.* 16 Yaromi Yura ari yai opai munmane akire di erowangoro Ari Wanopanom Yai Gumanom moingui tei inako dero naime. 17 Te yaromi koma ure yai Iraiya yoporam boiro kokonan benguamere epe benangoro ena Yai Ori okome uname. Ne wanum ‘Ari yokamai denom minom kenom beiro Ari Wanopanom unnangua kiapam moraime,’ diro fu ari nenoma moingi tei furo akire di erowangoro ganoma mun fi erowaimie. Te yaromi fu ari ka si deinga yokamai moingi tei furo akire di erowangoro ena yokamai ari nomanenom nokapu duwangoro kam gore duwaime,” di tome.* 18 Di tongoro ena Sekaraia “Na te efenam biyai no surai dumanom eiro moipuka ena tora mere beiro gan i fuka di narowangua na ‘Ka i kawom dume,’ di firaye?” nuwi kokonan gan di tongoro 19 ena “Na Geipereri. Na Yai Gumam gumamdi ariro moikoro yaromi ‘Ne furo ka nokapu ne di erowana fo!’ di narere nawi dongoro 20 ukoro ne na kanam fi kun daikenia kakom i kawom na kanam i mukom fanamie. Ena ne na kanam fi kun daikenga iran ne girawinum awa towangoro ka dikenanie. Moi nanga na kanam dika i muruwo fuka duwangua kakom i ne ka tokoi duwane,” di tome.*
21 Ena ari yai opai fi mun ei teinga ikom mena tei moinga Sekaraia kiapam moinga “Tora bengoro Sekaraia fi mun ei teinga ikom ikai koi kakom gurom arari moime?” di fi moingoro 22 ena okome yaromi uro ka di erowaro bengua faikengoro ena iran yokamai “Yaromi fi mun ei teinga ikom ikai koi moiro kuwan kanume,” di fingoro te yaromi girawiyom awa tongoro ena okom towane koi koro koro dome. 23 Te okome fi mun ei teinga kokonanom mora goungoro ena yaromi dero ikomdi fume.
24 Ena okome yaromi efem biyai Erisapeti gere fairo moipika iran i gan maramdi tei moingoro oparomi kapa okonom koro muruwo ikomdi ikai tei yo moime. 25 Yo moiro “Ari Wanopanom na akire di narongoro ena gan kui nowaro benaika te komari na gan kui nekeika ari kaninga gai goipa epena Yai Gumam na gai goikanam i kore domie,” dume.
Nuwi kokonan gan uro Yesu kui nowangua kam Maria di mari de tome
26 Ena kapa okonom koro muruwo koro towane fu dongoro Yai Gumam nuwi kokonan gan Geipereri awi Gariri ikinom akainom tei dongoro fu Nasareti iki birom ori fure 27 “Ama ta ka di towaye,” diro fume. Yai ta oparomi nou kei tome. Yaromi kam Yosefe te Dawiri ariyom moime. Te ama i kam Maria.* 28 Ena gan fu ama i moingui tei fure “Mariao, ne moi dinio? Yai Gumam boware guwo di eromie. Te Ari Wanopanom ne gere ama moipire,” di tongoro 29 ka dungua i fingua nomanem ipun dongoro dem miriyomdi “Ka i tora ka dume?” epe di fime. 30 Ena nuwi kokonan gan “Mariao, Yai Gumam bei nokapu de erongua iran kuri fikeyo! 31 Ena firo! Ne maranumdi gan moiro wanum ta kui enanga ena ne gan i kam Yesu do!* 32 Yaromi Yai Ori moramie. Te ari yai opai bei moiro ‘Yaromi Yai Gumam kamundi teme iwa moingua yaromi wam moimie,’ duwaime. Te Yai Gumam Ari Wanopanom ne wanum akire di towangoro yaromi awam Dawiri koma ari kiapanom bengua mere epe bename. 33 Ena yaromi Yakopo ariyoma kakom kakom kiapanom bei moramie. Te kawom yaromi kiapanom benangua goukenamie,” di tongoro * * 34 ena Maria “Na yai ta kau eikeye. Ena tai i tora mere beiro fuka di narowame?” epe di tongoro 35 ena nuwi kokonan gan “Ena Murom Sumuna nen moingi tei unangoro te kamundi iwa moingua yaromi yoporam boingua ne erowamie. Ena iran ari yokamai ‘Yaromi yo tongua yai moiro te Yai Gumam Wam moimie,’ duwaime.* 36 Ena firo! Ne moinum Erisapeti opai dumanom emba oparomi gan ta maramdi tei moimie. Te koma ari ‘Oparomi douwom gawo daingua kemine tongua gan kui nekemie,’ dimba epena gan maramdi tei moimie. Moingoro ena kapa okonom koro muruwo koro towane fumie. 37 Kawom tai ta ta Yai Gumam beikenangua dikemie,” di tongoro 38 ena Maria “Firo! Na Ari Wanopanom nuwi kokonanom opai moiye. Ena ne ka dingamere epe fuka di narowamie,” di tongoro ena nuwi kokonan gan firo ma dere fume.
Maria fu Erisapeti moingui tei furo wi dume
39 Ena Maria kene kene eire dere fure kopu tei mokore fu Yura ari ikinom birom ori ta fume. 40 Ena fu Sekaraia ikom ikai furo opai Erisapeti “Ne moi dinio?” di tongoro 41 Erisapeti ka di tongua firo ena gan maramdi koi moingua kausuwa dongoro Murom Sumuna oparomi si di tongoro 42 ena u ori wom boiro “Yai Gumam ne boware guwo di eronguamere epe opai yokamai suwo bei erekemiau. Te ne wanum kui nowaro benga ama bei nokapu de towame. 43 Ne na Ari Wanopanam mam na moiki tei unga i na kounom moikeiye. 44 Ne ka di narenga na firo ena wanam maranamdi moinguai mun firo kausuwa dongoro ena ‘Ne na Ari Wanopanam mam moine,’ di fiye. 45 Ena ne Yai Gumam ka di erongua fi kun dainga bei nokapu de erowame. Ena iran Ari Wanopanom ka di erongua kawom mukom faname,” epe di tongoro 46 ena Maria “Na kuianam i Ari Wanopanom kam akire diye.* 47-49 Te Yai Gumam kanungua na nuwi kokonan opai moire di gan moika kanam firo akire di narongua ena na denam minam mun fi teye. Te firo! Yoporam boingua yaromi tai ta ta ori wom bei narongua ena iran epena te okome ama ari yai opai muruwo ‘Yai Gumam bei nokapu de eromie’ duwaime. Ena yaromi kam i yo tongua dumie.* * 50 Te no ari yai opai muruwo epena wan moipunga te ari yai opai okome wan morainga yarom kam akire duwapunga no yokamai kanom firame. 51 Te yaromi yoporam boingua yai moiro ena kokonan mapunom mapunom bename. Ena yaromi ari ‘No yai ori mokopunga moipunie,’ diro nomanenom koi di firo kou kou enainga yokamai ewi dowangoro unanan naimie. 52 Te yaromi fure ari kiapanom benainga yokamai bire erowamie. Te ari nenta kanom wankenangua yokamai akire di erowamie.* 53 Te yaromi ari meran gorainga yokamai tai nokapu erowangoro nowaime. Te ari nenta tai munmane fai erowangua yokamai ewi dowangoro yo naimie.* 54-55 Te yaromi komariki yai Aparam te nonon awanoma ‘Na ne te ne arinuma okome fuka duwainga kakom kakom kanom firaiye,’ di erongua ena epena no kanom fire no Yura ari Yai Gumam gama akire di norowamie,” Maria epe diro mora di mari dome.* * 56 Ena Maria Erisapeti gere ikomdi tei moi fipika kapa suraiye fungoro ena Maria dero ikomdi fume.
Erisapeti bei moiro wam Yoane kui eme
57 Ena Erisapeti gan kui nowangua kakom fungoro wam kui eme. 58 Wam kui engua ena mun ori wom fingoro te ariyoma yokoiyoma “Ari Wanopanom furo oparomi kam fi tomie,” dinga firo ama mun ori wom fi teime.
59 Ena aro kakom okonom koro muruwo koro suraiye fungoro kakom tei nem mam gan akire “Ari yokamai ‘Yaromi Yura yai moime,’ di towaime,” diro “Gan gam guwo dowapune,” diro fi mun ei teinga ikom akire fipire. Ena yokamai kam Sekaraia auwom kam dunguamere epe enaimba * 60 mam “Nemane!” diro “Nonon gan i kam ‘Yoane’ diro enapunie,” epe dungoro* 61 te ari yokamai “Ne arinuma kanom ta epe dikemie,” di tere 62 ena nem okonom din boi koro koro dero mina wako tere “Ne wanum eramom kam enapune?” di teingoro 63 ena pepa arom inaro bengua okonom din boi koro koro dongoro pepa arom teingoro ena yaromi “Na wanam kam i Yoane,” dire boingoro ena ari yokamai inokore munmane eime. 64 Ena boromdi girawiyom ferako dero ka dire Yai Gumam kam akire dume. 65 Yaromi epena ka dungua ena ariyoma yokoiyoma kuri fime. Ena tai ta ta fuka dungua kam wayom Yura ikinom akainom kopu koro koro tei fungoro 66 ena ari ka i finga yokamai inokore munmane eire “Okome gan i tora mere morame?” di fire kaninga Ari Wanopanom yoporam boingua gere ama moipire.
Sekaraia yaromi Yai Gumam ka di koi engua kam di mari dome
67 Ena Murom Sumuna ure Yoane auwom Sekaraia moingui tei ure si di tongoro ena ka mapunom di mari dome. 68 “Nonon Yura ari Ari Wanopanom Yai Gumanom u no moipungi tei ure meina bai norongua i ena kam akire duwapune. 69 Yaromi yai ta awi no moipungi tei dowangoro yoporam boingua yai moiro ena akire di norowame. Yaromi Yai Gumam nuwi kokonan gan Dawiri ariyom ama moime. 70 Komari Yai Gumam ka mapunom ari yo tongua yokamai akire di erongoro ena yokamai ka di mari deingamere epe yaromi epena uname. 71 Yaromi ure no kianoma yokamai okonomdi te ari nomanenom niki oriwom de fi noreinga yokamai okonomdi akire di norowame.* 72 Te Yai Gumam nonon awanoma ‘Na ne yokamai kanom firaiye,’ di erere te ‘Na kanam diro gowa si ei ereika fi moraiye,’ ama epe di erome.* 73-75 Te komari yaromi no awanom Aparam okom koi dere ka kawom di tomie. Nonon ‘Kuri fikenapune,’ diro yaromi kokonanom bei towaro bepunga te kakom kakom yokori moipungi no tai nokapu yo tongua bepunga ari moraro bepunga ena yaromi ‘Akire di erowaikoro ne kianoma yokamai tongi naime,’ kawom di tero okom koi dome.* 76 Ena iran ne, na wanam, ne firo! Yai Gumam kamundi teme iwa moingua ‘Ne na kanam mapunom yai moinie,’ di erowamie. Ne Ari Wanopanom konom kenom bei towaro benga ne koma nanie.* 77 Ne furo yaromi ariyoma ‘Ne yokamai fiyo! Yai Gumam akire di erere bianom faingua kore de erowamie,’ di erowanie. 78 Te no Yai Gumanom no yokamai kanom nomanem fingua ena kamun takonguamere epe yaromi yai ta awi no moipungi tei dowangoro kamundi tei ma dere ako mangi uname. 79 Te kewa si boingua akaiyom bau boingoro yaromi epe ure ari si boingua akaiyom morainga te ari ‘No gorapune,’ dire kuri finga yokamai akire di erowamie. Te yaromi nonon nomanenom amine engua konom opom di norongoro wanapunie,” gan auwom epe di eromie.*
80 Ena okome gan i erowai tere nomanem erowai tongoro ena fu ari moikeinga akaiyomdi tei fure moiro okome Yura ari okonom muromdi u mari unamie.*
* 1:1-2 Ap 1:1 * 1:1-2 Yo 15:27 * 1:5 1 Kro 24:10 * 1:9 Eks 30:1, 7-8 * 1:15 Nam 6:3 * 1:17 Mar 4:5-6; Mt 11:14; Mt 17:11-13 * 1:20 Lk 1:64 * 1:27 Mt 1:16, 18 * 1:31 Mt 1:21-23 * 1:33 2 Sam 7:16-17; Ais 9:7 * 1:33 Dan 7:14; Mai 4:7 * 1:35 Mt 1:20 * 1:46 1 Sam 2:1-10; Ais 61:10 * 1:47-49 Lk 11:27 * 1:47-49 Sam 103:17 * 1:52 1 Sam 2:7 * 1:53 Sam 107:9 * 1:54-55 Ais 41:8-10; Sam 98:3 * 1:54-55 Yen 17:7; Mai 7:20 * 1:59 Yen 17:12 * 1:60 Lk 1:13 * 1:71 Sam 106:10 * 1:72 Yen 17:7; 22:16-17; Sam 105:8-9 * 1:73-75 Tai 2:12-14 * 1:76 Ais 40:3; Mar 3:1; Mt 3:3 * 1:79 Ais 9:2; 60:1-2; Mt 4:16 * 1:80 Mt 3:1; Lk 2:40