17
Ca₂lë₃ mɨ'₅₄ juɨg₂ Tesalónica
Juɨ₅ ja₁ca₂ŋe₄ Pa₄ quiain'₅₄ Silas jaun₂, ca₂i₁ŋɨi₁₂ juɨg₂ Anfípolis quian'₅₄ juɨg₂ Apolonia në́₃. Jaun₂ ca₂dsi₃léin₂ juɨg₂ chei₂ Tesalónica. Ja₁jaun₂ jme₁chí'₄ guá'₅ sinagoga quió'₅ dsa₂ judíos. Pa₄ në́₃, ia₁ le₂jaun₂ tɨn₂ quió'₅, ca₂ŋei₅₄ guá'₅. Të₁lia'₂ ca₂'í₃ tɨn₃-'nɨ₅ semana ja₁jaun₂, qui₂ca₂dsia₃ jág₁ quian'₅₄ dsa₂ ca₂le₃jë́₃ jmɨg₄ sa₅₄, juɨ₁lia'₂ jág₁ a₂juá'₂ ne₄ Si₂. Qui₂ca₂cuë₃ jág₁ dsau₅ 'a₂ lia'₂ dsón'₂ 'i₄ 'éi'₃ ne₄ Si₂ quió'₅ Diú₄ a₂juá'₂ a₂tion₅₄ ŋág₃ uɨg₅ I₂rë₂'ɨ́n₁ quián₅ Diú₄, jaun₂ cang₂ jë₁ma₂join₂₃, a₂tion₅₄ niog₅ jein'₅₄ táng₃. Jaun₂ caun₂ ca₂juá'₂ bá₄:
―Jesús i₂'ɨ́n₅ jniá₂, jág₁ a₂'ë́₅ juɨ́g₂ 'nia'₂, I₂rë₂'ɨ́n₁ quián₅ Diú₄ bá₄ 'éi₂.
Jaun₂ ca₂rë₃'én₂ i₂lɨn₅₄ dsa₂ judíos, ca₂jme₃quiain'₅₄ Pa₄ quian'₅₄ Silas. Ján₃ bá₄ ca₂rë₃'én₂ juɨn₅ dsa₂ griegos i₂jme₁jme₂juɨn'₂ Diú₄, ca₂rë₃'én₂ juɨn₅ 'io₅₄ dsen₅₄ në́₃. La₁ dsa₂ judíos i₂tsá₃ 'én₂ në́₃, ca₂rë₃'néi₃ a₂dsí'₅. Jaun₂ ca₂jme₃quiain'₅₄ co₂nió'₃ dsa₂ juɨ́'₅ i₂lë₁jme₁i₂nio₄ tsɨ₁jɨn₁ jë₄ calle. Ca₂quɨin'₃ jág₁ quió'₅, ca₂i₁nioi₁₂ ca₂tó'₂ mɨ'₅₄, tsɨ₂jɨin₂₃ dsa₂ juɨg₂. Jaun₂ ca₂i₁toin'₁ tion₅₄-jan₃ ja₁quió'₄ Jasón, a₂jme₁'nio₃ dsein₂₃ Pa₄ quiain'₅₄ Silas, a₂jme₁të₂ 'éi₂ jɨn₄ dsa₂ juɨg₂. Ia₁ tsá₃ ca₂dsáin'₂ 'éi₂ ja₁jaun₂, Jasón bá₄ qui₂ca₂tsɨ₃cuɨin'₂ quiain'₅₄ guë́₄ rɨin'₅₄ i₂'én₂, jaun₂ ca₂tág₃ juɨ₅ ne₄ta₁, ca₂i₁jang'₂ ne₄ dsɨ₂tan₅₄, jaun₂ ca₂juá'₂ ca₂lia'₂ guió'₅ tioin'₅₄:
―I₂la₂ bá₄ dsa₂ i₂ŋɨ́₄ lë₃ ma₂jmo₃ tsá₃ ma₃caun₂ 'ei₅ jág₁, qui₂ma₂jéin'₂ dsa₂ ta₁caun₂ mɨ₂güɨ́g₃. Le₂jaun₂ bá₄ 'nio₃ jmo₃ ja₁lá₃ ján₃, ta₁ jaun₂ bá₄ ja₂léin₂. Jasón la₂ në₂cuë₃ jmɨg₄ në₂jŋia₃ dsa₂ 'éi₂ ja₁quió'₄. Ca₂le₃jɨ́n₃ 'éi₂ jmo₂₃ a₂tsá₃ dsi₂ten₅₄ jmo₃ lia'₂ con'₂ lë́₅ 'éi'₃ quió'₅ gui'₅₄ emperador. Ia₁ i₂nioi₅₄ tsɨ́'₅ dsa₂ a₂chan₂ guë́₄ jan₂ rag₅₄ sián'₂, jan₂ i₂chen₂ Jesús.
Jme₁ca₂nág₂ dsa₂ le₂në₅, ca₂tóin'₂ go₂'i₃ quian'₅₄ dsɨ₂tan₅₄. La₁ Jasón quian'₅₄ rɨin'₅₄ ca₂quí₃ cu₄ ne₄ dsɨ₂tan₅₄, jaun₂ guë́₄ ca₂lió₂ dsa₂.
Pablo quian'₅₄ Silas tioin'₅₄ juɨg₂ Berea
10 Dsɨ₂juɨ₅ le₂jaun₂ ca₂jmo₃ rɨin'₅₄ a₂ŋó₃ Pa₄ quiain'₅₄ Silas të₃ a₂'uë₂ juɨ₅ Berea. Jme₁ca₂dsi₃léin₂ ja₁jaun₂, i₁lein₅₄ dsɨ₂juɨ₅ dsi₂néi₂ guá'₅ sinagoga quió'₅ dsa₂ judíos. 11 Dsa₂ judíos i₂jme₁tián'₄ ja₁jaun₂ jme₁dsein₃ con'₂ guë́₄ dsa₂ juɨg₂ Tesalónica. Lia'₂ 'i₄ rë₂ jág₁ bá₄ ca₂gue₃ jág₁ dse₃ quió'₅ Diú₄. Jaun₂ ca₂le₃jë́₃ jmɨg₄ bá₄ jme₁'no'₂ ne₄ Si₂ quió'₅ Diú₄, ia₁ 'nio₃ le₃ŋi₅ chi₂jua'₂ dsón'₂ bá₄ le₂jaun₂ lë́₅ jág₁ a₂cuë₅ Pa₄ quian'₅₄ Silas. 12 Juɨn₅ bá₄ dsa₂ judíos 'éi₂ ca₂rë₃'én₂. Ján₃ bá₄ le₂jaun₂ juɨn₅ dsa₂ griegos, lia'₂ dsa₂ ŋe'₂ lia'₂ 'io₅₄ dsen₅₄ në́₃. 13 La₁ jme₁ca₂rë₃ŋi₅ dsa₂ chan₂ Tesalónica a₂'en₅₄ Pa₄ 'ë́'₅ dsa₂ jág₁ dse₃ quió'₅ Diú₄ juɨg₂ Berea ján₃, jaun₂ ca₂i₃léin₂ ja₁jaun₂, ca₂chi₂ca₂jain₃ dsa₂. 14 La₁ co₂tan₅₄ ca₂chei₃ rɨin'₅₄ ca₂chein₃ Pa₄ chei'₅₄ jmɨ₁ŋí'₄. Ca₂jŋia₃ bá₄ Silas quian'₅₄ Timoteo juɨg₂ Berea. 15 Ca₂i₁jiog₃ dsa₂ i₂jme₁quian'₅₄ Pa₄ ca₂i₁jŋiai₃ 'éi₂ ca₂të₂ juɨg₂ Atenas. Jaun₂ ca₂i₃lein₃ táng₃ le₁quion₂ jág₁ quió'₅ Pa₄ a₂jiá₃ Silas quiain'₅₄ Timoteo a₂dsɨ₃jme₃quiong'₅₄ dsɨ₂juɨ₅.
'En₅₄ Pablo juɨg₂ Atenas
16 Të₁lia'₂ 'en₅₄ Pa₄ chi₁jŋiai₂₃ Silas quian'₅₄ Timoteo juɨg₂ Atenas, tsá₃ dse₃ 'ei₅ dsɨ́₅, ia₁ ca₂jɨ́in₂ juɨn₅ lɨn₃ diú₄ lag₄ tión₂ le₂tan₅₄ jë₄ juɨg₂. 17 Jaun₂ ca₂i₁'ë́₄ jág₁ dse₃ dsi₂néi₂ guá'₅ sinagoga, ca₂tsɨ́'₃ dsa₂ judíos, dsa₂ sián'₂ në́₃ i₂jme₂juɨn'₂ Diú₄ të₃dsón'₂. Ca₂le₃jë́₃ jmɨg₄ në́₃, qui₂ca₂'ë́₂ Pa₄ jág₁ dse₃ jë₄ 'ma'₅₄ ca₂tsɨ́'₃ ca₂le₃jɨ́n₃ dsa₂ i₂jme₁jein'₂ ja₁jaun₂. 18 I₂lɨn₅₄ dsa₂ i₂jme₁jme₂tag₅ si₂ quió'₅ dsa₂ i₂të́'₂ dsa₂ epicúreos, i₂lɨn₅₄ guë'₂ i₂jme₁jme₂tag₅ si₂ quió'₅ i₂të́'₂ dsa₂ estoicos, dsa₂ 'éi₂ ca₂jme₃lióg₃ ca₂dsia₃ jág₁ quiain'₅₄ Pa₄. I₂lɨn₅₄ guë'₂ dsia₅ tsɨ́'₅ rɨin'₅₄:
―Tsá₃ ne₄ 'e₂ bá₄ jág₁ quian₅ i₁ten'₅₄ në₅ a₂juá'₂ tság₃ jniog₄.
I₂lɨn₅₄ guë'₂ juá'₂ táng₃:
―Mei'₂ tsá₃ i₂'ë́₂ jág₁ quió'₅ diú₄ sián'₂ i₂quián₅ dsɨ₂nau₂ bá₄ në₅.
Jaun₂ bá₄ juá'₂ le₂jaun₂, ia₁ 'en₅₄ Pa₄ 'ë́₂ jág₁ dse₃ quió'₅ Jesús, 'a₂ lia'₂ ca₂jein'₅₄ táng₃. 19 Jaun₂ ca₂jŋiai₃ Pa₄ caun₂ ja₁chei₂ Areópago. Jme₁ca₂dsi₃léin₂ ja₁jaun₂, ca₂ŋɨ́i'₃ Pa₄ ca₂juá'₂:
―¿Lé₂ le₃ne₄ jnia'₅₄ 'e₂ jág₁ 'mɨ́₂ dsia'₂ a₂jme₂tág'₂? 20 'Niog₂ jnia'₅₄ le₃ne₄ 'e₂ jein₅ jág₁ a₁juá'₂ 'ne₂ në₅. Ja₂lɨn₃ guë́₄ siá'₂ né'₂.
21 Ia₁ ca₂le₃jɨ́n₃ bá₄ dsa₂ chan₂ Atenas, quian'₅₄ dsɨ₂nau₂ i₂jme₁tián'₄ ja₁jaun₂, jmá'₃ a₂jaun₂ bá₄ jme₁tɨin₂ qui₂jmo₂₃: qui₂nag₂₃, qui₂dsia₂₃ në́₃, jmá'₃ ca₂ne₅₄ jág₁ 'mɨ́₂ a₂cha₂.
22 Jaun₂ ca₂nau₂ Pa₄ dsi₂jo₂ ja₁le₁ŋɨ'₂ dsa₂ jaun₂, jaun₂ ca₂juá'₂:
―'Nia'₂ dsa₂ chan₂ Atenas, jág₅ jniá₂ 'ŋio₅ 'én'₂ 'nia'₂ të₂le₃ quió'₅ diú₄ lag₄ quián'₂ 'nia'₂. 23 Ia₁ lia'₂ con'₂ ca₂ŋɨ₅ jniá₂ ca₂jág₃ ja₁chi₁len'₄ 'nia'₂ diú₄ lag₄ quiáng'₂, ca₂jág₃ caun₂ ja₁lë́₄ ne₄chei₂ le₁ton₅ letras la₂, a₂juá'₂: “QUIÓ'₅ DIÚ₄ I₂TSÁ₃ CUƗN₅ DSA₂.” Ia₁ dse₃ bá₄ guë'₂ jaun₂. Diú₄ 'éi₂ i₂chi₁len'₄ 'nia'₂, Diú₄ i₂tsá₃ cuɨn'₂ 'nia'₂, i₂'éi₂ bá₄ 'ɨ́n₄ jniá₂, jág₁ quió'₅ 'éi₂ bá₄ 'ë́₅ jniá₂, juɨ́g₂ 'nia'₂.
24 ’Diú₄ 'éi₂ i₂ca₂jmo₃ mɨ₂güɨ́g₃, ca₂jmo₃ ca₂le₃jë́₃ 'e₂ a₂cha₂ ja₁jaun₂, 'éi₂ bá₄ quió'₅ guei'₅₄ mɨ₂güɨ́g₃ quian'₅₄ gua'₅₄ 'uë₃ në́₃. La₁ tsá₃ guá₅ dsi₂néi₂ guá'₅ a₂jmo₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃, 25 on₃ guë'₂ chi₁quiain₁₂ jmɨg₄ jua'₅₄ a₂'nió'₅ jmo₃ dsa₂ 'e₂ jmo₃ quió'₅. Ia₁ 'ŋiog₅ bá₄ Diú₄ jmo₂₃ cuë₂₃ jme₂dsí₂ quián₂ jniog₄, jmo₂₃ dsí₂ a₂quian₂ jniog₄, ca₂jmo₃ ca₂le₃jë́₃ guë́₄ 'e₂ a₂cha₂.
26 ’Quian'₅₄ ca₂cho'₅₄ dsa₂ bá₄ ca₂jmo₃ ca₂le₃jë́₃ juɨg₂, ia₁jaun₂ tiain'₃ ta₁caun₂ mɨ₂güɨ́g₃. Jaun₂ ca₂jmo₃ Diú₄ 'éi'₃ ca₂'ë₃ ja₁tian'₃ dsa₂ në́₃, 'a₂ con'₂ uë́₂ 'io₃ bí₂ le₂caun₂ le₂caun₂ juɨg₂, 27 ia₁jaun₂ 'nai'₂ Diú₄, a₂jŋia'₅₄ chi₂lá'₂ quian'₅₄ gu₂, con'₂ tsá₃ ŋó₅ në₁ca₂dsáu'₂, o₁jŋia'₅₄ la₂ tsá₃ uɨ́ng₂ guá₅ Diú₄ ja₁con₂ jniog₄ le₂jau₂ le₂jau₂. 28 Ia₁ a₂chan₂ Diú₄ bá₄ a₂chong₂ jniog₄ a₂i₂nio₄ jniog₄ në́₃.* Juɨ₁lia'₂ ma₂ca₂juá'₂ i₂lɨn₅₄ dsa₂ poetas quián'₂ 'nia'₂ ján₃, jme₁ca₂juá'₂: “Chi'₂-guein₂ quián₅ Diú₄ bá₄ lág₅ jniog₄.” 29 Chi₂jua'₂ lág₅ jniog₄ chi'₂-guein₂ quián₅ Diú₄, jaun₂ tsá₃ dse₃ jua'₅₄ a₂jmó₁ jniog₄ dsɨ₅ a₂lɨ́n₅ Diú₄ juɨ₁lia'₂ lë́₅ caun₂ nió'₄ dsa₂ lag₄ cu₄nióg₄, on₃ guë'₂ cu₄tiog₂, on₃ guë'₂ nɨ₁cang₁ a₂tɨn₂ dsa₂ jmo₂₃ con'₂ lë́₅ dsɨ₂jiog₅ dsɨ́₅ guioin₅₄. 30 Tsá₃ lɨn₄ ca₂tón'₃ Diú₄ juɨ₅ 'a₂ lia'₂ ca₂jmo₃ dsa₂ ma₂lɨ́g'₂, ia₁ tsá₃ 'e₂ ŋi₅ dsa₂. La₁ rë₂në́₃ në́₃, jmo₅ Diú₄ 'éi'₃ quió'₅ dsa₂ chan₂ ta₁caun₂ mɨ₂güɨ́g₃ a₂'nió'₅ dsɨ₃quén'₅ dsɨ́₅. 31 Ia₁ ma₂lë́₅ 'éi'₃ quió'₅ Diú₄ a₂já₅ caun₂ jmɨg₄ jë₁qui₃dsɨ₂₃ 'éi'₃ rë₂ con'₂ dsi₂ten₅₄ quió'₅ dsa₂ mɨ₂güɨ́g₃, të₂le₃ quian'₅₄ jan₂ dsa₂ i₂ca₂quióin'₂ quiáin₅. Jaun₂ ma₂ca₂jmo₃ léi₄ lia'₂ con'₂ jme₁ca₂jme₃jein'₅₄ 'éi₂ jɨn₄ 'lag₄.
32 Jme₁ca₂nág₂ dsa₂ ca₂juá'₂ Pa₄ a₂jen'₅₄ 'lag₄, i₂lɨn₅₄ dsa₂ jŋia'₅₄ ca₂ŋág₂ bá₄. I₂lɨn₅₄ guë'₂ ca₂juá'₂:
―Në₅ néi₁ táng₃ jnia'₅₄ caun₂ jmɨg₄ siá'₂ quiáng'₂.
33 Jaun₂ ca₂o₂'ɨ́n₃ bá₄ Pa₄ jë₄ jaun₂.
34 La₁ i₂lɨn₅₄ dsa₂ ca₂rë₃'éin₂ bá₄, jaun₂ ca₂'ein₃ 'éi₂. Jë₄ jaun₂ jme₁'en₅₄ i₂chen₂ Dionisio i₂lɨ́n₅ rɨn'₅₄ dsɨ₂tan₅₄ quián₅ Areópago; jan₂ guë'₂ 'io₅₄ në́₃ i₂chen₂ Dámaris; lë́₂ bá₄ guë́₄ dsa₂ i₂quiong'₅₄.
* 17:28 lit. “a₂chong₂, a₂i₂nio₄ jniog₄, a₂'i₄ jme₂dsí₂ jniog₄.”